Đề tài Hoạt động ngoại khóa của sinh viên trường Đại học nội vụ Hà Nội: Thực trạng và giải pháp

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI KHOA VĂN THƢ - LƢU TRỮ BÁO CÁO TỔNG HỢP ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƢỜI HỌC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI -THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP Mã số đề tài: ĐTSV.2020.05 Chủ nhiệm đề tài : Đỗ Mạnh Hà Lớp : 1805LTHA Cán bộ hƣớng dẫn : ThS. Nguyễn Thị Hồng Hà Nội, tháng 4 năm 2020 LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn giảng viên hƣớng dẫn cô Nguyễn Thị Hồng đã tận tình giúp đỡ, hỗ trợ, tạo điều kiện tốt nhất cho em trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn trân trọng nhất tới các quý anh/chị/bạn bè là sinh viên trƣờng đại học Nội vụ Hà Nội đã giúp đỡ, cung cấp những thông tin vô cùng quý báu cùng với những ý kiến xác đáng để em hoàn thành đƣợc đề tài nghiên cứu khoa học của mình. Chủ nhiệm đề tài LỜI CAM ĐOAN Em cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng em, các số liệu sử dụng phân tích trong đề tài đều có nguồn gốc rõ ràng đƣợc công bố theo quy định. Các kết quả nghiên cứu trong đề tài đều do em tự tìm hiểu, lên kế hoạch, xây dựng, thực hiện và phân tích một cách trung thực, khách quan nhất. Em xin chân thành cảm ơn! Chủ nhiệm đề tài MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN LỜI CAM ĐOAN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1 2. Lịch sử nghiên cứu ...................................................................................... 1 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .............................................................. 2 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................. 2 5. Giả thuyết nghiên cứu ................................................................................. 3 6. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................ 3 7. Bố cục đề tài và cấu trúc dự kiến của đề tài ............................................... 4 CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ HIỆN NAY .............................................................................................. 6 1.1. Một số khái niệm ................................................................................... 6 1.1.1. Khái niệm “hoạt động” ......................................................................... 6 1.1.2. Khái niệm “ngoại khoá” ....................................................................... 6 1.1.3. Khái niệm “hoạt động ngoại khoá” ...................................................... 6 1.2. Một số hình thức tổ chức của hoạt động ngoại khoá ............................... 6 1.2.1. Dạng tập thể .......................................................................................... 6 1.2.2. Dạng nhóm theo năng khiếu ................................................................. 7 1.2.3. Dạng thƣờng kì ..................................................................................... 7 1.2.4. Dạng đột xuất ........................................................................................ 7 1.3. Vai trò của hoạt động ngoại khoá ............................................................ 7 1.3.1. Nâng cao nhận thức và trí tuệ ............................................................... 8 1.3.2. Tu dƣỡng bồi đắp tâm hồn .................................................................... 8 1.3.3. Phát triển các kỹ năng mềm thiết yếu ................................................... 8 1.3.4. Hoàn thiện thể chất, sức khoẻ ............................................................... 9 1.3.5. Loại bỏ căng thẳng và mở rộng mối quan hệ bạn bè ............................ 9 1.4. Tầm quan trọng của hoạt động ngoại khoá ........................................... 9 1.4.1. Củng cố tƣơng lai phát triển của bản thân ............................................ 