Đề tài Nâng cao chất lượng công tác quản trị mua hàng

Luận Văn Đề Tài: Nâng cao chất lượng công tác quản trị mua hàng Më ®Çu Trong nh÷ng n¨m qua nÒn kinh tÕ níc ta ®· vµ ®ang chuyÓn ho¸ m¹nh mÏ sang c¬ chÕ thÞ trêng, theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ®· vµ ®ang kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n, víng m¾c cßn tån t¹i cña cña chÕ cò. Tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp bíc sang c¬ chÕ qu¶n trÞ kinh doanh phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng. Sau h¬n mêi n¨m ®æi míi nÒn kinh tÕ, níc ta ®· cã nh÷ng thµnh tùu lín t¹o nªn mét bíc ngoÆt lÞch sö trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. Do vËy c¸c doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng th× ph¶i n¾m v÷ng ®îc thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng, gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu, thÞ hiÕu ®ã. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ cã ®îc sù ph¸t triÓn nh vËy, nã ®ßi hái ph¶i cã sù t duy, lÒ lèi vµ phong c¸ch lµm viÖc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. §èi víi mçi doanh nghiÖp vai trß cña ngêi lao ®éng lµ rÊt quan träng, ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Mét ngêi l·nh ®¹o tµi n¨ng, quyÕt ®o¸n cã thÓ dÉn tíi doanh nghiÖp vît qua mäi khã kh¨n ®ång thêi cã thÓ doanh nghiÖp ph¸t triÓn, toµn diÖn. ChÝnh v× vËy mµ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c qu¶n trÞ lµ v« cïng quan träng. Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty b¸ch ho¸ sè 5 Nam Bé em nhËn thÊy c«ng ty nµy lµ c«ng ty nhµ níc vèn còng chuyÓn m×nh tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®Ó theo kÞp víi nhÞp ®é ph¸t triÓn cña thêi ®¹i c«ng ty còng ®· cã rÊt nhiÒu sù thay ®æi vÒ ph¬ng thøc kinh doanh cña m×nh, thay ®æi vÒ ph¬ng thøc b¸n hµng, ph¬ng thøc tiªu thô ... tuy nhiªn ho¹t ®éng mua hµng vÉn cha ®ù¬c quan t©m thùc sù. §©y lµ vÊn ®Ò mµ kh«ng chØ cña c«ng ty nµy mµ gÇn nh nã tån t¹i trong hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp quèc doanh. Ho¹t ®éng mua hµng rÊt Ýt ®îc quan t©m ®Õn nh ho¹t ®éng b¸n hµng. C¸c doanh nghiÖp quan t©m ®Õn viÖc mang l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp h¬n lµ quan t©m ®Õn tiÕt kiÖm chi phÝ mua hµng. ViÖc mua hµng cha ®îc ®¸nh gi¸ t¬ng xøng víi vÞ trÝ cña nã. Trong khi mua hµng l¹i lµ kh©u tiªn, c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh doanh, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Mua hµng nh»m t¹o tiÒn ®Ò vËt chÊt cho ho¹t ®éng b¸n hµng, ho¹t ®«ng b¸n hµng cã ®îc tèt hay kh«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ho¹t ®éng mua hµng. H¬n n÷a mua hµng tèt t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng lîi nhuËn. ChÝnh v× vËy mµ em ®· chän ®Ò tµi “N©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c qu¶n trÞ mua hµng” lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. §©y lµ mét dÞp tèt ®Ó em cã thÓ hiÓu râ ¬n vÒ ho¹t ®éng qu¶n trÞ mua hµng trong doanh nghiÖp kh«ng chØ trªn lý thuyÕt mµ cßn th«ng qua thùc tÕ. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn ®Ò tµi gåm ba chung lín: Chung 1: c¬ së lý luËn chung vÒ qu¶n trÞ mua hµng trong doanh nghiÖp thng m¹i. Chung 2: Kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c qu¶n trÞ mua hµng t¹i c«ng ty b¸ch ho¸ sè 5 Nam Bé. Chung3 : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ mua hµng t¹i c«ng ty b¸ch ho¸ sè 5 Nam Bé. Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn chung cña qu¶n trÞ mua hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i 1.1 Ho¹t ®éng mua hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i 1.1.1 TÇm quan träng cña ho¹t ®éng mua hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i Mua hµng lµ ho¹t ®éng ®Çu tiªn nh»m t¹o ra yÕu tè ®Çu vµo ( ®èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i yÕu tè ®Çu vµo lµ nguån hµng ) mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®ång bé, ®óng quy c¸ch chñng lo¹i, chÊt lîng, phï hîp víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ kÕ ho¹ch b¸n ra cña doanh nghiÖp. Díi gãc ®é cña nhµ qu¶n trÞ th× mua hµng hoµn toµn tr¸i ngù¬c víi b¸n hµng. NÕu b¸n hµng cã nghÜa lµ t¹o ra mét nhu cÇu vÒ s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô mét c¸ch cã hÖ thèng vµ t×m c¸ch lµm t¨ng ý thøc vÒ nhu cÇu ®ã th× mua hµng lµ phñ nhËn hoÆc ®×nh ho·n nhu cÇu ®ã cho tíi khi t×m ra ®îc ®iÒu kiÖn mua hµng tèt. Thùc chÊt, mua hµng biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi Mua hµng lµ c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô cña c¸c doanh nghiÖp sau khi xem xÐt, t×m hiÓu vÒ chñ hµng vµ cïng víi chñ hµng bµn b¹c, tho¶ thuËn ®iÒu kiÖn mua b¸n, thùc hiÖn c¸c thñ tôc mua b¸n, thanh to¸n vµ c¸c nghiÖp vô giao nhËn, vËn chuyÓn nh»m t¹o nªn lùc lîng hµng ho¸ t¹i doanh nghiÖp víi sè lîng, chÊt lîng, cu cÊu ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña dù tr÷, b¸n hµng phôc vô cho kh¸ch hµng víi chi phÝ thÊp nhÊt. 2 VÞ trÝ cña ho¹t ®éng mua hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i Mua hµng lµ nghiÖp vô më ®Çu cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®©y lµ kh©u më ®Çu cho lu chuyÓn hµng ho¸, mua ®óng chñng lo¹i, mÉu m·, sè lîng, vµ chÊt lîng th× dÉn ®Õn mua vµ b¸n tèt h¬n. Trong c¬ chÕ thÞ trêng th× b¸n hµng lµ kh©u quan träng nhng mua hµng lµ tiÒn ®Ò t¹o ra lîng hµng ban ®Çu ®Ó triÓn khai toµn bé hÖ thèng kinh doanh cña doanh nghiÖp. VËy nªn mua hµng lµ nghiÖp vô më ®Çu quy tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp, mua lµ tiÒn ®Ò ®Ó b¸n vµ ®¹t ®îc lîi nhuËn. Trªn thùc tÕ kh©u b¸n hµng khã h¬n mua hµng nhng hµng vi hay bÞ m¾c sai lÇm nhÊt l¹i