Đề tài Lợi thế cạnh tranh-Sự phồn vinh của quốc gia được tạo ra chứ không phải gắn liền bẩm sinh (Porter, 1990)
Chủ đề1: Lợi thếcạnh tranh-sựphồn vinh của quốc gia được tạo ra chứkhông phải gắn liền bẩm sinh (Porter, 1990) Sửdụng mô hình viên kim cương vềlợi thếcạnh tranh của Michael Porter đểchỉra các chính sách nào mà chính phủcó thểsửdụng đểthúc đẩy lợi thếcạnh tranh của quốc gia. Ứng với mổi yếu tốtrong mô hình viên kim cương này anh/chịhãy giải thích vì sao những chính sách này có thểdẫn đến một sựgia tăng lợi thếcạnh tranh và năng suất cho một ngành được lựa chọn tại quốc gia của anh/chị. Phần 1. Sử dụng mô hình viên kim cương về lợi thế cạnh tranh của Michael Porter đểchỉra các chính sách nào mà chính phủcó thểsửdụng đểthúc đẩy lợi thếcạnh tranh của quốc gia. 1.Lợi thếcạnh tranh là gì ? Lợi thếcạnh tranh được hiểu là những nguồn lực, lợi thếcủa ngành, quốc gia mà nhờ có chúng các doanh nghiệp kinh doanh trên thương trường quốc tếtạo ra một số ưu thếvượt trội hơn, ưu việt hơn so với các đối thủcạnh tranh trực tiếp. Lợi thếcạnh tranh giúp cho nhiều doanh nghiệp có được “Quyền lực thịtrường” đểthành công trong kinh doanh và trong cạnh tranh. 2.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Lợi thế cạnh tranh-Sự phồn vinh của quốc gia được tạo ra chứ không phải gắn liền bẩm sinh (Porter, 1990), để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
B GIÁO D C
TR NG I H C M TP.HCM
KHOA SAU I H C
NGÀNH QU N TR KINH DOANH
BÀI T P NHÓM
MÔN QU N TR KINH DOANH QU C T
Ch 1: L i th c nh tranh-s ph n vinh c a qu c gia ư c t o ra ch không
ph i g n li n b m sinh (Porter, 1990)
S d ng mô hình viên kim c ư ng v l i th c nh tranh c a Michael Porter ch
ra các chính sách nào mà chính ph có th s d ng thúc y l i th c nh tranh c a
qu c gia.
ng v i m i y u t trong mô hình viên kim c ư ng này anh/ch hãy gi i thích vì
sao nh ng chính sách này có th d n n m t s gia t ng l i th c nh tranh và n ng
su t cho m t ngành ư c l a ch n t i qu c gia c a anh/ch . (C th ng d ng vào
ngành chè Vi t Nam)
GVHD: TS. NGUY N HÙNG PHONG
NGUY N KIM PH C.
HVTH: NHÓM 1 – KHÓA MBA10
1. PHAN NGUY N TU N HI P
2. BÙI TH THANH CHI
3. NGUY N TRUNG KIÊN
4. LÊ TH HOÀNG OANH
5. PH M TH M DUNG
6. NGUY N TH M N Ơ NG.
TP.HCM, 08/2012
L I C M ƠN
u tiên, tôi xin g i l i c m n chân thành n v i th y Nguy n Hùng Phong và
cô Nguy n Kim Ph ư c ã t n tình h ư ng d n chúng tôi, h c viên l p MBA khóa 10
trong su t th i gian h c t p, nghiên c u bài h c và th c hi n nghiên c u tài môn
h c Qu n Tr Kinh Doanh Qu c T .
ng th i, tôi c ng xin chân thành c m n các b n h c viên l p MBA khóa 10 ã
nhi t tình óng góp cho nhóm chúng tôi trong su t th i gian th c hi n tài ư c
hoàn thành t t h n.
Cu i cùng, do gi i h n c a môn h c và th i gian nghiên c u nên ch ưa th phân
tích c th và i sâu vào các v n nên r t mong quý Th y Cô và b n c thông c m
v nh ng thi u xót n u có.
Kính chúc quý Th y Cô, quý b n bè l i chúc s c kh e và thành công.
Xin trân tr ng kính chào.
Nhóm H c viên th c hi n
Nhóm 1.
