Đề tài Nghiên cứu xây dựng các giải pháp khai thác chiến lược "phát triển một trục hai cánh" nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam - Trung Quốc

Nhằm mở rộng quan hệ hợp tác kinh tế th-ơng mại với các n-ớc ASEAN, tận dụng lợi thế khu vực đảm bảo sự phát triển của mình, tháng 7/2006, Trung Quốc, thông qua tỉnh Quảng Tây, đề xuất sáng kiến “Cực tăng trưởng mới ASEAN - Trung Quốc” bao gồm ba nội dung lớn: Hợp tác Tiểu vùng Sông Mê Kông mở rộng (GMS); Hợp tác kinh tế biển hay hợp tác kinh tế Vịnh Bắc Bộ mở rộng và Hợp tác kinh tếtrên đất liền hay hợp tác Hành lang kinh tế Nam Ninh - Singapore. Chiến lược này còn được gọi là “Một trục hai cánh”: Một trục là hành langkinh tế Nam Ninh - Singapore, cánh thứ nhất là tiểu vùng Mê Kông mở rộng, cánh thứ hai là khu vực Vịnh Bắc Bộ mở rộng bao gồm vùng biển Việt Nam, Trung Quốc, Philippin, Indonesia, Malaysia và Singapore. Với lợi thế giáp các n-ớc ASEAN cả đất liền vàbiển, Quảng Tây và Vân Nam chính là đầu mối quan trọng cho quan hệ hợp tác Trung Quốc và ASEAN trong sáng kiến này. Sự phát triển của Quảng Tây và Vân Nam sẽ là động lực có tác động trực tiếp đến sự tăng trưởng kinh tế trong khu vực và là các bên của Trung Quốc tham gia trực tiếp vào chiến lược nói trên. Kể từ khi đề xuất sáng kiến này, phía Trung Quốc đã tích cực vận động để các nước ASEAN, nhất là các nước liên quan trực tiếp ủng hộ. Mặc dù có nhiều ý kiến khác nhau, một số nước, trong đó có Việt Nam, chưa thực sự đồng tình với sáng kiến này. Tuy nhiên, phíaTrung Quốc đã triển khai nhiều hoạt động và thể hiện quyết tâm đ-a sáng kiến này thành hiện thực. Với vai trò cầu nối quan trọng giữaASEAN và Trung Quốc, Việt Nam có vị trí vô cùng quan trọng trong sáng kiến mới về hợp tác ASEAN – Trung Quốc. Việt Nam và Trung Quốc đang hợp tác thực hiện sáng kiến Hai hành lang, một vành đai. Trung Quốcvà Việt Nam cũng là những nước thành viên quan trọng trong Hợp tác Tiểu vùng Mê Kông mở rộng. Hợp tác Việt Nam – Trung Quốc trong xây dựng vành đai kinh tếVịnh Bắc Bộ cũng đang tiến triển tốt đẹp. Việc Trung Quốc đề xuất sáng kiến mới này sẽ có tác động đến các nước có liên quan, trong đó trực tiếp và nhiều nhất là đối với Việt Nam. Việt Nam sẽ có nhiều lợi ích khi sáng kiến này được thực hiện, đặc biệt là việc tiếp tục phát triển hợp tác Tiểu vùng Mê Kông và Hai hành lang kinh tế. Tuy nhiên, Việt Nam cũng sẽ phải đối mặt với những thách thức khó lường trước, vì đây là một vấn đề phức tạp và nhạy cảm, nhất là vấn đề Hợp tác trên biển trong bối cảnh còn nhiều bất đồng giữa các bên tham gia. Phía Việt Nam cũng đã có nhiều cuộc họp bàn về chiến lược phát triển “Một trục hai cánh” của Trung Quốc, trong đó Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu đềxuất và báo cáo với Thủ tướng các giải pháp khai thác chiến lược phát triển này nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam với Trung Quốc. Sáng kiến Cực tăng trưởng mới ASEAN - Trung Quốc(chiến lược Một trục hai cánh) là vấn đề lớn liên quan đến hợp tác kinh tế, đối ngoại, chính trị giữa Trung Quốc và các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam. Trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu cấp Bộ, đề tài “Nghiên cứu xây dựng các giải pháp khai thác chiến lược phát triển “Một trục hai cánh” nhằm thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam với Trung Quốc” tập trung chủ yếu vào việc phân tích những ảnh hưởng của việc Trung Quốc thực hiệnsáng kiến này đến quan hệ thương mại giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc, từ đó đưa ra các giải pháp tận dụng cơ hội và đối phó với những thách thức từ việc thực hiện chiến l-ợc “Một trục hai cánh” nhằm phát triển quan hệ hợp tác thương mại Việt Nam - Trung Quốc trong tương lai. Mục tiêu nghiên cứu - Làm rõ ý đồ chiến lược của Trung Quốc trong việc đề xuất ý tưởng “Một trục hai cánh”. - Làm rõ những tác động của việc Trung Quốc thực hiện chiến lược “Một trục hai cánh” đến quan hệ thương mại Việt Nam - Trung Quốc. - Đề xuất các giải pháp tận dụng cơ hội và đối phó với những thách thức từ việc thực hiện chiến lược “Một trục hai cánh” nhằm phát triển quan hệ hợp tác thương mại Việt Nam - Trung Quốc. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu Đối tượng: Những tác động của việc thực hiện chiến lược “Một trục hai cánh” đến quan hệ thương mại Việt Nam - Trung Quốc và những giải pháp tận dụng cơ hội, đối phó với những thách thức từ việc thực hiện chiến lược nói trên. Phạm vi: Tập trung chủ yếu vào những tác động đối với thương mại và đầu tư trong quan hệ hợp tác Việt Nam - Trung Quốc. Phương pháp nghiên cứu - Thu thập tài liệu về các nghiên cứu có liên quan; - Phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh; - Phương pháp chuyên gia. Nội dung nghiên cứu Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, đề tài chia thành ba chương chính như sau: Chương 1:Những nội dung của chiến lược “Một trục hai cánh”. Chương 2:Đánh giá tác động của việc thực hiện chiến lược “Một trục hai cánh” đến quan hệ thương mại Việt Nam - Trung Quốc. Chương 3: Các giải pháp tận dụng cơ hội của việc thực hiện chiến lược “Một trục hai cánh” đểphát triển quan hệ thương mại Việt Nam - Trung Quốc.