lµ hµnh vi mua hµng vµ nghiÖp vô mua hµng cã vÞ trÝ rÊt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ kinh doanh. Mua hµng cã vai trß quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ë chç: - Mua hµng nh»m t¹o tiÒn ®Ò vËt chÊt cho ho¹t ®éng b¸n hµng. C¸c doanh nghiÖp muèn b¸n hµng ra thÞ trêng th× ph¶i cã tiÒn ®Ò vËt chÊt tøc lµ ph¶i cã yÕu tè ®Çu vµo. C¸c yÕu tè ®Çu vµo chÝnh lµ hµng ho¸, nguyªn nhiªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp. Mua hµng sÏ gióp cho doanh nghiÖp cã hµng ho¸ trong tay tõ ®ã b¸n ra thÞ trêng. Víi chøc n¨ng mua ®i b¸n l¹i doanh nghiÖp lu«n mong muèn phÊn ®Êu ®Ó mua ®îc hµng ho¸ víi chi phÝ thÊp nhÊt, cã thÓ tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng, ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó thu hót kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. Môc ®Ých kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ t×m kiÕm lîi nhuËn tèi ®a do ®ã ph¶i tÝnh ®Õn mua hµng víi sè lîng vµ gi¸ c¶ hîp lý tr¸nh t×nh tr¹ng hµng thõa hay thiÕu ®Òu kh«ng tèt cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mua hµng gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. §iÒu nµy thÓ hiÖn chi phÝ mua hµng cña doanh nghiÖp (bao gåm c¶ gi¸ mua hµng cña doanh nghiÖp vµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua hµng cu¶ doanh nghiÖp nh chi phÝ ®Æt hµng, chi phÝ vËn chuyÓn ... ) sÏ lµm cho gi¸ ®Çu vµo trªn mét ®¬n vÞ cao vµ tõ ®ã lµm cho gi¸ b¸n cao. Trªn thÞ trêng hiÖn nay viÖc c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp thùc chÊt lµ c¹nh tranh vÒ gi¸. Cïng mét lo¹i s¶n phÈm doanh nghiÖp nµo cã gi¸ thÊp h¬n dï chØ rÊt Ýt song còng ®· thu hót ®îc kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. Mµ muèn cã gi¸ b¸n thÊp h¬n th× doanh nghiÖp ph¶i mua ®îc hµng tèt h¬n víi chi phÝ thÊp h¬n. Doanh nghiÖp muèn b¸n ®îc hµng tèt th× ph¶i b¾t ®Çu tõ viÖc mua tèt. ViÖc mua hµng tèt cña doanh nghiÖp sÏ gióp cho doanh nghiÖp chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng . - Mua hµng ®¶m b¶o cã ®ñ lîng hµng b¸n ra cho kh¸ch hµng theo ®óng yªu cÇu cña hä. §èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i khi mua hµng nÕu mua ph¶i hµng kÐm chÊt lîng, kÐm phÈm chÊt, mÉu m·, chñng lo¹i, kÝch cì kh«ng phï hîp, lçi mèt th× kh¸ch hµng sÏ kh«ng chÊp nhËn nh÷ng s¶n phÈm ®ã. Mµ kh¸ch hµng ®· kh«ng chÊp nhËn nh÷ng s¶n phÈm ®ã th× ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng ®¹t hiÖu qu¶. Môc ®Ých cña doanh nghiÖp lµ ph¶i lµm sao ®Ó kh¸ch hµng c¶m thÊy hµi lßng vÒ s¶n phÈm cña m×nh ®Ó thu hót kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng lµ ng¬× cuèi cïng bá tiÒn tói ra ®Ó mua s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ ng¬× quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña doanh nghiÖp 3 hay kh«ng. Cho nªn cã kh¸ch hµng th× doanh