Đề tài Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động đấu thầu quốc tế về thiết bị toàn bộ ở Công ty xuất nhập khẩu xi măng Việt Nam – VINACIMEX

Lêi nãi ®Çu T rong chu tr×nh cña mçi dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn, viÖc x©y dùng vµ mua s¾m trang thiÕt bÞ lµ mét trong nh÷ng kh©u cã tÇm quan träng hµng ®Çu(bªn c¹nh c¸c kh©u quan träng kh¸c nh­ nghiªn cøu kh¶ thi vµ thÈm ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp vµ kÝ kÕt, gi¸m s¸t hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ §Ó viÖc x©y dùng vµ mua s¾m trang thiÕt bÞ ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng ®ßi hái vÒ chÊt l­îng, kÜ thuËt, tiÕn ®é thùc hiÖn,®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng tranh chÊp cã thÓ g©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt vµ ph­¬ng h¹i uy tÝn cña c¸c bªn h÷u quan, ph­¬ng ph¸p ®Êu thÇu Quèc tÕ theo c¸c chuÈn mùc th«ng dông trªn tr­êng quèc tÕ ngµy cµng tá ra cã ­u ®iÓm vµ ®­îc ¸p dông réng r·i. Víi tÝnh chÊt lµ mét ph­¬ng ph¸p phæ biÕn vµ cã hiÖu qu¶ cao, ®Êu thÇu quèc tÕ ngµy cµng ®­îc nh×n nhËn nh­ mét ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu ®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng cho c¸c nhµ thÇu dï hä thuéc khu vùc nhµ n­íc hay t­ nh©n, dï hä ®Çu t­ trong n­íc hay ®Çu tt­ ë n­íc ngoµi. §­¬ng nhiªn trong bèi c¶nh ®ã, c¸c nhµ thÇu x©y dùng, c¸c nhµ thÇu cung øng thiÕt bÞ cµng kh«ng thÓ kh«ng ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®Êu thÇu quèc tÕ nÕu hä muèn giµnh ®­îc c¸c hîp ®ång ®¸ng kÓ tõ c¸c dù ¸n ®Çu t­ tÇm cì. Tuy nhiªn, ë ViÖt nam nãi chung còng nh­ ë C«ng ty Vinacimex (C«ng ty xuÊt nhËp khÈu xi m¨ng ViÖt nam) nãi riªng th× viÖc ¸p dông ph­¬ng thøc ®Êu thÇu quèc tÕ trong mua s¾m m¸y mãc, thiÕt bÞ cßn lµ ®iÒu hÕt søc míi mÎ. Nh­ng trong nh÷ng võa qua vµ nh÷ng n¨m tíi nhu cÇu mua s¾m thiÕt bÞ t¨ng nhanh do ®ã viÖc hoµn thiÖn ph­¬ng thøc vµ n©g cao chÊt l­îng mua s¾m lµ rÊt cÇn thiÕt, do ®ã sau khi kh¶o s¸t thùc tÕ ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ viÖc ¸p dông ph­¬ng thøc ®Êu thÇu Quèc tÕ trong mua s¾m thiÕt bÞ ë C«ng ty Vinacimex, em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ vÒ thiÕt bÞ toµn bé ë C«ng ty XNK xi m¨ng ViÖt nam - Vinacimex - lµm luËn v¨n tèt nghiÖp. LuËn v¨n nµy gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ®Êu thÇu vµ ®Êu thÇu Quèc tÕ. Ch­¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng viÖc vËn dông ph­¬ng thøc ®Êu thÇu quèc tÕ trong nhËp khÈu thiÕt bÞ toµn bé ë C«ng ty XNK xi m¨ng ViÖt nam. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng ®Êu thÇu Quèc tÕ ë C«ng ty XNK xi m¨ng ViÖt nam. Ch­¬ng I nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Êu thÇu quèc tÕ I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ®Êu thÇu vµ ®Êu thÇu Quèc tÕ. