Đề tài Khảo sát lỗi phát âm tiếng Anh của sinh viên năm thứ nhất Đại học Thương mại

1 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI KHOA TIẾNG ANH ------ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG Khảo sát lỗi phát âm tiếng Anh của sinh viên năm thứ nhất Đại học Thương mại Người thực hiện : Nguyễn Thị Thanh Huyền Đơn vị công tác : Bộ môn Lý thuyết tiếng Anh, Khoa tiếng Anh HÀ NỘI – 3/2017 2 TÓM LƯỢC Trong qua trình dạy và học ngoại ngữ nói chung và học tiếng Anh nói riêng, phát âm chuẩn luôn đóng vai trò quan trọng. Nó có ảnh hưởng trực tiếp đến việc học các kỹ năng cơ bản để nắm bắt một ngoại ngữ đặc biệt là kỹ năng nghe nói. Tuy nhiên, đa số người học ngoại ngữ chưa thực sự chú trọng đến việc phát âm chính xác và nâng cao khả năng phát âm. Xuất phát từ thực tế đó kết hợp với những đánh giá về khả năng phát âm của sinh viên trường Đại học Thương mại (ĐHTM) nói chung và sinh viên năm thứ nhất không chuyên của trường nói riêng đúc rút từ kinh nghiệm giảng dạy của bản thân, tác giả đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Khảo sát lỗi phát âm tiếng Anh của sinh viên năm thứ nhất Đại học Thương mại” nhằm tìm hiểu những lỗi phát âm của sinh viên năm thứ nhất không chuyên, trường ĐHTM, nguyên nhân gây ra những lỗi đó và trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng phát âm chính xác của đối tượng sinh viên này, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy các học phần tiếng Anh trong nhà trường. Thông qua việc tìm hiểu các khái niệm cơ bản liên quan đến phát âm như: Khái niệm phát âm, âm tiết, trọng âm, ngữ điệu, thanh điệu, các đặc điểm của hệ thống âm tiếng Anh, tác giả đã tiến hành phân tích hai hệ thống âm tiếng Anh và tiếng Việt làm căn cứ khoa học để xá định các lỗi phát âm của sinh viên một cách chuẩn xác hơn; điều tra thực trạng phát âm của sinh viên năm thứ nhất không chuyên trường ĐHTM, nguyên nhân gây ra các khó khăn cho sinh viên trong quá trình học phát âm và mong muốn của sinh viên trong việc nâng cao khả năng phát âm của bản thân và chất lượng giảng dạy các học phần tiếng Anh tại trường ĐHTM. Điều tra được tiến hành với sinh viên chính quy năm thứ nhất K52 và sinh viên năm thứ nhất khoa Đào tạo Quốc tế, và một số giáo viên trong Khoa. Công cụ được sử dụng để điều tra gồm một phiếu điều tra phát cho sinh viên chính quy năm thứ nhất K52 và sinh viên năm thứ nhất khoa Đào tạo Quốc tế, các từ và các phát ngôn tiếng Anh để ghi âm cách đọc của sinh viên, một bản câu hỏi phỏng vấn dành cho giáo viên giảng dạy các học phần tiếng Anh cho sinh viên năm thứ nhất. Kết quả điều tra chỉ ra rằng sinh viên Khoa Tiếng Anh hay mắc phải các lỗi phát âm sau: lỗi phát âm nguyên âm (cụ thể là không phân biệt được các nguyên âm ngắn, nguyên âm dài và các nguyên âm khó không có trong tiếng Việt), lỗi phát âm phụ âm (phát âm sai các phụ âm không có trong tiếng Việt, phát âm sai phụ âm trong từ gốc và không đọc phụ âm cuối, sai cách đọc phụ âm cuối dạng hậu tố -s, -ed, ngọng n, l, và phát âm sai các cụm phụ âm), lỗi trọng âm (từ và câu), lỗi ngữ điệu. Nguyên nhân dẫn tới các lỗi này là do: sinh viên ít luyện tập phát âm, thiếu trang thiết bị và cơ sở vật chất khi học môn ngữ âm nói riêng và các môn tiếng Anh nói chung, những thói quen phát âm cũ, ảnh hưởng của tiếng địa phương, phương pháp sửa lỗi của giáo viên chưa phù hợp, sinh viên chưa biết/ 3 chưa tra cách đọc khi gặp từ mới dẫn tới tình trạng phát âm theo cáh phán đoán của bản thân, khác biệt giữa âm tiếng Anh và tiếng Việt, tốc độ nói (quá nhanh hoặc quá chậm). Dựa trên các kết quả thu thập được, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hạn chế việc lỗi phát âm của sinh viên năm thứ nhất, nâng cao khả năng phát âm của họ, đồng thời đề xuất một số hoạt động để giáo viên có thể linh hoạt áp dụng vào quá trình giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy các học phần tiếng Anh trong nhà trường. 