- Trang 1 -
NH N XÉT VÀ ÁNH GIÁ C A GI NG VIÊN
H NG D N
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Thành Ph HCM, ngày ... ... , tháng ... ... , n m 2012.
- Trang 2 -
M C L C
Trang
Ph n 1. S d ng mô hình viên kim c ư ng v l i th c nh tranh c a Michael Porter
ch ra các chính sách nào mà chính ph có th s d ng thúc y l i th c nh
tranh c a qu c gia. .......................................................................................................... 5
1. L i th c nh tranh là gì ? ........................................................................................ 5
2. L i th c nh tranh mang n s ph n vinh c a qu c gia: ..................................... 5
3. L i th c nh tranh ư c t o ra ch không ph i g n li n b m sinh . ...................... 6
4. Tóm l ư c v Mô hình viên kim c ư ng v l i th c nh tranh c a Michael Porter
và nh n nh các y u t này Vi t Nam: ........................................................................ 6
* C th các chính sách mà chính ph có th s d ng: ................................................ 17
1. Trong quan h h p tác qu c t gi a các qu c gia láng gi ng: ............................ 17
2. Nh ng yêu c u v chuy n i chính sách: ............................................................ 18
3. Ch ư ng trình hành ng nâng cao n ng l c c nh tranh. ................................ 18
4. Phát tri n ngu n nhân l c. .................................................................................... 19
5. Tái c u trúc Doanh nghi p nhà n ư c. .................................................................. 19
6. Phát tri n các t h p t i Vi t Nam. ....................................................................... 20
7. T h p và các chính sách kinh t . ......................................................................... 21
8. Các khuy n ngh th c hi n. .............................................................................. 21
Ph n 2. ng v i m i y u t trong mô hình viên kim c ư ng này anh/ch hãy gi i thích
vì sao nh ng chính sách này có th d n n m t s gia t ng l i th c nh tranh và
n ng su t cho m t ngành ư c l a ch n t i qu c gia c a anh/ch . ............................. 22
ng d ng vào ngành chè Vi t Nam
2.1. T ng quan v tình hình s n xu t chè Vi t Nam và trên th gi i. ................... 22
2.1.1. L ch s phát tri n c a ngành hàng chè: ..................................................... 22
2. 1.2. c i m sinh thái, sinh s n c a cây chè, phân b c a ngành hàng chè
trong n ư c. .................................................................................................................... 22
2.1.3. Phân b a lý, thu n l i và khó kh n ............................................................ 24
2.1.4. Các s n ph m chính và tình hình s n xu t c a ngành chè trên th gi i. ... 28
2.1.5. Tình hình di n tích, n ng su t và s n l ư ng c a ngành hàng trong n ư c
theo chu i th i gian hàng n m. ..................................................................................... 31
2.1.6. Tình hình s n xu t chè trên th gi i. .......................................................... 33
2.1.7. Các doanh nghi p tham gia xu t kh u chè và m t s ch tiêu xu t kh u
chè c a Vi t Nam theo các phân khúc th tr ư ng. ......................................................... 36
- Trang 3 -
2.2. Phân tích l i th c nh tranh qu c gia trong ngành chè Vi t Nam ng v i mô
hình kim c ư ng c a Michael Porter. ............................................................................. 37
2.2.1. i u ki n v y u t s n xu t trong ngành chè Vi t Nam. ........................ 38
2.2.2. Các i u ki n v c u trong s n xu t chè Vi t Nam. ................................ 41
2.2.3. Các ngành công nghi p ph tr và liên quan trong ngành chè t i Vi t
Nam. ............................................................................................................................... 42
2.2.4. Chi n l ư c công ty, c u trúc và c nh tranh n i a ................................... 43
2.2.5 Vai trò c a chính ph trong ngành chè Vi t Nam. ...................................... 44
2.3. Nghiên c u bài h c kinh nghi m c a các qu c gia xu t kh u chè thành
công trên th gi i và bài h c rút ra cho Vi t Nam ........................................................ 46
2.3.1. Nghiên c u v thành t u và bài h c kinh nghi m c a các qu c gia
xu t kh u chè trên th gi i ............................................................................................ 46
2.3.2. T nh ng nghiên c u trên ta có th rút ra bài h c cho Vi t Nam. ............. 53
2.4. M c tiêu c a chi n l ư c thâm nh p th tr ư ng th gi i cho s n ph m chè c a
Vi t Nam n n m 2020. ............................................................................................... 55
2.5. M t s ki n ngh ................................................................................................. 56
- Trang 4 -
Ch 1: L i th c nh tranh-s ph n vinh c a qu c gia ư c t o ra ch không
ph i g n li n b m sinh (Porter, 1990)
S d ng mô hình viên kim c ư ng v l i th c nh tranh c a Michael Porter ch ra
các chính sách nào mà chính ph có th s d ng thúc y l i th c nh tranh c a
qu c gia. ng v i m i y u t trong mô hình viên kim c ư ng này anh/ch hãy gi i
thích vì sao nh ng chính sách này có th d n n m t s gia t ng l i th c nh tranh
và n ng su t cho m t ngành ư c l a ch n t i qu c gia c a anh/ch .
