Đề tài Phân tích hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Huế

KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga Do hạn chế về mặt thời gian và kinh nghiệm bản thân nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhậnđượcsự thông cảm và ý kiếnđóng góp của quý thầy cô, cơ quan và các bạnđểđề tàiđược hoàn thiện hơn. Xin chân thành cám ơn! Huế, tháng 05 năm 2012 Sinh viên Trương Ngọc Vân Nga MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................1 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. ...................................................................................6 1.1 Khái niệm, vai trò hoạt động kinh doanh ngoại tệ của NHTM .................................6 1.1.1 Khái niệm hoạt động kinh doanh ngoại tệ..............................................................6 1.1.2 Vai trò của hoạt động kinh doanh ngoại tệ với NHTM..........................................7 1.2 Các hình thức kinh doanh ngoại tệ cơ bản của NHTM .............................................8 1.2.1 Giao dịch giao ngay (Spot) .....................................................................................8 1.2.1.1 Giao dịch Spot .....................................................................................................8 1.2.1.2 Arbitrage..............................................................................................................9 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga 1.2.2 Giao dịch có kỳ hạn (Forward).............................................................................10 1.2.3 Giao dịch hoán đổi (Swap) ...................................................................................11 1.2.4 Giao dịch hợp đồng quyền chọn (Option) ............................................................12 1.2.5 Giao dịch hợp đồng tương lai (Future).................................................................14 1.3 Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động kinh doanh ngoại tệ..............................................14 1.3.1 Doanh số mua bán ngoại tệ ..................................................................................14 1.3.2 Thu nhập từ kinh doanh ngoại tệ ..........................................................................15 1.3.4 Lợi nhuận từ kinh doanh ngoại tệ.........................................................................16 1.4 Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển hoạt động kinh doanh ngoại tệ của NHTM.......16 1.4.1 Các nhân tố chủ quan ...........................................................................................16 1.4.1.1 Nguồn nhân lực .................................................................................................16 1.4.1.2 Cơ sở vật chất ....................................................................................................17 1.4.1.3 Quy trình thủ tục................................................................................................17 1.4.1.4 Quản trị rủi ro ....................................................................................................18 1.4.2 Các nhân tố khách quan.......................................................................................18 1.4.2.1 Cơ sở pháp lý .....................................................................................................18 1.4.2.2 Điều kiện thị trường...........................................................................................19 1.4.2.3 Rủi ro tỷ giá .......................................................................................................19 CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ TẠI NGÂN HÀNG BIDV CHI NHÁNH HUẾ. ................................................................20 2.1 Khái quát về ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Huế .................20 2.1.1 Sơ lược về ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam..........................................20 2.1.2 Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Huế. ..............................................................................................20 2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển chi nhánh Thừa Thiên Huế.................................................................................................................................21 2.1.4. Các lĩnh vực hoạt động ........................................................................................21 2.1.5. Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý ......................................................................22 2.1.6. Môi trường hoạt động kinh doanh .......................................................................25 2.1.7. Tình hình lao động...............................................................................................25 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga 2.1.8. Tình hình tài sản và nguồn vốn của BIDV Chi nhánh Huế.................................27 2.1.9 Tình hình hoạt động kinh doanh của BIDV Chi nhánh Huế giai đoạn 2009 - 2011. ..............................................................................................................................30 2.2.2 Phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh ngoại tệ của BIDV Chi nhánh Huế ...........35 2.2.2.1 Phân tích tổng doanh số mua bán ngoại tệ ........................................................35 2.2.2.3 Phân tích doanh số mua bán ngoại tệ theo loại tiền tệ. .....................................42 2.2.2.4 Phân tích doanh số mua bán ngoại tệ theo loại sản phẩm. ................................46 2.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại ngân hàng...............48 2.4 Đánh giá thực trạng phát triển hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Huế. .........................................................................53 2.4.1 Thu từ kinh doanh ngoại tệ...................................................................................56 2.4.2 Chi từ kinh doanh ngoại tệ ...................................................................................58 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ CỦA NGÂN HÀNG BIDV CHI NHÁNH HUẾ .................................................60 3.1 Cơ sở đề ra giải pháp ...............................................................................................60 3.1.1 Đánh giá chung về thực trạng KDNT của BIDV Huế. ........................................60 3.1.2 Đánh giá thuận lợi và khó khăn............................................................................61 3.1.2.1 Thuận lợi............................................................................................................61 3.1.2.2 Khó khăn............................................................................................................62 3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động KDNT tại BIDV Chi nhánh Huế. .65 3.2.1 Đa dạng hoá các nghiệp vụ KDNT và phát triển các nghiệp vụ sẵn có. ..............65 3.2.2 Xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp ...........................................................66 3.2.3 Xây dựng hệ thống quản trị rủi ro ........................................................................67 3.2.5 Hoàn thiện yếu tố công nghệ ................................................................................69 3.2.6 Hoàn thiện quy trình thủ tục.................................................................................69 3.2.7 Phối hợp với các hoạt động liên quan trực tiếp tới KDNT ..................................71 3.2.8 Xây dựng chính sách khách hàng đúng đắn và hiệu quả......................................71 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................74 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga DANH MỤC BẢNG Bảng 1: Tình hình lao động tại BIDV Thừa Thiên Huế từ 2009-2011 .........................26 Bảng 2: Tình hình tài sản và nguồn vốn của BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong ba năm 2009 -2011 ........................................................................................................29 Bảng 3: Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong ba năm 2009 -2011 .............................................................................................................31 Bảng 4: Doanh số mua bán ngoại tệ của BIDV Chi nhánh Huế quy đổi ra USD qua ba năm 2009 - 2011 ............................................................................................................36 Bảng 5: Phân tích tình hình mua bán ngoại tệ theo đối tượng ......................................40 Bảng 6: Tình hình mua ngoại tệ theo nguyên tệ............................................................43 Bảng 7: Tình hình bán ngoại tệ theo nguyên tệ.............................................................44 Bảng 8: Thị phần doanh số mua bán ngoại tệ của một số Ngân hàng năm 2010..........53 Bảng 9: Kết quả hoạt động kinh doanh ngoại tệ của BIDV Chi nhánh Huế trong giai đoạn 2009 – 2011 ..........................................................................................................54 Bảng 10: Đánh giá hiệu quả hoạt động KDNT của BIDV Huế giai đoạn 2009 – 201156 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga DANH MỤC HÌNH Hình 1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý ..........................................................................22 Hình 2: Tỷ giá chính thức và tỷ giá thị trường tự do theo ngày, VND/USD, 2009-2011 .......................................................................................................................................50 Hình 3: Biểu đồ xuất nhập khẩu của tỉnh Thừa Thiên Huế ba năm 2009 -2011...........51 Hình 4: Biểu đồ kết quả kinh doanh ngoại tệ của Ngân hàng BIDV Huế giai đoạn 2009 – 2011 ...................................................................................................................55 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT NHNN: Ngân hàng Nhà nước NHTM: Ngân hàng thương mại KDNT: Kinh doanh ngoại tệ BIDV: Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam TW: Trung Ương ATM: Máy rút tiền tự động POS: Thiết bị bán hàng UNDP: Chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc EU: Liên minh Châu Âu UBND: Uỷ ban nhân dân CV/UBND: Công văn/Uỷ ban nhân dân L/C: Thư tín dụng BSMS: Dịch vụ gửi nhận tin nhắn qua điện thoại di động TG: Tiền gửi TCKT: Tổ chức kinh tế TCTD: Tổ chức tín dụng GTCG: Giấy tờ có giá CN: Cá nhân DPRR: Dự phòng rủi ro USD: Đô la Mỹ VND: Đồng Việt Nam EUR: Âu kim/ Đồng Euro JPY: Yên Nhật GBP: Bảng Anh TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI N TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga SGD: Đô la Singapor CAD: Đô la Canada AUD: Đô la Úc HKD: Đô la Hồng Kông CHF: Franc Thuỵ Sĩ THB: Bạt Thái Lan NOK: Cua-ron Na Uy SEK: Cua-ron Thuỵ Điển G/L: Phân hệ Kế toán tổng hợp GDV: Giao dịch viên TNHHNN 1 TV: Trách nhiệm hữu hạn Nhà nước 1 thành viên ACB: Ngân hàng Á Châu VPBank: Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng Sacombank: Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín DongA Bank: Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đông Á Techcombank: Ngân hàng Kỹ Thương Việt Nam Interbank: Liên Ngân hàng SGTT: Sài Gòn Thương Tín TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga 1 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Nếu như trước đây thu nhập chủ yếu của các ngân hàng thương mại là từ hoạt động tín dụng thì ngày nay, trong xu thế toàn cầu hóa nền kinh tế, thu nhập từ những hoạt động dịch vụ hiện đại đã trở thành những nguồn thu nhập quan trọng đối với mỗi ngân hàng. Tuy rằng thu nhập chính của các ngân hàng thương mại vẫn từ hoạt động tín dụng nhưng cơ cấu thu nhập này có xu hướng thay đổi dần theo hướng giảm tỷ trọng thu nhập từ hoạt động tín dụng và tăng tỷ trọng nguồn thu nhập từ các hoạt động dịch vụ khác. Trong số đó có hoạt động kinh doanh ngoại tệ. Trong những năm qua, Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam đã rất quan tâm đến hoạt động kinh doanh ngoại tệ. Có thể nói rằng hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại BIDV đã đạt được những kết quả hết sức thuyết phục, mang lại nguồn lợi nhuận đáng kể cho Ngân hàng. Đến 30/9/2011, cùng với ngân hàng Nông nghiệp, BIDV là một trong hai ngân hàng đã phủ sóng mạng lưới trên cả 63 tỉnh/thành phố của cả nước, là ngân hàng đứng thứ 3/42 ngân hàng thương mại về số lượng mạng lưới, với 629 điểm mạng lưới (114 chi nhánh/sở giao dịch, 373 phòng giao dịch và 142 quỹ tiết kiệm), 1.295 ATM và 5.768 POS. Do vậy, ngân hàng BIDV có một lợi thế hết sức to lớn đối với hoạt động kinh doanh ngoại tệ. Cùng với Hội sở chính, chi nhánh BIDV tại Huế cũng đã và đang triển khai hoạt động kinh doanh ngoại tệ. Trên nền tảng kinh doanh ngoại tệ của Hội sở chính, Chi nhánh đã đưa vào áo dụng hầu hết các loại hình giao dịch và bước đầu đã đạt được những thành quả nhất định, đem lại nguồn thu và lợi nhuận cho Chi nhánh. Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại BIDV Huế vẫn còn nhiều hạn chế, doanh số mua bán ngoại tệ chưa cao, lợi nhuận đóng góp vào tổng lợi nhuận của Chi nhánh vẫn khá thấp, các yếu tố về mặt con người, nguồn nhân lực, cơ sở vật chất... vẫn còn nhiều hạn chế, chưa thực sự xứng với tiềm năng hiện có. Xuất phát từ thực tế đó, tôi tiến hành lựa chọn và thực hiện đề tài: "Phân tích hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Huế” cho khoá luận tốt nghiệp của mình. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga 2 2. Mục tiêu nghiên cứu - Trình bày các vấn đề lý luận khái quát cơ bản về hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại ngân hàng thương mại. - Tìm hiểu và phân tích thực trạng kinh doanh ngoại tệ tại ngân hàng BIDV chi nhánh Huế. - Trên cơ sở đánh giá thực trạng và những kết luận riêng sau khi đã thực hiện đề tài, đề xuất một số giải pháp nhằm mở rộng và phát triển hoạt động kinh doanh ngoại tệ trong tương lai. 3. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu thực tế hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại Ngân hàng BIDV Chi nhánh Huế. 4. Phạm vi nghiên cứu - Thời gian nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu biến động hoạt động kinh doanh ngoại tệ của Ngân hàng BIDV Chi nhánh Huế trong ba năm 2009 - 2011. - Địa điểm nghiên cứu: Tại ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Huế (35 Bến Nghé, Thành phố Huế, Thừa Thiên Huế). - Nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu hoạt động kinh doanh ngoại tệ của Chi nhánh BIDV Huế. 5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài, tôi đã tiến hành nghiên cứu theo các phương pháp sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tôi đã nghiên cứu một số tài liệu liên quan đến hoạt động kinh doanh ngoại tệ như các giáo trình có liên quan đến hoạt động kinh doanh ngoại tệ; các quy định hiện hành của Ngân hàng Nhà nước và những quy định của Hội sở chính áp dụng cho Chi nhánh về hoạt động kinh doanh ngoại tệ. Qua đó giúp tôi phần nào nắm được cơ sở lý luận của hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại Ngân hàng thương mại nói chung và tại Chi nhánh BIDV Huế nói riêng. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga 3 - Phương pháp quan sát: Tôi đã được trực tiếp quan sát quy trình giao dịch của một số nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ tại Chi nhánh, qua đó hiểu hơn về thực tế của hoạt động này. - Phương pháp phỏng vấn trực tiếp: Với sự giúp đỡ nhiệt tình từ phía Chi nhánh, tôi đã được phỏng vấn, xin ý kiến của một số cán bộ chuyên trách về lĩnh vực kinh doanh ngoại tệ tại Chi nhánh như Trưởng phòng Kế hoạch - Tổng hợp; nhân viên chuyên trách về hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại phòng Kế hoạch – Tổng hợp; Trưởng phòng Tín dụng khách hàng doanh nghiệp; Trưởng phòng Giao dịch khách hàng Qua đó, tôi được cung cấp nhiều thông tin hữu ích liên quan đến lĩnh vực hoạt động này để thực hiện tốt hơn đề tài của mình. - Phương pháp xử lý, phân tích số liệu: Tôi đã sử dụng các phương pháp xử lý số liệu như sau:  Phương pháp so sánh bằng số tuyệt đối: Là hiệu số của hai chỉ tiêu: ∆y = y1 - y0 Trong đó: ∆y: chênh lệch tăng giảm của chỉ tiêu kinh tế y1: chỉ tiêu năm sau y0: chỉ tiêu năm trước  Phương pháp so sánh bằng số tương đối ∆y = Trong đó: ∆y: chênh lệch tương đối của chỉ tiêu kinh tế y1: chỉ tiêu năm sau y0: chỉ tiêu năm trước TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga 4 6. Kết cấu đề tài Tên đề tài: “PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGOẠI TỆ TẠI NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH HUẾ”. Ngoài phần đặt vấn đề, kết luận, kiến nghị và các phụ lục, nội dung chính của đề tài bao gồm ba chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại ngân hàng thương mại. Chương 2. Thực trạng hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Huế. Chương 3. Một số nhận xét, giải pháp để phát triển hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Huế. 7. Tính mới của đề tài Hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại Ngân hàng thương mại không phải là một hoạt động mới nhưng trên thực tế địa bàn tỉnh, thành phố Huế thì hoạt động này chưa thực sự sôi động, các giao dịch chỉ mới được thực hiện rất đơn giản, nhỏ lẻ nên hoạt động này vẫn chưa khai thác hết được những tiềm năng và lợi ích mà nó có thể mang lại cho cả Ngân hàng và Doanh nghiệp. Do đó, tôi lựa chọn và thực hiện đề tài này nhằm mục đích tìm ra được nguyên nhân, từ đó đưa ra giải pháp để giúp Ngân hàng có thể phát triển hơn nữa hoạt động này. Theo như tôi tìm hiểu thì đề tài của tôi tại trường Đại học Kinh tế Huế chưa có ai thực hiện trước đây. Do đó đề tài của tôi có thể xem là một đề tài mới tại trường. Tôi cũng đã tìm được một số tài liệu tham khảo là những đề tài nghiên cứu khoa học hoặc khóa luận tốt nghiệp đã được thực hiện trước đây thông qua mạng Internet như: - Đề tài “Phân tích tình hình hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương tín Chi nhánh Đà Nẵng” của sinh viên Nguyễn Thị Thu Dung , Lớp 32K07.1, Khoa Tài Chính – Ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI N TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga 5 - Đề tài “Phát triển hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam” của sinh viên Trang Quốc Hưng, Lớp Ngân hàng 46B, Khoa Tài Chính - Ngân hàng thực hiện. Đề tài của tôi có tính mới hơn so với những đề tài tôi tham khảo là tôi đã phân tích kỹ hơn các chỉ tiêu, nguyên nhân ảnh hưởng đến hoạt động KDNT, qua đó đưa ra những giải pháp thiết thực để cải thiện tình hình hoạt động tại đơn vị thực tập. Tôi hy vọng những giải pháp đề xuất của tôi sẽ được đơn vị xem xét và ứng dụng vào thực tế. Do hạn chế về mặt thời gian, kiến thức và mức độ tiếp xúc, cọ xát với thực tế hoạt động kinh doanh ngoại tệ tại Chi nhánh nên những vấn đề tôi nghiên cứu và phân tích vẫn còn những hạn chế và thiếu sót, rất mong được quý thầy cô, quý đơn vị và bạn bè đóng góp ý kiến nhằm hoàn thiện hơn nữa đề tài này. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ KLTN: Phân tích hoạtđộngkinh doanh ngoại tệtại BIDV Huế SVTH: Trương NgọcVân Nga