Đề tài Những vấn đề kinh tế chính trị trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

NHÓM 9: ĐỖ THỊ LOAN NGUYỄN THỊ THU HIỀN NGUYỄN THỊ THANH HOÀNG THỊ THÙY BÀI TẬP NHÓM MÔN: NHỮNG VẤN ĐỂ KINH TẾ CHÍNH TRỊ TRONG TKQĐ LÊN CNXH Ở VIỆT NAM. CÂU HỎI: Khái niệm Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn? Tại sao đảng ta xác định nội dung công nghiệp hóa trong những năm trước mắt phải coi trọng công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn? Khái niệm CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn. Đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu về vấn đề CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn. Sau đây tôi xin đưa ra một vài quan điểm về CNH –HĐH nông nghiệp, nông thôn. Theo tác giả cuốn sách “công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn các nước Châu Á và VIệt Nam” đã hình dung được công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn thực chất là quá trình phát triển nông thôn theo hướng công nghiệp hóa. Cụ thể là: thứ nhất, phát triển các hoạt động kinh tế ngoài nông nghiệp; thứ hai, trang bị công nghệ và vật tư thiết bị tiên tiến cho nông nghiệp; thứ ba, tăng cường kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn phục vụ yêu cầu từng bước đô thị hóa nông thôn. Quan niệm đó đã làm rõ thực chất của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và chỉ ra những nội dung cụ thể của nó. Tuy vậy, tác giả vẫn chưa đề cập đến công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn dưới góc độ một khái niệm “kép”. Trong cuốn “ thực trạng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn” xác định : “ công nghiệp hóa nông thôn là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với việc đổi mới căn bản về công nghệ và kỹ thuật oqr nông thôn tạo nền tảng cho việc phát triển nhanh, bền vững theo hướng nâng cao hiệu quả kinh tế quốc dân với tốc độ cao. Còn công nghiệp hóa nông nghiệp là một bộ phận của công nghiệp hóa nông thôn. Hiện đại hóa nông thôn không chỉ bao gồm công nghiệp hóa, nâng cao trình độ kỹ thuật, công nghệ và tổ chức tỏng các lĩnh vực ngoài sản xuất vật chất ở nông thôn, mà còn bao gồm cả việc không ngừng nâng cao đời sống văn hóa tinh thần, phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng xã hội, hệ thống giáo dục, đào tạo, nâng cao dân trí, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nông dân và các dịch vụ sinh hoạt ở nông thôn. Còn hiện đại hóa nông nghiệp là quá tình không ngừng nâng cao tình độ khoa học – kỹ thuật – công nghê, trình độ tổ chức và quản lý sản xuất nông nghiệp”. Quan niệm này cũng mới chỉ dừng lại ở chỗ coi CNH nông nghiệp là một bộ phận của CNH nông thôn chứ chưa đưa ra quan niệm cụ thể về CNH nông nghiệp là gì. Có nhiều khái niệm về CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn nhưng chưa có khái niệm nào đưa ra một cách rõ ràng CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn là gì. Nhưng theo tác giả của cuốn “ công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn ở bắc trung bộ ” xác định CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn bao gồm bốn khái niệm khác nhau đó là: công nghiệp hóa nông nghiệp, công nghiệp hóa nông thôn, hiện đại hóa nông nghiệp và hiện đại hóa nông thôn. Trong đó: Công nghiệp hóa nông nghiệp là quá trình chuyển từ nền nông nghiệp truyền thống, lạc hậu sang nền nông nghiệp hàng hóa lớn gắn với thị trường, tác động của công nghiệp. Công nghiệp hóa nông thôn là quá trình biến đổi nền kinh tế nông thôn thuần nông san nền kinh tế công nghiệp – dịch vụ, và cùng với nó là lối sống nông nghiệp chuyển sang lối sống công nghiệp. Hiện đại hóa nông nghiệp là quá trình ứng dụng những tiến bộ khoa học – công nghệ tiên tiến vào các khâu sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả. Hiện đại hóa nông thôn là quá trình biến đổi cơ cấu kinh tế nông thôn từ trạng thái kinh tế thuần nông thành khu vực nông thôn phát triển toàn diện, hiện đại dựa trên nền tảng của sự phát triển khoa học – công nghệ, phân công lao động và hợp tác quốc tế. Giữa hiện đại hóa nông nghiệp và hiện đại hóa nông thôn có sự khác nhau nhất định. Nếu hiện đại hóa nông nghiệp là quá trình làm tăng năng suất lao động, tăng chất lượng và giá trị sản phẩm nông nghiệp, thì hiện đại hóa nông thôn ngoài việc đó ra còn phải tạo sự phát triển của công nghiệp, dịch vụ và mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội nông thôn. Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX(tháng 3 – 2002 ) đã chỉ ra nội dung tổng quát của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn gồm hai quá trình là công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn.. Văn kiện ghi: “- Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, gắn với công nghiệp chế biến và thị trường; thực hiện cơ khí hóa, điện khí hóa, thủy lợi hóa, ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ, trước hết là công nghệ sinh học đưa thiết bị, kỹ thuật và công nghệ hiện đại vào các khâu sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nông sản hàng hóa trên thị trường.” “- Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng tăng nhanh tỉ trọng giá trị sản phẩm và lao động các ngành công nghiệp và dịch vụ; giảm dần tỉ trọng sản phẩm và lao động nông nghiệp; xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển nông thôn, bảo vệ môi trường sinh thái; tổ chức lại sản xuất và xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp; xây dựng nông thôn dân chủ, công bằng, văn minh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân ở nông thôn.” Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn tuy có sự khác nhau nhất định về nội dung nhưng lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, bởi vì nước ta có đền ba phần tư dân số sinh sống ở nông thôn và hai phần ba lực lượng lao động làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp, nên nông nghiệp và nông thôn không tách rời nhau, do đó công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và công nghiệp hóa hiện đại hóa nông thôn cũng gắn liền với nhau. Mặt khác, do nước ta tiến hành công nghiệp hóa trong bối cảnh cuộc cách mạng khoa học và công nghệ trên thế giới đang diễn ra rất mạnh mẽ nên không thể chờ đợi thực hiện xong công nghiệp hóa rồi mới tiến hành hiện đại hóa như các nước khác, mà phải gắn liền công nghiệp hóa với hiện đại hóa. Đây cũng là quá trình phát triển hợp logic, logic của sự phát triển “kết hợp những bước tiến tuần tự về công nghệ với việc tranh thủ những cơ hội đi tắt, đón đầu, hình thành những mũi nhọn phát triển theo trình độ tiên tiến của khoa học – công nghệ thế giới” Trên cơ sở kế thừa và phát triển các quan niệm nêu trên có thể đi đến thống nhất quan niệm chung về CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn như sau: CNH- HĐH nông nghiệp, nông thôn là quá trình hoàn thiện phương thức tổ chức, phương thức quản lý và ứng dụng tiến bộ khoa học – công nghệ vào hoạt động sản xuất kinh doanh, nhằm xóa bỏ cơ cấu kinh tế nông nghiệp và nông thôn truyền thống, xây dựng cơ cấu kinh tế và kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn hiện đại, đưa nông thôn phát triển nhanh và bền vững. Đây là một quá trình thống nhất bao gồm hai mặt: một mặt, đó là quá trình xây dựng và phát triển hệ thống cơ sở vật chất – kỹ thuật để chuyển đổi một cách căn bản từ lao động thủ công là chính sang lao động sử dụng máy móc với công nghệ tiên tiến, hiện đại trong tất cả các lĩnh vực và ngành nghề ở nông thôn; mặt khác, đó là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế - xã hội nông thôn từ kinh tế thuần nông, khép kín, phụ thuộc chặt chẽ vào đất canh tác sang nền kinh tế phát triển toàn diện, gắn nông nghiệp với công nghiệp và các ngành phi nông nghiệp khác trên địa bàn nông thôn, từng bước đô thị hóa nông thôn. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là một bộ phận quan trọng của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là một vấn đề rộng lớn và phức tạp. Bởi vậy việc xác định được nội hàm của khái niệm này sẽ góp phần làm rõ nội dung CNH - HĐH nông nghiệp nông thôn và do đó đưa ra được phương hướng và các biện pháp thích hợp thúc đấy nông nghiệp , nông thôn không ngừng phát triển tiến lên hiện đại. Sự cần thiết của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn ở Việt Nam. 2.1 Sự cần thiết CNH-HĐH NN-NT trong những năm trc mắt 2.1.1Quan điểm của Đảng về CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn ở Việt Nam. Từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta luôn khẳng định tầm quan trọng của vấn đề nông dân, nông nghiệp và nông thôn. Trong quá trình đổi mới, Đảng ta xác định công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là một trong những nội dung cơ bản của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Sự nghiệp công nghiệp hóa đất nước được Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo thực hiện từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III (năm 1960) nhưng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn thì phải đến Đại hội VIII (năm 1996) mới được đề cập một cách đầy đủ. Tại đại hội IX (năm 2001), một lần nữa Đảng lại xác định Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội được thông qua Đại hội VII và các nghị quyết của Trung ương khóa VII, tiếp tục khẳng định, làm rõ quan điểm công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và kinh tế nông thôn, theo hướng hiện đại gắn liền với phát triển một nền nông nghiệp toàn diện là nhiệm vụ trung tâm nhằm từng bước xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, không ngừng nâng cao năng suất lao động xã hội và cải thiện đời sống nhân dân. Hội nghị lần thứ V Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII đã ra nghị quyết về: “Tiếp tục đổi mới và phát triển kinh tế - xã hội nông thôn”. Nghị quyết đã khẳng định: Trải qua các thời kỳ cách mạng từ khi thành lập đến nay, Đảng ta luôn luôn khẳng định tầm quan trọng của vấn đề nông dân, nông nghiệp và nông thôn…lấy nông nghiệp làm mặt trận hàng đầu và là khâu đột phá. Nghị quyết V đã xác định một hệ thống quan điểm nhằm tiếp tục đổi mới và phát triển nông nghiệp, nông thôn nước ta trong giai đoạn mới: Đặt sự phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là nhiệm vụ chiến lược có tầm quan trọng hàng đầu. Thực hiện nhất quán và lâu dài chính sách kinh tế nhiều thành phần trong nông nghiệp và kinh tế nông thôn theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Gắn sản xuất với thị trường, mở rộng sản xuất đi đôi với mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản, đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật và công nghệ, để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Gắn phát triển kinh tế với phát triển văn hóa - xã hội, nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài; bảo vệ và phát triển tài nguyên, cải thiện môi trường sinh thái, xây dựng nông thôn mới. Đổi mới kinh tế đi đôi với đổi mới hệ thống chính trị trong nông thôn. Những quan điểm trên đây, phản ánh nhận thức mới, là bước phát triển tư duy lãnh đạo của Đảng trong quá trình phát triển nông nghiệp, nông thôn nước ta. Đại hội lần thứ VIII và các Nghị quyết Trung ương IV, Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị (Khóa VIII) tiếp tục cụ thể hóa hơn về nội dung công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Nghị quyết Trung ương IV (Khóa VIII) chỉ rõ: Phát triển nông nghiệp và nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hợp tác hóa, dân chủ hóa. Nghị quyết xác định đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với phân công lao động ở nông thôn, giải quyết vấn đề thị trường tiêu thụ nông sản; phát triển mạnh các hình thức kinh tế hợp tác, đổi mới hoạt động của các cơ sở quốc doanh trong nông nghiệp và nông thôn; phát triển các cơ sở quốc doanh ở vùng sâu, vùng xa. Trong Nghị quyết số 06 của Bộ Chính trị (Khóa VIII) về một số vấn đề phát triển nông nghiệp và nông thôn đã khẳng định 4 quan điểm và 6 mục tiêu phát triển. Về quan điểm: Coi trọng thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn, đưa nông nghiệp và kinh tế nông thôn lên sản xuất lớn là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng cả trước mắt và lâu dài, là cơ sở để ổn định tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, củng cố liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, gắn phát triển nông nghiệp với công nghiệp chế biến, ngành nghề, gắn sản xuất với thị trường để hình thành sự liên kết nông-công nghiệp-dịch vụ và thị trường ngay trên địa bàn nông thôn và trên phạm vi cả nước; gắn phát triển nông nghiệp với xây dựng nông thôn mới. Phát huy lợi thế của từng vùng và cả nước, áp dụng nhanh các tiến bộ khoa học, công nghệ để phát triển nông nghiệp hàng hóa đa dạng, đáp ứng ngày càng cao nhu cầu nông sản thực phẩm và nguyên liệu công nghiệp, hướng mạnh ra xuất khẩu. Phát triển nền nông nghiệp với nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, cùng với kinh tế hợp tác xã dần trở thành nền tảng, hợp tác và hướng dẫn kinh tế tư nhân phát triển theo đúng pháp luật. Tiếp tục phát triển nhiều hình thức kinh tế hợp tác, các loại hình hợp tác xã dịch vụ cho kinh tế hộ nông dân, từng bước xây dựng các hợp tác xã nông nghiệp theo Luật hợp tác xã. Đại hội IX của Đảng và nhất là Nghị quyết Trung ương V về “Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn thời kỳ 2001-2010” đã làm rõ hơn những nội dung tổng quát và quan điểm của Đảng về công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Đó là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa lớn, gắn với công nghiệp chế biến và thị trường, thực hiện cơ khí hóa, điện khí hóa, thủy lợi hóa, ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ, trước hết là công nghệ sinh học, đưa thiết bị, kỹ thuật và công nghệ hiện đại vào các khâu sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nông sản hàng hóa trên thị trường. Đó là quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng tăng nhanh tỷ trọng giá trị sản phẩm và lao động các ngành công nghiệp và dịch vụ; giảm dần tỷ trọng sản phẩm và lao động nông nghiệp; xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội, quy hoạch phát triển nông thôn, bảo vệ môi trường sinh thái; tổ chức lại sản xuất và xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp, xây dựng nông thôn dân chủ, công bằng, văn minh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân ở nông thôn. Đồng thời Nghị quyết cũng chỉ rõ 5 quan điểm về đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn: Đó là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất, chú trọng phát huy nguồn lực con người, ứng dụng rộng rãi thành tựu khoa học, công nghệ, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát huy lợi thế của từng vùng gắn với thị trường để sản xuất hàng hóa quy mô lớn với chất lượng và hiệu quả cao, bảo vệ môi trường, phòng chống, hạn chế và giảm nhẹ thiên tai, phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững. Dựa vào nội lực là chính, đồng thời tranh thủ tối đa các nguồn lực từ bên ngoài. Kết hợp chặt chẽ các vấn đề kinh tế và xã hội, xây dựng tiềm lực và thế trận quốc phòng toàn dân trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng đã tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí của nông dân, nông nghiệp, nông thôn, đồng thời chỉ rõ định hướng phát triển về kinh tế: Tạo chuyển biến mạnh mẽ trong sản xuất nông nghiệp, kinh tế nông thôn và nâng cao đời sống nhân dân. Vì vậy, hiện nay và trong nhiều năm tới vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng. Phải coi trọng đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn hướng tới xây dựng một nền nông nghiệp hàng hóa lớn, đa dạng, phát triển nhanh và bền vững, có năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh cao, tạo điều kiện từng bước hình thành nền nông nghiệp sạch. 2.1.2Sự cần thiết của công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn ở nước ta hiện nay. Trong khi coi CNH, HĐH là nhiệm vụ trung tâm trong suốt thời kỳ quá độ lên CNXH ở nước ta Đảng ta vẫn xác định nội dung của CNH, HĐH đất nước trong những năm trước mắt là “coi trọng CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn”. Điều đó bắt nguồn từ vai trò của nông nghiệp, nông thôn trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội và những lợi