Đề tài Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại xí nghiệp may xuất khẩu Hà Quảng

Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 1 ĐẠI HỌC HUẾTRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾKHOA KẾ TOÁN - TÀI CHÍNH---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆPĐề tài:KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤTVÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI XÍ NGHIỆP MAYXUẤT KHẨU HÀ QUẢNG Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn:Nguyễn Thị Kim Hoàn Th.S Hoàng Thùy DươngLớp: K42 Kế toán Kiểm toánKhóa học 2008 - 2012 Huế, Tháng 5/2012 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 2 Lời Cảm Ơn Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi cònđược sự quan tâm giúpđỡ của các thầy, cô giáo, người thân và bạn bè. Tôi xin chân thành cảmơn quý thầy cô TrườngĐại học Kinh tế- Đại học Huế,đặc biệt là thầy cô Khoa Kế toán- Tài chính đã nhiệt tình truyềnđạt kiến thức, hiểu biết cho tôi trong suốt quá trình học tập tại trường. Tôi xin chân thành cảmơn giảng viên Hoàng Thùy Dương- ngườiđã trực tiếp hướng dẫn cho tôi hoàn thành tốtđề tài này. Tôi xin gửi lời cảmơnđến Ban lãnhđạo Xí nghiệp May xuất khẩu Hà Quảng cùng toàn thể anh, chị Phòng Kế toán- Tài chính đã tạođiều kiện thuận lợi, giúpđỡ tôi trong suốt qua trình thực tập tại Xí nghiệp. Cuối cùng, xin cảmơn sựđộng viên giúpđỡ, quan tâm, cỗ vũ và tình cảmcủa giađình, bạn bè trong suốt quà trình hoc tập và trong thời gian hoàn thành khóa luận này. Với thời gian thực tập chưa nhiều, kiến thức bản thân còn hạn chế,đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Kính TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 3 mong quý thầy cô và bạn bèđóng góp ý kiếnđểđềtài được hoàn thiện hơn. Huế, tháng 5 năm 2012 Sinh viên Nguyễn Thị Kim Hoàn TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 4 TÓM TẮT NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Quá trình sản xuất kinh doanh phải qua nhiều khâu phải qua nhiều khâu, nhiều công đoạn do đó công tác kế toán cũng phải qua nhiều bước. Trong đó tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm kịp thời chính xác là bước cơ bản, là chỉ tiêu kinh tế quan trọng chủ yếu được các nhà quản lý doanh nghiệp quan tâm. Công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm kịp thời chính xác là công việc quan trọng đầu tiên giúp doanh nghiệp đề ra được các quyết định kinh doanh phù hợp trong điều kiện cạnh tranh trên thị trường hiện nay. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác này, với mong muốn kết hợp được các kiến thức đã học em chọn đề tài “Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp May xuất khẩu Hà Quảng” làm khóa luận tốt nghiệp cho bản thân. Trong thời gian thực tập tại Xí nghiệp tôi đã cố gắng thu thập tài liệu, số liệu để phân tích, đánh giá, đối chiếu với kiến thức đã học nhằm hiểu biết sâu hơn và có khoa học về công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành. Với mục tiêu là tìm hiểu chi tiết công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, đề tài tập trung đề cập đến các nội dung: - Tìm hiểu, tổng hợp khái quát cơ sở lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành. - Tìm hiểu về đặc điểm hoạt động, thực trạng bộ máy quản lý, bộ máy kế toán và công tác hạch toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp May xuất khẩu Hà Quảng. - Đánh giá tổng quan về công tác kế toán nói chung và công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm nói riêng tại Xí nghiệp. - So sánh điểm giống và khác nhau giữa lý luận và thực tiễn để rút ra kinh nghiệm và mở rộng hiểu biết về phần hành kế toán này. Đồng thời, đưa ra những đề xuất, kiến nghị cơ bản nhằm hoàn thiện hơn công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 5 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TSCĐ : Tài sản cố định CPSX : Chi phí sản xuất BHYT : Bảo hiểm y tế BHXH : Bảo hiểm xã hội BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp KPCĐ : Kinh phí công đoàn DN : Doanh nghiệp DNSX : Doanh nghiệp sản xuất SP : Sản phẩm SPDD : Sản phẩm dở dang SPHT : Sản phẩm hoàn thành NVL : Nguyên vật liệu NVLTT : Nguyên vật liệu trực tiếp NCTT : Nhân công trực tiếp NCTTSX : Nhân công trực tiếp sản xuất. CPSXC : Chi phí sản xuất chung CP : Chi phí k/c : Kết chuyển KCS : Kiểm hàng DDĐK : Dở dang đầu kỳ DDCK : Dở dang cuối kỳ CCDC : Công cụ dụng cụ KKTX : Kê khai thường xuyên KKĐK : Kiểm kê định kỳ Slg : Số lượng CNSX : Công nhân sản xuất TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 6 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Kế toán CPNVLTT (KKTX) ............................................................ 