Đề tài Lý luận cơ bản về cạnh tranh và nâng cao khả năng cạnh tranh sản phẩm trên thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp thương mại

Báo cáo tốt nghiệp Lý luận cơ bản về cạnh tranh và nâng cao khả năng cạnh tranh sản phẩm trên thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp thương mạiMỤC LỤC Chương 1 lý luận cơ bản về cạnh tranh và nõng cao khả năng cạnh tranh sản phẩm trờn thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp thương mại 1.1. Xuất khẩu hàng hoỏ và thị trường xuất khẩu hàng hoỏ 1.1.1. Khỏi niệm và vai trũ của xuất khẩu hàng hoỏ Xuất khẩu là hoạt động bỏn hàng hoặc cung cấp dịch vụ cho người nước ngoài trờn cơ sở dựng tiền tệ làm phương thức thanh toỏn. Trong xuất khẩu luồng tiền tệ dịch chuyển từ nước nhập khẩu sang nước xuất khẩu và cú một luồng hàng hoỏ dịch chuyển theo hướng ngược lại từ nước xuất khẩu sang nước nhập khẩu. Xuất khẩu là sự mở rộng của hoạt động buụn bỏn trong nước là một bộ phận của thương mại quốc tế. Một hoạt động giao dịch hàng hoỏ và dịch vụ được gọi là xuất khẩu khi phải thoả món một số điều kiện nhất định: + Trụ sở kinh doanh của bờn mua và bờn bỏn ở hai nước khỏc nhau. + Đồng tiền thanh toỏn thường là ngoại tệ đối với một trong hai bờn hoặc cả hai bờn. + Hàng hoỏ - đối tượng của giao dịch phải di chuyển ra khỏi biờn giới một nước. + Xuất khẩu đó được thừa nhận là hoạt động rất cơ bản của kinh tế đối ngoại. Nú được ra đời trờn cơ sở sự phõn cụng lao động xó hội và lợi thế so sỏnh giữa cỏc nước khỏc nhau, xuất khẩu càng trở nờn cần thiết và khụng thể thiếu được đối với cỏc quốc gia trờn thế giới. Ngày nay người ta đó nhận thấy khụng một quốc gia nào cú thể tồn tại và phỏt triển mà khụng cú bất kỳ mối quan hệ nào với nước khỏc, đặc biệt là về kinh tế Nhà nước ta đó và đang thực hiện cỏc biện phỏp thỳc đẩy cỏc ngành kinh tế hướng theo xuất khẩu khuyến khớch cỏc khu vực tư nhõn mở rộng xuất khẩu để giải quyết cụng ăn việc làm và tăng ngoại tệ cho đất nước. Đẩy mạnh xuất khẩu được coi là vấn đề cú ý nghĩa chiến lược để phỏt triển phỏt triển và thực hiện quỏ trỡnh cụng nghiệp hoỏ hiện đại hoỏ đất nước. Vai trũ của xuất khẩu được thể hiện trờn cỏc mặt cụ thể: a) Đối với nền kinh tế quốc dõn Là một trong hai nội dung chớnh hoạt động ngoại thương, xuất khẩu đúng vai trũ quan trọng trong quỏ trỡnh phỏt triển kinh tế của một quốc gia. Nú tạo điều kiện cho nền kinh tế phỏt triển một cỏch lành mạnh nhờ những tỏc dụng chủ yếu sau: - Tạo nguồn vốn cho nhập khẩu, phục vụ cụng nghiệp hoỏ - hiện đại hoỏ đất nước. Cựng với vốn đầu tư nước ngoài vốn từ hoạt động xuất khẩu cú vai trũ quyết định đối với quy mụ và tốc độ tăng trưởng của hoạt động nhập khẩu. - Thỳc đẩy chuyển dịch cơ cấu và phỏt triển sản xuất Ngoài ra, xuất khẩu cũn giỳp cỏc nước tỡm và vận dụng cú hiệu quả lợi thế so sỏnh của mỡnh, cho phộp phõn cụng lao động quốc tế phỏt triển cả về chiều sõu và chiều rộng, làm cho cơ cấu