Đề tài Hoàn thiện quy trình kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC tại công ty TNHH Kiểm toán APEC – chi nhánh Thanh Hóa

Trong suoát quaù trình hoïc taäp taïi tröôøng Ñaïi hoïc Kinh Teá - Ñaïi hoïc Hueá, toâi ñaõ ñöôïc caùc thaày coâ cung caáp, truyeàn ñaït vaø chæ baûo nhieät tình taát caû kieán thöùc, neàn taûng vaø chuyeân moân quyù giaù. Ngoaøi ra toâi coøn ñöôïc reøn luyeän moät tinh thaàn hoïc taäp vaø laøm vieäc raát cao. Ñaây laø nhöõng yeáu toá cô baûn giuùp toâi nhanh choùng hoøa nhaäp vôùi moâi tröôøng laøm vieäc sau khi ra tröôønvg. Khoùa luaän toát nghieäp laø cô hoäi ñeå toâi coù theå aùp duïng, toång keát nhöõng kieán thöùc maø mình ñaõ hoïc, ñoàng thôøi ruùt ra nhöõng kinh nghieäm thöïc teá quyù giaù trong suoát quaù trình thöïc hieän ñeà taøi. Ñaàu tieân toâi xin chaân thaønh caûm ôn söï höôùng daãn taän tình cuûa coâ - ThS Nguyeãn Ngoïc Thuûy – giaùo vieân höôùng daãn tröïc tieáp ñaõ giuùp toâi hoaøn thaønh khoùa luaän moät caùch thuaän lôïi. Xin chaân thaønh caûm ôn quyù thaày coâ trong khoa Keá Toaùn Taøi Chính - Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá Hueá ñaõ taän tình truyeàn ñaït kieán thöùc trong 4 naêm hoïc taäp. Toâi cuõng xin chaân thaønh göûi lôøi caûm ôn ñeán Ban giaùm ñoác vaø caùc anh chò kieåm toaùn vieân trong coâng ty TNHH Kieåm toaùn APEC - chi nhaùnh Thanh Hoùa ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát trong quaù trình thöïc taäp vaø thöïc hieän khoùa luaän. Xin ñöôïc göûi lôøi caûm ôn saâu saéc ñeán gia ñình, baïn beø ñaõ uûng hoä, ñoäng vieân tinh thaàn giuùp toâi hoaøn thaønh khoùa luaän toát nghieäp. Cuoái cuøng, xin kính chuùc quyù thaày coâ maïnh khoûe, haïnh phuùc vaø vöõng böôùc treân con ñöôøng söï nghieäp troàng ngöôøi vinh quang. Sinh vieân Nguyeãn Thò Yeán TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ...................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu...............................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..........................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................3 5. Kết cấu của khóa luận ............................................................................................3 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................. 4 CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM TOÁN THUẾ GTGT TRONG KIỂM TOÁN BCTC.....................................................................................4 1.1 Khái quát về thuế GTGT ..........................................................................................4 1.1.1 Nguồn gốc, khái niệm và đặc điểm thuế GTGT....................................................4 1.1.2 Ý nghĩa của thuế GTGT ........................................................................................5 1.1.3 Những quy định hiện hành về thuế GTGT............................................................6 1.1.4 Kế toán thuế GTGT trong các DN ........................................................................9 1.1.4.1 Hoá đơn, chứng từ liên quan đến thuế GTGT....................................................9 1.1.4.2 TK và quy trình hạch toán thuế GTGT ............................................................10 1.1.4.3 Đăng ký, kê khai và nộp thuế GTGT ...............................................................13 1.2 Khái quát về kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC .................................14 1.2.1 Tổng quan về kiểm toán BCTC...........................................................................14 1.2.2 Nội dung của kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC ............................16 1.2.2.1 Khái niệm, mục tiêu, đối tượng và phạm vi của kiểm toán thuế GTGT..........16 1.2.2.2 Ý nghĩa của việc kiểm toán thuế GTGT...........................................................18 1.3 Quy trình kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC ......................................20 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp 1.3.1 Lập kế hoạch kiểm toán.......................................................................................20 1.3.2 Thực hiện kế hoạch kiểm toán.............................................................................24 1.3.2.1 Thực hiện thử nghiệm kiểm soát ......................................................................24 1.3.2.2 Thực hiện thủ tục phân tích ..............................................................................26 1.3.2.3 Thực hiện thủ tục kiểm tra chi tiết....................................................................27 1.3.3 Kết thúc kiểm toán..............................................................................................32 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN THUẾ GTGT TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN APEC .....................34 2.1 Khái quát chung về Công ty TNHH Kiểm toán APEC - chi nhánh Thanh