Đề tài Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống vô tính cây Lô hội (Aloe vera Linnevar Sinensis Berger) bằng phương pháp nuôi cấy in vitro và phương pháp giâm hom thân

Cây Lô hội (Aloe Vera) thuộc họ Huệ tây (Liliaceae) [3],[19], cây mọc nhiều ở các vùng có khí hậu nóng và khô. Đây là cây d-ợc liệu đ-ợc dùng trong cả đông y và tây y. Cây có vị đắng, tính hàn, đi vào bốn kinh can, tì vị và đại tr-ờng. Những tính năng của Lô hội đ đ-ợc khắp nơi trên thế giới biết đến, từ thời văn minh cổ Ai Cập, Hy Lạp, ấn Độ, Châu Phi và đ-ợc sử dụng cách đây hơn 2000 năm [9]. Một trong những tính năng kỳ diệu của loài d-ợc thảo này đ đ-ợc các nhà khoa học tại Tr-ờng Đại học Bang Texas (Mỹ) nghiên cứu đó là dịch chiết của cây Lô hội có khả năng làm nhanh lành vết th-ơng, do trong dịch chiết chứa hoạt chất có tính thẩm thấu cao làm gin nở mao mạch, làm tăng l-ợng máu cung cấp cho vùng xung quanh vết th-ơng, làm tăng tốc độ phân chia tế bào, kích thích hệ thống miễn dịch. Trong cây Lô hội có chất đông dính (gel) rất có ích trong việc điều trị các chứng rối loạn tiêu hoá và bệnh tiểu đ-ờng. Một số công trình nghiên cứu ở n-ớc ngoài cũng đ ghi nhận và khuyến cáo uống dịch chiết Lô hội (2 - 5 gram/ngày) có tác dụng làm chậm quá trình lo hoá, tăng c-ờng hệ thống miễn nhiễm và có tác dụng tốt cho đ-ờng tiêu hoá. Trong những năm gần đây chất gel chiết rút từ cây Lô hội đ-ợc dùng nhiều trong các ngành công nghệ d-ợc phẩm, hoá mỹ phẩm nh-: kem thoa lên da, thuốc viên hay thuốc mỡ để trị bệnh với các th-ơng hiệu thuốc Lô hội, mỹ phẩm Lô hội, và thực phẩm d-ới dạng n-ớc uống xirô. ởViệt Nam, cây Lô hội có nhiều dòng khác nhau, trong đó cây Aloe Verađ-ợc ghi nhận là một trong những cây thuốc cổ truyền Việt Nam, cây phân bố nhiều ở các vùng ven biển miền Trung. Từ xa x-a nhân dân ta đ biết Tru?ng é?i h?c Nụng nghi?p Hà N?i – Lu?n van th?c s?khoa h?c Nụng nghi?p 2 đến các tác dụng của cây Lô hội và sử dụng trong các bài thuốc Đông y. Ngày nay để tăng c-ờng sử dụng hoá mỹ phẩm có nguồn gốc từ thảo d-ợc thì một trong các cây trồng đ-ợc quan tâm phát triển đó là cây Lô hội. Tuy nhiên vấn đề cây giống cho các vùng nguyên liệu còn gặp khó khăn vì trong tự nhiên cây Lô hội rất khó nhân giống bằng hạt. Vì vậy ng-ời dân vẫn th-ờng nhân giống vô tính cây Lô hội bằng ph-ơng pháp truyền thống đó là ph-ơng pháp tách chồi thụ động có hệ số nhân giống không cao, cây sinh ra có sức sống thấp vì thế không thể sản xuất đ-ợc số l-ợng lớn cây giống theo quy mô công nghiệp. Trong những năm gần đây, nhằm tạo ra các giống cây trồng chất l-ợng tốt, không phụ thuộc vào mùa vụ, nhiều địa ph-ơng trong cả n-ớc đ ứng dụng ph-ơng pháp giâm hom vào công tác nhân giống.Tuy nhiên ph-ơng pháp này cho kết quả không cao ở nhiều đối t-ợng cây trồng và ch-a đáp ứng đ-ợc số l-ợng lớn cây giống [21]. Công nghệ nhân giống vô tính bằng kỹ thuật nuôi cấy mô tế bào là một trong những ph-ơng thức nhân giống vô tính có nhiều -u điểm nổi trội là: cho hệ số nhân giống rất cao, sản xuất quanh năm không phụ thuộc vào mùa vụ, cần ít diện tích sản xuất và vật liệu nhân giống ban đầu, cây giống sản xuất ra hoàn toàn sạch bệnh, đồng nhất về mặt di truyền [14], việc vận chuyển cây giống đi xa thuận tiện, tổn thất ít, chất l-ợng cây đ-ợc đảm bảo do đó hoàn toàn có thể đáp ứng đ-ợc các yêu cầu về sản xuất cây giống với số l-ợng lớn mang tính công nghiệp. Ph-ơng pháp này đ áp dụng thành công đối với nhiều loại cây trồng nh- các loại cây nông nghiệp: khoai tây, chuối, mía, dứa các loại cây hoa: phong lan, cẩm ch-ớng, cúc, đồng tiền các loại cây lâm nghiệp: keo lai, bạch đàn, tếch, gió trầm [17] các loại cây d-ợc liệu: địa hoàng, hà thủ ô, trinh nữ hoàng cung Vì vậy việc ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô tế bào để nhân nhanh số l-ợng cây giống đủ cung cấp cho các vùng trồng cây nguyên liệu là rất cần thiết. Tru?ng é?i h?c Nụng nghi?p Hà N?i – Lu?n van th?c s?khoa h?c Nụng nghi?p 3 Trên cơ sở đó chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống vô tính cây Lô hội (Aloe vera Linne.var Sinensis Berger) bằng ph-ơng pháp nuôi cấy in vitrovà ph-ơng pháp giâm hom thân ”.