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ph­¬ng thøc ®Êu thÇu ë ViÖt Nam. Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu ra ®êi trªn c¬ së cña ph­¬ng thøc b¸n ®Êu gi¸. Nã ®­îc nghiªn cøu vµ ¸p dông ë nhiÒu n­íc trªn ThÕ giíi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 30, ®Çu nh÷ng n¨m 40 cïng víi sù ph¸t triÓn cuÈ thÞ tr­êng kinh tÕ t­ b¶n trªn nhiÒu lÜnh vùc, ®ßi hái h×nh thøc ®Êu gi¸ còng ph¶i ¸p dông réng r·i. Nh­ng b¸n ®Êu gi¸ ch­a cã ®ñ c¬ së ®Ó thùc hiÖn trong lÜnh vùc cã ®Æc thï riªng nh­: chuyÓn giao c«ng nghÖ, x©y dùng c¬ b¶n, mua s¾m trang thiÕt bÞ,... do vËy mµ ®Êu thÇu ®· ra ®êi. §Êu thÇu ra ®êi vµ ®­îc ¸p dông lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, víi chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, viÖc chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc, cïng víi xu thÕ héi nhËp nÒn kinh tÕ ThÕ giíi, ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ, nh­ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, ho¹t ®éng ®Çu t­ còng trë nªn s«i ®éng, vµ h×nh thµnh trªn thÞ tr­êng réng lín, ®ßi hái nhu cÇu rÊt kh¾t khe c¶ vÒ tr×nh ®é khoa häc kü thuËt, con ng­êi vµ tµi chÝnh. §øng tr­íc sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ, nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i cña ph­¬ng thøc tù lµm vµ giao thÇu ®· sö dông tr­íc ®©y, víi môc ®Ých ph¸t triÓn toµn diÖn nÒn kinh tÕ, th¸ng 8 n¨m 1988, trong quyÕt ®Þnh 217/H§BT cã ®­a ra mét sè qui ®Þnh vÒ ®Êu thÇu, nh­ng kh«ng cã v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ nªn hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn chÕ ®é ®Êu thÇu lóc ®ã lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Sau ®ã, ngµy 30 th¸ng 10 n¨m 1994, ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh sè 177/CP vÒ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng c¬ b¶n thay cho quyÕt ®Þnh sè 385/CP cò. Trong quyÕt ®Þnh 177/CP cã ghi râ “Nh÷ng dù ¸n cã vèn ®Çu t­ tõ 500 triÖu ®ång trë lªn ®Òu ph¶i tæ chøc ®Êu thÇu”vµ hiÖn nay lµ NghÞ ®Þnh 43/CP ngµy 16/7/1996 vÒ viÖc ban hµnh Qui chÕ ®Êu thÇu. Nh­ vËy ph­¬ng thøc ®Êu thÇu ®i vµo n­íc ta nh­ mét tÊt yÕu kh¸ch quan bëi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, mäi ho¹t ®éng ®Òu kh«ng thÓ thiÕu yÕu tè c¹nh tranh, cã c¹nh tranh th× míi thóc ®Èy ®­îc mäi ngµnh, mäi ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së ph¸t triÓn, c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®Çu t­ l¹i cµng cÇn thiÕt. §Êu thÇu ®·, ®ang vµ sÏ lµ ph­¬ng thøc cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu, hoµn thiÖn vµ thùc hiÖn cïng víi sù chuyÓn ®æi vµ ®i lªn víi c¸c ngµnh kinh tÕ cña c¶ n­íc. 2. C¸c quan niÖm vÒ ®Êu thÇu vµ ®Êu thÇu quèc tÕ trong viÖc mua s¾m thiÕt bÞ hµng ho¸. 