9 1.4.2. Khai thác, khám phá và làm mới bản thân ......................................... 10 1.4.3. Thúc đẩy phát triển tính cộng đồng .................................................... 10 1.4.4. Xây dựng khả năng liên kết trong xã hội ............................................ 10 TIỂU KẾT CHƢƠNG I ................................................................................ 11 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI HIỆN NAY ......................... 12 2.1. Đề xuất các hoạt động ngoại khóa ......................................................... 13 2.1.1. Lên kế hoạch thực hiện hoạt động ngoại khóa ................................... 13 2.1.2. Xác định rõ các mục tiêu cần đạt đƣợc ............................................... 15 2.2. Quá trình triển khai hoạt động ngoại khóa ............................................ 17 2.2.1. Xây dựng có hiệu quả đội ngũ nhân sự, cơ cấu tổ chức thống nhất ... 18 2.2.2. Xây dựng hệ thống ban chuyên môn chịu trách nhiệm từng mảng của hoạt động ngoại khóa .................................................................................... 21 2.2.3. Xây dựng quy định đối với các hoạt động ngoại khóa của sinh viên . 22 2.3. Quá trình triển khai thực hiện các hoạt động ngoại khóa ...................... 24 2.3.1. Tầm ảnh hƣởng và tác động sâu rộng của các hoạt động ngoại khóa đến sinh viên ................................................................................................. 24 2.3.2. Tinh thần hoạt động của sinh viên ...................................................... 25 2.3.3. Siết chặt cách thức và hình thức tuyển thành viên tham gia hoạt động ngoại khóa ..................................................................................................... 28 2.3.4. Vấn đề kinh phí hoạt động .................................................................. 29 2.3.5. Vấn đề quảng bá và tuyên truyền các hoạt động ngoại khóa trong nhà trƣờng ............................................................................................................ 31 2.4. Đánh giá vai trò của việc tham gia các hoạt động ngoại khóa .............. 34 2.4.1. Tích cực ............................................................................................... 34 2.4.2. Hạn chế ............................................................................................... 35 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................... 36 TIỂU KẾT CHƢƠNG II ............................................................................... 38 CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM KHẮC PHỤC VÀ NÂNG CAO CÔNG TÁC THAM GIA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI .................................... 39 3.1. Nâng cao nhận thức cho sinh viên ......................................................... 39 3.2. Học hỏi kinh nghiệm thực tế từ các trƣờng đại học trong và ngoài nƣớc . 40 3.3. Nhà trƣờng tích cực phát triển bồi dƣỡng kỹ năng, cập nhật xu thế cho đội ngũ nhân sự và các ban có chuyên môn ................................................. 40 3.4. Đảm bảo quá trình hoạt động của hoạt động ngoại khóa phải có kế hoạch cụ thể, rút kinh nghiệm từ những tồn tại. ........................................... 40 3.5. Phát triển củng cố niềm tin và động lực cho sinh viên .......................... 41 3.6. Nâng cao kinh phí và phát triển cơ sở vật chất các hoạt động ngoại khóa 41 3.7. Thu thập nhiều ý kiến và lắng nghe sinh viên có chọn lọc .................... 41 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ............................................................................... 41 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 42 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 43 PHỤ LỤC ........................................................................................................... 