4 LỜI CẢM ƠN Trước tiên tác giả muốn gửi lời cảm ơn tới Nhà trường, Phòng Quản lý Khoa học, các giáo viên dạy tiếng Anh của Khoa Tiếng Anh đặc biệt là Bộ môn Lý thuyết tiếng đã tạo điều kiện cho tác giả hoàn thành dự án đúng thời hạn và đạt kết quả khả quan. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các em sinh viên năm thứ nhất K52và sinh viên năm thứ nhất khoa Đào tạo Quốc tế và giáo viên Bộ môn Lý thuyết tiếng đã nhiệt tình tham gia trả lời phiếu khảo sát, ghi âm và tham gia phỏng vấn, giúp nhóm tác giả thu thập được những tài liệu, số liệu quý giá phục vụ cho nghiên cứu. 5 MỤC LỤC Trang TÓM LƯỢC ............................................................................................................................... 1 LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................................. 4 MỤC LỤC .................................................................................................................................. 5 DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................................ 7 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................................................... 8 Chương 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ................................................................... 9 1.1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................................... 9 1.2. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................................... 10 1.3. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................................... 10 Chương 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN .................................................................................................. 11 2.1 Một số khái niệm cơ bản: ......................................................................................... 11 2.2 Những đặc điểm của hệ thống âm tiếng Anh: .......................................................... 12 2.3. Sự khác biệt giữa hệ thống âm tiếng Anh và hệ thống âm tiếng Việt: .......................... 12 2.3.1. Về trọng âm ............................................................................................................ 12 2.3.2. Về ngữ điệu ............................................................................................................ 13 2.3.3. Về cách nối các từ trong chuỗi lời nói .................................................................... 14 2.3.4. Về cách phát âm các cụm phụ âm .......................................................................... 15 2.3.5. Về phát âm dạng mạnh (strong form) và dạng yếu (weak form) ........................... 15 2.3.6. Về hệ thống âm ....................................................................................................... 16 2.3.7. Về ngữ pháp ............................................................................................................ 19 Chương 3. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ ĐIỀU TRA ..................................................................... 20 3.1. Đối tượng điều tra .......................................................................................................... 20 3.2. Câu hỏi điều tra ............................................................................................................. 20 3.3. Công cụ điều tra ............................................................................................................. 20 3.4. Phân tích đối tượng nghiên cứu ..................................................................................... 20 3.5. Phân tích lỗi phát âm ..................................................................................................... 21 3.5.1. Phát âm sai nguyên âm ........................................................................................... 22 3.5.2. Phát âm sai phụ âm ................................................................................................. 