2.1. C¸c quan niÖm vÒ ®Êu thÇu §Êu thÇu nãi chung lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, nã g¾n liÒn víi sù ra ®êi cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸, kh«ng cã s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ thÞ kh«ng cã ®Êu thÇu. §Êu thÇu ë d¹ng gi¶n ®¬n - b¸n ®Êu gi¸, lµ c¸ch lµm th«ng th­êng cã lîi vÒ gi¸ cho ng­êi b¸n. Tøc lµ ng­êi cã hµng ®em b¸n trªn thÞ tr­êng thu ®­îc lîi nhuËn lµ cao nhÊt ®èi víi hµng ho¸ ®ã. §øng ë mçi gãc ®é kh¸c nhau ng­êi ta cã nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ ®Êu thÇu. - Quan niÖm cña chñ ®Çu t­: §Êu thÇu lµ h×nh thøc më ra cho c¸c c«ng ty c¹nh tranh víi nhau. Nã lµ mét h×nh thøc kinh doanh dùa vµo tÝnh chÊt c¹nh tranh c«ng khai cña thÞ tr­êng. Bëi kh«ng cã c¹nh tranh th× kh«ng thÓ cã ®Êu thÇu vµ còng kh«ng cÇn ®Õn ®Êu thÇu. ë nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung thÞ kh«ng cã c¹nh tranh nªn kh«ng cã ®Êu thÇu. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ mäi ngµnh kinh tÕ ®Òu thùc hiÖn nhiÖm vô kÕ ho¹ch ho¸ Nhµ n­íc theo chØ thÞ cña trªn ®­a xuèng. Cßn ë nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, n¬i quy luËt c¹nh tranh chi phèi mäi ho¹t ®éng kinh doanh th× ®Êu thÇu lµ mét h×nh thøc kinh doanh rÊt phæ biÕn, nhÊt lµ trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh lín. Nh­ vËy theo quan niÖm cña chñ ®Çu t­ th× ®Êu thÇu chØ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ë ®ã lµ n¬i c¸c quy luËt ®­îc diÔn ra ®óng b¶n chÊt cña nã. - Quan ®iÓm cña nhµ thÇu: “§Êu thÇu Ýt nhiÒu mang tÝnh cê b¹c”. §· nãi ®Õn “cê b¹c” th× bao giê còng cã kÎ th¾ng ng­êi thua, ë ®©y ®Êu thÇu còng ®­îc c¸c nhµ thÇu hiÓu nh­ vËy. Bëi: ®«i khi c¸c nhµ thÇu th¾ng cuéc trong khi cho r»ng gi¸ cña m×nh kh¸ thÊp, ®«i khi l¹i thÊt b¹i khi nghÜ r»ng gi¸ cña m×nh qu¸ cao. Khi ®· dµnh ®­îc hîp ®ång nhµ thÇu th­êng ®­a ra c¸c yªu s¸ch ®ßi hái ®Ó b¶o ®¶m lîi nhuËn thùc tÕ cao v× gi¸ dù thÇu dùa trªn c¬ së dù to¸n thÊp. V× vËy kh«ng cã g× ng¹c nhiªn khi vÊn ®Ò tham dù ®Êu thÇu ®· hÊp dÉn viÖc ®iÒu tra nghiªn cøu cña chÝnh c¸c c«ng ty dù thÇu còng nh­ nhiÒu häc gi¶ kh¸c. 2.2. §Êu thÇu Quèc tÕ mua s¾m thiÕt bÞ lµ g×. §Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ tr­íc hÕt lµ ph­¬ng thøc c¹nh tranh trong viÖc cung cÊp thiÕt bÞ vµ c¸c dÞch vô nh»m lùa chän ®¬n vÞ nhËn thÇu ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®Æt ra cña chñ ®Çu t­ trong viÖc mua s¾m trang thiÕt bÞ víi chi phÝ thÊp nhÊt. §Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ lµ viÖc dùa trªn tµi liÖu mêi thÇu do chñ ®Çu t­ biªn so¹n ®Ó c¸c nhµ thÇu c¹nh tranh dµnh c¸c hîp ®ång cung cÊp thiÕt bÞ vµ dÞch vô. Cã nghÜa lµ chñ ®Çu t­ muèn mua ®­îc c¸i m×nh cÇn víi gi¸ rÎ nhÊt. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ nhµ thÇu ph¶i b¸n víi gi¸ ph¶i ch¨ng, do ®ã cã lîi cho chñ ®Èu t­, ®ång thêi dï muèn hay kh«ng nhµ thÇu cã ®­îc häp ®ång còng ph¶i tho¶ m·n ®­îc môc ®Ých cña m×nh vÒ lîi nhuËn, uy tÝn, viÖc lµm, kinh nghiÖm. VËy, ®Êu thÇu Quèc tÕ nãi chung vµ ®Êu thÇu mua s¾m thiÕt bÞ nãi riªng lµ h×nh thøc ®Êu thÇu më ra cho c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi n­íc tham gia vµ c¹nh tranh víi nhau trong viÖc cung cÊp vµ dÞch vô, hµng ho¸, ... theo yªu cÇu cña chñ ®Çu t­. 3. Ph©n lo¹i ®Êu thÇu quèc tÕ. C¨n cø vµo môc ®Ých ®Êu thÇu, Qui chÕ ®Êu thÇu (ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 43/CP - ngµy 16/7/96 cña chÝnh phñ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam) ph©n lo¹i ®Êu thÇu gåm bèn lo¹i: - §Êu thÇu mua s¾m vËt t­, thiÕt bÞ. - §Êu thÇu tuyÓn chän t­ vÊn. - §Êu thÇu x©y l¾p. - §Êu thÇu dù ¸n. §Ó tuyÓn chän ®­îc c¸c nhµ thÇu cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu c«ng tr×nh, chñ ®Çu t­ cã thÓ lùa chän mét trong c¸c h×nh thøc ®Êu thÇu sau: 4. C¸c h×nh thøc ®Êu thÇu Quèc tÕ vµ c¸c ph­¬ng thøc ¸p dông. 4.1. C¸c h×nh thøc ®Êu thÇu Quèc tÕ. Cã ba h×nh thøc ®Êu thÇu c¹nh tranh Quèc tÕ: 4.1.1. §Êu thÇu tæng thÓ (réng r·i). §Êu thÇu tæng thÓ lµ h×nh thøc kh«ng h¹n chÕ sè l­îng nhµ thÇu tham gia. Bªn mêi thÇu th«ng b¸o c«ng khai trªn c¸c ph­¬ng tiªn th«ng tin ®¹i chóng vµ ghi râ c¸c ®iÒu kiÖn, thêi gian dù thÇu. §èi víi nh÷ng gãi thÇu lín phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ vµ kü thuËt, bªn mêi thÇu ph¶i tiÕn hµnh s¬ tuyÓn ®Ó lùa chän nhµ thÇu cã ®ñ t­ c¸ch vµ n¨ng lùc tham dù ®Êu thÇu. Ph­¬ng thøc nµy cã mét sè lîi thÕ: - Do th«ng b¸o mêi thÇu ®­îc th«ng b¸o c«ng khai do ®ã tÊt c¶ nh÷ng ai muèn tham gia ®Òu cã quyÒn tham dù, nh­ vËy nã b¶o ®¶m sù tham gia tèi ®a vµ do ®ã lµ c¹nh tranh tèi ®a. - Nã cho phÐp c¸c lùc l­îng cña thÞ tr­êng tham gia tù do. - G¾n liÒn víi c¸c nguyªn t¾c vµ qui chÕ cã s½n b¶o ®¶m cho mét quyÕt ®Þnh mua b¸n c«ng b»ng. - Kh«ng cã sù ­u ¸i vµ lo¹i bá ®­îc ®Æc ©n vµ sù mÊt c«ng b»ng. - Cã thÓ b¶o vÖ cho nh÷ng ng­êi cã liªn quan trong c¸c ho¹t ®éng mua s¾m khái c¸c ¸p lùc vµ chØ trÝch. Tuy vËy, ph­¬ng thøc nµy cã mét sè bÊt lîi: - ViÖc ¸p dông ph­¬ng thøc nµy sÏ tiªu tèn kh¸ nhiÒu thêi gian vµ trong t×nh h×nh thÞ tr­êng t¨ng gi¸ sÏ kh«ng ®¶m b¶o cho mét sù mua s¾m tèt nhÊt. - ViÖc xem xÐt vµ lo¹i bá c¸c ®¬n hµng kh«ng phï hîp g©y l·ng phÝ nguån lùc. - Kh«ng ®¶m gi¸ hîp lý nhÊt ë mét thÞ tr­êng ®éc quyÒn víi gi¸ cao hoÆc ®Êu thÇu th«ng ®ång. Do cã c¸c bÊt lîi nµy, ph­¬ng thøc ®Êu thÇu réng r·i lµ phï hîp nhÊt ®èi víi c¸c s¶n phÈm ®· ®­îc tiªu chuÈn ho¸ dã thÞ tr­êng ®· x¸c lËp, víi sè l­îng nhµ cung cÊp lín. 4.1.2. §Êu thÇu h¹n chÕ hoÆc cã sù lùa chän. §Ó tr¸nh c¸c ®¬n dù thÇu kh«ng ®¸ng xem xÐt, ng­êi ta ®· sö dông hÖ thèng ®Êu thÇu h¹n