Hóa................................................................................................................................34 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển Công ty TNHH kiểm toán APEC - chi nhánh Thanh Hóa ....................................................................................................................34 2.1.2 Tổ chức bộ máy quản lý của công ty và của Chi nhánh tại Thanh Hóa..............35 2.1.3 Các lĩnh vực hoạt động và KH chủ yếu của công ty APEC................................37 2.1.4 Quy trình chung kiểm toán BCTC của Công ty ..................................................38 2.1.4.1 Kế hoạch kiểm toán ..........................................................................................39 2.1.4.2 Thực hiện kiểm toán .........................................................................................40 2.1.4.3 Kết thúc kiểm toán............................................................................................41 2.2 Thực trạng kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC ..............................................................................................42 2.2.1 Chuẩn bị kiểm toán..............................................................................................43 2.2.1.1 Tìm hiểu KH và môi trường hoạt động ............................................................43 2.2.1.2 Tìm hiểu chính sách kế toán .............................................................................44 2.2.1.3 Phân tích sơ bộ BCTC (thực hiện thủ tục phân tích tổng quát) .......................44 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp 2.2.1.4 Đánh giá HTKSNB và rủi ro gian lận ..............................................................45 2.2.1.5 Xác định mức trọng yếu ...................................................................................46 2.2.1.6 Xác định phương pháp chọn mẫu, cỡ mẫu .......................................................48 2.2.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán.............................................................................49 2.2.2.1 Kiểm toán thuế GTGT đầu vào ........................................................................49 2.2.2.2 Kiểm toán thuế GTGT đầu ra ...........................................................................56 2.2.3 Kết thúc kiểm toán...............................................................................................61 2.2.4 Kiểm soát chất lượng kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC ................................................................................63 CHƯƠNG 3: NHẬN XÉT CHUNG VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TOÁN THUẾ GTGT TRONG KIỂM TOÁN BCTC TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN APEC ...................................65 3.1 Nhận xét chung về quy trình kiểm toán BCTC và quy trình kiểm toán Thuế GTGT tại Công ty TNHH kiểm toán APEC .......................................................65 3.1.1 Nhận xét chung về quy trình kiểm toán BCTC ...................................................65 3.1.1.1 Ưu điểm: ...........................................................................................................65 3.1.1.2 Những hạn chế ..................................................................................................69 3.1.2 Nguyên nhân của những hạn chế.........................................................................74 3.2 Sự cần thiết phải hoàn thiện quy trình kiểm toán thuế GTGT. ..............................75 3.3 Một số kiến nghị và giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC. ....................................77 3.3.1 Hoàn thiện phương pháp đánh giá HTKSNB của KH trong kiểm toán thuế GTGT....................................................................................................................78 3.3.2 Hoàn thiện việc thực hiện thủ tục phân tích trong kiểm toán GTGT ..................81 3.3.3 Hoàn thiện phương pháp chọn mẫu trong kiểm toán thuế GTGT.......................84 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp 3.3.4 Hoàn thiện việc ghi chép trên GLV của KTV khi kiểm toán thuế GTGT ..........89 3.3.5 Hoàn thiện hệ thống kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán nói chung và kiểm toán thuế GTGT nói riêng ...................................................................................90 3.4 Một số điều kiện thực hiện đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kiểm toán thuế GTGT tại Công ty TNHH kiểm toán APEC. .......................................................91 3.4.1 Về phía Nhà nước và VACPA ............................................................................91 3.4.2 Về phía công ty TNHH Kiểm toán APEC ..........................................................92 3.4.3 Về phía khách hàng kiểm toán ............................................................................93 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...........................................................94 1. Kết luận ....................................................................................................................94 2. Kiến nghị ..................................................................................................................95 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Quy trình hạch toán Thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ .................. 