Đề tài Hoàn thiện phân tích tình hình tài chính tại cá c công ty cổ phần sữa ở Việt Nam

- i - TÓM TẮT LUẬN VĂN Phân tích tình hình tài chính là công cụ đắc lực giúp các nhà quản trị bên trong cũng như các đối tượng bên ngoài có được các quyết định, các giải pháp phù hợp nhất trong hoạt động của mình. Thông qua phân tích tình hình tài chính, các nhà quản trị đánh giá được thực trạng tài chính, triển vọng phát triển của doanh nghiệp, từ đó có những quyết định đúng đắn, chính xác, kịp thời trong quá trình điều hành hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đối với các nhà đầu tư, các nhà cho vay, các nhà cung cấp sẽ giúp họ nhận biết về khả năng tài chính, tình hình sử dụng các loại tài sản, nguồn vốn, khả năng sinh lời cũng như dự đoán tiềm năng tài chính trong tương lai của doanh nghiệp làm cơ sở đưa ra các quyết định đầu tư hiệu quả nhất. Với tầm quan trọng như vậy nhưng trong thực tế cho thấy, công tác phân tích tình hình tài chính trong doanh nghiệp chưa được quan tâm một cách hợp lý. Hầu hết các doanh nghiệp mới chú trọng đến việc hoàn thành các báo cáo tài chính mà chưa quan tâm đến việc sử dụng nó cho mục tiêu phân tích. Do đó, phân tích tình hình tài chính chưa phát huy hết tác dụng của nó, chưa thực sự trở thành công cụ đắc lực của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh. Cũng như đa số các doanh nghiệp khác , tại các công ty cổ phần sữa, phân tích tình hình tài chính trong doanh nghiệp còn nhiều bất cập, chỉ mới tập trung vào tính toán các chỉ tiêu chung chung mà chưa phân tích cụ thể được thế mạnh tài chính của bản thân công ty. Do đó, những thông tin các công ty cổ phần sữa cung cấp ra bên ngoài chưa có sức thu hút đối với các nhà đầu tư nói riêng và các đối tượng khác quan tâm đến hoạt động của doanh nghiệp nói chung. Xuất phát từ lý do trên, tác giả đã chọn đề tài "Hoàn thiện phân tích tình hình tài chính tại các công ty cổ phần sữa ở Việt Nam" làm luận văn tốt nghiệp của mình với mong muốn đóng góp một số ý kiến hoàn thiện hơn công tác phân tích tình hình tài chính hiện nay tại các công ty này nhằm thực hiện tốt chức - ii - năng cung cấp thông tin, thu hút nhiều hơn nữa sự quan tâm của các nhà đầu tư đối với các công ty cổ phần sữa Việt Nam. Luận văn sẽ hệ thống hoá và làm rõ hơn một số vấn đề lý luận về phân tích tình hình tài chính trong các doanh nghiệp sản xuất. Đồng thời, thông qua việc đánh giá thực trạng phân tích tình hình tài chính tại các công ty cổ phần sữa ở Việt Nam , luận văn đề xuất các phương hướng có tính nguyên tắc và đưa ra các giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện phân tích tình hình tài chính tại các công ty cổ phần sữa nói riêng và các doanh nghiệp khác nói chung. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là lý luận phân tích tình hình tài chính trong các doanh nghiệp và phạm vi nghiên cứu của luận văn là thực trạng phân tích tình hình tài chính tại các công ty cổ phần sữa ở Việt Nam. Luận văn đã sử dụng đan xen các phương pháp như: Phương pháp duy vật biện chứng , phương pháp toán học , phương pháp hệ thống hoá , phương pháp thực chứng kết hợp với lý luận cơ bản của khoa học chuyên ngành phân tích để nghiên cứu đề tài này. Hệ thống hoá cơ sở lý luận về phân tích tình hình tài chính trong các doanh nghiệp. Khảo sát, làm rõ thực trạng công tác phân tích tình hình tài chính của các công ty cổ phần sữa Việt Nam Đề xuất phương hướng và các giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tình hình tài chính tại các công ty cổ phần sữa Việt Nam Luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận chung về phân tích tình hình tài chính trong các doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng công tác phân tích tình hình tài chính trong các công ty cổ phần sữa Việt Nam Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tình hình tài chính trong các công ty cổ phần sữa Việt Nam - iii - Trong chương 1, tác giả trình bày những vấn đề lý luận chung