chÕ. §©y lµ h×nh thøc ®Êu thÇu mµ bªn mêi thÇu chØ göi th­ mêi thÇu tíi mét sè nhµ cung cÊp cã tiÒm n¨ng ®· ®­îc chän läc. Cã hai c¸ch trong ph­¬ng thøc ®Êu thÇu chän läc : * Cã sù ph©n lo¹i tr­íc. C¸c ph­¬ng thøc nµy dùa trªn sù më réng danh s¸ch cña nh÷ng ng­êi cung cÊp th«ng qua thñ tôc ph©n lo¹i tr­íc. Mét tæ chøc mua s¾m sö dông mét ph­¬ng tiÖn qu¶ng c¸o mêi tÊt c¶ nh÷ng ng­êi quan t©m ®¨ng kÝ víi t­ c¸ch lµ nh÷ng ng­êi cung cÊp cã tiÒm n¨ng ®èi víi mét s¶n phÈm cô thÓ (hoÆc mét nhãm s¶n phÈm). Thñ tôc yªu cÇu r»ng tÊt c¶ nh÷ng ng­êi cã liªn quan ®­îc liÖt kª hoÆc ®¨ng kÝ víi mét c¬ quan mua s¨ms, ®iÒn vµo mÉu ®­îc lµm s½n ®· m« t¶ nh»m lÊy ra tÊt c¶ c¸c th«ng tin, nh­ vËy (víi sù gióp ®ì cña c¸c chøng tõ x¸c minh ) t¹o kh¶ n¨ng cho tæ chøc mua ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cung cÊp cña c¸c h·ng vµ c¸c giÊy tê liªn quan ®Õn uy tÝn. ChØ cã nh÷ng ng­êi göi ®¬n ®­îc ®¸nh gi¸ ®ñ kh¶ n¨ng theo hÖ thèng nµy míi ®­îc ®¨ng kÝ hoÆc ghi tªn lµ ®ñ t­ c¸ch ®Ó dÕn ®Êu thÇu sau naú ®èi víi mét s¶n phÈm ®­îc ®­a ra. * Kh«ng cã sù ph©n lo¹i tr­íc. Mét ®¹i lÝ cã thÓ quyÕt ®Þnh kh«ng th«ng qua c¸c thñ tôc ph©n lo¹i tr­íc ®Ó më réng danh s¸ch c¸c nhµ cung cÊp cã kh¶ n¨ng.Cã thÓ x©y dùng mét danh s¸ch nh­ vËy, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng viÖc mua s¾m mét lÇn hoÆc kh«ng lÆp l¹i, sö dông mét trong c¸c ph­¬ng thøc sau: kh¶o s¸t thÞ tr­êng cung cÊp cña chÝnh hä, hoÆc c¸c hå s¬ tr­íc ®©y; liªn hÖ víi nh÷ng ng­êi mua s¶n phÈm t­¬ng tù; xem xÐt c¸c t¹p chÝ kÜ thuËt; th«ng qua sù gióp ®ì cña c¸c tæ chøc dÞch vô t­ vÊn chuyªn m«n ho¸ trong lÜnh vùc ®ã. Môc ®Ých cña hÖ thèng ®Êu thÇu h¹n chÕ lµ nh»m chän läc nh÷ng nhµ thÇu cã ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîp ®ång nÕu hä ®­îc chän trªn c¬ së so s¸nh c¸c ®¬n dù thÇu kh¸c nhau. Môc ®Ých cña ng­êi mua trong qu¸ tr×nh lùa chän tr­íc lµ ®­îc tù tho¶ m·n kh¶ n¨ng ®ã. §iÒu nµy ®­îc thùc hiªn th«ng qua kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ ®èi víi mét ng­êi cung cÊp dùa trªn: - Sè liÖu vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng tr­íc ®ã. - N¨ng lùc cña nh©n c«ng cã kÜ thuËt. - Kh¶ n¨ng /ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt. - N¨ng lùc qu¶n lÝ. - Kh¶ n¨ng tµi chÝnh. 4.1.3 §Êu thÇu riªng lÎ (chØ ®Þnh thÇu). Cã c¸c s¶n phÈm mµ chØ cã mét nhµ cung cÊp. Trong t×nh huèng nh­ vËy th«ng qua ®Êu thÇu h¹n chÕ hay réng r·i sÏ g©y l·ng phÝ c«ng søc. §¬n ®Æt hµng c¸c phô tïng thay thÕ mét thiÕt bÞ ®ang cã th«ng th­êng sÏ ®­a tíi ng­êi cung cÊp ban ®Çu thiÕt bÞ ®ã... T­¬ng tù ®èi víi c¸c s¶n phÈm cã quyÒn së h÷­ c«ng nghiÖp hoÆc quy tr×nh ®­îc cÊp b»ng s¸ng chÕ, th× ng­êi mua cÇn tiÕp xóc víi chÝnh ng­êi cung c¸p cña s¶n phÈm hoÆc c«ng nghÖ ®ã. Trong t×nh huèng nh­ vËy, ng­êi mua chØ kÝ phh¸t mét giÊy