12 Sơ đồ 1.2. Kế toán CPNVLTT (KKĐK)............................................................ 13 Sơ đồ 1.3. Kế toán CPNCTT ............................................................................. 14 Sơ đồ 1.4. Kế toán CPSXC ................................................................................ 16 Sơ đồ 1.5. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm (KKTX) ............................................................................ 18 Sơ đồ 1.6. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm (KKĐK) ............................................................................ 19 Sơ đồ 2.1. Tổ chức bộ máy quản lý Xí nghiệp .................................................. 27 Sơ đồ 2.2. Quy trình công nghệ SXSP tại Xí nghiệp ......................................... 33 Sơ đồ 2.3. Tổ chức bộ máy kế toán tại Xí nghiệp.............................................. 34 Sơ đồ 2.4. Trình tự kết chuyển chứng từ, ghi sổ nghiệp vụ kế toán CPNVLTT ........ 41 Sơ đồ 2.5. Luân chuyển chứng từ ghi sổ kế toán CPNCTT............................... 48 Sơ đồ 2.6. Luân chuyển chứng từ, ghi sổ nghiệp vụ kế toán CPSXC ............... 55 Sơ đồ 2.7. Tập hợp chi phí tính giá thành sản phẩm.......................................... 68 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 7 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1. Tỷ lệ các khoản trích lương theo quy định ....................................... 14 Bảng 2.1. Tình hình lao động trong 3 năm 2009, 2010, 2011 .......................... 30 Bảng 2.2. Kết quả sản xuất kinh doanh qua 3 năm 2009, 2010, 2011 .............. 31 Bảng 2.3. Định mức nguyên vật liệu trực tiếp .................................................. 42 Bảng 2.5. Bảng tính đơn giá tiền lương mã hàng.............................................. 49 Bảng 2.6. Bảng phân bổ lương theo sản phẩm.................................................. 50 Bảng 2.7. Danh sách chi tiết lương ................................................................... 52 Bảng 2.8. Bảng kê vật liệu dùng trong sản xuất ............................................... 57 Bảng 2.9. Bảng tính khấu hao Qúy IV/2011 ..................................................... 59 Bảng 2.10. Bảng hệ số quy đổi và sản lượng quy đổi......................................... 65 Bảng 2.11. Bảng tính giá thành sản phẩm chuẩn Qúy IV/2011.......................... 66 Bảng 2.12. Bảng tính giá thành sản phẩm của từng mã hàng ............................. 67 Biếu 2.1. Phiếu xuất kho của Tổng công ty ..................................................... 40 Biểu 2.2. Phiếu nhập kho của Xí nghiệp .......................................................... 40 Biếu 2.3. Phiếu xuất kho của Xí nghiệp ........................................................... 43 Biếu 2.4. Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ .............................................................. 46 Biếu 2.5. Sổ Cái tài khoản 621 ......................................................................... 47 Biểu 2.6. Sổ Cái tài khoản 622 ......................................................................... 54 Biểu 2.7. Phiếu xuất kho .................................................................................. 58 Biểu 2.8. Sổ Cái tài khoản 627 ......................................................................... 62 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 8 MỤC LỤC Lời cảm ơn Danh mục các chữ viết tắt Danh mục sơ đồ Danh mục bảng biểu Mục lục NỘI DUNG ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU.................................................................. 1 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................... 1 1. Lý do lựa chọn đề tài ................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................. 2 3. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................ 2 4. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 2 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 2 6. Kết cấu đề tài ............................................................................................. 3 PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..................................... 4 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT .................................................................. 4 1.1. Một số vấn đề lý luận chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm....................4 1.1.1. Chi phí sản xuất ................................................................................... 4 1.1.2. Giá thành sản phẩm ............................................................................. 7 1.1.3. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm.................. 9 1.2. Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại doanh nghiệp sản xuất..... 10 1.2.1. Sự cần thiết của kế toán phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm........10 1.2.2. Nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm....... 10 1.2.3. Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ........... 11 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI XÍ NGHIỆP MAY XUẤT KHẨU HÀ QUẢNG........................... 25 2.1. Tổng quan về Xí nghiệp May xuất khẩu Hà Quảng ..................................... 25 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Xí nghiệp .............................. 25 2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Xí nghiệp ............................................. 26 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 9 2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của Xí nghiệp ............................ 26 2.1.4. Tình hình nguồn lực của Xí nghiệp ................................................... 29 2.1.5. Tổ chức hoạt động sản xuất và quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm .....................................................................................32 2.1.6. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại Xí nghiệp.............................. 34 2.2. Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp May xuất khẩu Hà Quảng ....................................................... 38 2.2.1. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ....... 38 2.2.2. Phân loại chi phí sản xuất tại Xí nghiệp ............................................ 39 2.2.3. Phương pháp kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ........ 39 2.2.4. Kiểm kê, đánh giá sản phẩm dở dang ............................................... 62 2.2.5. Tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành ..................................... 63 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM GÓP PHẦN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI XÍ NGHIỆP MAY XUẤT KHẨU HÀ QUẢNG.................................................................... 69 3.1. Đánh giá công tác kế toán tại Xí nghiệp may xuất khẩu Hà Quảng ............. 69 3.1.1. Đánh giá công tác kế toán nói chung tại Xí nghiệp .......................... 69 3.1.2. Đánh giá về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của Xí nghiệp .................................................................... 71 3.2. Một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp ............................................. 73 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................ 77 1. Mức độ hoàn thành mục tiêu đề ra ................................................................... 77 2. Hạn chế............................................................................................................. 77 3. Kiến nghị .......................................................................................................... 78 3.1. Xí nghiệp May Hà Quảng .................................................................... 78 3.2. Tổng công ty May 10 ........................................................................... 78 4. Hướng đề xuất nghiên cứu của đề tài............................................................... 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 79 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI N TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 10 NỘI DUNG ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU PHẦN I ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do lựa chọn đề tài Bước vào thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, doanh nghiệp Việt Nam đón nhận nhiều cơ hội mới cũng như thử thách mới. Nếu như xu hướng hội nhập đem lại những thị trường tiêu thụ đầy triển vọng, các đối tác làm ăn tiềm năng, sự tiếp nhận khoa học kỹ thuật tiên tiến - hiện đại, quảng bá sản phẩm toàn cầu và nhiều cơ hội lựa chon khách hàng thì bên cạnh đó cũng đặt doanh nghiệp phải đối mặt với sự xâm nhập thị trường nội địa của các tập đoàn đa quốc gia với nguồn vốn lớn, tiềm lực tài chính dồi dào và là sự cạnh tranh gay gắt về: sản phẩm, thị phần, công nghệ, bản quyền Đứng trước thực tế này, để doanh nghiệp đứng vững và phát triển đòi hỏi phải có chiến lược kinh doanh đúng đắn, có đối sách thích hợp mà một trong những vấn đề quan trọng mà doanh nghiệp phải quan tâm hàng đầu đó là công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Để đảm bảo khả năng canh trạnh của doanh nghiệp thì việc tập hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm hợp lý kết hợp với tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, đảm bảo giá đầu ra của sản phẩm được thị trường chấp nhận luôn là vấn đề sống còn của mỗi doanh nghiệp. Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm luôn là một vấn đề quan trọng của kế toán, rất cần thiết cho công tác quản lý sản xuất của doanh nghiệp cũng như quản lý vĩ mô của Nhà nước. Trong những năm gần đây, ngành Dệt may Việt Nam đã có những bước phát triển bền vững, đây là một trong những ngành xuất khẩu mũi nhọn của nước ta. Để duy trì sự tăng trường, phát triển hơn nữa cũng như nhằm nâng cao sức cạnh tranh, doanh nghiệp dệt may đã luôn quan tâm, chú trọng đến khâu quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Rõ ràng, chi phí sản xuất luôn là một chỉ tiêu quan trọng để đánh giá hiệu quả quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nó luôn xuất hiện trong bất cứ kế hoạch mở rộng hay tăng trưởng kinh doanh nào. Thông tin của kế toán chi phí luôn đóng vai trò quan trọng để nhà quản trị hoạch định, kiểm soát chi phí và ra quyết định điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như công tác lập báo cáo tài chính của doanh nghiệp. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 11 Nhận thức được vai trò cần thiết của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành đối với doanh nghiệp đồng thời xuất phát từ nhu cầu muốn hiểu biết nhiều hơn nữa về phần hành kế toán này, tôi đã chọn đề tài: “Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp may xuất khẩu Hà Quảng”. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Tổng hợp một cách khái quát cơ sở lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm - Tìm hiểu công tác kế toán thực tế nói chung và kế toán chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp may xuất khẩu Hà Quảng. - So sánh giữa lý luận và thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp. Từ đó, đánh giá việc thực hiện công tác kế toán tại Xí nghiệp và đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. 3. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại doanh nghiệp sản xuất, cụ thể là kết chuyển và tập hợp các khoản chi phí để tính giá thành sản phẩm áo sơ mi của mà hàng 20P7062 tại Xí nghiệp. - Hệ thống chứng từ sổ sách liên quan đến công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp. 4. Phạm vi nghiên cứu - Không gian: đề tài chỉ nghiên cứu về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp may xuất khẩu Hà Quảng - Thời gian: công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm với số liệu của Quý IV/2011. Đề tài đi sâu nghiên cứu về công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm áo sơ mi. - Số liệu về tính hình tài chính của Xí nghiệp qua 3 năm 2009-2011. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập và nghiên cứu tài liệu: tìm kiếm và nghiên cứu các văn bản, quyết định thành lập, các văn bản luật liên quan phục vụ cho đề tài. - Phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh nhằm phản ánh tình hình kinh doanh, tình hình tài chính của công ty qua 3 năm 2009,2010,2011. - Phương pháo quan sát, trao đổi. - Phương pháp kế toán: phương pháp chứng từ kế toán, phương pháp đối ứng tài khoản, phương pháp tính giá, phương pháp tổng hợp cân đối kế toán để mô tả và đánh giá công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 12 6. Kết cấu đề tài Phần I: Đặt vấn đề Phần II: Nội dung và kết quả nghiên cứu Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại doanh nghiệp sản xuất Chương 2: Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp may xuất khẩu Hà Quảng Chương 3: Một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp may xuất khẩu Hà Quảng. Phần III: Kết luận TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Kim Hoàn– K42 Kế toán Kiểm toán 13 PHẦN II NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.1. Một số vấn đề lý luận chung về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 1.1.1. Chi phí sản xuất 1.1.1.1 Khái niệm chi phí sản xuất Hoạt động sản xuất và cung cấp dịch vụ là quá trình kết hợp các yếu tố: lao động, tư liệu lao động, đối tượng lao động nhằm mục đích tạo ra sản phẩm mới. Đó là quá trình tiêu hao các nguồn lực: sức lao động, tư liệu lao động (máy móc, thiết bị, dụng cụ lao động...) và đối tượng lao động (nguyên vật liệu). Trong các yếu tố này, sức lao động là lao động sống, tư liệu lao động và đối tượng lao động là lao động vật hóa. Vì vậy: Chi phí là biểu hiện bằng tiền của hao phí về lao động sống và lao động vật hóa trong quá trình sản xuất. Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của tất cả những hao phí về lao động sống và lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành các hoạt động sản xuất trong một thời kỳ nhất định. (PGS.TS