về phân tích tình hình tài chính trong các doanh nghiệp Trước hết, tác giả nêu lên sự cần thiết của công tác phân tí ch tình hình tài chính doanh nghiệp. Trong phần này tác giả đi vào các nôị dung sau: - Khái quát về tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là một khâu của hệ thống tài chính trong nền kinh tế, là một phạm trù kinh tế khách quan gắn liền với sự ra đời của nền kinh tế hàng hoá tiền tệ. Tài chính doanh nghiệp là quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp nhằm góp phần đạt tới các mục tiêu của doanh nghiệp. Các hoạt động có liên quan đến việc tạo lập, phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ thuộc các hoạt động tài chính của doanh nghiệp. - Sự cần thiết và vai trò của phân tích tình hình tài chính trong các doanh nghiệp Phân tích tình hình tài chính không những cho biết tình hình tài chính của doanh nghiệp tại thời điểm báo cáo mà còn cho thấy những kết quả hoạt động mà doanh nghiệp đạt được trong hoàn cảnh đó. Phân tích tình hình tài chính là hết sức cần thiết và ngày càng đóng vai trò quan trọng trong tương lai. Tiếp đến , tác giả đi vào nội dung công tác phân tích tình hình tài chính doanh nghiêp̣, trong đó tác giả đi vào các nôị dung sau: - Nguồn thông tin sử dụng trong phân tích Nhằm phục vụ cho quá trình phân tích tình hình tài chính, việc sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng lý giải và thuyết minh thực trạng hoạt động tài chính doanh nghiệp là tất yếu. Nó bao gồm không chỉ thông tin nội bộ, thông tin bên ngoài, những thông tin phản ánh cả định tính và định lượng (số lượng, giá - iv - trị, chi tiết, khái quát, trìu tượng, cụ thể) trên thị trường trong và ngoài nước liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Phương pháp phân tích tình hình tài chính: Tác giả đi vào trình bày 4 phương pháp cơ bản sử duṇg trong phân tích bao gồm:  Phương pháp so sánh  Phương pháp chi tiết chỉ tiêu phân tích  Phương pháp loại trừ  Phương pháp liên hệ cân đối Ngoài ra, tác giả còn trình bày về phương pháp Dupont hay phương pháp đồ thị. Để sử dụng có hiệu quả, phương pháp này luôn được sử dụng song song với các kết quả của các phương pháp ở trên mang lại. - Nội dung phân tích tình hình tài chính: Tác giả đi vào trình bày 4 nôị dung phân tích tài chính bao gồm: Thứ nhất, Phân tích khái quát tình hình tài chính của doanh nghiêp̣ Phân tích khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp, các nhà phân tích tiến hành so sánh giữa cuối kỳ với đầu năm của các khoản, các mục ở cả hai bên tài sản và nguồn vốn trên bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp và so sánh số tổng cộng giữa số cuối kỳ với đầu năm trên bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp. Để phân tích khái quát tình hình huy động và sử dụng vốn, nhà phân tích tiến hành phân tích cơ cấu tài sản và cơ cấu nguồn vốn. Các nhà phân tích thường sử duṇg chỉ tiêu sau:  Tỷ trọng của từng bộ phận tài sản chiếm trong tổng số tài sản  Tỷ trọng của từng bộ phận NV chiếm trong tổng số NV Thứ hai , phân tích tình hình đảm bảo vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh Phân tích tình hình đảm bảo vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh chính là việc xem xét mối quan hệ cân đối giữa TS và nguồn tài trợ TS hay chính - v - là phân tích cân bằng tài chính của DN. Các nhà phân tích sử dụng một số chỉ tiêu sau:  Vốn hoạt động thuần  Hệ số tài trợ thường xuyên  Hệ số tài trợ tạm thời  Hệ số vốn chủ sở hữu so với nguồn tài trợ thường xuyên  Hệ số giữa nguồn tài trợ thường xuyên so với tài sản dài hạn  Hệ số giữa tài sản ngắn hạn so với nợ ngắn hạn Thứ ba, phân tích tình hình và khả năng thanh toán của doanh nghiêp̣ Trong nôị dung phân tích tình hình thanh toán của doanh nghiệp , các nhà phân tích sử duṇg các chỉ tiêu sau:  Tỷ lệ các khoản nợ phải thu so với các khoản nợ phải trả  Số vòng quay của các khoản phải thu  Hệ số giữa nợ phải thu so với tổng số tiền hàng bán chịu  Thời gian