mêi thÇu cho mét nhµ cung cÊp ®éc quyÒn. Thùc chÊt, ®ã lµ mét ph­¬ng thøc mua s¾m, nã t­¬ng tù c¸c ph­¬ng thøc mua s¾m th«ng qua th­¬ng l­îng. Do vËy, gi¸ sÏ ®­îc th­¬ng l­îng sau khi nhËn ®­îc ®¬n dù thÇu cña nhµ cung cÊp. ë ViÖt nam, theo ®iÒu 3- Quy chÕ ®Êu thÇu - quy ®Þnh vÒ h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu cã nªu ba h×nh thøc, th× ngoµi hai h×nh thøc th«ng th­êng lµ ®¸u thÇu më réng vµ ®Êu thÇu h¹n chÕ cßn cã h×nh thøc chØ ®Þnh thÇu. §©y lµ h×nh thøc mµ ng­êi mua còng chØ th­¬ng th¶o hîp ®ång víi mét nhµ thÇu (gièng nh­ h×nh thøc ®Êu thÇu riªng lÎ theo th«ng lÖ Quèc tÕ), tuy nhiªn nhµ thÇu nµy ph¶i do ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ chØ ®Þnh, nÕu kh«ng ®¹t yªu cÇu míi th­¬ng th¶o víi nhµ thÇu kh¸c. H×nh thøc chØ ®Þnh thÇu chØ ®­îc ¸p dông víi c¸c dù ¸n cã tÝnh chÊt nghiªn cøu, thö nghiÖm; cÊp b¸ch do thiªn tai ®Þch ho¹; bÝ mËt quèc gia, an ninh quèc phßng; mét sè dù ¸n ®Æc biÖt do Thñ t­íng ChÝnh phñ cho ph¸p; c¸c dù ¸n hoÆc gãi thÇu cã trÞ gi¸ nhá h¬n 500 triÖu ®ång. 4.2. C¸c ph­¬ng thøc ¸p dông. (theo Quy chÕ ®Êu thÇu cña ViÖt nam) 4.2.1. §Êu thÇu mét tói hå s¬ (mét phong b×). Khi dù thÇu theo ph­¬ng thøc nµy, nhµ thÇu cÇn nép nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ kÜ thuËt, tµi chÝnh, gi¸ c¶ vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c trong mét tói hå s¬ chung. 4.2.2. §Êu thÇu hai tói hå s¬ ( hai phong b×) Khi dù thÇu theo ph­¬ng thøc nµy, nhµ thÇu cÇn nép nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ kÜ thuËt vµ ®Ò xuÊt vÒ tµi chÝnh trong nh÷ng tói hå s¬ riªng vµo cïng mét thêi ®iÓm. Tói hå s¬ vÒ kÜ thuËt sÏ ®­îc xem xÐt tr­íc ®Ó ®Ênh gi¸ xÕp h¹ng. Nhµ thÇu ®­îc xÕp h¹ng thø nhÊt vÒ kÜ thuËt sÏ ®­îc xem xÐt tiÕp tói hå s¬ ®Ò xuÊt vÒ tµi chÝnh. Tr­êng hîp nhµ thÇu kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ tµi chÝnh vµ c¸c ®iÒu kiÖn hîp ®ång, bªn mêi thÇu ph¶i xin ý kiÕn cña ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­, nÕu ®­îc chÊp thuËn míi ®­îc phÐp mêi nhµ thÇu tiÕp theo ®Ó xem xÐt. 4.2.3. §Êu thÇu hai giai ®o¹n. Ph­¬ng thøc nµy ®­îc ¸p dông cho nh÷ng dù ¸n lín, phøc t¹p vÒ kÜ tthuËt vµ c«ng nghÖ hoÆc dù ¸n thuéc d¹ng ch×a kho¸ trao tay. Trong qu¸ tr×nh xem xÐt, chñ ®Çu t­ cã ®iÒu kiÖn hoµn thiÖn yªu cÇu vÒ mÆt c«ng nghÖ, kÜ thuËt vµ c¸c ®iÒu kiÖn tµi chÝnh cña hå s¬ mêi thÇu. * Giai ®o¹n thø nhÊt : c¸c nhµ thÇu nép c¸c ®Ò xuÊt vÒ kÜ thuËt vµ ph­¬ng ¸n tµi chÝnh s¬ bé(ch­a cã gi¸) ®Ó bªn mêi thÇu xem xÐt vµ th¶o luËn cô thÓ víi tõng nhµ thÇu nh»m thèng nhÊt vÒ yªu cÇu vµ tiªu chuÈn kÜ thuËt ®Ó nhµ thÇu chÝnh thøc chuÈn bÞ vµ nép ®Ò xuÊt kÜ thuËt cña m×nh. * Giai ®o¹n thø hai: Bªn mêi thÇu mêi c¸c nhµ thÇu tham gia trong giai ®o¹n thø nhÊt nép ®Ò xuÊt kÜ thuËt ®· ®­îc bæ sung hoµn chØnhtrªn cïng mét mÆt