Đề tài Phân tích sự hiểu biết và thái độ đối với đĩa nhạc lậu của người dân nội thành Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KHOA TOÁN THỐNG KÊ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Đề tài : PHÂN TÍCH SỰ HIỂU BIẾT VÀ THÁI ĐỘ ĐỐI VỚI ĐĨA NHẠC LẬU CỦA NGƢỜI DÂN NỘI THÀNH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Giảng viên hƣớng dẫn: TS.NGUYỄN VĂN TRÃI Nhóm sinh viên thực hiện: blue sky VŨ ĐÌNH HƢỚNG TRẦN MINH HOÀNG HUỲNH KIM TÀI NGUYỄN PHÙNG TRÚC MAI LÊ THÙY LINH Lớp : Thống kê kinh doanh _Khóa 34 TÓM LƢỢC ĐỀ TÀI Nghiên cứu nhằm mục đích tìm hiểu thực trạng sử dụng đĩa nhạc lậu của ngƣời dân .Hiểu biết và cảm nhận của ngƣời dân về tác hại đĩa nhạc lậu .Khám phá và xây dựng các yếu tố tác động đến hành vi nhận thức của ngƣời dân trong việc sử dụng đĩa nhạc lậu cho mục đích giải trí. Trên cơ sở lý thuyết về quyền tác giả trong sở hữu trí tuệ,các quy định xử phạt hành chính đối với ngƣời sử dụng băng đĩa trái pháp luật và nghiên cứu định tính khám phá tại nội thành thành phố Hồ Chí Minh.Một nghiên cứu định lƣợng sơ bộ với mẫu 30 ngƣời để đánh giá sơ bộ về nội dung và các thang đo cảm nhận .Và một nghiên cứu định lƣợng chính thức với một mẫu 258 ngƣời thƣờng xuyên nghe nhạc và đã từng sử dụng đĩa nhạc thƣờng xuyên trong 6 tháng trƣớc để phân tích và đo lƣờng cảm nhận của từng nhóm có sử dụng đĩa lậu,sử dụng đĩa gốc và không sử dụng đĩa. Kết quả phân tích mô tả cho thấy theo cảm nhận của mọi ngƣời thì chất lƣợng âm thanh và nội dung đĩa lậu không đƣợc đảm bảo.Và với những ngƣời thƣờng xuyên sử dụng đĩa lậu thì lại có 1 khoảng một nữa hài lòng về chất lƣợng nội dung và âm thanh đĩa.Độ tiện ích đƣợc mọi ngƣời đánh giá cao ở đĩa nhạc lậu chính là số lƣợng bài hát cao hơn so với đĩa nhạc gốc.Và với những nhóm mua đĩa nhiều cũng vì lý do là đĩa nhạc lậu rẻ so với đĩa gốc.Về tác hại thì đa số mọi ngƣời đều nghĩ về tác hại trực tiếp đó là đĩa lậu làm hƣ đầu đĩa.Mọi ngƣời hiện nay có vẻ chƣa tiếp cận đến internet nhiều ,chủ yếu mọi ngƣời quan tâm đến các chƣơng trình trên truyền hình .Mọi ngƣời đa số cho rằng trách nhiệm vi phạm là của chủ cửa hàng chứ không phải là ở ngƣời mua.Phƣơng tiện tuyên truyền đƣợc đại đa số biết đến tác hại là báo chi và internet.Đa số hiểu biết về tác hại của đĩa nhạc lậu,và mọi ngƣời đa số đều thờ ơ đối với những ngƣời bán đĩa nhạc lậu. Từ các kết quả phân tích biệt số ta thấy rằng giữa hai nhóm ngƣời dùng đĩa nhạc bản quyền và đĩa nhạc lậu chúng ta thấy nhân tố khả năng nhận biết các kênh giải trí khác ngoài đĩa nhạc là nhân tố quan trọng nhất trong sự phân biệt hai nhóm ngƣời sử dụng đĩa nhạc tiếp theo là nhân tố cảm nhận về mức độ tiện ích khi sử dụng đĩa nhạc lậu. Các kết quả góp phần vào giúp các ca sĩ,nhạc sĩ và các nhà sản xuất băng đĩa có cái nhìn toàn diện về cảm nhận và hành vi của ngƣời tiêu dùng,giúp chính phủ đo lƣờng các độ hiểu quả của các chính sách ban hành .Từ đó sẽ có các biện pháp khắc phục cho vấn nạn đĩa nhạc lậu i MỤC LỤC TÓM LƢỢC ĐỀ TÀI .................................................................................................................. i MỤC LỤC ................................................................................................................................. ii DANH MỤC BẢNG BIỂU,SƠ ĐỒ .......................................................................................... iii CHƢƠNG 1 : GIỚI THIỆU ........................................................................................................1 1.1 Bối cảnh đĩa nhạc lậu trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ...............................................1 1.2 Vấn đề nghiên cứu ............................................................................................................5 1.3 Mục tiêu nghiên cứu ..............................................................................................................5 1.4 Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu...........................................................................................5 1.5 Kết cấu báo cáo nghiên cứu : .................................................................................................6 CHƢƠNG 2 : CƠ SỞ LÝ THUYẾT ...........................................................................................7 2.1 Quyền tác giả ........................................................................................................................7 2.2 Đĩa nhạc gốc – đĩa nhạc lậu ...................................................................................................7 2.2.1 Đĩa nhạc gốc: ..................................................................................................................7 2.2.2 Đĩa nhạc lậu :..................................................................................................................8 2.3 Quy định xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực đĩa nhạc. ......8 2.3.1 Tại Việt Nam ..................................................................................................................8 2.3.2 Tại Mỹ............................................................................................................................8 2.4 Truyền hình giao thức internet :. ...........................................................................................9 2.5 Đo lƣờng hiểu biết và thái độ............................................................................................... 10 2.6 Thang đo: ............................................................................................................................ 11 2.7 Tóm tắt : .............................................................................................................................. 12 CHƢƠNG 3 : PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................... 13 3.1 Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................................ 13 3.2 Cách tiếp cận: ...................................................................................................................... 13 3.3 Chiến lƣợc nghiên cứu: ....................................................................................................... 14 3.4 Phƣơng pháp thu thập dữ liệu: ............................................................................................ 14 3.4.1 Dữ liệu thứ cấp: ............................................................................................................ 14 3.4.2 Dữ liệu sơ cấp:.............................................................................................................. 14 3.5. Đối tƣợng nghiên cứu: ........................................................................................................ 15 3.6 Phƣơng pháp chọn mẫu: ...................................................................................................... 15 3.6.1 Quy mô mẫu : ( n>207 )................................................................................................ 15 3.6.2 Phƣơng pháp chọn mẫu : .............................................................................................. 16 3.7 Tóm tắt : .............................................................................................................................. 16 CHƢƠNG 4 : PHÂN TÍCH VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................... 17 4.1 Mô tả đáp viên : .................................................................................................................. 17 4.2 Hiểu biết và cảm nhận của giới trẻ về đĩa lậu . ..................................................................... 18 4.2.1 Cảm nhận về giá trị đĩa nhạc lậu ................................................................................... 18 4.2.2 Cảm nhận về độ tiện ích đĩa lậu : .................................................................................. 