Đề tài Kế toán tiền lương và các khoản trích theo tiền lương tại Công ty Cổ phần xây lắp Công nghiệp Thực Phẩm

lêi më ®Çu Doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lµ ®¬n vÞ trùc tiÕp lµm ra cña c¶i vËt chÊt, cung cÊp s¶n phÈm dÞch vô, lao vô, phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña toµn x· héi. Ho¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña kinh tÕ tµi chÝnh, cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Doanh nghiÖp tiÕn hµnh h¹ch to¸n c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ l·i hay lç. Trong qu¸ t×nh h×nh thµnh chi phÝ s¶n xuÊt th× tiÒn l­¬ng lµ mét trong c¸c yÕu tè t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Sö dông hîp lý lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ tiÕt kiÖm chi phÝ vÒ lao ®éng sèng, gäp phÇn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng doanh lîi vµ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i thiÖn, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. TiÒn l­¬ng lµ phÇn thï lao tr¶ cho ng­êi lao ®éng t­¬ng xøng víi sè l­îng, chÊt l­îng vµ kÕt qu¶ lao ®éng. B¶o hiÓm x· héi lµ kho¶n trî cÊp cho NL§ trong thêi gian nghØ viÖc v× èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng… TiÒn l­¬ng lµ nguån thu nhËp chñ yÕu cña c¸n bé CNVC vµ NL§ ®Ó hä yªn t©m æn ®Þnh cuéc sèng, tÝch cùc h¨ng h¸i tham gia lao ®éng s¶n xuÊt. Do vËy cïng víi sù ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ SXKD tiÒn l­¬ng cña CNVC vµ NL§ còng kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao. V× thÕ cã thÓ nãi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng lu«n lu«n lµ mét vÊn ®Ò thêi sù cÇn quan t©m trong mäi thêi kú ph¸t triÓn cña x· héi. TiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, nã g¾n liÒn víi c¸ch thøc ph©n chia, g¾n liÒn víi lîi Ých con ng­êi, g¾n liÒn víi c¸c tæ chøc kinh tÕ. §éng lùc cña viÖc ph©n chia tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cßn lµ c¬ së ®Ó t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n còng nh­ t¸i s¶n xuÊt më réng. Ngµy nay vÊn ®Ò tæ chøc ph©n phèi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cho NL§ trë nªn rÊt cÊp thiÕt trong nÒn KTTT. §Æc biÖt lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n, thanh to¸n vÒ kÕ to¸n tiÒn l­¬ng – BHXH… sao cho tiÒn l­¬ng thùc sù lµ “§ßn bÈy kinh tÕ ” kÝch thÝch, ®éng viªn NL§ h¨ng h¸i hoµn thµnh suÊt s¾c nhiÖm vô ®­îc giao. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®ãng vai trß quan träng trong toµn bé c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, bªn c¹nh ®ã cïng víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña C« gi¸o Ph¹m ThÞ Ng©n vµ c¸c c¸n bé kÕ to¸n trong C«ng ty Cæ phÇn x©y l¾p C«ng nghiÖp Thùc PhÈm, em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “KÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l­¬ng t¹i C«ng ty Cæ phÇn x©y l¾p C«ng nghiÖp Thùc PhÈm” lµm chuyªn ®Ò b¸o c¸o thùc tËp cña m×nh. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, néi dung cña chuyªn ®Ò gåm cã c¸c phÇn sau: Ch­¬ng I: C¸c vÊn ®Ò chung vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l­¬ng. Ch­¬ng II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l­¬ng t¹i c«ng ty. Ch­¬ng III: NhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l­¬ng t¹i C«ng ty Cæ phÇn x©y dùng & C«ng nghiÖp Thùc PhÈm. Sau mét thêi gian thùc tËp, b¶n th©n ®· cã nh÷ng häc tËp, nghiªn cøu, mÆc dÇu b¶n th©n ®· cè g¾ng häc hái vµ trau dåi kiÕn thøc. Song mét phÇn do thêi gian, mét phÇn do kh¶ n¨ng cã h¹n nªn chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy em kÝnh mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o, ®éng viªn, gãp ý cña c« gi¸o h­íng dÉn vµ c¸c c¸n bé nh©n viªn phßng kÕ to¸n cña C«ng ty Cæ phÇn x©y l¾p C«ng nghiÖp Thùc PhÈm ®Ó ®Ò tµi cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin bµy tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh s©u s¾c! Ch­¬ng I C¸c vÊn ®Ò chung vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 1.1. Vai trß cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh - Kh¸i niÖm vª lao ®éng: Lao ®éng lµ sù hao phÝ cã môc ®Ých thÓ lùc vµ trÝ lùc cña ng­êi nh»m t¸c ®éng vµo c¸c vËt tù nhiªn ®Ó t¹o thµnh vËt phÈm ®¸p øng nhu cÇu cña con ng­êi hoÆc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Vai trß cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh: Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp ®ång thêi còng lµ qu¸ tr×nh tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n (lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ t­ liÖu lao ®éng). Trong ®ã, lao ®éng víi t­ c¸ch lµ ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc cña con ng­êi, sö dông c¸c t­ liÖu lao ®éng nh»m t¸c ®éng, biÕn ®æi c¸c ®èi t­îng lao ®éng thµnh c¸c vËt phÈm cã Ých phôc vô cho nhu cÇu sinh ho¹t cña m×nh. §Ó ®¶m b¶o liªn tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng víi sù tiªu hao vÒ ®èi t­îng lao ®éng cña con ng­êi (sù hao phÝ c¬ b¾p, thÇn kinh) ®­îc kÕt tinh vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm hµng ho¸, nh­ng sau kÕ qu¶ s¶n xuÊt ®­îc bï ®¾p vµ t¸i s¶n xuÊt l¹i søc lao ®éng. Gi¸ trÞ t¸i t¹o vµ bï ®¾p l¹i søc lao ®éng chÝnh lµ tiÒn l­¬ng (tiÒn c«ng) ®­îc tr¶ xøng ®¸ng víi søc lao ®éng. Cã t¸c dông khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng h¨ng say trong s¶n xuÊt vµ ng­îc l¹i. V× vËy cã thÓ nãi lùc l­îng lao ®éng c«ng ty ®a d¹ng vµ phong phó víi ®ñ h×nh thøc hîp ®ång theo Bé luËt lao ®éng tõ bé m¸y qu¶n lý cã tÝnh chÊt æn ®Þnh. Sè l­îng lao ®éng t¨ng gi¶m phô thuéc hoµn toµn vµo nhiÖm vô, khèi l­îng c«ng viÖc tõ thêi ®iÓm khai th¸c. 1.2. Ph©n lo¹i lao ®éng trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh Ph©n lo¹i lao ®éng trong doanh nghiÖp cã ý nghÜa to lín trong viÖc n¾m b¾t th«ng tin vÒ sè l­îng vµ thµnh phÈm lao ®éng, vÒ tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña ng­êi lao ®éng, vÒ sù bè trÝ lao ®éng trong doanh nghiÖp, tõ ®ã thùc hiÖn quy ho¹ch lao ®éng, lËp kÕ ho¹ch lao ®éng. MÆt kh¸c, th«ng qua ph©n lo¹i lao ®éng. Lao ®éng cã tay nghÒ cao: bao gåm nh÷ng ng­êi ®· qua ®µo t¹o chuyªn m«n vµ cã nhiÒu kinh nghiÖm trong c«ng viÖc thùc tÕ, cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn c¸c c«ng viÖc phøc t¹p ®ßi hái tr×nh ®é cao. * Lao ®éng cã tay nghÒ trung b×nh: bao gåm nh÷ng ng­êi ®· qua ®µo t¹o chuyªn m«n nh÷ng thêi gian c«ng t¸c thùc tÕ ch­a nhiÒu hoÆc ch­a ®­îc ®µo t¹o qua líp chuyªn m«n nh­ng cã thêi gian lµm viÖc thùc tÕ t­¬ng ®èi dµi, ®­îc tr­ëng thµnh do häc hái tõ kinh nghiÖm thùc tÕ. * Lao ®éng phæ th«ng: lµ lao ®éng kh«ng ph¶i qua ®µo t¹o vÉn