thế phát triển của Việt Nam hiện nay. Cụ thể, việc tiến hành CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn ở nước ta xuất phát từ những nguyên nhân chủ yếu sau: Thứ nhất, xuất phát từ yêu cầu đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Lương thực là sản phẩm tiêu dùng thiết yếu đối với cuộc sống con người, nhất là đối với một nước có truyền thống tiêu dùng lúa gạo như Việt Nam. Vì vậy, vấn đề đảm bảo an ninh lương thực quốc gia là nhân tố quan trọng hàng đầu để ổn định kinh tế, chính trị, xã hội, nhờ đó thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, thực hiện phân công lại lao động xã hội hợp lý hơn. Không chỉ ở Việt Nam mà ngay cả các nước Đông Á, sự phát triển nông nghiệp vẫn được coi là một trong các nhân tố quan trọng tạo nên sự thần kỳ của họ trong nửa cuối của thế kỷ trước. Quy mô dân số Việt Nam ngày càng tăng lên rất nhanh, trong khi đó quỹ đất nông nghiệp của nước ta lại ít. Do đó, để áp ứng đầy đủ nhu cầu lương thực cho hơn 85 triệu dân đòi hỏi nông nghiệp phải được CNH, HĐH để tạo sự phát triển vượt bậc về năng suất và sản lượng cây trồng, vật nuôi. Vả lại, nếu nông nghiệp không sản xuất đủ lương thực thì việc dùng ngoại tệ để nhập khẩu lương thực sẽ đè nặng lên chi tiêu của chính phủ, do đó sẽ ngăn cản việc nhập khẩu máy móc, công nghệ, nguyên nhiên vật liệu công nghiệp hóa đất nước. Thực tế đó nói lên rằng, nếu trong cơ cấu kinh tế quốc dân mà không có một nền nông nghiệp phát triển để đảm bảo đầy đủ lương thực cho con người thì toàn bộ nền kinh tế sẽ gặp không ít khó khăn trong việc tạo ra tốc độ tăng trưởng cao. Do đó, vấn đề an ninh lương thực là nhiệm vụ thường xuyên của quốc gia cũng như từng địa phương. Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong việc giải quyết vấn đề lương thực (từ một nước thiếu lương thực triền miên trở thành nước xuất khẩu gạo lớn của thế giới), được các nước đành giá cao. Tuy vậy, hiện nay vấn đề an toàn lương thực vẫn phải được quan tâm, bởi lương thực bình quân hiện tại vẫn chưa đạt mức tiêu chuẩn an ninh lương thực mà Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) của Liên hợp quốc đưa ra là 500 kg/người/năm (cao nhất như năm 2003 ở Việt Nam cũng mới đạt 464,5 kg/người). Mặt khác, đất canh tác đang có xu hướng ngày càng giảm do bị chuyển mục đích sử dụng sang lĩnh vực phi nông nghiệp cùng với tình trạng mất mùa do thiên tai bất thường vẫn thường xuyên xảy ra. Thực tế là, cho đến năm 2002 mặc dù mức lương thực bình quân đạt 456,4kg/người nhưng cả nước vẫn còn 22,5% số gia đình bị thiếu ăn, trong đó có 6-85 gia đình bị đói. Mức an ninh lương thực được tính toán dựa vào tổng mức nhu cầu về ăn, nhu cầu chế biến thực phẩm, làm giống thức ăn cho chăn nuôi gia sú, xuất khẩu và dự trữ chiến lược của Nhà nước, do đó nhu cầu dự trữ quốc gia là rất lớn. hiện nay, mặc dù cơ cấu bữa ăn đã có sự thay đổi theo hướng giảm sản lượng lương thực trong khẩu phần ăn của mỗi người, song do quy mô dân lớn nên tổng mức nhu cầu về lương thực vẫn lớn theo. Nếu theo tiêu chuẩn của tổ chức lương thực và nông nghiệp thế giới về an ninh lương thực như trên thì Việt Nam cần đạt mức sản lượng lương thực trên khoảng 40 triệu tấn. Vì vậy, việc tập trung nguồn lực cho phát triển nông nghiệp trên cơ sở đẩy mạnh CNH, HĐH nông nghiệp là nhiệm vụ hàng đầu hiện nay. Muốn đảm bảo cho nông nghiệp có một sản lượng lớn, một tốc độ tăng trưởng cao cần phải có được những loại giống cây, giống con năng suất cao, chất lượng tốt đi đôi với phát triển cơ giới hóa các khâu của quá trình sản xuất nông nghiệp, từ làm đất đến tưới tiêu, chăm bón thu hoạch và chế biến. điều đó chỉ thực hiện được khi nông nghiệp và nông thôn được CNH, HĐH. Nói cách khác, phải có sự tác động của công nghiệp vào nông nghiệp để tạo một nền nông nghiệp phát triển bền vững, đảm bảo nhu cầu của xã hội và tăng sản lượng xuất khẩu, thực hiện tốt chủ trương “đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia, nâng cao hiệu quả sản xuất lúa gạo” mà hội nghị lần thứ năm ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) đã xác định. Thứ hai, xu