20 4.2.3 Hiểu biết về tác hại của đĩa lậu : ................................................................................... 22 4.2.4 Hiểu biết về các kênh nghe nhạc khác đĩa : ................................................................... 24 .4.2.5 Cảm nhận về trách nhiệm của việc mua đĩa nhạc lậu .................................................... 25 4.2.6 Phƣơng tiện tuyên truyền .............................................................................................. 25 4.2.7 Hiểu biết quy định pháp luật đối với ngƣời mua đĩa nhạc : ........................................... 26 4.2.8 Cảm nhận về hiệu quả của các biện pháp nhằm hạn chế đĩa lậu :................................... 26 ii 4.2.9 Thái độ của giới trẻ đối với những điểm bán đĩa nhạc lậu : ........................................... 27 4.3 Những yếu tố ảnh hƣởng chính đến hành vi sử dụng đĩa lậu ................................................ 28 4.3.1 Kiểm định thang đo: ..................................................................................................... 28 4.3.1.1 Phân tích nhân tố khám phá EFA: .......................................................................... 28 4.3.1.2 Hệ số tin cậy Cronbach Alpha ................................................................................ 33 4.3.2 Phân tích Biệt Số Bội .................................................................................................... 35 4.3.2.1 Thông tin về mẫu phân tích biệt số: ........................................................................ 35 4.3.2.2 Kết quả khi chạy phân tích biệt số cho 3 nhóm : ..................................................... 36 4.3.3 Phân tích biệt số cho hai nhóm ngƣời sử dụng đĩa nhạc gốc và sử dụng đĩa nhạc lậu: .... 40 4.4 Tóm tắt ................................................................................................................................ 43 CHƢƠNG V: ĐỀ XUẤT VÀ KẾT LUẬN ................................................................................ 44 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................................... 45 PHỤ LỤC ................................................................................................................................. 46 Phụ lục 1 : Quyết định ban hành đĩa nhạc. Số 55/1999/QĐ-BVHTT ngày 5 tháng 8 năm 1999 .............................................................................................................................................. 46 Phụ lục 2 : NGHỊ ĐỊNH về Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa . Số: 75/2010/NĐ-CP .............................................................................................................. 52 Phụ lục 3 : bảng câu hỏi nghiên cứu định tính ........................................................................ 58 Phụ lục 4: Bảng câu hỏi nghiên cứu định lƣợng hoàn chỉnh ................................................... 63 Phụ lục 5 : kết quả phân tích EFA......................................................................................... 70 Phụ lục 5.1 : Kiểm định bằng cronbach’s anpha ................................................................. 70 ii DANH MỤC BẢNG BIỂU,SƠ ĐỒ  Hình 1.1a Băng đĩa giả, lậu bày bán công khai ngoài đƣờng  Hình 1.1b Các cửa hàng bày bán băng đĩa lậu 1 cách công khai  Hình 1.1c Băng đĩa lậu bán trong 1 nhà sách ở Tân Bình  Hình 1.1d Hàng chục ngàn băng đĩa bị phát hiện  Hình 2.5: Mô hình ba thành phần thái độ  Hình 3.3 : quy trình nghiên cứu  Bảng 3.6 : Các phƣơng án chọn quy mô mẫu  Bảng 4.1a : Mô tả giới tính đáp viên  Bảng 4.1b : Mô tả nghề nghiệp ,trình độ hoc vấn và thu nhập của đáp viên .  