thu tiền  Số vòng quay quay các khoản phải trả  Hệ số giữa nợ phải trả so với tổng số tiền hàng mua chịu  Thời gian thanh toán tiền hàng Trong nôị dung phân tích khả năng thanh toán của doanh nghiêp̣, các nhà phân tích sử duṇg các chỉ tiêu sau:  Hệ số khả năng thanh toán tổng quát  Hệ số thanh toán nợ ngắn hạn  Hệ số khả năng thanh toán nhanh  Hệ số thanh toán của TSNH  Hệ số khả năng thanh toán nợ ngắn hạn của tiền và các khoản tương đương tiền  Tỷ lệ % đã thanh toán với ngân sách Nhà nước - vi - Cuối cùng, tác giả trình bày nội dung phân tích hiệu quả kinh doanh, các chỉ tiêu đươc̣ sử duṇg bao gồm:  Tỷ suất sinh lời trên tài sản (Return on assets – ROA)  Suất sinh lời của doanh thu (Return on sales –ROS)  Suất sinh lời của vốn chủ sở hữu (Return on equity – ROE)  Suất sinh lời của vốn cổ phần thường (Return on common equity- ROCE)  Lợi nhuận cho mỗi cổ phiếu thường (Earnings per common share – EPS)  Hệ số giá cả so với lợi nhuận cổ phiếu (Price/Earnings Ratio – P/E)  Mức chi trả cổ tức so với lợi nhuận cổ phiếu (Dividend Payout)  Mức cổ tức so với giá thị trường cổ phiếu (Dividend Yield)  Hệ số giá thị trường so với giá trị sổ sách Ngoài các chỉ tiêu phân tích hiệu quả kinh doanh trên các nhà phân tích còn sử dụng các chỉ tiêu sau:  Sức sản xuất của tài sản cố định  Sức sinh lời của tài sản cố định  Sức hao phí của tài sản cố định  Số vòng quay của tài sản ngắn hạn  Thời gian của một vòng luân chuyển  Hệ số đảm nhiệm của tài sản ngắn hạn Như vậy, công tác phân tích tình hình tài chính đóng một vai trò rất quan trọng trong doanh nghiệp. Nội dung phân tích tình hình tài chính phong phú và đa dạng bao gồm từ chi tiết đến khái quát. Nghiên cứu các nội dung phân tích tình hình tài chính là cơ sở xây dựng hệ thống chỉ tiêu phân tích phù hợp với từng nội dung, theo mức độ tuyệt đối hay tương đối nhằm rút ra các thông tin kinh tế phục vụ cho chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. - Tổ chức hoạt động phân tích tình hình tài chính trong doanh nghiệp Tổ chức phân tích có thể được hiểu thông qua các bước sau: - vii - - Bước chuẩn bị phân tích: Chuẩn bị phân tích có thể quy về những loại công việc chủ là lâ ̣p kế hoạch phân tích và thu thập và kiểm tra tài liệu. Sau đó, xây dựng hệ thống chỉ tiêu và phương pháp phân tích. - Bước tiến hành phân tích: Tiến hành phân tích có thể quy về những loại công việc chủ yếu là: Đánh giá khái quát tình hình biến động của chỉ tiêu phân tích; Xác định nhân tố ảnh hưởng, xu hướng và mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến chỉ tiêu phân tích và t ổng hợp ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến động của chỉ tiêu nghiên cứu. - Bước viết báo cáo phân tích: Đây là giai đoạn sau cùng của việc phân tích. Báo cáo phân tích là bản tổng hợp những đánh giá cơ bản cùng những tài liệu chọn lọc để minh hoạ những kết luận rút ra từ quá trình phân tích. Kết thúc chương 1, tác giả đi vào trình bày các nhân tố ảnh hưởng đến công tác phân tích tình hình tài chính doanh . Bao gồm các nhân tố thuộc về bản thân doanh nghiệp và các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp. Bên caṇh đó , tác giả cũng đi vào trình bày q uá trình phát triển của phân tích tình hình tài chính và kinh nghiệm của các nước trên thế giới. Trong chương 2, tác giả trình bày về thực trạng công tác phân tích tình hình tài chính trong các công ty cổ phần sữa Việt Nam. Sau khi khái quát về v ị trí, vai trò của ngành sữa trong đời sống kinh tế - xã hội; đặc điểm của ngành sữa bao gồm: Cơ cấu bộ máy quản lý của các công ty cổ phần sữa, các sản phẩm chính mà các công ty cổ phần sữa sản xuất, kinh doanh và công nghệ và trang thiết bị của ngành sữa và giới thiệu sơ lược về một số công ty cổ phần sữa tại Việt Nam tác giả tập trung đi vào thực trạng công tác phân tích tình hình tài chính trong các công ty cổ phần sữa Việt Nam. Thứ nhất, tác giả t rình bày thực trạng n guồn thông tin sử dụng trong phân tích - viii - Hoạt động phân