lµm ®­îc. - Lao ®éng gi¸n tiÕp s¶n xuÊt: Lµ bé phËn tham gia mét c¸ch gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Lao ®éng gi¸n tiÕp gåm: Nh÷ng ng­êi chØ ®¹o, phôc vô vµ qu¶n lý kinh doanh trong doanh nghiÖp. Lao ®éng gi¸n tiÕp ®­îc ph©n lo¹i nh­ sau: + Theo néi dung c«ng viÖc vµ nghÒ nghiÖp chuyªn m«n, lo¹i lao ®éng nµy ®­îc ph©n chia thµnh: nh©n viªn kü thuËt, nh©n viªn qu¶n lý kinh tÕ, nh©n viªn qu¶n lý hµnh chÝnh. + Theo n¨ng lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n, lao ®éng gi¸n tiÕp ®­îc chia thµnh: * Chuyªn viªn chÝnh: Lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é tõ ®¹i häc trë lªn, cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc mang tÝnh tæng hîp, phøc t¹p. * Chuyªn viªn: Lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ®· tèt nghiÖp ®¹i häc, trªn ®¹i häc, cã thêi gian c«ng t¸c dµi, tr×nh ®é chuyªn m«n cao. * C¸n sù: Lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng míi tèt nghiÖp ®¹i häc, cã thêi gian c«ng t¸c ch­a nhiÒu. * Nh©n viªn: Lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng gi¸n tiÕp víi tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp, cã thÓ ®· qua ®µo t¹o c¸c tr­êng líp chuyªn m«n, nghiÖp vô hoÆc ch­a qua ®µo t¹o. Ph©n lo¹i lao ®éng cã ý nghÜa to lín trong viÖc n¾m b¾t th«ng tin vÒ sè l­îng vµ thµnh phÈm lao ®éng, vÒ tr×nh ®é nghÒ nghiÖp cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, vÒ sù bè trÝ lao ®éng trong doanh nghiÖp tõ ®ã thùc hiÖn quy ho¹ch lao ®éng lËp kÕ ho¹ch lao ®éng. MÆt kh¸c, th«ng qua ph©n lo¹i lao ®éng trong toµn doanh nghiÖp vµ tõng bé phËn gióp cho viÖc lËp dù to¸n chi phÝ nh©n c«ng trong chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, lËp kÕ ho¹ch quü l­¬ng vµ thuËn lîi cho c«ng t¸c kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ dù to¸n nµy. Ph©n lo¹i lao ®éng theo chøc n¨ng cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh: - Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt, chÕ biÕn: bao gåm nh÷ng lao ®éng tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh­: c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, nh©n viªn ph©n x­ëng. - Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng b¸n hµng: lµ nh÷ng lao ®éng tham gia ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ lao vô, dÞch vô nh­: C¸c nh©n viªn qu¶n lý kinh tÕ, nh©n viªn qu¶n lý hµnh chÝnh. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho viÖc tËp hîp chi phÝ lao ®éng kÞp thêi, chÝnh x¸c, ph©n ®Þnh ®­îc chi phÝ vµ chi phÝ thêi kú. 1.3. ý nghÜa, t¸c dông cña c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng, tæ chøc lao ®éng. - §èi víi doanh nghiÖp, - §èi víi ng­êi lao ®éng Chi phÝ tiÒn l­¬ng lµ mét bé phËn chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô… do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Tæ chøc sö dông lao ®éng hîp lý, h¹ch to¸n tèt lao ®éng ®óng, thanh to¸n kÞp thêi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n liªn quan. Tõ ®ã kÝch thÝch ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn thêi gian, kÕt qu¶ lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng sèng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng. 1.4. C¸c kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l­¬ng. 1.4.1 C¸c kh¸i niÖm - Kh¸i niªm tiÒn l­¬ng: lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn phÇn s¶n phÈm x· héi mµ ng­êi sö dông lao ®éng tr¶ cho ng­êi lao ®éng t­¬ng øng víi thêi gian lao ®éng, chÊt l­îng lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng cña ng­êi lao ®éng. - Kh¸i niÖm vµ néi dung c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng: * TrÝch b¶o hiÓm x· héi: Quü BHXH ®­îc sö dông ®Ó trî cÊp cho ng­êi lao ®éng cã tham gia ®ãng BHXH trong tr­êng hîp hä mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng. Quü BHXH ®­îc h×nh thµnh do viÖc trÝch lËp theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong kú. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, hµng th¸ng doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh trÝch lËp quü BHXH theo tû lÖ 20% trªn tæng sè tiÒn l­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong th¸ng. Trong ®ã 15% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt, 5% trõ vµo thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. Quü BHXH ®­îc trÝch lËp ®Ó trî cÊp cho ng­êi lao ®éng cã tham gia ®ãng BHXH trong tr­êng hîp èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, mÊt søc nghØ h­u. Quü BHXH ®­îc ph©n cÊp qu¶n lý sö dông: Mét bé phËn ®­îc nép lªn c¬ quan qu¶n lý chuyªn m«n ®Ó chi cho c¸c tr­êng hîp quy ®Þnh (nghØ h­u, mÊt søc…) Mét bé phËn chi tiªu trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp cho nh÷ng tr­êng hîp nhÊt ®Þnh (èm ®au, thai s¶n… ). ViÖc sö dông chi quü BHXH dï ë cÊp qu¶n lý nµo vÉn ph¶i thùc hiÖn theo chÕ ®é quy ®Þnh. Quü BHXH = sè tiÒn l­¬ng c¬ b¶n (cÊp bËc) ph¶i tr¶ cho CNV x % (tû lÖ quy ®Þnh) * Quü B¶o hiÓm y tÕ. Quü BHYT ®­îc trÝch lËp ®Ó tµi trî cho ng­êi lao ®éng tham gia ®ãng gãp quü BHYT trong c¸c ho¹t ®éng ch¨m sãc vµ kh¸m ch÷a bÖnh. Quü BHYT ®­îc h×nh thµnh tõ viÖc trÝch lËp theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, doanh nghiÖp ph¶i trichcs quü BHYT theo tû lÖ 3% trªn tæng sè tiÒn l­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, trong ®ã 2% tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, 1% trõ vµo thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. Quü BHYT = sè tiÒn l­¬ng c¬ b¶n (cÊp bËc) ph¶i tr¶ cho CNV x % (tû lÖ quy ®Þnh) * Kinh phÝ c«ng ®oµn KPC§ còng ®­îc h×nh thµnh do viÖc trÝch lËp, tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp hµng th¸ng theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng thùc tÕ ph¶i cho CNV cña doanh nghiÖp trong th¸ng. KPC§ do doanh nghiÖp trÝch lËp còng ®­îc ph©n cÊp qu¶n lý vµ chi tiªu theo chÕ ®é quy ®Þnh: mét phÇn nép cho c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn vµ mét phÇn ®Ó chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn t¹i doanh nghiÖp. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh hµng th¸ng doanh nghiÖp trÝch 2% trªn tæng sè tiÒn l­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn trong th¸ng vµ tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh. Trong ®ã 1% sè ®· trÝch nép c¬ quan c«ng ®oµn cÊp trªn, phÇn cßn l¹i chi t¹i c«ng ®oµn c¬ së. TrÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt: Theo quy ®Þnh hµng n¨m ng­êi lao ®éng nghØ phÐp theo chÕ ®é vÉn ®­îc h­ëng l­¬ng. TrÝch tr­íc l­¬ng nghØ phÐp ®Ó tr¸nh sù biÕn ®éng lín cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm do viÖc nghØ phÐp cña