Ph n 1. S d ng mô hình viên kim c ư ng v l i th c nh tranh c a Michael
Porter ch ra các chính sách nào mà chính ph có th s d ng thúc y l i
th c nh tranh c a qu c gia.
1. L i th c nh tranh là gì ?
L i th c nh tranh ư c hi u là nh ng ngu n l c, l i th c a ngành, qu c gia mà nh
có chúng các doanh nghi p kinh doanh trên th ư ng tr ư ng qu c t t o ra m t s ưu
th vư t tr i h n, ưu vi t h n so v i các i th c nh tranh tr c ti p. L i th c nh
tranh giúp cho nhi u doanh nghi p có ư c “Quy n l c th tr ư ng” thành công
trong kinh doanh và trong c nh tranh.
2. L i th c nh tranh mang n s ph n vinh c a qu c gia :
Lý lu n c a Porter v l i th c nh tranh qu c gia gi i thích các hi n t ư ng th ư ng
m i qu c t trên góc các doanh nghi p tham gia kinh doanh qu c t và vai trò c a
nhà n ư c trong vi c h tr cho các ngành có i u ki n thu n l i giành l i th c nh
tranh qu c gia ch không ph i cho m t vài doanh nghi p c th .
S thành công c a các qu c gia ngành kinh doanh nào ó ph thu c vào 3 v n
c b n: l i th c nh tranh qu c gia, n ng su t lao ng b n v ng và s liên k t
h p tác có hi u qu trong c m ngành.
Các qu c gia thành công m t s ngành trên th tr ư ng toàn c u vì môi tr ư ng
trong n ư c c a h n ng ng, i tiên phong và nhi u s c ép nh t. Các Công ty c a
h thu ư c l i th so v i các i th qu c t nh vi c có các i th m nh trong
nư c, nh có các nhà cung c p có kh n ng trong n ư c, nh s phong phú nhu c u
khách hàng trong n ư c và s liên k t ch t ch c a các ngành ph tr .
Theo Porter thì không m t qu c gia nào có th có kh n ng c nh tranh t t c các
ngành ho c h u h t các ngành. Các qu c gia ch có th thành công trên th ư ng
tr ư ng kinh doanh qu c t khi h có l i th c nh tranh b n v ng trong m t s ngành
nào ó.
L i th c nh tranh ph i là kh n ng cung c p giá tr gia t ng cho các i t ư ng có
liên quan nh ư: khách hàng, nhà u t ư ho c các i tác kinh doanh và t o giá tr gia
t ng cao cho doanh nghi p.
- Trang 5 -
Ch ng h n, các n ư c n i ti ng v du l ch nh ư Ý và Thái Lan ã t n d ng l i th so
sánh v thiên nhiên và các công trình v n hóa di tích l ch s phát tri n ngành công
nghi p không khói này r t thành công và hi u qu . Tuy nhiên, h thành công không
ph i ch d a vào nh ng di s n v n hóa và thiên nhiên ban cho, mà vì h ã t o ra c
m t n n kinh t ph c v cho du l ch v i r t nhi u d ch v gia t ng kèm theo, t d ch
v khách s n, nhà hàng, l h i n các d ch v vui ch i gi i trí, các trung tâm mua
s m và các ch ư ng trình ti p th toàn c u. i u ó ã t o cho h có l i th c nh tranh
qu c gia mà các n ư c khác khó có th vư t tr i.