sản xuất của cả nước ngày càng phụ thuộc lẫn nhau. - Tạo việc làm và cải thiện đời sống nhõn dõn. - Là cơ sở để mở rộng và phỏt triển cỏc quan hệ kinh tế đối ngoại. b. Đối với cỏc doanh nghiệp Cựng với xu hướng hội nhập của đất nước thỡ xu hướng vươn ra thị trường thế giới của doanh nghiệp cũng là một điều tất yếu khỏch quan. Bỏn hàng hoỏ và dịch vụ ra nước ngoài mang lại cho doanh nghiệp những lợi ớch sau: - Xuất khẩu giỳp cho doanh nghiệp mở rộng thị trường cú thờm cơ hội tiờu thụ hàng hoỏ, điều này đặc biệt quan trọng khi dung lượng thị trường nội địa cũn hạn chế cơ hội tiờu thụ hàng hoỏ thấp hơn khả năng sản xuất của cỏc doanh nghiệp. Vỡ vậy vươn ra thị trường là yếu tố khỏch quan. - Xuất khẩu giỳp cỏc doanh nghiệp nõng cao khả năng cạnh tranh: Do phải chịu sức ộp cạnh tranh của cỏc doanh nghiệp trong và ngoài nước để đứng vững được, cỏc doanh nghiệp phải đổi mới trang thiết bị, đào tạo lại đội ngũ cỏn bộ, cụng nhõn viờn nhằm nõng cao năng lực cạnh tranh. - Xuất khẩu giỳp người lao động tăng thu nhập: Do cú cơ sở vật chất tốt, đội ngũ lao động lành nghề làm cho năng suất lao động cao hơn cỏc doanh nghiệp khỏc, tạo tiền đề để nõng tiền lương cho người lao động. 1.1.2. Đặc điểm của thị trường xuất khẩu hàng hoỏ Cựng với sự phỏt triển của thị trường, cũng đó cú rất nhiều quan điểm khỏc nhau về thị trường núi chung và thị trường quốc tế núi riờng với nhiều cỏch nhỡn nhận, cỏch hiểu biết khỏc nhau từ đú cú những định nghĩa khỏc nhau. Do đú cú thể đưa ra khỏi niệm thị trường quốc tế của doanh nghiệp như sau: Thị trường quốc tế của doanh nghiệp là tập hợp cỏc khỏch hàng hiện thực và tiềm năng, cú nhu cầu thị trường với những sản phẩm cú dự ỏn kinh doanh trong mối quan hệ với cỏc nhõn tố của mụi trường kinh doanh và điều kiện cạnh tranh quốc tế - Thị trường xuất khẩu hàng hoỏ được phõn biệt với thị trường trong nước ở tập khỏch hàng tiềm năng - khỏch hàng tiềm năng nước ngoài cũng cú quan điểm thị hiếu, hành vi tiờu dựng rất khỏc nhau. - Thị trường xuất khẩu hàng hoỏ thường rất nhiều nhà cung ứng bao gồm cả người cung ứng nội địa và cỏc cụng ty đa quốc gia, cỏc nhà xuất khẩu… vỡ vậy tớnh chất cạnh tranh trờn thị trường xuất khẩu là rất lớn. - Giỏ cả hàng hoỏ trờn thị trường xuất khẩu thường được hỡnh thành theo mức giỏ quốc tế chung; ớt cú nhà xuất khẩu nào cú thể điều khiển được mức giỏ thị trường trừ khi đú là nhà xuất khẩu lớn. Giỏ cả hàng hoỏ xuất khẩu thường bao gồm một phần khụng nhỏ chi phớ vận chuyển, bảo quản đặc biệt đối với những hàng hoỏ cú quóng đường vận chuyển xa. Giỏ cả trờn thị trường xuất khẩu thường biến động hơn so với thị trường nội địa xuất. Thị trường xuất khẩu thường chịu tỏc động của nhiều nhõn tố như kinh tế, chớnh trị, phỏp luật, văn hoỏ… Do vậy mức độ rủi ro trờn thị trường quốc tế là rất lớn. 1.1.3. Cỏc hỡnh thức xuất khẩu chủ yếu 1.1.3.1. Xuất khẩu trực tiếp: Xuất khẩu trực tiếp: là hỡnh thức xuất khẩu mà trong