23 3.5.3. Phát âm sai các phụ âm không có trong tiếng Việt ................................................ 24 3.5.4. Phát âm sai phụ âm trong từ gốc và không đọc phụ âm cuối ................................. 24 3.5.5. Phát âm sai phụ âm cuối dạng hậu tố -s, -ed .......................................................... 25 3.5.6. Ngọng l, n ............................................................................................................... 26 6 3.5.7. Phát âm sai các cụm phụ âm ................................................................................... 27 3.5.8. Phát âm sai trọng âm .............................................................................................. 27 3.5.9. Sử dụng sai ngữ điệu .............................................................................................. 28 Chương 4. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP ................................................................................. 32 4.1 Về phía sinh viên ............................................................................................................ 32 4.2. Về phía Nhà trường và giáo viên ................................................................................... 33 4.2.1Về phía Nhà trường .................................................................................................. 33 4.2.2Về phía giáo viên ...................................................................................................... 34 KẾT LUẬN .............................................................................................................................. 35 Một số phần mềm học tiếng Anh tham khảo ............................................................................ 36 PHIẾU ĐIỀU TRA DÀNH CHO SINH VIÊN ........................................................................ 39 BẢNG CÂU HỎI PHỎNG VẤN DÀNH CHO GIÁO VIÊN ................................................. 41 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................ 42 7 DANH MỤC BẢNG BIỂU - Biểu đồ 1: Sở thích của sinh viên đối với tiếng Anh - Biểu đồ 2: Nhận thức của sinh viên về tầm quan trọng của việc học phát âm - Biểu đồ3: Đánh giá của sinh viên về khả năng phát âm của bản thân - Biểu đồ 4: Đánh giá của sinh viên về độ khó của việc học phát âm - Biểu đồ 5: Tỷ lệ mắc lỗi phát âm nguyên âm - Biểu đồ 6: Tỷ lệ mắc lỗi phát âm các phuậm độc lập - Biểu đồ 7: Tỷ lệ phát âm sai phụ âm cuối dạng hậu tố -s, -ed - Biểu đồ 8: Tỷ lệ ngọng l,n - Biểu đồ 9: Tỷ lệ phát âm sai các cụm phụ âm - Biểu đồ 10: Tỷ lệ sinh viên sử dụng sai trọng âm từ, trọng âm câu - Biểu đồ 11: Nhận thức của sinh viên về ngữ điệu - Biểu đồ 12: Nguyên nhân dẫn tới các lỗi phát âm của sinh viên. - Bảng 1: Hệ thống âm nguyên âm tiếng Việt - Bảng 2: Hệ thống âm phụ âm tiếng Anh - Bảng 3: Hệ thống âm phụ âm tiếng Việt - Bảng 4: Số lượng sinh viên phát âm sai nguyên âm trong các từ cho trước - Bảng 5: Số lượng sinh viên phát âm sai phụ âm trong các từ cho trước - Bảng 6: Số lượng sinh viên sử dụng sai ngữ điệu 8 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT - ĐHTM : Đại học Thương Mại - PÂ : Phát âm - PV : Phát ngôn - SV : Sinh viên - T.A : T.Anh : Tiếng Anh - T.Việt : Tiếng Việt 9 Chương 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Với xu thế hội nhập, toàn cầu hoá hiện nay, việc học và sử dụng tiếng Anh để giao tiếp là nhu cầu thiết yếu, đặc biệt là đối với sinh viên. Làm thế nào để giao tiếp có hiệu quả phụ thuộc rất lớn vào việc phát âm chuẩn xác của người tham gia giao tiếp và mục đích cuối cùng và cốt lõi của việc dạy và học tiếng Anh là người học có thể sử dụng nó như một phương tiện giao tiếp hiệu quả. Việc sử dụng tiếng Anh khẩu ngữ có hiệu quả hay không phần lớn phụ thuộc vào độ chính xác trong phát âm của người tham gia giao tiếp bởi vì “ngữ âm đóng vai trò quan trọng giúp người khác hiểu ta muốn nói gì và ngược lại” (Brazil (1994)). Phát âm là một trong ba thành tố ngôn ngữ giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc hỗ trợ người học tiếp cận khả năng phát và nhận của người bản ngữ, đồng thời cũng giúp phát triển các kĩ năng ngôn ngữ của mình. Tench (1981) đã chỉ ra rằng thiếu chuẩn xác trong hình thức từ hay cấu trúc câu và mệnh đề, việc lựa chọn sai từ trong văn cảnh hay sai văn phong, tất cả đều tạo ra những cản trở trong giao tiếp nhưng không có thành tố ngôn ngữ nào làm méo mó nội dung như sự thiếu chính xác trong phát âm. Điều này có nghĩa là phát âm sai có thể gây ra những hiểu nhầm trong giao tiếp hằng ngày. Do đó việc phát âm chuẩn và nắm được các cách phát âm chính xác đã ngày càng được chú trọng trong việc học tiếng Anh hiện nay.. Phát âm luôn là một trở ngại đáng kể đối với người Việt học tiếng Anh ở tất cả các cấp độ. Học sinh ở các trường phổ thông ở Việt Nam vẫn chủ yếu chú trọng nhiều về kỹ năng đọc và viết nên kỹ năng nghe và nói của các em còn yếu, đặc biệt các em vẫn chưa coi trọng và chưa có phương pháp để phát âm chuẩn. Chính vì vậy lên Đại học các em gặp rất nhiều khó khăn trong các giờ học có các phần nghe nói. Hầu hết sinh viên không nắm kỹ về đặc điểm cấu âm, sự khác nhau giữa tiếng Anh và tiếng Việt nên các em thường bị tiếng mẹ đẻ ảnh hưởng tiêu cực đến việc phát âm và nói tiếng Anh. Hiên nay, sinh viên ra trường đi xin việc hầu hết phải tham dự phỏng vấn bằng tiếng Anh nếu thi tuyển có tiếng Anh. Có rất ít nơi chỉ tổ chức thi viết. Hơn nữa các vị trí việc làm có mức lương cao đặc biệt các công ty có giao dịch bằng tiếng Anh luôn đòi hỏi nhân viên phải có khả năng giao tiếp tiếng Anh tốt. Vì vậy, việc dạy nghe nói tiếng Anh trong các trường đại học đã và đang được chú trọng . Trong đó việc phát hiện ra các lỗi phát âm của sinh viên trong quá trình dạy và học tiếng Anh là vô cùng cần thiết và cấp bách. Phát âm tiếng Anh đối với những người học tiếng Anh như một ngoại ngữ là một vấn đề được rất nhiều người quan tâm và nghiên cứu vì khả năng phát âm tiếng Anh ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nói trôi chảy cũng như quá trình giao tiếp. Ở Việt Nam, một số nhà nghiên cứu đã tiến hành các nghiên cứu về những khó khăn của học viên Việt Nam trong việc phát âm 10 tiếng Anh và khảo sát lỗi phát âm tiếng Anh của người Việt như Hà Cẩm Tâm và một số giáo viên của các trường phổ thông, đại học như Khảo sát việc thể hiện âm tắc tiếng Anh của sinh viêntrường cao đẳng Công nghiệp Tuy hòa của Võ Thị Thao Ly và Nguyễn Thị An. Tuy nhiên việc nâng cao, cải thiện phát âm và dạy phát âm cho học sinh vẫn chưa được chú trọng. Thậm chí nhiều giáo viên dạy tiếng Anh nhất là vùng nông thôn còn chưa phát âm chuẩn. Một số trường phổ thông cũng chỉ tổ chức các khoá học nâng cao khả năng phát âm cho giáo viên. Trên thực tế các nghiên cứu về lỗi phát âm của sinh viên không chuyên thuộc khối trường Kinh tế chưa nhiều và chưa được triển khai sâu rộng. Đồng thời các giải pháp đưa ra cũng chưa được áp dụng nhiều hay chưa có tính thực tế cao. Hiện tại vẫn chưa có nghiên cứu nào nghiên cứu, khảo sát về các lỗi phát âm của sinh viên không chuyên năm thứ nhất được tiến hành tại Trường Đại học Thương Mại. Vì vậy tác giả đã đề xuất nghiên cứu đề tài này với mong muốn tìm ra những lỗi phát âm tiếng Anh sinh viên năm thứ nhất trường Đại học Thương mại nói riêng và người Việt nói chung thường mắc khi nói tiếng Anh, tìm ra nguyên nhân và nêu ra một số đề xuất khắc phục. 1.2. Đối tượng nghiên cứu Đề tài Khảo sát lỗi phát âm tiếng Anh của sinh viên năm thứ nhất không chuyên trường Đại học Thương mại nghiên cứu những lỗi phát âm tiếng Anh của sinh viên năm thứ nhất không chuyên tại trường đại học Thương mại. 1.3. Mục tiêu nghiên cứu Thực hiện nghiên cứu đề tài này tác giả mong muốn sẽ thực hiện được một số mục tiêu sau đây: - Tìm ra các lỗi phát âm mà sinh viên năm thứ nhất không chuyên Trường Đại học Thương mại hay mắc phải - Xác định nguyên nhân gây ra những lỗi đó. - Tìm ra những giải pháp nhằm giúp giáo viên cũng như bản thân sinh viên hạn chế những lỗi phát âm này và nâng cao khả năng phát âm chuẩn, chính xác cho sinh viên năm thứ nhất Đại học Thương mại và giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập trong các giờ học tiếng Anh trong trường. 