Đề tài Những bất cập và hướng sửa đổi, bổ sung bộ luật dân sự hiện nay

Bộ luật dân sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được ban hành ngày 28/10/1995 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/1996. Sự ra đời của Bộ luật dân sự là một bước tiến quan trọng trong việc khẳng định và cụ thể hóa Hiến pháp năm 1992 về các quyền cơ bản của con người trong lĩnh vực dân sự, tạo cơ sở pháp lý nhằm tiếp tục giải phóng mọi năng lực sản xuất, phát huy dân chủ, bảo đảm công bằng xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, pháp nhân và các chủ thể khác, lợi ích nhà nước, lợi ích công cộng, bảo đảm an toàn pháp lý trong quan hệ dân sự, góp phần tạo điều kiện đáp ứng các nhu cầu vật chất, tinh thần của nhân dân và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời kỳ đổi mới. Trong hệ thống pháp luật nước ta, sau Hiến pháp năm 1992, BLDS giữ vị trí đặc biệt quan trọng, đây là văn bản pháp luật điều chỉnh một lĩnh vực rộng lớn các quan hệ xã hội là các giao lưu dân sự của cá nhân, pháp nhân và các chủ thể khác. Qua 9 năm thi hành, về cơ bản, BLDS đã đi vào đời sống xã hội Việt Nam, phát huy vai trò to lớn trong việc tạo lập hành lang pháp lý cho các giao lưu dân sự, tạo chuẩn mực pháp lý cho cách ứng xử của các chủ thể khi tham gia các giao dịch, góp phần làm lành mạnh quan hệ xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các chủ thể. Tuy nhiên, qua 9 năm thực hiện, BLDS cũng đã bộc lộ những hạn chế, bất cập như sau: Theo cách quy định của BLDS thì BLDS phải là đạo luật chung trong hệ thống pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội giữa các chủ thể có địa vị pháp lý bình đẳng như các quan hệ về hôn nhân và gia đình, kinh tế - thương mại, lao động. Song thực tiễn xây dựng và áp dụng pháp luật của nước ta cho thấy nhiều văn bản pháp luật đều khoanh vùng áp dụng của các văn bản đó, không có quy định về mối quan hệ với BLDS nên hiệu lực áp dụng của BLDS đã bị hạn chế rất nhiều.