3. L i th c nh tranh ư c t o ra ch không ph i g n li n b m sinh .
Porter phê phán các h c thuy t c i n tr ư c ây cho r ng ưu th c nh tranh c a
các doanh nghi p trên th ư ng tr ư ng c nh tranh qu c t là ch d a vào l i th tuy t
i c a Adam Smith hay ch có l i th so sánh c a David Ricardo. Theo ông, kh
n ng c nh tranh c a m t qu c gia ngày nay l i ph thu c vào kh n ng sáng t o và
s n ng ng c a ngành c a qu c gia ó
Khi th gi i c nh tranh mang tính ch t toàn c u hóa thì n n t ng c nh tranh s
chuy n d ch t các l i th tuy t i hay l i th so sánh mà t nhiên ban cho sang
nh ng l i th c nh tranh qu c gia ư c t o ra và duy trì v th c nh tranh lâu dài c a
các doanh nghi p trên th ư ng tr ư ng qu c t .
4. Tóm l ư c v Mô hình viên kim c ư ng v l i th c nh tranh c a Michael Porter
và nh n nh các y u t này Vi t Nam:
Hình 1.1. Mô hình kim c ư ng c a Michael Porter.
- Trang 6 -
Michael Porter ã ư a ra mô hình phân tích t i sao m t vài qu c gia l i có l i th
c nh tranh h n các qu c gia khác. Mô hình này ư a ra các y u t quy t nh n l i
th c nh tranh c a m t qu c gia, các y u t này ư c xem nh ư là “viên kim cư ng
c a Michael Porter – Porter’s Diamond”. Lý thuy t này cho r ng i m t a qu c gia
c a m t t ch c óng vai trò quan tr ng trong vi c hình thành nên l i th c nh tranh
toàn c u. i m t a này cung c p các y u t c b n, h tr các t ch c trong vi c xây
d ng l i th c nh tranh toàn c u. Porter ư a ra b n y u t trong mô hình viên kim
cư ng c a mình nh ư sau (xem hình 1.1)
Theo Porter (1990), b n thu c tính trong mô hình kim c ư ng c a m t qu c gia s
nh hình môi tr ư ng c nh tranh cho doanh nghi p trong nư c, thúc y hay kìm
hãm vi c t o l p l i th c nh tranh qu c gia, c th :
(1). Các i u ki n c a y u t u vào:
Hi n tr ng c a m t qu c gia liên quan n các y u t s n xu t nh ư k n ng lao ng,
c c u h t ng v.v… chúng có liên quan n c nh tranh cho nh ng ngành riêng.
Các y u t này có th chia thành các nhóm nh ư: (1) ngu n nhân l c (trình h c v n,
chi phí lao ng, s cam k t v.v…), (2) các ngu n nguyên li u (ngu n nguyên li u t
nhiên, không gian v.v…), (4) ngu n ki n th c, (5) ngu n v n và c s h t ng, v t
ch t, (6) H t ng hành chính ( ng ký, c p phép), (7) Thông tin và tính minh b ch,
(8) H t ng khoa h c và công ngh . Các y u t này c ng bao g m các y u t nh ư
ch t l ư ng nghiên c u tr ư ng i h c, s bãi b các quy nh c a th tr ư ng lao ng,
kh n ng chu chuy n nhanh c a th tr ư ng ch ng khoán c a qu c gia v.v…
Các y u t qu c gia này th ư ng cung c p nh ng l i th c nh tranh u tiên và t ó
l i th c nh tranh ư c xây d ng trên c s này. M i qu c gia có m t nhóm các i u
ki n y u t c th vì th nên m i qu c gia s phát tri n nh ng ngành công nghi p mà
nhóm i u ki n các y u t u vào c a nó là t i ưu. i u này c ng gi i thích ư c s
t n t i c a các qu c gia g i là “qu c gia có ngu n lao ng r ”, các n ư c nông
nghi p ( t n ư c r ng l n v i ngu n tài nguyên t ai d i dào).
Michael Porter ch ra r ng các y u t này không ph i có t thiên nhiên hay ư c th a
hư ng mà nó có th thay i hay phát tri n. Ví d nh ư các sáng ki n v chính tr , ti n
b công ngh ho c thay i v v n hóa xã h i có th hình thành nên nh ng y u t
u vào c a qu c gia.
- Trang 7 -
* Nh n nh các i u ki n c a y u t u vào Vi t Nam.
Trong b ng Báo cáo n ng su t Vi t Nam 2010 thì: Nh ng n m qua Vi t Nam v n t p
trung t ng c ư ng s d ng lao ng vào huy ng s d ng v n là ch y u, ch ưa có
nhi u óng góp c a các y u t nh ư trình công ngh , ch t l ư ng lao ng, công
ngh qu n lý, c s h t ng, … vào t ng tr ư ng kinh t .