13 Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy quản lý công ty TNHH kiểm toán APEC ....................... 36 Sơ đồ 2.2: Bộ máy tổ chức quản lý tại chi nhánh Thanh Hóa ................................... 36 Sơ đồ 2.3: Quy trình kiểm toán BCTC tại APEC..................................................... 38 Sơ đồ 2.4: Sơ đồ kiểm tra chi tiết thuế GTGT đầu vào............................................. 53 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 1.1: Các mục tiêu kiểm toán ......................................................................... 17 Bảng 3.1: Bảng câu hỏi đánh giá HTKSNB của KH với thuế GTGT ................... 79 Bảng 3.2: Phân tổ cho khoản mục kiểm toán ........................................................... 87 Biểu 2.1: Bảng tỷ lệ để ước lượng mức trọng yếu ................................................ 47 Biểu 2.2: Đối chiếu số liệu thuế GTGT đầu vào Công ty ABC................................ 50 Biểu 2.3: Tổng hợp đối ứng tài khoản thuế GTGT đầu vào công ty ABC ................. 51 Biểu 2.4: So sánh số liệu thuế GTGT đầu vào trên Tờ khai thuế và Sổ sách kế toán 51 Biểu 2.5: Trích bảng kiểm tra chi tiết thuế GTGT đầu vào Công ty ABC ................. 55 Biểu 2.6: Kết luận kiểm toán với khoản mục thuế GTGT đầu vào tại Công ty ABC.. 56 Biểu 2.7: Trang tổng hợp số phát sinh TK 3331 ...................................................... 57 Biểu 2.8: So sánh số liệu tờ khai thuế với số liệu trên sổ sách kế toán về GTGT đầu ra Công ty ABC......................................................................................................... 58 Biểu 2.9: Bảng Tổng hợp số thuế GTGT đầu ra phải nộp của Công ty ABC ............. 59 Biểu 2.10: Kết luận kiểm toán với khoản mục thuế GTGT đầu ra tại Công ty ABC .. 61 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT APEC : Công ty trách nhiệm hữu hạn kiểm toán Apec BCĐKT : Bảng cân đối kế toán BCKT : Báo cáo kiểm toán BCHĐKQKD : Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh BCTC : Báo cáo tài chính BGĐ : Ban giám đốc DN : Doanh nghiệp GLV : Giấy làm việc GTGT : Giá trị gia tăng HHDV : Hàng hóa dịch vụ HTKSNB : Hệ thống kiểm soát nội bộ KH : Khách hàng KSNB : Kiểm soát nội bộ KTV : Kiểm toán viên MST : Mã số thuế NSNN : Ngân sách nhà nước SXKD : Sản xuất kinh doanh TNHH : Trách nhiệm hữu hạn TK : Tài khoản TSCĐ : Tài sản cố định VACPA : Hiệp hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam VSA : Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp TÓM TẮT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Đề tài “Hoàn thiện quy trình kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC tại công ty TNHH Kiểm toán APEC – chi nhánh Thanh Hóa” đã nghiên cứu, tìm hiểu và trình bày các nội dung sau: - Trong phần cơ sở lý luận đã trình bày các nội dung liên quan đến thuế GTGT, kiểm toán BCTC và quy trình kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC. - Đề tài đã thực hiện tìm hiểu công ty TNHH Kiểm toán APEC về lịch sử hình thành và phát triển, tổ chức bộ máy quản lý, các lĩnh vực hoạt động và khách hàng chủ yếu của công ty, tìm hiểu quy trình kiểm toán BCTC chung của công ty. Bên cạnh đó, đề tài cũng đã đi sâu vào tìm hiểu quy trình kiểm toán thuế GTGT tại một khách hàng cụ thể của công ty. Quy trình kiểm toán thuế GTGT tại APEC bao gồm 3 giai đoạn: Trong bước lập kế hoạch kiểm toán, công ty APEC chú trọng vào khâu tìm hiểu khách hàng về cơ cấu tổ chức, tình hình kinh doanh, tiến hành đánh giá về HTKSNB, rủi ro kiểm soát và phân bổ mức trọng yếu cho BCTC để có thể xác định quy mô, thời gian thực hiện kiểm toán và thiết kế chương trình kiểm toán cho đơn vị khách hàng. Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, công ty APEC thực hiên các thử nghiệm kiểm soát, các thủ tục phân tích và các thử nghiệm chi tiết nhằm chứng minh cho các cơ sở dẫn liệu đã đưa ra. Sauk hi thực hiện các bước này, KTV sẽ tổng hợp các sai sót và ghi trên GLV. Ở giai đoạn kết thúc kiểm toán, đề tài thực hiện nghiên cứu một số các công việc chính là: xem xét các sự kiện phát sinh sau, giả thiết về hoạt động liên tục, thu thập các giấy tờ lưu hồ sơ kiểm toán, trao đổi với đơn vị được kiểm toán nhằm thống nhất ý kiến và phát hành BCKT. - Thực hiện nghiên cứu quy trình kiểm toán thuế GTGT trên thực tế tại công ty APEC cho một khách hàng. Từ đó rút ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân hạn chế của quy trình này, trên cơ sở đưa ra một số kiến nghị và giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp _________________________________________________________________________________ SVTH:Nguyễn Thị Yến – K42KTKT 1 PHẦN I ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam hiện nay đang là một trong những quốc gia hàng đầu về thu hút đầu tư trên thế giới và là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trong khu vực Đông Nam Á. Hơn bao giờ hết, vấn đề minh bạch trong hoạt động kinh doanh trở thành một yếu tố quyết định để thu hút đầu tư và phát triển kinh tế. Chính vì vậy, hoạt động kiểm toán ngày nay trở thành nhu cầu thiết yếu đối với hoạt động SXKD và nâng cao chất lượng quản lý của mọi loại hình DN. Kiểm toán không chỉ tạo niềm tin cho người quan tâm đến tình hình tài chính của DN mà còn hướng dẫn nghiệp vụ, củng cố nề nếp hoạt động tài chính, kế toán, nâng cao hiệu quả kinh doanh cho các đơn vị được kiểm toán. Mục tiêu hướng tới chung nhất của mỗi cuộc kiểm toán là cung cấp bức tranh đầy đủ và xác thực nhất về tình hình tài chính của DN, ở đó từng đối tượng sử dụng thông tin trên BCTC của DN sẽ có yêu cầu khác nhau đối với từng phần hành từng khoản mục trên BCTC. Không nằm ngoài số đó, cùng với sự tăng trưởng và phát triển kinh tế, đặc biệt trên giác độ quản lý kinh tế, việc thực hiện nghĩa vụ thuế với nhà nước là mối quan tâm hàng đầu đối với các cơ quan quản lý nhà nước nói riêng và người sử dụng thông tin trên BCTC nói chung. Vì thế phần hành kiểm toán thuế luôn một trong những khía cạnh chủ chốt của mỗi cuộc kiểm toán. Nhận thấy được tầm quan trọng của kiểm toán thuế GTGT nói riêng và kiểm toán BCTC nói chung, sau khoảng thời gian thực tập tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC - chi nhánh Thanh Hóa, cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh chị KTV trong Công ty và sự hướng dẫn tận tình của cô – Th.S Nguyễn Ngọc Thủy, tôi quyết định chọn đề tài: “Hoàn thiện quy trình kiểm toán thuế GTGT trong kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC – chi nhánh Thanh Hóa” cho Khóa luận tốt nghiệp của mình. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp _________________________________________________________________________________ SVTH:Nguyễn Thị Yến – K42KTKT 2 2. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài được thực hiện nhằm nghiên cứu thực trạng quy trình kiểm toán thuế GTGT tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC – chi nhánh Thanh Hóa, từ đó đưa ra một số giải pháp hoàn thiện quy trình kiểm toán thuế GTGT tại Công ty. Các mục tiêu cụ thể của đề tài là:  Hệ thống hóa các lý luận về Thuế GTGT và quy trình kiểm toán Thuế GTGT trong kiểm toán BCTC.  Tìm hiểu quy trình kiểm toán Thuế GTGT tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC thực hiện và thực tế áp dụng quy trình này tại một KH cụ thể.  Đề xuất các biện pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán thuế GTGT tại Công ty. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của khóa luận là quy trình kiểm toán thuế GTGT tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC. Cụ thể là nghiên cứu các bước trong quy trình bao gồm: lập kế hoạch kiểm toán, thực hiện kiểm toán và kết thúc kiểm toán thuế GTGT tại Công ty TNHH Kiểm toán APEC cho khách hàng là Công ty ABC.  Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng quy trình kiểm toán thuế GTGT tại Công ty. Cụ thể: - Số liệu dùng để nghiên cứu được lấy từ ngày 01/01/2011 đến ngày 31/12/2011 - Thời gian nghiên cứu từ ngày 01/02/2012 đến ngày 05/05/2012. - Địa điểm: Công ty TNHH Kiểm toán APEC và Công ty ABC. - Nội dung nghiên cứu: Đề tài đề cập đến quy trình kiểm toán thuế GTGT do kiểm toán độc lập thực hiện tại KH hạch toán thuế GTGT theo phương pháp TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp _________________________________________________________________________________ SVTH:Nguyễn Thị Yến – K42KTKT 3 khấu trừ. Do hạn chế về mặt thời gian, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu quy trình kiểm toán thuế GTGT tại một đơn vị KH cụ thể. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: tham khảo trên các giáo trình, tạp chí, chuẩn mực kế toán, chuẩn mực kiểm toán, các website để làm cơ sở hoàn thành phần cơ sở lý luận cũng như làm nền tảng tìm hiểu thực tiễn tại đơn vị. - Phương pháp phỏng vấn trực tiếp nhằm mục đích tìm hiểu việc vận dụng quy trình kiểm toán BCTC nói chung và kiểm toán thuế GTGT nói riêng của Công ty TNHH Kiểm toán APEC vào thực tế. - Phương pháp thu thập số liệu: Nghiên cứu hồ sơ kiểm toán năm trước tại Công ty, trực tiếp tham gia quy trình kiểm toán với vai trò Trợ lý KTV. - Phương pháp so sánh, đối chiếu, tổng hợp là để có cách nhìn toàn diện về thực tế vận dụng quy trình kiểm toán thuế GTGT tại đơn vị. 5. Kết cấu của khóa luận Đề tài gồm 3 phần: - Phần mở đầu - Phần nội dung và kết quả nghiên cứu, gồm 3 chương: Chương I: Lý luận chung về thuế GTGT và kiểm toá