đú Cụng ty kinh doanh quốc tế trực tiếp bỏn sản phẩm ra thị trường nước ngoài thụng qua cỏc bộ phận xuất khẩu của mỡnh. Xuất khẩu trực tiếp thường đũi hỏi chi phớ cao và ràng buộc nguồn lực lớn để phỏt triển thị trường. Tuy vậy xuất khẩu trực tiếp đem lại cho cụng ty những lợi ớch là: Cú thể kiểm soỏt được sản phẩm, giỏ cả, hệ thống phõnphối ở thị trường nước ngoài. Vỡ được tiếp xỳc với thị trường nước ngoài nờn cụng ty cú thể nắm bắt được sự thay đổi nhu cầu thị hiếu cỏc yếu tố mụi trường và thị trường nước ngoài để làm thớch ứng cỏc hoạt động xuất khẩu của mỡnh. Chớnh vỡ thế mà nỗ lực bỏn hàng và xuất khẩu của cụng ty tốt hơn. Tuy nhiờn bờn cạnh thu được lợi nhuận lớn do khụng phải chia sẻ lợi ớch trong xuất khẩu thỡ hỡnh thức này cũng cú một số nhược điểm nhất định đú là: Rủi ro cao, đầu tư về nguồn lực lớn, tốc độ chu chuyển vốn chậm. Chớnh vỡ những đặc điểm kể trờn mà hỡnh thức này phải được ỏp dụng phự hợp với những cụng ty cú quy mụ lớn đủ yếu tố về nguồn lực như nhõn sự, tài chớnh và quy mụ xuất khẩu lớn. 1.1.3.2. Xuất khẩu uỷ thỏc Xuất khẩu uỷ thỏc là hỡnh thức xuất khẩu trong đú đơn vị được cấp giấy phộp xuất khẩu khụng cú điều kiện đàm phỏn, ký kết và tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu, phải uỷ thỏc cho đơn vị khỏc cú chức năng kinh doanh xuất nhập khẩu tiến hành xuất khẩu hộ. Và đơn vị giao uỷ thỏc phải trả một khoảng hoa hồng cho đơn vị nhận uỷ thỏc theo một tỷ lệ nhất định đó được thoả thuận trong một hợp đồng gọi là phớ uỷ thỏc. Doanh thu của đơn vị nhận uỷ thỏc trong trường hợp này là số hoa hồng được hưởng. Hỡnh thức xuất khẩu này đem lại cho cụng ty những lợi ớch đú là: Khụng cần đầu tư về nguồn lực lớn, rủi ro thấp tốc độ chu chuyển vốn nhanh. Tuy nhiờn nú cũng cú những hạn chế nhất định là: Doanh nghiệp giao uỷ thỏc sẽ khụng kiểm soỏt được sản phẩm, phõn phối, giỏ cả ở thị trường nước ngoài. Do doanh nghiệp khụng duy trỡ mối quan hệ với thị trường nước ngoài cho nờn khụng nắm bắt được sự thay đổi nhu cầu thị hiếu cỏc yếu tố mụi trường, thị trường nước ngoài nhằm làm thớch ứng cỏc hoạt động marketing đặc biệt là làm thớch ứng cỏc sản phẩm với nhu cầu thị trường. Do phải trả chi phớ uỷ thỏc nờn hiệu quả xuất khẩu cũng khụng cao bằng so với xuất khẩu trực tiếp. Xuất khẩu trực tiếp cú hiệu quả với những cụng ty hạn chế về nguồn lực, quy mụ xuất khẩu nhỏ. 1.1.3.3. Hoạt động xuất khẩu theo hỡnh thức buụn bỏn đối lưu - Buụn bỏn đối lưu (Couter - trade): Là một phương thức giao dịch trao đổi hàng hoỏ, trong đú xuất khẩu kết hợp chặt chẽ với nhập khẩu, người bỏn đồng thời là người mua, lượng hàng hoỏ giao đi cú giỏ trị tương đương với lượng hàng hoỏ nhập về. ở đõy mục đớch xuất khẩu khụng phải nhằm thu về một khoản ngoại tệ mà nhằm thu về một hàng hoỏ khỏc cú giỏ trị tương đương. - Đặc điểm của buụn bỏn đối lưu: + Việc mua sẽ làm tiền đề cho việc bỏn và ngược lại. + Vai trũ của đồng tiền sẽ bị hạn chế đi rất