Đề tài Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Bình Minh

Quá trình sản xuất kinh doanh trong bất kỳ doanh nghiệp nào cũng là một quá trình kết hợp và tiêu hao các yếu tố sản xuất để thu hút được sản phẩm. Tổng hợp toàn bộ các hao phí mà doanh nghiệp bỏ ra liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ tạo nên chỉ tiêu chi phí sản xuất. Sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp phụ thuộc vào việc doanh nghiệp có bảo đảm tự bù đắp được chi phí đã bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh và bảo đảm có lãi hay không. Vì vậy, việc hạch toán đầy đủ chính xác, chi phí sản xuất vào giá thành của sản phẩm là việc làm cấp thiết, khách quan và có ý nghĩa rất quan trọng, nhất là trong điều kiện nền kinh tế thị trường. Mặt khác, xét trên góc độ vĩ mô, do các yếu tố sản xuất ở nước ta còn rất hạn chế nên tiết kiệm chi phí sản xuất đang là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của công ty quản lý kinh tế. Nhiệm vụ cơ bản của kế toán là không những phải hạch toán đầy đủ chi phí sản xuất, mà còn phải làm thế nào để kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện tiết kiệm chi phí sản xuất, phục vụ tốt cho việc hạ giá thành sản phẩm, đáp ứng yêu cầu của chế độ hạch toán kinh doanh. Đồng thời cung cấp thông tin hữu ích, kịp thời cho việc ra quyết định. Để giải quyết được vấn đề đó, phải hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Công việc này không những mang ý nghĩa về mặt lý luận, mà còn mang ý nghĩa thực tiễn to lớn cấp bách trong quá trình đổi mới cơ chế quản lý kinh tế của các doanh nghiệp sản xuất ở nước ta nói chung và Công ty Bình Minh nói riêng. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, em đã mạnh dạn chọn đề tài: “Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Bình Minh” làm báo cáo thực tập. Kết cấu của chuyên đề tốt nghiệp ngoài phần mở đầu và kết luận, gồm 3 phần chính: Chương I: Các vấn đề chung về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Chương II: Thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở Công ty Bình Minh. Chương III: Nhận xét và kiến nghị về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Bình Minh.

89 trang | Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 1767 | Lượt tải: 1

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Bình Minh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Lêi më ®Çu Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong bÊt kú doanh nghiÖp nµo còng lµ mét qu¸ tr×nh kÕt hîp vµ tiªu hao c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó thu hót ®îc s¶n phÈm. Tæng hîp toµn bé c¸c hao phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú t¹o nªn chØ tiªu chi phÝ s¶n xuÊt. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo viÖc doanh nghiÖp cã b¶o ®¶m tù bï ®¾p ®îc chi phÝ ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ b¶o ®¶m cã l·i hay kh«ng. V× vËy, viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝnh x¸c, chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh cña s¶n phÈm lµ viÖc lµm cÊp thiÕt, kh¸ch quan vµ cã ý nghÜa rÊt quan träng, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng. MÆt kh¸c, xÐt trªn gãc ®é vÜ m«, do c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ë níc ta cßn rÊt h¹n chÕ nªn tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt ®ang lµ nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu cña c«ng ty qu¶n lý kinh tÕ. NhiÖm vô c¬ b¶n cña kÕ to¸n lµ kh«ng nh÷ng ph¶i h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt, mµ cßn ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó kiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, phôc vô tèt cho viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p øng yªu cÇu cña chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh. §ång thêi cung cÊp th«ng tin h÷u Ých, kÞp thêi cho viÖc ra quyÕt ®Þnh. §Ó gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò ®ã, ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. C«ng viÖc nµy kh«ng nh÷ng mang ý nghÜa vÒ mÆt lý luËn, mµ cßn mang ý nghÜa thùc tiÔn to lín cÊp b¸ch trong qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ë níc ta nãi chung vµ C«ng ty B×nh Minh nãi riªng. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty B×nh Minh” lµm b¸o c¸o thùc tËp. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, gåm 3 phÇn chÝnh: Ch¬ng I: C¸c vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ch¬ng II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty B×nh Minh. Ch¬ng III: NhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty B×nh Minh. Ch¬ng I c¸c vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1 §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n, vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p kü thuËt h¹chto¸n ®Æc biÖt ®ÆcbiÖt lµ vËn dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp, ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt, vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ph¹m vi ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b¾t nguån tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña qûut×nh c«ng nghÖ kü thuËt vµ tæ chøc s¶n xuÊt tõ tÝnh ®a d¹ng vµ khèi lîng s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra, nãi c¸ch kh¸c lµ b¾t nguån tõ lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. ViÖc nghiªn cøu lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp ®îc hîp lý, vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p kü thuËt h¹ch to¸n ®îc ®óng ®¾n. vµ do ®ã ph¸t huy ®îc chøc n¨ng, vai trß vµ vÞ trÝ cña kÕ to¸n trong c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý doanh nghiÖp nãi Chung vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. Tõ ngµnh kinh tÕ cÊp I sÏ ®îc ph©n chia thµnh ngµnh kinh tÕ cÊp II, cÊp III cã lo¹i h×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Þnh kú s¶n xuÊt vµ sù lÆp l¹i cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra kh¸c nhau. §Ó nghiªn cøu c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau nh: ph©n lo¹i theo lo¹i h×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt cña quy û×nh c«ng nghÖ, ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ sù lÆp l¹i cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. 1.2 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¸c c¸ch ph©n loai CPSX chñ yÕu. 1.2.1 Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt. CPSX lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chiphÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi k×. 1.2.2 C¸c c¸ch ph©n lo¹i CPSX chñ yÕu. 1.2.2.1 Ph©n lo¹i CPSX theo tÝnh chÊt kinh tÕ (yÕu tè chi phÝ). Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, nh÷ng kho¶n chi phÝ cã chung tÝnh chÊt (néi dung) kinh tÕ ®îc xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng kÓ chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®Þa ®iÓm nµo dïng vµo môc ®Ých g× trong s¶n xuÊt kinh doanh. . Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ ®îc chia htµnh n¨m yÕu tè: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô,... sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong k× b¸o c¸o. - Chi phÝ nh©n c«ng: C¸c chi phÝ tr¶ cho ngêi lao ®éng (thêng xuyªn hay t¹m thêi) vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng trong k× b¸o c¸o, vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, KPC§, BHYT) - Chi phÝ khÊu hao TSC§: Bao gåm chi phÝ khÊu hao toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp ph¶i trÝch trong kú b¸o c¸o. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi:Bao gåm c¸c chi phÝ vÒ nhËn cung cÊpdÞch vô tõ c¸c ®¬n vÞ kh¸c phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp k× b¸o c¸o nh: ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, vÖ sinh vµ c¸c dÞch vô kh¸c. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cha ph¶n ¸nh ë c¸c chØ tiªu trªn, ®· chi b»ng tiÒn trong k× b¸o c¸o nh: tiÕp kh¸ch, héi häp, thuª qu¶ng c¸o. 1.2.2.2 Ph©n lo¹i CPSX theo c«ng dông kinh tÕ chi phÝ( kho¶n môc chi phÝ ). Nh÷ng CPSX cã cïng môc ®Ých, c«ng dông ®îc s¾p xÕp vµo mét kho¶n chi phÝ, kh«ng ph©n biÖt néi dung kinh tÕ cña chi phÝ. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, CPSX ë ViÖt Nam bao gåm ba kho¶n môc chi phÝ: -Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu,... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. - Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: gåm tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng ( BHXH, BHYT, KPC§) cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. - Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong bé phËn s¶n xuÊt (ph©n xëng, ®éi), ngoµi 2 kho¶n môc trªn CPSXC bao gåm: + Chi phÝ NVL: gåm nh÷ng chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho ph©n xëng, nh: vËt liÖu dïng chung ®Ó söa ch÷a, b¶o dìng TSC§ vËt liÖu v¨n phßng ph©n xëng. + Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: gåm c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trî cÊp l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, ®éi, bé ph©n s¶n xuÊt. + Chi phÝ khÊu hao TSC§: gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ dïng trong ph©n xëng nh m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, vËt truyÒn dÉn, nhµ xëng. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: gåm c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt nh chi phÝ söa ch÷a TSC§ thuª ngoµi, chi phÝ ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, c¸c kho¶n chi mua vµ sö dông c¸c tµi liÖu kü thuËt, b»mg s¸ng chÕ, nh·n hiÖu th¬ng m¹i... + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: gåm c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ngoµi c¸c chi phÝ ®· kÓ trªn phôc vô cho ho¹t ®éng cña ph©n xëng. 1.2.2.3 Ph©nlo¹i CPSX theo mèi quan hÖ gi÷a CPSX vµ khèi lîng s¶n phÈm, lao vô s¶n xuÊt trong k×. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé CPSX chia lµm 2 lo¹i: - Chi phÝ cè dÞnh (biÕn phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè khi cã sù thay ®æi vÒ khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong møc ®ä nhÊt ®Þnh nh chi phÝ khÊu hao TSC§ theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n, chi phÝ ®iÖn th¾p s¸ng. - Chi phÝ biÕn ®æi (biÕn phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ lîng t¬ng quan tØ lÖ thuËn víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong k× nh CPNVLTT, CPNCTT. C¸ch ph©n lo¹i nµy, cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi kÕ to¸n qu¶n trÞ trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch t×nh h×nh tiÕt kiÖm chi phÝ, x¸c ®Þnh ph¬ng híng n©ng cao hiÖu qu¶ chi phÝ. 1.3 ý nghÜa cña c«ng t¸c qu¶n lý CPSX trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - C«ng t¸c qu¶n lý CPSX cã t¸c dông ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n CPSX, lµm c¨n cø ®Ó lËp b¸o c¸o CPSX theo yÕu tè, lËp kÕ hoach cung øng vËt t, tiÒn vèn, sö dông lao ®éng... ho k× sau. - C«ng t¸c qu¶n lý CPSX gãp phÇn cung cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, lµm tµi lÖu tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc CPSX vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau. - C«ng t¸c qu¶n lý CPSX cã t¸c dông lín trong c«ng t¸c qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó h¹ gÝ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. 1.4 Gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.4.1 Gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt lîng s¶n xuÊt, lµ c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt. 1.4.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.4.2.1 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm theo têi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia lµm 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh tÝnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt, dùa trªn c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ trong kú kÕ ho¹ch. ChØ tiªu nµy x¸c ®Þnh møc ®é chi phÝ giíi h¹n ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong kú kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh còng ®îc tÝnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc b×nh qu©n tiªn tiÕn vµ kh«ng biÕn ®æi trong suèt c¶ kú kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc l¹i ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng), nªn gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, kÓ c¶ chi vît hoÆc ngoµi ®Þnh møc, kÕ ho¹ch (thiÖt h¹i, hao hôt trong s¶n xuÊt,...). 1.4.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia lµm 2 lo¹i - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng): bao gåm CPNVLTT, CPNCTT, CPSXC tÝnh cho s¶n phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh. - Gi¸ thµnh toµn bé: bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt, CPBH vµ CPQLDN tÝnh cho s¶n phÈm ®ã.. 1.5 §èi tîng tËp hîp CPSX, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.5.1 §èi tîng tËp hîp CPSX. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ thùc chÊt lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. V× vËy, khi x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tríc hÕt ph¶i c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông cña chi phÝ. Sau ®ã, c¨n cø vµo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®óng vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng, yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn viÖc tæ chøc tæng hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt,... 