c«ng nh©n gi÷a c¸c th¸ng kh«ng ®Òu ®Æn. Møc trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp = TiÒn l­¬ng thùc tÕ tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt x Tû lÖ trÝch tr­íc Trong ®ã: TØ lÖ trÝch tr­íc = sè tiÒn l­¬ng nghØ phÐp theo KH cña c«ng nh©n s¶n xuÊt sè tiÒn l­¬ng chÝnh theo KH cña c«ng nh©n s¶n xuÊt Qu¶n lý viÖc trÝch lËp vµ sö dông c¸c quü BHXH, BHYT, CPC§ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ viÖc ®¶m b¶o quyÒn lîi cña CNV trong doanh nghiÖp. - TiÒn l­¬ng c«ng nhËt: lµ tiÒn l­¬ng tÝnh theo ngµy lµm viÖc vµ møc tiÒn l­¬ng ngµy tr¶ cho ng­êi lao ®éng t¹m thêi ch­a xÕp vµo thang bËc l­¬ng. Møc tiÒn l­¬ng c«ng nhËt do ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng tho¶ thuËn víi nhau. H×nh thøc tiÒn l­¬ng c«ng nhËt ¸p dông víi lao ®éng t¹m thêi tuyÓn dông. H×nh thøc tiÒn l­¬ng thêi gian cã th­ëng: lµ kÕt hîp gi÷a h×nh thøc tiÒn l­¬ng gi¶n ®¬n víi chÕ ®é tiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt. TiÒn l­¬ng thêi gian cã th­ëng = TiÒn l­¬ng thêi gian gi¶n ®¬n + TiÒn l­¬ng TiÒn th­ëng cã tÝnh chÊt l­¬ng nh­: Th­ëng n¨ng suÊt lao ®éng cao, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, tØ lÖ s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao… * ¦u, nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc tiÒn l­¬ng thêi gian. - ¦u ®iÓm: §· tÝnh ®Õn thêi gian lµm viÖc thùc tÕ, tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, cã thÓ lËp b¶ng tÝnh s½n. - Nh­îc ®iÓm: Ch­a ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, ch­a g¾n tiÒn l­¬ng víi kÕt qu¶ vµ chÊt l­îng lao ®éng, kÐm kÝch thÝch ng­êi lao ®éng. - §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm, doanh nghiÖp cÇn kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vËt chÊt vµ kiÓm tra viÖc chÊp hµnh kû luËt lao ®éng nh»m lµm cho ng­êi lao ®éng tù gi¸c lµm viÖc víi kû luËt lao ®éng vµ n¨ng suÊt lao ®éng cao. - §iÒu kiÖn ¸p dông: C¸c doanh nghiÖp th­êng chØ ¸p dông h×nh thøc tiÒn l­¬ng thêi gian cho nh÷ng lo¹i c«ng viÖc ch­a x©y dùng ®­îc ®Þnh møc lao ®éng, ch­a cã ®¬n gi¸ l­¬ng s¶n phÈm (c«ng viÖc hµnh chÝnh, t¹p vô…) 1.4.2. H×nh thøc tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm. 1.4.2.1. Kh¸i niÖm h×nh thøc tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm. H×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng tÝnh theo sè l­¬ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, chÊt l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh nghiÖm thu ®¶m b¶o chÊt l­îng quy ®Þnh vµ ®¬n gi¸ s¶n phÈm. 1.4.2.2. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng s¶n phÈm §Ó tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cÇn ph¶i cã ®Þnh møc lao ®éng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng hîp lý tr¶ cho tõng lo¹i s¶n phÈm c«ng vÞªc. Tæ chøc tèt c«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu s¶n phÈm nh­: m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu. 1.4.2.3. C¸c ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm - H×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp: lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng ®­îc tÝnh theo sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt vµ ®¬n gi¶n tiÒn l­¬ng s¶n phÈm. TiÒn l­¬ng s¶n phÈm = Khèi l­îng SPHT x §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng SP - H×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp: ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c c«ng nh©n phô vô cho c«ng nh©n chÝnh nh­ c«ng nh©n b¶o d­ìng m¸y mãc, thiÕt bÞ vËn dông nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm… TiÒn l­¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp = §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng gi¸n tiÕp x Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh - H×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng: thùc chÊt lµ sù kÕt hîp gi÷a h×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm chÕ ®é tiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt (th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm …) - H×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm luü tiÕn: lµ h×nh thøc tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng gåm tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm trùc tiÕp vµ tiÒn th­ëng tÝnh theo tû lÖ luü tiÕn, c¨n cø vµo møc ®é v­ît ®Þnh møc lao ®éng ®· quy ®Þnh. - L­¬ng s¶n phÈm luü tiÕn kÝch thÝch m¹nh mÏ viÖc t¨ng nhanh n¨ng suÊt lao ®éng. Nã ®­îc ¸p dông ë n¬i cÇn thiÕt ph¶i ®Èy m¹nh tèc ®é s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt c©n ®èi hoÆc hoµn thµnh kÞp thêi ®¬n ®Æt hµng. TiÒn l­¬ng SP luü tiÕn = §¬n gi¸ l­¬ng SP x Sè l­îng SP ®· hoµn thµnh + §¬n gi¸ l­¬ng SP x SL SP v­ît kÕ ho¹ch x TØ lÖ tiÒn l­¬ng luü tiÕn - H×nh thøc tiÒn l­¬ng kho¸n khèi l­îng s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc: lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng theo s¶n phÈm. H×nh thøc tiÒn l­¬ng nµy th­êng ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÑc lao ®éng gi¶n ®¬n, c«ng viÖc cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh­ kho¸n bèc v¸c, vËn chuyÓn nguyªn liÖu, vËt liÖu, thµnh phÈm… - H×nh thøc tiÒn l­¬ng kho¸n gän theo s¶n phÈm cuèi cïng: lµ tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ tæng hîp cho s¶n phÈm hoµn thµnh ®Õn c«ng viÖc cuèi cïng. H×nh thøc tiÒn l­¬ng nµy ¸p dông cho tõng bé phËn s¶n xuÊt. - H×nh thøc tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm tËp thÓ: ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ kÕt qu¶ lµ s¶n phÈm cña c¶ tËp thÓ c«ng nh©n. T¸c dông cña h×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm: qu¸n triÖt nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, tiÒn l­¬ng g¾n liÒn víi sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm vµ kÕt qu¶ lao ®éng do ®ã kÝch th­íc ng­êi lao ®éng n©ng cao NSL§ t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm. Nguyªn t¾c: KÕ to¸n ph¶i tÝnh cho tõng ng­êi lao ®éng, trong tr­êng hîp tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm ®· hoµn thµnh lµ kÕt qu¶ cña tËp thÓ ng­êi lao ®éng th× kÕ to¸n ph¶i chia l­¬ng, ph¶i chia l­¬ng, ph¶i tr¶ cho tõng ng­êi lao ®éng theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: - Ph­¬ng ph¸p chia l­¬ng theo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ vµ tr×nh ®é cÊp bËc kü thuËt cña c«ng vÞªc. Trong ®ã: Li: TiÒn l­¬ng s¶n phÈm cña CNi Ti: Thêi gian lµm viÖc thùc tÕ cña CNi Hi: HÖ sè cÊp bËc kü thuËt cña CNi Lt: Tæng tiÒn l­¬ng s¶n phÈm tËp thÓ n: Sè l­îng ng­êi lao ®éng cña tËp thÓ Quy ®èi sè giê lµm viÖc thùc tÕ thµnh sè giê lµm viÖc cÊp bËc kü thuËt (sè giê lµm viÖc tiªu chuÈn) Sè giê lµm viÖc tiªu chuÈn = Sè giê lµm viÖc thùc tÕ x HÖ sè cÊp bËc cña c«ng viÖc - Tæng sè giê c«ng tiªu chuÈn: TiÒn l­¬ng 1h lµm viÖc tiªu chuÈn = Tæng tiÒn l­¬ng s¶n phÈm hoµn thµnh Tæng sè giê lµm viÖc tiªu chuÈn - Ph­¬ng ph¸p chia l­¬ng theo cÊp c«ng viÖc, thêi gian lµm viÖc kÕt hîp víi c«ng viÖc kÕt hîp víi b×nh c«ng, chÊm ®iÓm. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông khi cÊp bËc c«ng nh©n kh«ng phï hîp víi cÊp bËc c«ng viÖc do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cã chªnh lÖch râ rÖt vµ n¨ng suÊt lao ®éng trong tæ hoÆc trong nhãm s¶n xuÊt. Toµn bé lao ®éng ®­îc chi thµnh hai phÇn: chia theo cÊp bËc c«ng viÖc, thêi gian lµm viÖc cña mçi ng­êi vµ chia theo thµnh tÝch trªn c¬ së b×nh c«ng, chÊm ®iÓm mçi ng­êi. - Ph­¬ng ph¸p chia theo b×nh c«ng chÊm ®iÓm. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong tr­êng hîp c«ng nh©n lµm viÖc cã kü thuËt gi¶n ®¬n, c«ng cô th« s¬, n¨ng suÊt lao ®éng chñ yÕu dùa vµo søc khoÎ vµ th¸i ®é lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng. Sau mçi ngµy lµm viÖc, tæ tr­ëng ph¶i tæ chøc b×nh c«ng, chÊm ®iÓm cho tõng ng­êi lao ®éng. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sæ c«ng ®iÓm ®· b×nh bÇu ®Ó chia l­¬ng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy chia l­¬ng cho tõng ng­êi lao ®éng t­¬ng tù phÇn hai cña ph­¬ng ph¸p hai. * ¦u ®iÓm: - §¶m b¶o ®­îc nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, tiÒn l­¬ng g¾n liÒn víi sè l­îng, chÊt l­îng lao ®éng. Do ®ã kÝch thÝch ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn kÕt qu¶ vµ chÊt l­îng lao ®éng cña m×nh, thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng s¶n phÈm x· héi, møc ®é c«ng viÑc ®¹t chÝnh x¸c cao. V× vËy, h×nh thøc tiÒn l­¬ng s¶n phÈm ®­îc ¸p dông réng r·i. * Nh­îc ®iÓm: TÝnh to¸n phøc t¹p. 1.5. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. §Ó phôc vô ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý lao ®éng, doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau: - Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ sè l­îng, chÊt l­îng, thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng. TÝnh ®óng, thanh to¸n kÞp thêi ®Çy ®ñ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cã liªn quan ®Õn thu nhËp cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. KiÓm tra t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông tiÒn l­¬ng trong doanh nghiÖp, viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch vµ chÕ ®é lao ®éng tiÒn l­¬ng, t×nh h×nh sö dông quü tiÒn l­¬ng. - H­íng dÉn kiÓm tra c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ, ®óng chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng, tiÒn l­¬ng. Më sæ, thÎ kÕ to¸n vµ h¹ch to¸n lao ®éng tiÒn l­¬ng ®óng chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh. - TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c, ®óng ®èi t­îng sö dông lao ®éng vÒ chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c bé phËn, cña c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®éng. - LËp b¸o c¸o kÕ to¸n vµ ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng quü l­¬ng, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng lao ®éng trong doanh nghiÖp, ng¨n chÆn c¸c hµnh vi vi ph¹m chÕ ®é, chÝnh x¸c vÒ lao ®éng,