b»ng kÜ thuËt vµ ®Ò xuÊt ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, tiÕn ®é thùc hiÖn, ®iÒu kiÖn hîp ®ång, gi¸ bá thÇu ®Ó ®¸nh gi¸ vµ xÕp h¹ng. 4.2.4. Chµo hµng c¹nh tranh. Ph­¬ng thøc nµy chØ ®­îc ¸p dông cho nh÷ng gãi thÇu mua s¾m vËt t­ thiÕt bÞ cã quy m« nhá vµ ®¬n gi¶n. Mçi gãi thÇu ph¶i cã Ýt nhÊt 3 b¶n chµo gi¸ cña 3 nhµ thÇu kh¸c nhau trªn c¬ së yªu cÇu cña bªn mêi thÇu. Nhµ thÇu ®¸p øng yªu cÇu vµ cã gi¸ bá thÇu ®­îc ®¸nh gi¸ thÊp nhÊt sÏ ®­îc xem xÐt trao hîp ®ång. 4.2.5. Mua s¾m trùc tiÕp. Ph­¬ng thøc nµy ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho phÐp ®èi víi c¸c lo¹i vËt t­ thiÕt bÞ cã nhu cÇu gÊp ®Ó hoµn thµnh dù ¸n mµ tr­íc ®ã c¸c lo¹i vËt t­ nµy ®· ®­îc tiÕn hµnh ®Êu thÇu vµ ®­îc ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho phÐp thùc hiÖn. 4.2.6. Giao thÇu trùc tiÕp. Lµ ph­¬ng thøc chän ngay mét nhµ thÇu cã ®é tin cËy cao ®Ó xem xÐt th­¬ng th¶o hîp ®ång. Ph­¬ng thøc nµy chØ ®­îc ¸p dông víi nh÷ng gãi thÇu cã quy m« nhá d­íi 500 triÖu ®ång vµ c¸c gãi thÇu d­îc Thñ t­íng chÝnh phñ cho phÐp chØ ®Þnh thÇu. Tr­êng hîp nhµ thÇu ®­îc chØ ®Þnh kh«ng ®¸p øng yªu cÇu cña bªn mêi thÇu thh× chñ ®Çu t­ ®­îc quyÒn kiÕn nghÞ víi ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ xem xÐt thay ®æi nhµ thÇu kh¸c ®Ó th­¬ng th¶o hîp ®ång. 5. Mét sè nguyªn t¾c ®Êu thÇu Quèc tÕ. §Êu thÇu quèc tÕ kh«ng ph¶i lµ mét thñ tôc thuÇn tuý, trªn thùc tÕ ®©y lµ mét c«nng nghÖ hiÖn ®¹i, mét hÖ thèng gi¶i ph¸p cho nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng thÓ bá qua trong sù phèi hîp gi÷a c¸c chñ thÓ trùc tiÕp liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh x©y dùng vµ cung cÊp thiÕt bÞ mµ môc ®Ých lµ b¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh nµy ®­îc thùc hiÖn víi kÕt qu¶ tèi ­u. XÐt theo quan ®iÓm tæng thÓ: tèi ­u vÒ chÊt l­îng vµ tiÕn ®é, tµi chÝnh, ®ång thêi h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng diÔn biÕn g©y c¨ng th¼ng vµ ph­¬ng h¹i ®Õn uy tÝn cña c¸c bªn h÷u quan. Tuy nhiªn ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých nµy th× chu tr×nh ®Êu thÇu Quèc tÕ ph¶i tu©n thñ chÆt chÏ mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n. §ã lµ: 1 - Nguyªn t¾c c¹nh tranh víi ®iÒu kiÖn ngang nhau. Mäi cuéc ®Êu thÇu ®Òu ph¶i ®­îc thùc hiÖn víi sù tham dù cña mét sè nhµ thÇu cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó h×nh thµnh mét cuéc c¹nh tranh m¹nh mÏ. §iÒu kiÖn ®Æt ra víi c¸c ®¬n vÞ øng thÇu vµ th«ng tin cung cÊp cho hä ph¶i ngang nhau, nhÊt thiÕt kh«ng cã sù ph©n biÖt ®èi xö. 2 - Nguyªn t¾c d÷ liÖu ®Çy ®ñ. C¸c nhµ thÇu ph¶i nhËn ®­îc ®Çy ®ñ tµi liÖu ®Êu thÇu víi c¸c th«ng tin chi tiÕt, râ rµng vµ cã hÖ thèng vÒ quy m«, sè l­îng, quy c¸ch, yªu cÇu chÊt l­îng c«ng tr×nh hay hµng ho¸, dicchj vôu cÇn cung øng; vÒ tiÕn ®é vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn(nghÜa lµ chñ c«ng tr×nh ph¶i nghiªn cø­, tÝnh to¸n, c©n nh¾c thÊu ®¸o ®Ó tiªn liÖu rÊt kÜ vµ rÊt ch¾c ch¾nvÒ mäi yÕu tè cã liªn quan, ph¶i cè tr¸nh t×nh tr¹ng chuÈn bÞ s¬ sµi, t¾c tr¸ch). 