nhiều + Mục đớch trao đổi là giỏ trị sử dụng chứ khụng phải giỏ trị. - Ưu điểm của buụn bỏn đối lưu: + Trỏnh được sự kiểm soỏt của Nhà nước về vấn đề ngoại tệ và loại trừ sự ảnh hưởng của biến động tiền tệ. + Khắc phục được tỡnh trạng thiếu ngoại tệ trong thanh toỏn. Cú nhiều loại hỡnh buụn bỏn đối lưu nhưng cú thể kể đến hai loại hỡnh buụn bỏn đối lưu hay được sử dụng đú là: + Hàng đổi hàng. + Trao đổi bự trừ. - Yờu cầu trong buụn bỏn đối lưu: + Phải đảm bảo bỡnh đẳng tụn trọng lẫn nhau. + Cõn bằng trong buụn bỏn đối lưu: - Cõn bằng về mặt hàng: Nghĩa là hàng quý đổi lấy hàng quý, hàng tồn kho, khú bỏn đổi lấy hàng tồn kho, khú bỏn. - Cõn bằng về trị giỏ và giỏ cả hàng hoỏ: Tổng giỏ trị hàng hoỏ trao đổi phải cõn bằng và nếu bỏn cho đối tỏc giỏ cao thỡ khi nhập cũng phải nhập giỏ cao và ngược lại. - Cõn bằng về điều kiện giao hàng: nếu xuất khẩu CIF thỡ nhập phải CIF, nếu xuất khẩu FOB thỡ nhập khẩu FOB. 1.1.3.4. Hoạt động xuất khẩu theo hỡnh thức gia cụng quốc tế. - Gia cụng quốc tế là một hoạt động kinh doanh thương mại trong đú một bờn - bờn nhận gia cụng nhập khẩu nguyờn liệu hoặc bỏn thành phẩm của một bờn khỏc gọi là bờn đặt gia cụng để chế biến ra thành phẩm giao lại cho bờn đặt gia cụng và nhận thự lao gọi là phớ gia cụng. Như vậy trong gia cụng quốc tế hoạt động xuất nhập khẩu gắn liền với hoạt động sản xuất. Gia cụng quốc tế ngày nay khỏ phổ biến trong buụn bỏn ngoại thương của nhiều nước. Đối với bờn đặt gia cụng, phương thức này giỳp họ lợi dụng được giỏ rẻ về nguyờn liệu phụ và nhõn cụng của nước nhận gia cụng. Đối với bờn đặt gia cụng phương thức này giỳp họ giải quyết cụng ăn việc làm cho nhõn dõn lao động trong nước hoặc nhận được thiết bị hay cụng nghệ mới về nước mỡnh nhằm xõy dựng một nền cụng nghiệp dõn tộc. Nhiều nước đang phỏt triển đó nhờ vận dụng phương thức này mà cú được một nền cụng nghiệp hiện đại chẳng hạn như: Hàn Quốc, Thỏi Lan, Singapore… Hiện nay trờn thế giới cú cỏc hỡnh thức gia cụng quốc tế: + Xột theo sự quản lý nguyờn vật liệu: * Gia cụng quốc tế bỏn nguyờn vật liệu - mua sản phẩm: Bờn đặt gia cụng bỏn đứt nguyờn vật liệu cho bờn nhận, sau thời gian sản xuất, chế tạo sẽ mua lại thành phẩm. * Gia cụng quốc tế giao nguyờn liệu nhận sản phẩm: Bờn đặt gia cụng sẽ giao nguyờn vật liệu hoặc bỏn thành phẩm cho bờn nhận gia cụng, sau thời gian sản xuất, chế tạo sẽ thu hồi thành phẩm và trả phớ gia cụng. + Xột theo giỏ gia cụng: * Gia cụng theo giỏ khoỏn: Trong đú người ta xỏc định một mức giỏ định mức cho mỗi sản phẩm bao gồm chi phớ định mức và thự lao định mức. * Gia cụng theo giỏ thực tế : Trong đú bờn nhận gia cụng thanh toỏn với bờn đặt gia cụng toàn bộ những chi phớ thực tế của mỡnh cộng với tiền thu lao gia cụng. 1.1.3.5. Hoạt động xuất khẩu theo nghị định thư Là hỡnh thức xuất khẩu mà chớnh phủ giữa cỏc bờn đàm phỏn ký kết với nhau những văn bản, hiệp định, nghị định về việc trao đổi hàng hoỏ, dịch