Hình 4.2.1a: cảm nhận về giá trị đĩa nhạc lậu  Hình 4.2.1b : cảm nhận về giá trị đĩa nhạc lậu theo nhóm mức độ mua đĩa  Hình 4.2.2a :Cảm nhận về độ tiện ích của đĩa lậu  Hình 4.2.2a :Cảm nhận về độ tiện ích của đĩa lậu theo nhóm mức độ mua  Hình 4.2.3a : hiểu biết tác hại của đĩa lậu  Hình 4.2.3a : hiểu biết tác hại của đĩa lậu theo nhóm mức độ mua  Hình 4.2.4 :Hiểu biết về các kênh nghe nhạc khác đĩa  Hình 4.2.5 :Cảm nhận về trách nhiệm của việc mua đĩa nhạc lậu  Hình 4.2.6 :Phƣơng tiện tuyên truyền  Hình 4.2.7 : Hiểu biết quy định pháp luật đối với ngƣời mua đĩa nhạc  Hình 4.2.8 : Cảm nhận về hiệu quả của các biện pháp nhằm hạn chế đĩa lậu  Hình 4.2.9 : Thái độ của giới trẻ đối với những điểm bán đĩa nhạc lậu Phân tích nhân tố và kiểm định cronbach’s anpha  Bảng 4.3.1: KMO and Bartlett's Test  Bảng 4.3.2: Total Variance Explained  Bảng 4.3.3 : Rotated Component Matrix(a)  Bảng 4.3.4 :Kiểm định cronbach’s anpha  Hình 4.3.5 :các yếu tố ảnh hƣởng đến việc lựa chọn đĩa nhạc  iii Phân tích biệt số 3 nhóm : nhóm thƣờng sử dụng đĩa gốc, nhóm thƣờng sử dụng đĩa lậu,và nhóm không sử dụng đĩa nhạc.  Bảng 4.3.6 : Tests of Equality of Group Means  Bảng 4.3.7 : Eigenvalues  Bảng 4.3.8 : Wilks' Lambda  Bảng 4.3.9 : Standardized Canonical Discriminant Function Coefficients  Bảng 4.3.10 : Structure Matrix  Hình 4.3.11 : biểu đồ phân tán 3 nhóm sau khi phân tích biệt số Phân tích biệt số 2 nhóm : nhóm thƣờng sử dụng đĩa gốc và nhóm thƣờng sử dụng đĩa lậu  Bảng 4.3.12 Eigenvalues  Bảng 4.3.13 : Wilks' Lambda  Bảng 4.3.14 : Standardized Canonical Discriminant Function Coefficients  Bảng 4.3.15: Structure Matrix iii Trang 1 CHƢƠNG 1 : GIỚI THIỆU 1.1 Bối cảnh đĩa nhạc lậu trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh Những năm gần đây, khi đời sống của ngƣời dân đã khá lên cả vật chất lẫn tinh thần, nhu cầu sử dụng các loại băng cassette, đĩa CD,. VCD, DVD trong công tác, học tập và giải trí ngày một trở nên phổ biến, do đó nhiều điểm kinh doanh mặt hàng này ra đời. Bên cạnh một phần rất nhỏ các loại băng, đĩa đƣợc cấp phép sản xuất để đáp ứng nhu cầu của xã hội, đa số các loại băng, đĩa hiện nay đều là những sản phẩm văn hóa đƣợc in sang và tung ra thị trƣờng trái phép. Nhiều vụ tổ chức in sang, vận chuyển, mua bán băng đĩa không nguồn gốc đã bị các lực lƣợng chức năng phát hiện và xử lý ở một số đô thị lớn trên toàn quốc. Điển hình là vụ đánh sập đƣờng dây sản xuất, kinh doanh, chứa trữ băng đĩa lâu lớn nhất thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 5/1 tại nhà kho bến Vân Đồn , quận 7, thành phố Hồ Chí Minh do đối tƣợng Lê Thanh Vũ cầm đầu. Mặc dù không ít những tụ điểm mua bán, sao chép in sang đĩa lậu bị phát hiện và xử lý nhƣng diễn biến của thị trƣờng này khá phƣớc tạp. Trên thực tế vẫn tồn tại nhiều điểm mua bán đĩa không tem nhãn công khai, sẵn sàng cung cấp số lƣợng lớn theo yêu cầu của khách hàng. Đĩa không tem nhãn còn đƣợc bày bán công khai ở một số siêu thị,nhà sách, nhiều cửa hàng lớn nhỏ từ nội thành đến ngoại thành, những ngƣời bán đĩa dạo bằng xe ba bánh hoặc đựng đĩa trong rổ nhỏ, tiếp thị đĩa đến từng nhà. Hình 1.1a: Băng đĩa giả, lậu bày bán công khai ngoài đường Trang 2 Hình 1.1b: Các cửa hàng bày bán băng đĩa lậu 1 cách công khai Hình 1.1c: Băng đĩa lậu bán trong 1 nhà sách ở Tân Bình Không chỉ bán hàng giả, các cửa hàng bán đĩa di động còn công khai phát hành những sản phẩm có nội dung cấm. Theo nhận định của thành viên Đoàn kiểm tra liên ngành 814 TP.HCM, thị trƣờng băng đĩa “lậu” hiện vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp. Hàng loạt ổ băng đĩa lậu mới bị cơ quan quản lý phát hiện, lập biên bản nhƣ vụ triệt phá ổ sản xuất băng đĩa tại số D8/3 Hƣơng lộ 11, xã Tân Quý Tây (H.Bình Chánh) vào ngày 4/3, thu giữ hàng ngàn băng đĩa và hai máy in đĩa công nghệ cao. Đến nay, gần 40 kiện đĩa vẫn đang tạm giữ tại Sở VH-TT-DL Trang 3 TP.HCM nhƣng chủ hàng chƣa đến làm việc. Riêng hai máy in đĩa đƣợc cơ quan chức năng xác định có trị giá trên 180.000 USD/máy và đã có quyết định tịch thu Đầu ra của giới in sang lậu đang có sự chuyển hƣớng rõ rệt. Cùng với sự co hẹp của các điểm bán cố định, đội quân bán đĩa lậu di động xuất hiện ngày một nhiều. Với dụng