11 Chương 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN Thực tế cho thấy phát âm tiếng Anh luôn là một trở ngại đối với người Việt học tiếng Anh. Trong quá trình dạy và học ngoại ngữ đặc biệt là phát âm, tiếng mẹ đẻ luôn là một yếu tố có ảnh hưởng lớn đến việc tiếp nhận mgoại ngữ khác. Và việc tiếp nhận một hệ thống âm tiếng nước ngoài luôn là một vấn đề khó khăn lớn đối với người học. Theo Nunan (1991), các vấn đề trong việc tiếp nhận ngữ âm của ngôn ngữ thứ hai là một thách thức lớn đối với bất cứ một học thuyết nào về việc tiếp nhận ngôn ngữ thứ hai. Trong quá trình học ngoại ngữ, tiếng mẹ để có thể có ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đối với người học. Ảnh hưởng tích cực gọi là chuyển di tích cực. Hiện tượng này xảy ra khi có sự giống nhau giữa các hệ thống ngữ âm và âm vị của tiếng mẹ đẻ và ngoại ngữ, tạo thuận lợi cho việc tiếp nhận phát âm. Còn ảnh hưởng tiêu cực gọi là chuyển di tiêu cực. Hiện tượng chuyển di tiêu cực thường gây cản trở và làm chậm quá trình học tập. Chuyển di tiêu cực là hiện tượng xảy ra khi có sự nhầm lẫn của người học cho rằng cấu trúc của ngoại ngữ cũng giống như cấu trúc của tiếng mẹ đẻ, trong khi giữa các cấu trúc của hai thứ tiếng có sự khác biệt. Sự áp đặt cấu trúc tiếng mẹ đẻ cho cấu trúc ngoại ngữ dẫn đến việc phạm lỗi. Những lỗi này nếu không được sửa chữa kịp thời thì sẽ được người học ghi nhớ trở thành thói quen của người học và rất khó sửa. Để nâng cao hiệu quả giảng dạy ngoại ngữ, cần phải tìm cách khắc phục hiện tượng chuyển di tiêu cực và lợi dụng những chuyển di tích cực, nghĩa là phải tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa tiếng mẹ đẻ và ngoại ngữ. Vì vậy, để tìm hiểu những lỗi phát âm mà sinh viên không chuyên năm thứ nhất trường Đại học Thương mại mắc phải, tác giả đã tiến hành tìm hiểu một số khái niệm cơ bản liên quan đến phát âm, những đặc trưng cơ bản của tiếng Anh, từ đó so sánh hai hệ thống âm tiếng Anh và tiếng Viêt. Phân tích sự khác biệt giữa hệ thống âm tiếng Anh và Tiếng Việt có thể kiểm tra các lỗi này một cách dễ dàng hơn, ngoài ra cũng giúp cho quá trình dạy và học giao tiếp tiếng Anh hiệu quả hơn. 2.1 Một số khái niệm cơ bản: * Âm tiết: Âm tiết là đơn vị phát âm nhỏ nhất của lời nói mang những sự kiện ngôn điệu như thanh điệu, trọng âm. Vì vậy người ta còn gọi nó là điệu vị. * Thanh điệu: Thanh điệu là sự thay đổi cao độ của giọng nói, tức là tần số âm cơ bản trong một âm tiết có tác dụng khu biệt các từ có nghĩa khác nhau - Thanh điệu gồm hai loại: Thanh điệu âm vực và thanh điệu hình tuyến. 12 + Thanh điệu âm vực là loại trong đó các thanh phân biệt nhau bằng các mức trên thang bậc cao độ, có thể miêu tả như những điểm. Ví dụ: tiếng Yoruba được nói ở Nigeria. + Thanh điệu hình tuyến là loại thanh điệu phân biệt nhau bằng sự di chuyển cao độ từ thấp lên cao hoặc từ cao xuống thấp, không được miêu tả đơn giản như những điểm mà bằng những đường cong lên xuống. Ví dụ: thanh điệu tiếng Việt, tiếng Hán, tiếng Thái. * Trọng âm: là một biện pháp âm thanh làm nổi bật một đơn vị ngôn ngữ học lớn hơn âm tố (âm tiết, từ, ngữ đoạn, câu) để phân biệt với những đơn vị ngôn ngữ học khác cùng cấp độ. Ví dụ : * Ngữ điệu: là sự biến đổi cao độ của giọng nói diễn ra trong một chuỗi âm thanh lớn hơn âm tiết hay một từ. 2.2 Những đặc điểm của hệ thống âm tiếng Anh: Peter Roach (1998) cho rằng tiếng Anh là một ngôn ngữ có những đặc trưng cơ bản sau: - Tiếng Anh có trọng âm từ và trọng âm câu. - Là ngôn ngữ có ngữ điệu, lên xuống giọng tùy thuộc vào chức năng giao tiếp của câu. - Có dạng yếu và dạng mạnh trong phát âm một số từ chức năng. - Có hiện tượng nối âm trong chuỗi lời nói. - Có cách phát âm các