vụ. Và việc đàm phỏn ký kết này vừa mang tớnh kinh tế vừa mang tớnh chớnh trị. Trờn cơ sở những nội dung đó được ký kết. Nhà nước xõy dựng kế hoạch và giao cho một số doanh nghiệp thực hiện. 1.1.3.6. Một số loại hỡnh xuất khẩu khỏc - Tạm nhập - tỏi xuất: Là việc xuất khẩu trở lại nước ngoài những hàng hoỏ trước đõy đó nhập khẩu về nước nhưng chưa hề qua gia cụng chế biến, cải tiến lắp rỏp. - Chuyển khẩu hàng hoỏ: Là việc mua hàng hoỏ của một nước (nước xuất khẩu) bỏn cho nước khỏc (nước nhập khẩu) mà khụng làm thủ tục xuất khẩu. 1.2. Những vấn đề cơ bản về cạnh tranh của doanh nghiệp trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. 1.2.1. Khỏi niệm hội nhập kinh tế quốc tế Hội nhập kinh tế quốc tế là sự gắn kết nền kinh tế của một nước vào cỏc tổ chức kinh tế quốc tế. Hội nhập kinh tế quốc tế là việc cỏc quốc gia thực hiện chớnh sỏch kinh tế mở, tham gia cỏc định chế kinh tế tài chớnh quốc tế, thực hiện tự do hoỏ và thuận lợi hoỏ thương mại, đầu tư bao gồm: - Cắt giảm thuế quan; - Giảm và bỏ hàng rào phi thuế quan; - Giảm hạn chế đối với thương mại dịch vụ; - Giảm hạn chế đối với đầu tư; - Thuận lợi hoỏ thương mại; - Nõng cao năng lực vào giao lưu: văn hoỏ, xó hội… 1.2.2. Xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế 1.2.2.1. Tớnh tất yếu khỏch quan Hiện nay, xu thế hội nhập kinh tế mang tớnh nổi bật trong nền kinh tế thế giới của từng khu vực. Để cú thể nõng cao mức sống của dõn cư và đạt được mức tăng trưởng kinh tế cao, cỏc quốc gia chỳ trọng nhiều hơn việc thỳc đẩy thương mại và cố gắng hạn chế tối đa cỏc rào cản thương mại. Khi hoà mỡnh vào nền kinh tế của khu vực và thế giới, cỏc hàng rào thuế quan được bói bỏ thỡ doanh nghiệp phải đứng trước một sức ộp về cạnh tranh rất lớn, phải đối mặt với cỏc cụng ty và cỏc tập đoàn cú tiềm lực tài chớnh dồi dào với đội ngũ cỏn bộ, nhõn viờn cú trỡnh độ chuyờn mụn cao nắm bắt tỡnh hỡnh thị trường rất nhanh nhạy và bản sắc doanh nghiệp của họ rất đặc trưng. Cộng thờm vào đú cụng nghệ sản xuất của họ rất hiện đại và thường xuyờn được cải tiến. Mặt khỏc khi hàng rào thuế quan được bói bỏ thỡ cỏc cụng ty của cỏc nước phỏt triển lại dựng một hỡnh thức bảo hộ mới thay thế cho cỏc hỡnh thức bảo hộ bằng thuế quan, đú chớnh là bảo hộ xanh, cú nghĩa là sử dụng cỏc quy định và tiờu chuẩn liờn quan đến mụi trường để bảo hộ hàng xuất khẩu trong nước. Đõy sẽ là điều kiện bất lợi mang tớnh thỏch thức cao đối với cỏc doanh nghiệp ở cỏc nước đang phỏt triển núi chung và cỏc doanh nghiệp nước ta núi riờng, khi mà họ đang chủ yếu sử dụng cụng nghệ lạc hậu và khụng đủ khả năng đỏp ứng hoàn toàn những quy định và tiờu chuẩn về mụi trường do cỏc nước phỏt triển đề ra. Trờn thực tế khi hội nhập với nền kinh tế của khu vực và thế giới thỡ thỏch thức và sức ộp về cạnh tranh bao gồm rất nhiều vấn đề, nhưng do thời gian và tài liệu cú hạn nờn em chỉ đưa ra một vài ý đó nờu ở trờn. 1.2.2.2. ảnh hưởng của