nghiÖp míi cã ®îc doanh thu vµ thu ®îc lîi nhuËn. Mua hµng phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng, phï hîp víi yªu cÇu kinh doanh gióp cho ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i tiÕn hµnh thuËn lîi, kÞp thêi, ®Èy nhanh ®îc tèc ®é lu chuyÓn hµng ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn gi÷ chø tÝn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Mua hµng lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lu th«ng hµng ho¸, t¹o ra lîi nhuËn trong kinh doanh, n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn, t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp thu khoa häc kü thuËt cña thÕ giíi. 1.1.2 C¸c ph¬ng ph¸p vµ quy t¾c mua hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i 1.1.2.1 C¸c ph¬ng ph¸p mua hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i. a) C¨n cø vµo quy m« mua hµng Mua hµng theo nhu cÇu: Lµ h×nh thøc mua hµng trong cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong ®ã khi doanh nghiÖp cÇn mua hµng víi sè lîng bao nhiªu th× sÏ tiÕn hµnh mua bÊy nhiªu tøc lµ mçi lÇn mua hµng chØ mua võa ®ñ nhu cÇu b¸n ra cña doanh nghiÖp trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. §Ó cã ®uîc quyÕt ®Þnh l îng hµng sÏ mua trong tõng lÉn, doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo diÔn biÕn thÞ trêng, tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm vµ xem xÐt lîng hµng thùc tÕ cña doanh nghiÖp . Lîng b¸n hµng dù kiÕn + tån ®Çu kú + tån cuèi k× Lîng hµng thÝch hîp = mét lÇn mua sè vßng chu chuyÓn hµng ho¸ dù kiÕn Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm sau : + C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu mua hµng ®¬n gi¶n. Nhu cÇu mua hµng ®îc x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ kÕ ho¹ch b¸n ra cña doanh nghiÖp hay cña c¸c bé phËn, lîng hµng ho¸ dù tr÷ thùc tÕ ®Çu k× vµ kÕ ho¹ch dù tr÷ cho k× b¸n tiÕp theo. + Lù¬ng tiÒn bá ra cho tõng lÇn mua hµng lµ kh«ng lín l¾m nªn gióp cho doanh nghiÖp thu håi vèn nhanh vµ do mua bao nhiªu b¸n hÕt bÊy nhiªu nªn lù¬ng hµng ho¸ dù tr÷ Ýt. Do vËy sÏ tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, tiÕt kiÖm ®ù¬c chi phÝ b¶o qu¶n, gi÷ g×n hµng ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c. §iÒu ®ã lµm t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn cña vèn + Qu¸ tr×nh mua hµng diÔn ra nhanh chãng, thuËn lîi nªn gióp cho doanh nghiÖp tr¸nh ®ù¬c nh÷ng rñi ro do biÕn ®éng vÒ gi¸ hay do nhu cÇu vÒ hµng ho¸ thay ®æi, gi¶m thiÓu nh÷ng thiÖt h¹i do thiªn tai ( ho¶ ho¹n, lò lôt ...) hay chiÕn tranh g©y ra. Bªn c¹nh ®ã mua hµng theo nhu cÇu cßn cã nhù¬c ®iÓm cÇn lu ý : + V× lù¬ng hµng mua vÒ Ýt chØ ®ñ b¸n ra ë møc ®é b×nh thêng nªn nÕu viÖc nhËp hµng bÞ trÔ hay hµng b¸n ch¹y h¬n møc b×nh thõ¬ng th× doanh nghiÖp cã nguy c¬ thiÕu hµng. + Chi phÝ mua hµng