tích tình hình tài chính của các công ty cổ phần sữa hiện nay sử dụng nguồn thông tin từ nội bộ doanh nghiệp. Đó là các thông tin về số liệu kế toán, kế hoạch sản xuất kinh doanh, thống kê sản xuất, chiến lược phát triển Thông tin sử dụng trong phân tích tình hình tài chính chủ yếu là dựa trên các báo cáo tài chính hàng quý, năm để tiến hành phân tích. Hệ thống báo cáo tài chính tại các công ty cổ phần sữa Thứ hai , tác giả trình bày thực trạng về p hương pháp phân tích tình hình tài chính Hiện nay, các công ty cổ phần sữa chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích phổ biến và xuyên suốt là phương pháp so sánh. Các công ty sử dụng phương pháp so sánh theo 2 cách: so sánh ngang và so sánh dọc dưới dạng số tuyệt đối và số tương đối. Kết hợp với phương pháp so sánh, các công ty cổ phần sữa còn sử dụng phương pháp tỷ lệ để phân tích một số chỉ tiêu về khả năng thanh toán để thấy được tỷ lệ tăng trưởng hay hoàn thành kế hoạch của các chỉ tiêu. Thứ ba, tác giả trình bày về thực trạng nội dung phân tích tình hình tài chính. Trong đó, các công ty cổ phần sữa thực hiện phân tích khái quát tình hình tài chính của các công ty cổ phần sữa ; Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán và Phân tích hiệu quả kinh doanh. - Phân tích khái quát tiǹh hiǹh tài chính của các công ty cổ phần sữa Qua thực tế khảo sát ở các công ty cổ phần sữa cho thấy các công ty đánh giá khái quát tình hình tài chính như sau: Hàng năm, các công ty cổ phần sữa tiến hành phân tích khái quát tình hình tài chính dựa trên báo cáo tài chính đã được lập. Các công ty cổ phần sữa lập bảng so sánh giữa cuối kỳ với đầu năm của các khoản, các mục ở cả hai bên tài sản và nguồn vốn trên bảng cân đối kế toán. Đồng thời, các công ty cũng xem - ix - xét từng khoản mục chiếm tỷ trọng bao nhiêu trong tổng tài sản để đưa ra một cái nhìn khái quát nhất về tình hình tài chính của doanh nghiệp. - Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán Công nợ bao gồm công nợ phải thu và công nợ phải trả. Vì vậy, các công ty cổ phần sữa đã tiến hành phân tích công nợ phải thu và phải trả. Trước hết, các công ty cổ phần sữa tiến hành phân tích khái quát tình hình công nợ cuối năm số với đầu năm. Qua khảo sát thực tế, các công ty cổ phần sữa còn thực hiện phân tích tình hình thanh toán công nợ và khả năng thanh toán thông qua việc phân tích một số chỉ tiêu: Hệ số thanh toán tổng quát, hệ số thanh toán nợ ngắn hạn, hệ số thanh toán nhanh và hệ số chiếm dụng vốn. - Phân tích hiệu quả kinh doanh. Phân tích hiệu quả kinh doanh là công tác tối cần thiết đối với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Vì chỉ có phân tích hiệu quả kinh doanh, các nhà quản lý mới biết doanh nghiệp mình năm tài chính vừa qua kinh doanh có hiệu quả hay không, có đạt được các chỉ tiêu như kỳ vọng đặt ra không. Và cơ sở không thể thiếu đó là nhà quản lý dựa vào các chỉ tiêu đã thực hiện năm trước đó. Từ đó, kế toán sẽ lập bảng chỉ tiêu so sánh giữa số thực tế năm trước và số năm nay để thấy được chênh lệch của từng chỉ tiêu. Thứ tư, tác giả trình bày thực trạng về tổ chức hoạt động phân tích tình hình tài chính Thực tế hiện nay trong các công ty cổ phần sữa, công tác phân tích tình hình tài chính được thực hiện bởi phòng kế toán do kế toán tổng hợp hoặc kế toán trưởng kiêm nhiệm. Định kỳ phân tích theo từng quý, từng năm. Cuối mỗi quý, mỗi năm kế toán lập báo cáo quyết toán sơ bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty trong quý, năm sau đó công tác phân tích mới được thực hiện. - x - Cán bộ phân tích thường kiêm nhiệm do đó việc phân tích chưa được thực hiện chuyên sâu. Các kết luận của việc phân tích còn mang tính chung chung, khái quát, chưa nêu ra được thực chất của vấn đề và phương hướng giải quyết. Trong chương hai, tác giả còn đánh giá thực trạng công tác phân tích tình hình tài chính trong các công ty cổ phần sữa Việt Nam . Trong đó tác giả nêu ra những kết quả đaṭ đươc̣, những măṭ còn tồn taị và nguyên nhân của những tồn tại đó. Cụ thể: - Những kết quả đạt được Qua khảo sát thực tế tại các công ty cổ phần sữa ta thấy công tác phân tích tình hình tài chính đã đạt được những kết quả là: Công tác phân tích tình hình tài chính đã được thực hiện định kỳ hàng quý, hàng năm và khi có yêu cầu của ban lãnh đạo doanh nghiệp; Các nội dung phân tích đã khái quát được tình hình kết quả sản xuất kinh doanh như: doanh thu, chi phí, lợi nhuận của các công ty cũng như một số chỉ tiêu tài chính như: khả năng thanh toán, khả năng sinh lời, cơ cấu vốn, tài sản. - Những mặt tồn tại Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác phân tích tình hình tài chính tại các công ty cổ phần sữa vẫn còn tồn tại các mặt hạn chế như: - Về thông tin sử dụng trong phân tích: Mới dựa chủ yếu vào báo cáo tài chính của doanh nghiệp mà chưa có sự so sánh với số liệu ngành, với các tài liệu khác. - Về phương pháp sử dụng trong phân tích: Việc sử dụng các phương pháp phân tích trong các công ty cổ phần sữa còn đơn điệu nên khi phân tích không tránh khỏi những hạn chế nhất định. - Về nội dung phân tích tình hình tài chính: Hiện nay, nội dung phân tích tình hình tài chính của các công ty cổ phần sữa bao gồm các nhóm chỉ tiêu phản ánh cơ cấu tài sản, cơ cấu nguồn vốn; nhóm các chỉ tiêu phản ánh tình hình và khả năng thanh toán; nhóm các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh. Tuy - xi - nhiên, do chưa được đầu tư, quan tâm đúng mức nên công tác phân tích tình hình tài chính nói chung và nội dung phân tích tình hình tài chính nói riêng tại các công ty cổ phần sữa vẫn còn nhiều hạn chế. Vì chỉ mới dừng lại ở việc phân tích nhóm các chỉ tiêu như trên đã trình bày nên nội dung phân tích còn quá đơn giản, chưa đầy đủ, chưa toàn diện, chưa làm toát lên toàn cảnh bức tranh tài chính các công ty. - Nguyên nhân của những tồn tại Các công ty cổ phấn sữa tuy có quan tâm đến công tác phân tích tình hình tài chính nhưng chưa thực sự đầy đủ nên chưa thấy hết được vai trò cũng như việc tận dụng hết những ý nghĩa rất thiết thực của việc phân tích tình hình tài chính đối với công tác quản lí doanh nghiệp. Thiếu thông tin về tình hình tài chính của các đơn vị khác trong cùng ngành cũng như các số liệu trung bình của ngành sữa. Ngoài ra, hiện nay chưa có một văn bản mang tính pháp lí nào yêu cầu các doanh nghiệp phải tiến hành phân tích tình hình tài chính. Trong chương 3, tác giả đưa ra giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tình hình tài chính trong các công ty cổ phần sữa Việt Nam . Sau khi tác giả trình bày chiến lược phát triển ngành sữa đến năm 2010 và yêu cầu hoàn thiện công tác phân tích tình hình tài chính trong các công ty cổ phần sữa Viêṭ Nam , tác giả tập trung đi vào trình bày nội dung chính. Qua khảo sát thực tế cho thấy, công tác phân tích tình hình tài chính tại các công ty cổ phần sữa vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu sót. Sự thiếu sót này thể hiện ở các khâu từ tổ chức phân tích đến phương pháp và nội dung phân tích. Để việc phân tích báo cáo tài chính mang lại hiệu quả, phát huy tác dụng của một công cụ quản lý trong điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, các công ty nên thực hiện một số giải pháp sau: - xii - Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống thông tin phục vụ cho phân tích tình hình tài chính trong các công ty cổ phần sữa Việt Nam Để cho công tác phân tích tình hình tài chính đem lại hiệu quả tốt và phát huy được vai trò của mình thì nguồn thông tin cung cấp cho hoạt động phân tích phải được đảm bảo đầy đủ, kịp thời và mang tính chính xác cao. Các thông tin cung cấp cho các nhà phân tích cần được phân ra từng loại và xác định thuộc bộ phận, phòng ban nào trong công ty nắm giữ, thu thập và có các quy định tới các bộ phận, phòng ban là theo định kỳ phải cung cấp thông tin. Các biểu mẫu phải được sử dụng thống nhất qua các thời kỳ để có thể dễ dàng phân tích được xu hướng b