3 - Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ c«ng b»ng. C¸c hå s¬ ®Êu thÇu ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ theo mét c¸ch kh«ng thiªn vÞ, theo cïng mét chuÈn mùc vµ ®­îc ®¸nh gi¸ bëi mét héi ®ång xÐt thÇu cã ®Çy dñ n¨ng lùc vµ phÈm chÊt. LÝ do ®Ó “®­îc chän” hay “lo¹i bá” ph¶i ®­îc gi¶i thÝch ®Çy ®ñ ®Ó tr¸nh ngê vùc. 4 - Nguyªn t¾c tr¸ch nhiÖm ph©n minh. Kh«ng chØ cã nghÜa vô, quyÒn lîi cña c¸c bªn liªn quan ®­îc ®Ò cËp, chi tiÕt ho¸ trong hîp ®ång mµ ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña mçi bªn ë tõng phÇn viÖc ®Òu ®­îc ph©n ®Þnh r¹ch rßi ®Ó kh«ng mét sai sãt nµo kh«ng cã ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm. Mçi bªn cã liªn quan ®Òu biÕt râ m×nh ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶ g× nÕu cã s¬ suÊt vµ do ®ã mçi bªn ®Òu ph¶i nç lùc tèi ®a trong viÖc kiÓm so¸t bÊt tr¾c vµ phßng ngõa rñi ro. 5 - Nguyªn t¾c (ba chñ thÓ). Thùc hiÖn dù ¸n theo thÓ thøc ®Êu thÇu Quèc tÕ lu«n cã sù hiÖn diÖn ®ång thêi cña ba chñ thÓ: chñ c«ng tr×nh, nhµ thÇu vµ kÜ s­ t­ vÊn. Trong ®ã kÜ s­ t­ vÊn hiÖn diÖn nh­ mét nh©n tè ®¶m b¶o cho hîp ®ång lu«n ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc ®Õn tõng chi tiÕt, mäi sù bÊt cËp vÒ kÜ thuËt, tiÕn ®é ®­îc ph¸t hiÖn kÞp thê, nh÷ng biÖn ph¸o ®iÒu chØnh thÝch hîp ®­îc ®­a ra ®óng lóc. KÜ s­ t­ vÊn còng lµ nh©n tè h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng m­­ toan th«ng ®ång hoÆc tho¶ hiÖp,”ch©m ch­íc” g©y thiÖt h¹i cho ng­êi chñ ®Ých thùc cña dù ¸n. 6 - Nguyªn t¾c b¶o l·nh, b¶o hµnh vµ b¶o hiÓm thÝch ®¸ng. 7 - Nguyªn t¾c b¶o mËt hå s¬, tµi liÖu, th«ng tin. TÊt c¶ nh÷ng ng­êi thùc hiÖn c«ng t¸c ®Êu thÇu vµ xÐt thÇu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm gi÷ bÝ mËt c¸c hå s¬, tµi liÖu, th«ng tin vÒ néi dung hå s¬ mêi thÇu, vÒ kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ xÕp h¹ng nhµ thÇu,... ChØ trªn c¬ së tu©n thñ nghiªm chØnh, chÆt chÏ c¸c nguyªn t¾c trªn th× viÖc ®Êu thÇu Quèc tÕ míi cã thÓ ph¸t huy ®­îc nh÷ng lîi thÕ cu¶ nã vµ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng bÊt lîi. 6. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ph­¬ng thøc ®Êu thÇu nãi chung vµ ®Êu thÇu quèc tÕ nãi riªng. 6.1. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ. Chóng ta ®Òu biÕt, ®Êu thÇu lµ h×nh thøc c¹nh tranh c«ng khai trªn thÞ tr­êng, kh«ng cã c¬ chÕ thÞ tr­êng th× kh«ng cã ®Êu thÇu Quèc tÕ. ThËt vËy, trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c ®¬n vÞ quèc doanh ®Òu do Nhµ n­íc chØ ®¹o tõ trªn xuèng, c¸c ®