Ngu n: Theo Trung tâm n ng su t Vi t Nam (2010).
Theo nh n nh c a các chuyên gia cho th y:
- M t trong nh ng l i th c nh tranh c a VN th ư ng ư c nói n là nhân công
giá r . Tuy nhiên, lu t s ư Tr ư ng Tr ng Ngh a cho r ng, nên "gi i mã" xem ây
là l i hay là nh ư c i m c a VN. Lý do là giá nhân công r ng ngh a v i lao ng
tay ngh th p. Nh ư v y, l i th này c ng chính là nh ư c i m c a lao ng VN. Trên
th c t , r t nhi u nhà u t ư n ư c ngoài than phi n r ng khó tuy n d ng nhân s cho
ngành công ngh thông tin, ngân hàng, vi n thông... Do ó VN khó có th thu hút
u t ư vào nh ng khu v c d ch v cao c p mà VN, c bi t là TP.HCM ang r t c n
chuy n d ch c c u kinh t . Vì v y, vi c ào t o nhân l c ch t l ư ng cao, t o
ngành công nghi p h tr , nâng cao hàm l ư ng n i a... là vi c mà Nhà n ư c ph i
nhanh chóng th c hi n "t o ch t" cho "l i th nhân công" mà VN ang có hi n
nay.
- Chi phí th p là l i th c a Doanh nghi p Vi t Nam: Tuy nhiên, theo GS-TS Võ
Tòng Xuân, các nhà th ư ng thuy t c a ngành ngo i giao và th ư ng m i ang quá
m i mê v i vi c thi t k l ch trình gi m thu quan hàng nh p mà ch ưa có k ho ch
"l i d ng c h i do m u d ch t do em l i". C th i v i ngành nông nghi p, giá
c c a chúng ta hi n nay cao h n so v i Thái Lan, Trung Qu c do t n nhi u chi phí,
tr nhi u l phí, nhi u công gián ti p l i không có nhãn hi u uy tín qu c t nên bán
không ư c giá. GS-TS Võ Tòng Xuân cho r ng, nhi m v c a Nhà n ư c ph i u
tư m nh cho nghiên c u khoa h c (gi ng cây tr ng và v t nuôi, k c nh ng gi ng có
gien chuy n i thích nghi i u ki n canh tác kh c nghi t c a vùng sâu, vùng xa,
công ngh sau thu ho ch). Bên c nh ó, ph i quy t tâm c i ti n các chính sách, bãi
b nh ng lo i l phí vô lý gi m b t giá thành s n ph m, bãi b nh ng ưu ãi v i
m t thành ph n kinh t , c c u l i các DN qu c doanh..
Ngu n: Nguyên H ng – [Vi t Báo (theo Thanh Niên)]
Nam/45211622/87/
- Trang 8 -
(2). Các i u ki n c a c u:
Th hi n m c ph c t p c a khách hàng và nhu c u ( òi h i ch t l ư ng cao, an
toàn, và phù h p v i môi tr ư ng).
Các i u ki n c a c u nh h ư ng n vi c hình thành nên các i u ki n y u t u
vào c a qu c gia. Chúng tác ng n không gian, xu h ư ng c i ti n và phát tri n
s n ph m. Theo Porter các nhu c u ư c th hi n b i ba c tính chính sau: s h n
h p (s h n h p gi a nhu c u và s thích ng ư i tiêu dùng), ph m vi và t c phát
tri n, ph m vi và t c phát tri n và các c ch mà nó truy n nh ng s thích t th
tr ư ng trong n ư c sang th tr ư ng n ư c ngoài.
* Nh n nh các i u ki n c a c u Vi t Nam:
- V i th tr ư ng r ng l n, dân s ông (kho ng 90 tri u dân) nên nhu c u trong n ư c
ngày càng l n và a d ng;
- Ng ư i tiêu dùng trong n ư c ngày càng tr nên khó tính: òi h i ch t l ư ng ngày
càng cao h n, an toàn và thân thi n h n v i môi tr ư ng;
Nên ây v a là c h i và thách th c c a các nhà s n xu t.
(3). Các ngành công nghi p h tr và liên quan:
Th hi n s hi n di n c a Nhà cung