45 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Biết đƣợc tầm quan trọng của vấn đề tham gia các hoạt động ngoại khoá của các sinh viên theo học tại các trƣờng Đại học hiện nay là vô cùng quan trọng. Vì chính những hoạt động này góp phần xây dựng và phát huy các kĩ năng mềm và khả năng của các sinh viên khi còn theo học trên ghế nhà truờng. Ngoài việc học trên lớp của các sinh viên, để bồi dƣỡng các kiến thức về mặt lý thuyết ra thì việc tham gia các hoạt động trƣờng lớp sẽ giúp cho các sinh viên có thể tƣơng tác đƣợc với nhau nhiều hơn và kết nối, giao tiếp với các thầy cô giáo trong trƣờng tạo nên đƣợc một cộng đồng thầy, cô và trò vững mạnh trong trƣờng. Không những thế việc tham gia các hoạt động trƣờng lớp còn giúp cho tất cả các sinh viên có thể học hỏi và học tập rèn luyện về thể chất và các kĩ năng khác của bản thân. Những điều đó sẽ là hành trang giúp cho các sinh viên có thể tìm đƣợc những công việc mà mình hằng mong ƣớc. Bắt kịp xu thế hiện nay các cơ quan, tổ chức họ đòi hỏi và tuyển dụng những nhân viên vào mọi vị trí ngoài những kiến thức về chuyên môn, họ còn đòi hỏi những con ngƣời năng động, biết sáng tạo, hoạt ngôn và có những kĩ năng mềm thật tốt. Thực tiễn ở trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội hiện nay đang có những chiều hƣớng đi theo xu thế phát triển chung của xã hội. Cho nên em muốn tìm hiểu về hoạt động ngoại khoá của sinh viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội và đƣa ra các phải pháp để cải thiện thực trạng ngày càng tốt hơn. 2. Lịch sử nghiên cứu - Tình hình nghiên cứu trong nƣớc: + Nghiên cứu khoa học “Một số kĩ năng cần thiết đối với sinh viên trường Đại học Công Đoàn” của Bùi Đoan Trang. + Nghiên cứu khoa học “Nhu cầu đào tạo và rèn luyện kĩ năng mềm cho sinh viên trường Đại học Nông lâm – Đại học Thái nguyên” của Nguyễn Đỗ Hƣơng Giang-Cao Đức Minh - Lèng Thị Lan. + Tạp chí khoa học số 39 năm 2012 Đại học Sƣ Phạm TP.Hồ Chí Minh 2 nghiên cứu “ Thực trạng một số kỹ năm mềm của sinh viên Đại học Sư Phạm” do Huỳnh Văn Sơn chủ biên. - Tình hình nghiên cứu thế giới: + “Extracurricular activities and the adjustment of Asian international students: A study of Japanese students” của các tác giả TeruToyokawaa và NorikoToyokawab. +“The impact of engagement with extracurricular activities on the student experience and graduate outcomes for widening participation populations” của các tác giả Mary Stuart, Catherine Lido and Jessica Morgan 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng : Hoạt động ngoại khoá của sinh viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội-Thực trạng và giải pháp. - Phạm vi nghiên cứu: Sinh viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội. 4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu a. Mục đích nghiên cứu Thứ nhất, xây dựng cơ sở lý luận về các hoạt động ngoại khoá của sinh viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội. Thứ hai, đi sâu làm rõ thực trạng để tìm ra đƣợc những ƣu điểm và hạn chế trong việc tham gia các hoạt động ngoại khoá của sinh viên Đại học Nội vụ Hà Nội. Thứ ba, từ đó đƣa ra các giải pháp cụ thể và thiết thực nhất để nâng cao hiệu quả đối với việc tham gia hoạt động ngoại khoá của sinh viên Đại học Nội Vụ Hà Nội. b. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt đƣợc mục đích trong việc nghiên cứu về hoạt động ngoại khoá của sinh viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội em hƣớng tới những nhiệm vụ trọng tâm sau: Thứ nhất, làm rõ tất cả những khái niệm liên quan đến đề tài hoạt động ngoại khoá của sinh viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội - Thực trạng và giải pháp và những nhiệm vụ mà sinh viên cần hoàn thành và đạt đƣợc khi học tập 3 tại trƣờng mà nhà trƣờng yêu cầu. Thứ hai, khái quát và đi sâu vào thực trạng của hoạt động ngoại khoá của sinh viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội. Qua đó có thể đánh giá một cách chính xác và khách quan nhất vấn đề để tìm ra các ƣu điểm, nguyên nhân và những hạn chế của vấn đề Thứ ba, trên cơ sở thực trạng hoạt động ngoại khoá của sinh