thõ¬ng cao, doanh nghiÖp kh«ng ®ù¬c hëng c¸c u ®·i mµ ngêi b¸n hµng 4 dµnh cho. Doanh nghiÖp bÞ mÊt c¬ héi kinh doanh trªn thÞ trêng khi trªn thÞ trêng cã c¬n sèt vÒ hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp ®ang kinh doanh, lóc ®ã môc tiªu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp sÏ kh«ng ®¹t ®ù¬c, doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ thu ®îc lîi nhuËn “siªu ng¹ch ”. Mua hµng theo l« lín: Mua hµng theo l« lín lµ lù¬ng hµng mua mét lÇn nhiÒu h¬n nhu cÇu b¸n ra cña doanh nghiÖp trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Trªn c¬ së dù ®o¸n nhu cÇu trong mét kho¶n thêi gian nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Dùa vµo mét sè luËn cø ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc sè lîng hµng tèi u cÇn nhËp bëi vËy ta biÕt r»ng tæng chi phÝ cho viÖc nh©p hµng sÏ nhá nhÊt khi chi phÝ lu tr÷ hµng ho¸ b»ng víi chi phÝ mua hµng . NÕu ta gäi : C-Tæng chi phÝ 1C - Chi phÝ mét lÇn mua hµng 2C - Chi phÝ b¶o qu¶n ®¬n vÞ hµng ho¸ trong mét ®¬n vÞ thêi gian C - Sè lîng ®¬n vÞ hµng ho¸ cÇn thiÕt trong mét ®¬n vÞ thêi gian Q - Sè lîng hµng ho¸ thu mua mét lÇn Gi¶ thiÕt Q kh«ng ®æi vµ sè lîng hµng ho¸ dù tr÷ trong kho b»ng Q/2 th× ta cã: Q= 2 1 **2 C DC C= 2C * (Q/2) + 1C *Q/D) C«ng thøc nµy cho ta thÊy lîng hµng nhËp tèi u víi tæng chi phÝ thu mua, b¶o qu¶n lµ thÊp nhÊt. Tõ ®ã cã thÓ thÊy mua theo l« cã nh÷ng u ®iÓm sau : + Chi phÝ mua hµng cã thÓ gi¶m ®îc vµ doanh nghiÖp cã thÓ nhËn ®îc nh÷ng u ®·i cña c¸c nhµ cung cÊp. + Chñ ®éng chän ®îc c¸c nhµ cung cÊp uy tÝn nªn Ýt gÆp rñi ro khi nhËp hµng + Cã thÓ chíp ®îc thêi c¬ nÕu cã nh÷ng “ c¬n sèt ” thÞ trêng, do ®ã cã thÓ thu ®îc lîi nhuËn “ siªu ng¹ch ”. Song nã còng kh«ng tr¸nh ®îc nh÷ng nhîc ®iÓm ph¸t sinh nhÊt ®Þnh ®ã lµ : + Ph¶i sö dông mét lîng vèn hµng ho¸ lín ®iÒu nµy g©y ra nh÷ng khã kh¨n tµi chÝnh cho doanh nghiÖp, lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp + Chi phÝ b¶o qu¶n, b¶o hiÓm hµng ho¸ lín . + Rñi ro ( thiªn tai, mÊt c¾p, l¹c mèt, h¹ gi¸ ) cao . b) C¨n cø vµo h×nh thøc mua TËp trung thu mua : 5 Nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« lín thêng cã nh÷ng bé phËn chuyªn tr¸ch thu mua theo nhãm hµng, mÆt hµng. Ph¬ng ph¸p thu mua nµy cã u ®iÓm lµ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ nhng nã cã nhîc ®iÓm lµ mua b¸n t¸ch rêi nhau, nhiÒu khi mua hµng vÒ kh«ng b¸n ®îc v× kh«ng phï hîp víi nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng. Ph©n t¸n thu mua : Trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp kho¸n cho tõng quÇy hµng, hä ph¶i tù lo vèn vµ nguån hµng kinh doanh. ¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ n¾m ch¾c ®îc nhu cÇu, thÞ trêng mua vµ b¸n g¾n liÒn nhau. Nhîc ®iÓm lµ sè lîng mua b¸n Ýt, gi¸ c¶ cao, chi phÝ kÝ kÕt t¨ng. Liªn kÕt thu mua ph©n t¸n tiªu thô : §©y lµ h×nh thøc mµ c¸c doanh nghiÖp nhá thêng ¸p dông do ®iÒu kiÖn vèn Ýt, mét sè cöa hµng liªn kÕt víi nhau cïng thu mua hµng ho¸, sau ®ã ph©n phèi l¹i cho c¸c cöa hµng tiªu thô. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc mua hµng nµy lµ do mua nhiÒu nªn mua ®îc gi¸ thÊp, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ vËn chuyÓn trªn mét ®¬n vÞ hµng ho¸, chi phÝ ®i l¹i cña c¸n bé thu mua vµ mét sè chi phÝ kh¸c liªn quan. Nhng còng cã nhîc ®iÓm lµ do mua nhiÒu nªn ph¶i chi phÝ b¶o qu¶n, hao hôt t¨ng, tèc ®é chu chuyÓn vèn chËm . c) C¨n cø vµo thêi h¹n tÝn dông Mua ®Õn ®©u thanh to¸n ®Õn ®ã ( mua thanh to¸n ngay ) theo ph¬ng thøc nµy th× khi nhËn ®îc hµng ho¸ do bªn b¸n giao th× doanh nghiÖp ph¶i lµm thñ tôc cho bªn b¸n Mua giao hµng tríc : sau khi bªn b¸n giao hµng cho doanh nghiÖp, doanh nghiÖp ®· nhËn ®îc hµng ho¸ sau mét thêi gian doanh nghiÖp míi ph¶i thanh to¸n l« hµng ®ã . Mua ®Æt tiÒn tríc nhËn hµng sau : sau khi kÝ hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ víi nhµ cung cÊp doanh nghiÖp ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn ( cã thÓ lµ mét phÇn l« hµng hay toµn bé gi¸ trÞ cña l« hµng ) ®Õn thêi h¹n giao hµng bªn b¸n sÏ tiÕn hµnh giao hµng cho bªn mua . d) C¨n cø theo nguån hµng: Mua trong níc:§©y lµ h×nh thøc mua mµ mäi ho¹t ®éng mua cña doanh nghiÖp ®îc tiÕn hµnh trong ph¹m vi mét quèc gia. Nguån hµng ®ã ®îc s¶n xuÊt trong níc. Mua tõ níc ngoµi(nhËp khÈu):§©y lµ h×nh thøc doanh nghiÖp mua hµng tõ níc ngoµi vÒ ®Ó phôc vô cho viÖc kinh doanh ë trong níc. Trong ®ã cã hai h×nh thøc nhËp khÈu: + NhËp khÈu uû th¸c lµ h×nh thøc nhËp khÈu trong ®ã c«ng ty ®ãng vai trß lµm trung gian ®Ó tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô nhËp khÈu hµng ho¸ vµ m¸y mãc thiÕt bÞ tõ níc ngoµi vµo ViÖt Nam theo yªu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp trong níc. Trong ho¹t ®éng dÞch vô nµy c«ng ty kh«ng cÇn ph¶i sö dông vèn cña m×nh vµ ®îc hëng mét kho¶n gäi lµ phÝ uû th¸c. + NhËp khÈu trùc tiÕp lµ h×nh thøc nhËp khÈu trong ®ã c«ng ty thùc hiÖn tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u cuèi tøc lµ tõ viÖc t×m hiÓu thÞ trêng ®Ó mua ®Õn khi b¸n ®îc hµng vµ thu tiÒn vÒ b»ng vèn 6 cña chÝnh m×nh. Víi h×nh thøc nµy c«ng ty sÏ xem xÐt nguån hµng vµ tÝnh to¸n mäi chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh nhËp khÈu. §ång thêi c«ng ty còng ph¶i tÝnh to¸n gi¸ thµnh thùc tÕ khi hµng ho¸ ®îc chuyÓn tíi tay ngêi mua ®Ó tõ ®ã biÕt ®îc kÕt qu¶ cña viÖc nhËp hµng Cïng víi c¸ch thøc ph©n lo¹i nh trªn cßn cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nh: ph©n lo¹i theo ph¬ng thøc mua theo hîp ®ång, ph¬ng thøc mua trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp, ph¬ng thøc mua theo hîp ®ång hay mua theo ®¬n hµng, mua bu«n hay mua lÎ ... Mçi ph¬ng ph¸p trªn ®Òu cã nh÷ng u vµ nhîc ®iÓm riªng nªn c¸c doanh nghiÖp tuú vµo thùc tr¹ng cña m×nh trong tõng thêi ®iÓm, tõng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh ®Ó quyÕt ®Þnh xem m×nh nªn theo ph¬ng thøc nµo lµ thuËn tiÖn nhÊt vµ tèt nhÊt. 1.1.2.2) C¸c quy t¾c ®¶m b¶o mua hµng cã hiÖu qu¶. + Quy t¾c mua hµng cña nhiÒu nhµ cung cÊp : doanh nghiÖp nªn lùa chän cho m×nh mét sè lîng nhµ cung cÊp nhÊt ®Þnh. §iÒu ®ã sÏ gióp cho doanh nghiÖp ph©n t¸n ®îc rñi ro bëi ho¹t ®éng mua hµng cã thÓ gÆp nhiÒu rñi ro tõ phÝa nhµ cung cÊp. NÕu nh doanh nghiÖp chØ mua hµng cña mét nhµ cung cÊp duy nhÊt hoÆc mét sè Ýt th× khi rñi ro x¶y ra doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu tÊt c¶ vµ rÊt khã kh¾c phôc. Nh÷ng rñi ro x¶y ra trong mua hµng lµ rÊt ®a d¹ng : nã cã thÓ x¶y ra do thÊt b¹i trong kinh doanh hay rñi ro kh¸c mµ b¶n th©n c¸c nhµ cung cÊp gÆp ph¶i nh thiÕu nguyªn vËt liÖu, c«ng nh©n ®×nh c«ng, chiÕn tranh ,do nh÷ng trôc trÆc trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hay do sù bÊt tÝn cña c¸c nhµ cung cÊp. Víi ý nghÜ ph©n t¸n rñi ro, nhiÒu ngêi gäi nguyªn t¾c thø nhÊt lµ nguyªn t¾c “kh«ng bá tiÒn vµo mét tói ”. Ngoµi ra nguyªn t¾c nµy cßn t¹o sù c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ cung cÊp. NÕu hµng ho¸ ®Çu vµo cña doanh nghiÖp chØ ®îc mua tõ mét hay mét sè rÊt Ýt nhµ cung cÊp th× nh÷ng nhµ cung cÊp nµy cã thÓ Ðp gi¸ vµ ¸p ®Æt c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n hµng cho doanh nghiÖp. Khi doanh nghiÖp tá ý ®Þnh mua hµng cña nhiÒu ngêi th× b¶n th©n c¸c nhµ cung cÊp sÏ ®a ra nh÷ng ®iÒu kiÖn hÊp dÉn vÒ gi¸ c¶, giao nhËn, thanh to¸n ®Ó thu hót ngêi mua vÒ phÝa m×nh. Tuy nhiªn khi thùc hiÖn nguyªn t¾c nµy c¸c doanh nghiÖp cÇn lu ý lµ trong sè c¸c nhµ cung cÊp cña m×nh nªn chän ra mét nhµ cung cÊp chÝnh ®Ó x©y dùng mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi, bÒn v÷ng dùa trªn c¬ së tin tëng vµ gióp ®ì lÉn nhau. Nhµ cung cÊp chÝnh lµ nhµ cung cÊp mµ doanh nghiÖp mua hµng cña hä nhiÒu h¬n vµ thêng xuyªn. V× vËy doanh nghiÖp cã thÓ dÔ dµng nhËn ®îc nhiÒu u ®·i tõ phÝa nhµ cung cÊp nµy h¬n so víi nh÷ng kh¸ch hµng kh¸c, thËm chÝ cßn ®îc hä gióp ®ì khi doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n ( ®îc hëng tÝn dông m¹i khi thiÕu vèn, ®îc u tiªn mua hµng khi hµng ho¸ khan hiÕm ,...) vµ doanh nghiÖp thêng trë thµnh kh¸ch hµng truyÒn thèng cña c¸c nhµ cung cÊp. Ngîc l¹i doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i gióp ®ì nhµ cung cÊp khi hä gÆp khã kh¨n. + Quy t¾c lu«n gi÷ thÕ chñ ®éng tríc c¸c nhµ cung cÊp : nÕu ngêi b¸n hµng cÇn ph¶i t¹o 7 ra mét nhu cÇu vÒ s¶n phÈm hay dÞch vô mét c¸ch cã hÖ thèng vµ t×m c¸ch ph¸t triÓn nhu cÇu ®ã ë c¸c kh¸ch hµng cña m×nh, th× ngêi mua hµng l¹i ph¶i lµm ®iÒu ngîc l¹i, tøc lµ ph¶i t×m c¸ch phñ nhËn hay ®×nh ho·n nhu cÇu ®ã mét c¸ch cã ý thøc cho ®Õn khi t×m ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn mua hµng tèt h¬n. §i mua hµng lµ gi¶i mét sè bµi to¸n víi v« sè rµng buéc kh¸c nhau. Cã nh÷ng “ rµng buéc chÆt ” ( ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ nh©n nhîng ®îc ) vµ cã nh÷ng “ rµng buéc láng ” ( ®iÒu kiÖn cã thÓ nh©n nhîng ®îc ). Trong khi ®ã c¸c nhµ cung cÊp lu«n lu«n ®a ra nh÷ng th«ng tin phong phó vµ hÊp dÉn vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng, ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn vµ thanh to¸n, c¸c dÞch vô sau b¸n ...nÕu kh«ng tØnh t¸o, quyÒn chñ ®éng cña doanh nghiÖp víi t c¸ch lµ ngêi mua sÏ mÊt dÇn vµ sÏ tù nguyÖn trë thµnh n« lÖ cho nhµ cung cÊp mµ quªn ®i nh÷ng “rµng buéc chÆt ” ®Ó råi ph¶i lo ®èi phã víi c¸c rñi ro. V× vËy ®Ó kh«ng trë thµnh n« lÖ cho nhµ cung cÊpv× vËy c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt lµ ghi ®Çy ®ñ tÊt c¶ c¸c lêi høa cña ngêi b¸n hµng, sau ®ã tæng hîp chóng vµo trong mét hîp ®ång vµ b¾t ngêi b¸n kÝ vµo ®Êy. Lóc nµy ta sÏ buéc ngêi b¸n hµng th ¬ng lîng víi m×nh mét c¸ch chñ ®éng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cã lîi + Quy t¾c ®¶m b¶o “sù hîp lý ” trong t¬ng quan quyÒn lîi gi÷a doanh nghiÖp víi nhµ cung cÊp: nÕu doanh nghiÖp khi mua hµng chÊp nhËn nh÷ng ®iÒu kiÖn bÊt lîi cho m×nh th× sÏ ¶nh hëng xÊu ®Õn hiÖu qu¶ mua hµng vµ cã nguy c¬ bÞ gi¶m ®¸ng kÓ vÒ lîi nhuËn kinh doanh. Ngîc l¹i, nÕu doanh nghiÖp cè t×nh “Ðp ” nhµ cung cÊp ®Ó ®¹t ®îc lîi Ých cña m×nh mµ kh«ng quan t©m ®Õn lîi Ých cña nhµ cung cÊp th× dÔ gÆp trôc trÆc trong viÖc tho¶ thuËn ( kh«ng ®¹t ® îc sù tho¶ thuËn ) vµ thùc hiÖn hîp ®ång ( hîp ®ång cã nguy c¬ kh«ng thùc hiÖn ®îc ). §¶m b¶o sù “ hîp lý ” vÒ lîi Ých kh«ng chØ lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó doanh nghiÖp vµ nhµ cung cÊp gÆp ®îc nhau vµ cïng nhau thùc hiÖn hîp ®ång, t¹o ch÷ tÝn trong quan hÖ lµm ¨n l©u dµi, mµ cßn gióp cho doanh nghiÖp gi÷ ®îc sù tØnh t¸o, s¸ng suèt trong ®µm ph¸n, tr¸nh nh÷ng ®iÒu ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra. 1.2 )Vai trß cña qu¶n trÞ mua hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i. 1.2.1.) Môc tiªu vµ vai trß cña qu¶n trÞ mua hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i. +) Kh¸i niÖm: Qu¶n trÞ mua hµng lµ qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh, tæ chøc, l·nh ®¹o ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng mua hµng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i nh»m thùc hiÖn môc tiªu b¸n hµng. Qu¸ tr×nh mua hµng lµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh mua hµng g×? cña ai, víi sè lîng vµ gÝ c¶ nh thÕ nµo. §©y lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p ®îc lÆp ®i, lÆp l¹i thµnh mét chu k×, nã liªn quan ®Õn viÖc sö dông c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c yÕu tè trong qu¶n lÝ, cung øng