hội nhập nền kinh tế đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp Quỏ trỡnh hội nhập sẽ đem lại những thuận lợi cho doanh nghiệp. Cỏc doanh nghiệp sẽ được hưởng những ưu đói thương mại như là chịu mức thuế suất thấp cú thể bằng khụng. Quỏ trỡnh hội nhập kinh tế sẽ mở đường cho việc xõm nhập vào cỏc thị trường nước ngoài, đõy là cơ hội lớn cho cỏc doanh nghiệp mở rộng thị trường, đẩy mạnh tiờu thụ, nõng cao doanh số, tăng lợi nhuận… Ngoài ra cỏc doanh nghiệp cũn cú thể thu hỳt đầu tư từ nước ngoài thụng qua liờn doanh liờn kết, tiếp cận với cụng nghệ hiện đại, học tập kinh nghiệm quản lý từ cỏc đối tỏc. Điều này sẽ gúp phần nõng cao năng lực quản lý, khả năng cạnh tranh, năng lực sản xuất kinh doanh của cỏc doanh nghiệp . Bờn cạnh những thuận lợi thỡ hội nhập kinh tế quốc tế cũng đem lại những khú khăn thỏch thức cho cỏc doanh nghiệp đú là sự cạnh tranh sẽ ngày càng khốc liệt. Hầu hết cỏc doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ về hội nhập; cỏc doanh nghiệp ngại khai phỏ thị trường; làm ăn nhỏ lẻ. 1.2.3. Một số vấn đề cạnh tranh của doanh nghiệp trong xu thế hội nhập 1.2.3.1. Khỏi niệm Cạnh tranh được hiểu là sự ganh đua giữa cỏc nhà kinh doanh trờn thị trường nhằm giành được ưu thế hơn về cựng một loại sản phẩm hàng hoỏ hoặc dịch vụ, về cựng một loại khỏch hàng so với cỏc đối thủ cạnh tranh. Ngày nay, cạnh tranh là một yếu tố kớch thớch kinh doanh. Trong nền kinh tế thị trường quy luật cạnh tranh là động lực phỏt triển sản xuất. Như vậy, cạnh tranh là một quy luật khỏch quan của nền sản xuất hàng hoỏ, là nội dung cơ bản trong cơ chế vận động của thị trường. Sản xuất hàng hoỏ càng phỏt triển hàng hoỏ bỏn ra càng nhiều, số lượng người cung ứng càng đụng thỡ cạnh tranh càng khốc liệt. Kết quả của cạnh tranh là loại bỏ những đơn vị làm ăn kộm hiệu quả và sự lớn mạnh của những cụng ty làm ăn cú hiệu quả. Nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sõu rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Do vậy sự cạnh tranh trở nờn ngày càng khốc liệt, cỏc doanh nghiệp trong nước khụng chỉ cạnh tranh với nhau mà cũn phải cạnh tranh với cỏc doanh nghiệp nước ngoài. Đú là những doanh nghiệp cú tiềm lực tài chớnh dồi dào, đội ngũ lao động trỡnh độ cao, cụng nghệ sản xuất hiện đại… Điều này đặt ra rất nhiều vấn đề cho cỏc doanh nghiệp. 1.2.3.2. Vai trũ của cạnh tranh Cạnh tranh cú vai trũ đặc biệt khụng chỉ đối với doanh nghiệp mà cũn cả người tiờu dựng và nền kinh tế - Đối với doanh nghiệp: Cạnh tranh quyết định sự tồn tại và phỏt triển của mỗi doanh nghiệp do khả năng cạnh tranh tỏc động đến kết quả tiờu thụ mà kết quả tiờu thụ sản phẩm là khõu quyết định trong việc doanh nghiệp cú nờn sản xuất nữa hay khụng. Cạnh tranh là động lực cho sự phỏt triển của doanh nghiệp, thỳc đẩy doanh nghiệp tỡm ra những biện phỏp nõng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của mỡnh. Cạnh tranh quyết định vị trớ của doanh nghiệp trờn thị trường thụng qua thị phần của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh. - Đối với người tiờu dựng: Nhờ cú cạnh tranh giữa cỏc doanh nghiệp mà người tiờu dựng cú cơ hội nhận được những sản phẩm ngày càng phong phỳ và đa dạng với chất lượng và giỏ thành phự hợp với khả năng của họ. - Đối với nền kinh tế: Cạnh tranh là động lực phỏt triển của cỏc doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế. Cạnh tranh là biểu hiện quan trọng để phỏt triển lực lượng sản xuất, thỳc đẩy sự phỏt triển của khoa học kỹ thuật. Cạnh tranh là điều kiện giỏo dục tớnh năng động của nhà doanh nghiệp bờn cạnh đú gúp phần gợi mở nhu cầu mới của xó hội thụng qua sự xuất hiện của cỏc sản phẩm mới. Điều này chứng tỏ chất lượng cuộc sống ngày càng được nõng cao. Tuy nhiờn cạnh tranh cũng dẫn tới sự phõn hoỏ giàu nghốo cú thể dẫn tới xu hướng độc quyền trong kinh doanh. 1.2.3.3. Cỏc loại hỡnh cạnh tranh. Dựa trờn cỏc tiờu thức khỏc nhau người ta phõn thành nhiều loại hỡnh cạnh tranh khỏc nhau. a. Căn cứ vào chủ thể tham gia vào thị trường Người ta chia cạnh tranh làm ba loại: * Cạnh tranh giữa người bỏn và người mua: Là cuộc cạnh tranh diễn ra theo "luật" mua rẻ bỏn đắt. Người mua luụn muốn mua được rẻ, ngược lại người bỏn lại luụn muốn được bỏn đắt. Sự cạnh tranh này được thực hiện trong quỏ trỡnh mặc cả và cuối cựng giỏ cả được hỡnh thành và hành động mua được thực hiện. * Cạnh tranh giữa người mua với người bỏn: Là cuộc cạnh tranh trờn cơ sở quy luật cung cầu. Khi một loại hàng hoỏ, dịch vụ nào đú mà mức cung cấp nhỏ hơn nhu cầu tiờu dựng thỡ cuộc cạnh tranh sẽ trở nờn quyết liệt và giỏ dịch vụ hàng hoỏ đú sẽ tăng. Kết quả cuối cựng là người bỏn sẽ thu được lợi nhuận cao, cũn người mua thỡ mất thờm một số tiền. Đõy là một cuộc cạnh tranh mà những người mua tự làm hại chớnh mỡnh. * Cạnh tranh giữa những người bỏn với nhau: Đõy là cuộc cạnh tranh gay go và quyết liệt nhất, nú cú ý nghĩa sống cũn đối với bất kỡ một doanh nghiệp nào. Khi sản xuất hàng hoỏ phỏt triển, số người bỏn càng tăng lờn thỡ cạnh tranh càng quyết liệt bởi vỡ doanh nghiệp nào cũng muốn giành lấy lợi thế cạnh tranh, chiếm lĩnh thị phần của đối thủ và kết quả đỏnh giỏ doanh nghiệp nào chiến thắng trong cuộc cạnh tranh này là việc tăng doanh số tiờu thụ, tăng thị phần và cựng với đú sẽ là tăng lợi nhuận, tăng đầu tư chiều sõu và mở rộng sản xuất. Trong cuộc chạy đua này những doanh nghiệp nào khụng cú chiến lược cạnh tranh thớch hợp thỡ sẽ lần lượt bị gạt ra khỏi thị trường nhưng đồng thời nú lại mở rộng đường cho những doanh nghiệp nào nắm chắc được "vũ khớ" cạnh tranh và dỏm chấp nhận luật chơi phỏt triển. b. Căn cứ theo phạm vi ngành kinh tế Người ta chia cạnh tranh thành hai loại: * Cạnh tranh trong nội bộ ngành: Là cạnh tranh giữa cỏc doanh nghiệp cựng sản xuất hoặc tiờu thụ một loại hàng hoỏ hoặc dịch vụ nào đú. Trong cuộc cạnh tranh này cú sự thụn tớn