viên trƣờng Đại học Nội vụ Hà Nội tại đây sẽ đề xuất ra một số những giải pháp cấp thiết và lâu dài để giải quyết dứt điểm những mặt còn tồn tại của vấn đề. 5. Giả thuyết nghiên cứu Quá trình đào tạo các sinh viên bằng cách tổ chức các buổi hoạt động ngoại khoá của nhà trƣờng đang là những vấn để mà không chỉ các bậc phụ huynh mà còn cả xã hội quan tâm chú trọng đến. Việc đào tạo sinh viên thông qua các hoạt động ngoại khóa sẽ tạo cho các sinh viên môi trƣờng năng động để phát huy hết khả năng của bản thân. Qua đó có thể rèn luyện đƣợc các kĩ năng mềm và thái độ trong mọi hoàn cảnh cho bản thân sinh viên, giúp cho sinh viên có đƣợc những hành trang vô cùng quan trọng. Để khi ra trƣờng với tấm bằng cử nhân kèm theo những kĩ năng tích luỹ rèn luyện đƣợc có thể xin vào làm việc ở những nơi mà sinh viên mong muốn để góp phần công cuộc phát triển đất nƣớc, có ích cho xã hội. Chính vì lý do đó mà em chọn đề tài: “Hoạt động ngoại khoá của sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội - Thực trạng và giải pháp” làm đề tài nghiên cứu khoa học của mình để góp phần tìm ra các mặt tích cực, hạn chế nhằm nâng cao và giải quyết các vấn đề còn tồn tại khi tham gia các hoạt động ngoại khoá của sinh viên Đại học Nội vụ Hà Nội. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu - Khảo sát trực tuyến - Phỏng vấn - Phân tích, tổng hợp - Kế thừa và phát huy thông tin tài liệu sẵn có - Phƣơng pháp so sánh 4 - Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi 7. Bố cục đề tài và cấu trúc dự kiến của đề tài Ngoài phần mở đầu, nội dung và kết thúc, bồ cục đề tài gồm: CHƢƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ CỦA SINH VIÊN HIỆN NAY 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Khái niệm “hoạt động” 1.1.2. Khái niệm “ngoại khoá” 1.1.3. Khái niệm “hoạt động ngoại khoá” 1.2. Một số hình thức tổ chức của hoạt động ngoại khoá 1.2.1. Dạng tập thể 1.2.2. Dạng nhóm theo năng khiếu 1.2.3. Dạng thƣờng kì 1.2.4. Dạng đột xuất 1.3. Vai trò của hoạt động ngoại khoá 1.3.1. Nâng cao nhận thức và trí tuệ 1.3.2. Tu dƣỡng bồi đắp tâm hồn 1.3.3. Phát triển các kỹ năng mềm thiết yếu 1.3.4. Hoàn thiện thể chất, sức khoẻ 1.3.5. Loại bỏ căng thẳng và mở rộng mối quan hệ bạn bè 1.4. Tầm quan trọng của hoạt động ngoại khoá 1.4.1. Củng cố tƣơng lai phát triển của bản thân 1.4.2. Khai thác, khám phá và làm mới bản thân 1.4.3. Thúc đẩy phát triển tính cộng đồng 1.4.4. Xây dựng khả năng liên kết trong xã hội CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI HIỆN NAY 2.1. Đề xuất các hoạt động ngoại khóa 2.1.1. Lên kế hoạch thực hiện hoạt động ngoại khóa 2.1.2. Xác định rõ các mục tiêu cần đạt đƣợc 2.2. Quá trình triển khai hoạt động ngoại khóa 2.2.1. Xây dựng có hiệu quả đội ngũ nhân sự, cơ cấu tổ chức thống nhất 5 2.2.2. Xây dựng hệ thống ban chuyên môn chịu trách nhiệm từng mảng của hoạt động ngoại khóa 2.2.3. Xây dựng điều lề/ quy định đối với các hoạt động ngoại khóa của sinh viên 2.3. Quá trình triển khai thực hiện các hoạt động ngoại khóa 2.3.1. Tầm ảnh hƣởng và tác động sâu rộng của các hoạt động ngoại khóa đến sinh viên 2.3.2. Tinh thần hoạt động của sinh viên 2.3.3. Siết chặt cách thức và hình thức tuyển thành viên tham gia hoạt động ngoại khóa 2.3.4. Vấn đề kinh phí hoạt động 2.3.5. Vấn đề quảng bá và tuyên truyền các hoạt động ngoại khóa trong nhà trƣờng 2.4. Đánh giá vai trò của việc tham gia các hoạt động ngoại khóa 2.4.1. Tích cực 2.4.2. Hạn chế 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế CHƢƠNG III: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM KHẮC PHỤC VÀ NÂNG CAO CÔNG TÁC THAM GIA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI 3.1. Nâng cao nhận thức cho sinh viên 3.2. Học hỏi kinh nghiệm thực tế từ các trƣờng đại học trong và ngoài nƣớc 3.3. Nhà trƣờng tích cực phát triển bồi dƣỡng kỹ năng, cập nhật xu thế cho đội ngũ nhân sự và các ban có chuyên môn 3.4. Đảm bảo quá trình hoạt động của hoạt động ngoại khóa phải có kế hoạch cụ thể, rút