1.5.2 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phÈm lµ s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, dÞch vô, lao vô hoµn thµnh ®ßi hái ph¶i tÝnh gi¸ thµnh. §èi tîng ®ã, cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ®ang trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt tuú theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé vµ tiªu thô s¶n phÈm. §èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh gièng nhau ë b¶n chÊt chung, chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ theo ®ã vµ cïng phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, ph©n tÝch vµ kiÓm tra chi phÝ vµ gi¸ thµnh. Nhng, chóng còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau: - X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi (n¬i) ph¸t sinh chi phÝ ®Ó tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú. - X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (thµnh phÈm vµ dÞch vô hoµn thµnh). - Mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ cã nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Tuy nhiªn, ë nhiÒu trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ phï hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Do ®ã, ®Ó ph©n biÖn ®îc ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ngay c¶ khi chóng ®ång nhÊt lµ mét cÇn dùa vµo nh÷ng c¨n cø ®· nªu trªn. ViÖc x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ vµ sù kh¸c nhau gi÷a ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ vÊn ®Ò mang tÝnh ®Þnh híng cho tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ång thêi, thÓ hiÖn ®îc môc ®Ých vµ ph¹m vi tiÕn hµnh hai giai ®o¹n cña c«ng t¸c nªu trªn. 1.6 NhiÖm vô kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®inh ®èi tîng tËp hîp CPSX vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. - Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ tõng lo¹i CPSX theo ®óng ®èi tîng tËp hîp CPSX vµ b»ng ph¬ng ph¸p rhÝch hîp. Cung cÊp kÞp thêi nh÷ng sè liÖu, th«ng tin tæng hîp vÒ c¸c kho¶n chi phÝ, yÕu tè chi phÝ ®É quy ®Þnh, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n trÞ gi¸ cña s¶n phÈm dë dang cuèi k×. - VËn dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n gi¸ thµnh vµ gia sthµnh ®¬n vÞ cña c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh theo ®óng kho¶n môc quy ®Þnh vµ ®óng k× tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· x¸c ®Þnh. - §Þnh k× cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh cho c¸c cÊp qu¶n lý doanh nghiÖp, tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ, ph©n tÝch thùc hiÖn kÕ h«¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh. Ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng tiÒm tµng, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, h¹ chi phÝ. 1.7 Ph¬ng ph¸p vµ tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. 1.7.1 Tµi kho¶n kÕ to¸n chñ yÕu sö dông. TK621, TK622, TK627, TK154 (TK631) 1-/ H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ( TK621) Chi phÝ vÒ NVLTT trong doanh nghiÖp lµ nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n bao gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô,... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. - Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh cã thÓ ph©n bæ theo hÖ sè, tû lÖ víi ®Þnh møc tiªu hao hoÆc tû lÖ víi träng lîng s¶n phÈm. - Chi phÝ vËt liÖu phô cã thÓ ph©n bæ tû lÖ víi ®Þnh møc tiªu hao, tû lÖ víi nguyªn vËt liÖu chÝnh. Chi phÝ thùc tÕ NVLTT trong kú ®îc x¸c ®Þnh: = - - §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVLTT kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621 - “Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp”. Theo ph¬ng ph¸p nµy, néi dung ph¶n ¸nh cña TK 621 nh sau: · Bªn Nî: - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. · Bªn Cã: - Gi¸ trÞ NVL sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. - KÕt chuyÓn chi phÝ NVL vµo bªn Nî TK 154 - “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang”. · TK 621 kh«ng cã sè d cuèi kú. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù h¹ch to¸n nh sau: 2-/ H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (TK622) Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp chñ yÕu tÝnh b»ng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm. NÕu ph¶i ph©n bæ cho nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× cã thÓ theo tiªu thøc: ®Þnh møc tiÒn l¬ng cña tõng lo¹i s¶n phÈm, theo hÖ sè tû lÖ víi khèi lîng s¶n phÈm mçi lo¹i,... C¸c chi phÝ BHXH, BHYT, KPC§ ®îc tÝnh trùc tiÕp theo tû lÖ trÝch quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NCTT, kÕ to¸n sö dông TK 622 - “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. Néi dung ph¶n ¸nh nh sau: · Bªn Nî: - Chi phÝ NCTT s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn dÞch vô, lao vô. · Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT vµo tµi kho¶n gi¸ thµnh (TK 154 theo ph¬ng ph¸p KKTX · TK 622 kh«ng cã sè d cuèi kú. 3-/ H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung (TK627) Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627 - “Chi phÝ s¶n xuÊt chung”, më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô. Néi dung cña TK 627 ph¶n ¸nh: · Bªn Nî: - Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú. · Bªn Cã: - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt vµo bªn Nî TK 154 (KKTX) - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. · Tµi kho¶n 627 kh«ng cã sè d cuèi kú. Tµi kho¶n 627 gåm c¸c tiÓu kho¶n sau: + TK 627.1 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng ph¶n ¸nh chi phÝ vÒ l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng (qu¶n ®èc, phã qu¶n ®èc, thñ kho, b¶o vÖ cña ph©n xëng,...) vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp cho c¸c quÜ BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh theo tØ lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh. + TK 627.2 - Chi phÝ vËt liÖu bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ vÒ vËt liÖu xuÊt dïng chung cho ph©n xëng nh xuÊt söa ch÷a, b¶o dìng m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ cöa, kho tµng, c¸c chi phÝ vËt liÖu cho qu¶n lý ph©n xëng,... + TK 627.3 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt lµ nh÷ng chi phÝ vÒ c«ng cô dông cô xuÊt dïng trong ph©n xëng. + TK 627.4 - Chi phÝ khÊu hao TSC§ ph¶n ¸nh chi phÝ khÊu hao TSC§ thuéc c¸c ph©n xëng nh: m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ cöa, kho tµng,... + TK 627.7 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi bao gåm nh÷ng chi phÝ dÞch vô thuª ngoµi phôc vô cho s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c ph©n xëng, bé phËn nh: chi phÝ söa ch÷a TSC§, chi phÝ ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i,... + TK 627.8 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cßn l¹i ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ kÓ trªn nh: chi phÝ héi nghÞ, lÔ t©n, tiÕp kh¸ch, giao dÞch,... cña ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt. Ngoµi ra, tuú yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp, tõng ngµnh, TK 627 cã thÓ më thªm mét sè tiÓu kho¶n kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh mét sè néi dung hoÆc yÕu tè chi phÝ. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung theo s¬ ®å sau: 1.7.2. S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp toµn doanh nghiÖp. 1.7.2.1 Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn (KKTX) Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh thêng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån vËt t, hµng ho¸ trªn sæ kÕ to¸n. Nã thêng ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã qui m« lín, thêng tiÕn hµnh tõ hai ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trë lªn hay s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau víi gi¸ trÞ s¶n phÈm lín. §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p KKTX, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 154 - “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang”. TK 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi, néi dung ph¶n ¸nh nh sau: · Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. · Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. · D Nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang, cha hoµn thµnh. Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h¹ch to¸n qua s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp (Theo ph¬ng ph¸p KKTX) (1) TK 621 TK 622 TK 627 TK 154 (2) (3) (4) TK 152,138,821 TK 155 TK 157 TK 632 (5) (5b) (5a) (5c) (1) : KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT (2) : KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT (3) : KÕt chuyÓn chi phÝ SXC (4) : C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ - VËt liÖu kh«ng dïng hÕt nhËp kho, phÕ liÖu thu håi (TK 152) - S¶n phÈm, vËt t thiÕu hôt, bÊt thêng trong s¶n xuÊt (TK 821, 138). (5) : Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, lao vô: - (5a) : S¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho - (5b) : S¶n phÈm hoµn thµnh xuÊt göi b¸n - (5c) : S¶n phÈm hoµn thµnh xuÊt b¸n th¼ng. 1.7.2.2 Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú (KK§K) Nh÷ng ®¬n vÞ ®îc sö dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ nh÷ng ®¬n vÞ cã quy m« s¶n xuÊt kinh doanh nhá, kh«ng ®ång thêi tiÕn hµnh tõ hai ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trë lªn. Kh¸c víi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p KKTX ®Ó ®¸nh gi¸ hµng tån kho, trong c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p KK§K c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn hµng tån kho th× kh«ng ®îc ghi sæ liªn tôc. Bëi vËy, cuèi kú doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn liÖu, thµnh phÈm trong kho vµ t¹i c¸c ph©n xëng cïng víi c¸c s¶n phÈm dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n phÈm hoµn thµnh. V× thÕ, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp còng cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n sö dông TK 631 - “Gi¸ t