cụ hành nghề chỉ là một xe ba gác đƣợc cải tiến, một đầu đọc, loa, đội quân này len lỏi vào các con phố, khu dân cƣ tiếp thị sản phẩm với giá từ 10.000đ - 15.000đ/đĩa đủ thể loại. Theo quy định, đối tƣợng mua bán, tàng trữ trên 20 bản phim giả, phim chƣa đƣợc phép phổ biến mới bị xử phạt nên ngƣời bán chỉ cần trƣng bày ít hơn số lƣợng quy định này là có thể ung dung mua bán. Hình 1.1d: Hàng chục ngàn băng đĩa bị phát hiện Từ ngày 1-9-2010, Nghị định 75/2010/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa, thay thế các quy định tại Chƣơng II, Nghị định số 56/2006/NĐ-CP đã có hiệu lực. Một điểm mới trong Nghị định 75/2010/NĐ-CP là sẽ xử phạt ngƣời nào mua băng, đĩa lậu. Thế nhƣng, khi áp dụng vào thực tế thì cơ quan chức năng gặp nhiều lúng túng. Bởi Nghị định này quy định, nếu Thanh tra phát hiện quả tang một ngƣời mua từ 10 đến dƣới 20 chiếc đĩa lậu sẽ bị phạt từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng. Tuy nhiên, nếu một ngƣời có nhiều lần mua 9 chiếc đĩa lậu thì chƣa có chế tài nào quy định xử phạt. Đĩa có dán tem có giá từ 35.000 đồng đến 60.000 đồng/đĩa, trong khi đó đĩa lậu chỉ có 5.000 đồng/đĩa. Vì lợi nhuận quá lớn, nên chế tài xử phạt đối với ngƣời in, sang đĩa lậu theo quy định tại Nghị định số 31/2001/NĐ-CP (Sao chép với số lƣợng trên 20 đĩa: phạt từ 200.000 đến 500.000 đồng; từ 20 đến 100 đĩa: phạt 500.000 đến 1,5 triệu đồng; từ 100 đến 300 đĩa: phạt 1,5 triệu đồng đến 5 triệu đồng; trên 300 đĩa: phạt 5 đến 10 triệu đồng; sao chép, lƣu hành băng đĩa cấm: phạt 10 đến 30 triệu đồng) vẫn chƣa đủ sức răn đe. Trang 4 Thực tế thấy rằng, nếu các đại lý cho thuê băng, đĩa nghiêm chỉnh chấp hành mọi quy định hiện hành, nghĩa là chỉ cho thuê hay bán phim có dán tem nhãn của Cục Điện ảnh sẽ rất dễ sập tiệm. Với, nào là tiền thuê nhà, tiền mua băng đĩa, tiền sinh hoạt phí, tiền thuế (thuế ghi biên lai và không ghi biên lai-không có nó chắc chẳng cửa hàng nào tồn tại đƣợc)… tổng cộng khoảng 5 triệu đồng/tháng. Trong khi CD gốc, nhất là những ca sĩ chƣa tên tuổi hoặc không hợp thời thì cả ngày có khi không bán nổi một đĩa. Một CD xịn trên thị trƣờng hiện nay có giá trung bình 35.000đ, khi mua của hãng đĩa với số lƣợng nhiều, đa chủng loại thì các cửa hàng đĩa sẽ đƣợc giảm giá còn khoảng 28.000-30.000đ, lời 5.000-7.000đ/đĩa, nhƣng có thể họ sẽ bị ngâm hoặc đọng vốn vì có khi cả ngày không bán đƣợc một CD nào. Thế nhƣng với CD chép họ sẽ đƣợc bỏ với giá gối đầu khoảng 4.000đ/CD bán ra 6.000-8.000đ/CD, vốn ít, xoay vòng nhanh, tiêu thụ mạnh. Mỗi ngày chỉ cần bán 10 chủng loại album, mỗi album khoảng 10 đĩa thì họ đã có thể vừa thu hồi vốn nhanh, vừa cất túi gần 200.000 đồng đến 400.000 đồng tiền lãi, dễ dàng hơn nhiều khi mỗi ngày chỉ bán vài CD gốc với lãi không đủ chi. Lợi nhuận không nhỏ nên thỉnh thoảng bị “tóm”, các cửa hàng vẫn nhởn nhơ kinh doanh. Điểm nào không vi phạm nghĩa là có tay trong, biết trƣớc lúc kiểm tra. Khi ấy đĩa không hợp lệ đƣợc đem giấu, trƣng ra toàn đĩa có nhãn mác. Bên cạnh đó sự “nhanh nhạy” của thị trƣờng đĩa sao chép lậu khiến không ít ngƣời làm văn hóa nghệ thuật chùng tay, không dám đầu tƣ thực hiện các chƣơng trình lớn, vì làm càng lớn càng lỗ nhiều. Điển hình các Chƣơng trình văn hóa nghệ thuật thu hút đông khán giả đến xem đã là một kỳ công, công đoạn quay phim, xử lý kỹ thuật để ra mắt các album VCD, DVD cũng tốn rất nhiều công sức và chiếm một khoản lớn kinh phí. Rốt cuộc các “đầu nậu” băng đĩa lậu xào xáo lại, khiến đĩa gốc nằm ì không bán đƣợc. Ngoài thiệt hại kinh tế, nó còn hạn chế sự sáng tạo nghệ thuật. Không ít ca sĩ Hà Nội từng làm những cuộc “xuống đƣờng” phản đối nạn sao chép in sang đĩa lậu nhƣng sau đó họ cũng đành bất lực. Ngoài ra, trên thị trƣờng còn xuất hiện không ít đĩa CD, VCD, DVD mang nội dung phản động, xuyên tạc chính sách Nhà nƣớc, hoặc sex, bạo lực… đã tiêm nhiễm vào không ít bạn trẻ, học sinh, sinh viên. Đây là một trong những nguyên nhân đƣợc các nhà nghiên cứu phân tích