kinh nghiệm từ những tồn tại 3.5. Phát triển củng cố niềm tin và động lực cho sinh viên 3.6. Nâng cao kinh phí và phát triển cơ sở vật chất các hoạt động ngoại khóa 3.7. Thu thập nhiều ý kiến và lắng nghe sinh viên có chọn lọc. 6 CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ HIỆN NAY 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Khái niệm “hoạt động” Con ngƣời sống là con ngƣời hoạt động. Hoạt động là phƣơng thức tồn tại của con ngƣời. Theo tâm lý học Mácxit, cuộc sống con ngƣời là một dòng hoạt động, con ngƣời là chủ thể của các hoạt động thay thế nhau. Do vậy, hoạt động là quá trình con người thực hiện các quan hệ giữa con người với thế giới tự nhiên, xã hội [3;344]. Đó là quá trình chuyển hóa năng lực lao động và các phẩm chất tâm lý khác của bản thân thành sự vật, thành thực tế và quá trình ngƣợc lại là quá trình tách những thuộc tính của sự vật, của thực tế quay trở về với chủ thể, biến thành vốn liếng tinh thần của chủ thể. 1.1.2. Khái niệm “ngoại khoá” Là môn học hoặc hoạt động giáo dục ngoài giờ, ngoài chƣơng trình học tập chính thức trên lớp và để phân biệt rõ với nội khoá. 1.1.3. Khái niệm “hoạt động ngoại khoá” Hoạt động ngoại khóa là hoạt động đƣợc tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa ở trên lớp, một trong những mảng hoạt động giáo dục quan trọng ở nhà trƣờng các cấp, bậc học [1;41]. 1.2. Một số hình thức tổ chức của hoạt động ngoại khoá Trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, hiện nay các hình thức tổ chức của hoạt động ngoại khóa đã đƣợc đề cập đến nhƣ thực hiện ở các hoạt động theo nhóm, các câu lạc bộ, hoạt động dã ngoại, mà chƣa đƣợc quy định rõ ràng và thống nhất. Mặt khác, trong đề tài nghiên cứu này, em tán đồng với ý kiến của tác giả Huỳnh Trang thuộc trƣờng giáo dục kỹ năng mềm Nhất Việt trong bài viết về hoạt động ngoại khóa [6;1]. Do vậy, em xin đƣợc chia các hình thức tổ chức của hoạt động ngoại khóa thành 04 dạng sau: 1.2.1. Dạng tập thể Đây là một dạng tổ chức phổ biến nhất không chỉ ở các trƣờng đại học nói chung và trƣờng Đại học Nội Vụ nói riêng mà còn ở hầu hết các cơ quan tổ 7 chức lớn nhỏ. Hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa theo dạng tập thể thƣờng đƣợc tổ chức với quy mô lớn về số lƣợng ngƣời tham gia ví dụ nhƣ các hoạt động: Hội thi, các sự kiện đƣợc tổ chức vào các ngày lễ trong năm, tham quan, dã ngoại,[8;201] 1.2.2. Dạng nhóm theo năng khiếu Hình thức tổ chức hoạt động theo năng khiếu là môi trƣờng và là nơi để những sinh viên nâng cao khả năng thể hiện bản thân. Đây là một loại hình tổ chức hoạt động ngoại khóa khá là đặc biệt vì nó hầu nhƣ chỉ bao gồm những ngƣời tham gia hay những sinh viên có sở trƣờng về một lĩnh vực nào đó ngoài việc học ví dụ nhƣ: Cuộc thi hát, câu lạc bộ nhảy, cuộc thi tìm MC [8;241] 1.2.3. Dạng thường kì Hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa dạng thƣờng kỳ là một trong những hình thức tổ chức chính mà bất cứ các cơ quan tổ chức nào đều làm thậm chí là các câu lạc bộ của các trƣờng đại học. Ví dụ hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa này nhƣ: Kỉ niệm ngày thành lập trƣờng, tham quan, ngày hội hiến máu hàng năm... 1.2.4. Dạng đột xuất Nhắc đến hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa đột xuất là ta đã thấy đƣợc sự gấp gáp của hoạt động. Đây là một hình thức tổ chức hoạt động đặc biệt và ít khi đƣợc tổ chức ở các trƣờng Đại học vì nó có tính đột xuất khiến cho ngƣời tham gia bất ngờ và ít thời gian để chuẩn bị. Thế nhƣng hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa này lại có những ƣu việt để biết đƣợc rõ nét nhất những khả năng của ngƣời tham gia hoạt động và đem lại đƣợc kết quả cao mà hoạt động đó muốn truyền tải đến những ngƣời tham gia. Ví dụ: hoạt động ngoại khóa đột xuất về kĩ năng sinh tồn 1.3. Vai trò của hoạt động ngoại khoá Vai trò của hoạt động ngoại khóa từ trƣớc đến nay đều đƣợc chú trọng ở các nƣớc trên thế giới nhất là ở Việt Nam vì nó đi song hành với các môn học 8