Đề tài Phân tích triển vọng dự toán báo cáo tài chính

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH KHOA TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP BỘ MÔN TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP PHÂN TÍCH TRIỂN VỌNG DỰ TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS. LÊ THỊ LANH Lớp: TCDN-Đêm 4-K22 Nhóm thực hiện: Nhóm 4 1/ Võ Thị Mai Chi 2/ Nguyễn Thị Bích Hà 3/ Bùi Ái Linh 4/ Phạm Thu Thảo 5/ Ngô Thị Thanh Vân 6/ Đỗ Thị Bích Trâm 7/ Nguyễn Thanh Phú 8/ Phạm Phương Chi TP.HCM, Tháng 4/2014 I. Giới thiệu Phân tích triển vọng là bước cuối cùng trong quá trình phân tích báo cáo tài chính. Phân tích triển vọng chỉ có thể được thực hiện sau khi các báo cáo tài chính lịch sử đã được điều chỉnh một cách thích hợp để phản ánh chính xác hiệu quả kinh tế của công ty. Phân tích triển vọng bao gồm dự báo bảng cân đối kế toán, bảng b áo cáo kết quả kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho những năm tương lai. Phân tích triển vọng là vấn đề cơ bản của định giá chứng khoán, hữu ích trong việc kiểm tra tính khả thi của các kế ho ạch, chiến lược mà công ty đang dự định thực hiện; Chúng ta sẽ phân tích xem hoạt động kinh doanh của công ty có khả năng tạo ra đủ dòng tiền để tài t rợ cho tài trợ cho tăng trưởng t rong tương lai không hay công ty phải tìm nguồn tài trợ từ bên ngo ài, phân tích xem liệu các kế hoạch chiến lược hiện hành sẽ thu được các lợi ích như ban quản lý công ty đã dự báo không, phân tích triển vọng hữu ích đối với chủ nợ trong việc đánh giá khả năng của công ty trong việc đáp ứng các yêu cầu của dịch vụ nợ. II. Quy trình dự phóng 1. Dự phóng các báo cáo tài chính Quy trình dự phóng luôn bắt đầu với báo cáo kết quả kinh doanh, tiếp theo là bảng cân đối kế toán, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và phân tích độ nhạy - Dự phóng bảng báo cáo kết quả kinh doanh: Quy trình dự phóng khởi đầu bằng một tốc độ tăng trưởng kỳ vọng về doanh thu. Chúng ta sẽ sử dụng số liệu lịch sử để tiên đoán các mức độ trong tương lai và kết hợp với các thông tin bên ngoài: mức độ kỳ vọng về hoạt động kinh tế vĩ mô, bối cảnh cạnh tranh, xu hướng hoạt động t rong quá khứ, chiến lược hoạt động của Ban quản lý - Dự phóng bảng cân đối kế toán: gồm các bước: + Dự phóng tài sản ngắn hạn (ngoài trừ tiền mặt) + Dự phóng sự gia tăng tài sản cố định (PP&E) + Dự phóng các khoản phải trả ngắn hạn (trừ nợ) + Lấy thông tin về khoản nợ dài hạn đến hạn trả từ mục nợ dài hạn trong thuyết minh báo cáo tài chính hoặc các nguồn thông tin khác nếu có. Phân tích triển vọng Trang 2 + Giả định những khoản nợ ngắn hạn khác không đổi so với số dư năm trước trừ khi chúng có những biểu hiện thay đổi rõ rệt + Giả định số dư nợ dài hạn ban đầu bằng nợ dài hạn kỳ trước trừ đi các khoản nợ dài hạn đến hạn trả + Giả định các nghĩa vụ tài chính dài hạn khác bằng số dư năm trước trừ khi chúng có những biểu hiện thay đổi rõ rệt + Giả định ước tính cổ phần thường ban đầu bằng với số dư năm t rước. Nếu công ty có kế hoạch phát hành thêm cổ ph iếu th ì kế hoạch này phải được tính đến + Giả định lợi nhuận giữ lại bằng số dư năm trước cộng (trừ) lợi nhuận (lỗ) ròng và trừ đi cổ tức kỳ vọng sẽ chi trả. + Giả định những khoản khác thuộc vốn chủ sở hữu bằng với số dư năm trước trừ khi chúng có những biểu hiện thay đổi rõ rệt. - Dự phóng bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được dự phóng từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và bảng cân đối kế toán. - Phân tích độ nhạy Phân tích độ nhạy là quá trình người phân tích có thể thay đổi những giả định và sau đó quan sát phạm vi mà các chỉ số được dự báo sẽ thay đổi. Tại sao phải phân tích độ nhạy? Các BCTC được dự phóng về cơ bản dựa trên mối quan hệ kì vọng giữa các khoản mục của báo cáo KQKD và bảng CĐKT vì vậy rất hữu ích khi thay đổi những giả định này để phân tích tác động của chúng đối với những yêu cầu tài trợ vốn, suất sinh lợi trên tài sản và vốn cổ phần…các điều kiện và khả năng có thể và sẽ thay đổi nên các nhà đầu tư hoặc cho vay sẽ cân nhắc rủi ro và lợi nhuận có thể dựa trên một loạt các kết quả có thể xảy ra.Các nhà phân tích thường chuẩn bị một số dự phóng khác nhau để kiểm tra những tình huống tốt nhất (xấu nhất) ngoài tình huống g iống nhất. Phân tích độ nhạy để tạo ra một phạm v i cho các kịch bản, cho phép người phân tích đo lường mối tương quan ảnh hưởng của sự thay đổi các giả định khác nhau trong dự báo Phân tích độ nhạy sẽ nêu bật lên những giả định có tác động lớn đối với các kết quả tài chính và kết quả là giúp ta xác định những lĩnh vực đòi hỏi phải suy tính cẩn trọng hơn Phân tích triển vọng Trang 3 Mặc dù đây là cách phân tích thường sử dụng nhưng phải dùng cẩn thận bởi vì phương pháp này cố định một giả định riêng lẻ và tiếp tục phân tích dựa trên cơ sở các yếu tố khác vẫn giữ nguyên 2. Ứng dụng của phân tích triển vọng trong mô hình định giá thu nhập còn lại Mô hình thu nhập còn lại: tính toán giá trị bằng cách sử dụng các biến số kế toán. Theo đó, giá trị cổ phần tại thời điểm t là tổng của giá trị sổ sách hiện tại và hiện giá các thu nhập còn lại kì vọng trong tương lai + + + +…….+ () () () Với là giá trị sổ sách vào cuối kỳ t, là thu nhập còn lại trong kỳ t+n, và r là chi phí sử dụng vốn. Thu nhập còn lại tại thời điểm t là lợi nhuận sau thuế trừ đi khoản chi trảcho giá trị sổ sách đầu kì. Đó là,= - (r x ) với là lợi nhuận sau thuế của kỳ t Quy trình định g iá đòi hỏi phải ước lượng lợi nhuận sau thuế trong tương lai và giá trị sổ sách của vốn cổ ph ần. Ở hình thức đơn giản, mô hình định giá cần ước lượng 6 thông số sau: - Tăng trưởng về doanh thu - Biên lợi nhuận ròng (Lợi nhuận ròng/Doanh thu) - Vòng quay vốn luân chuyển (Doanh thu/Vốn luân chuyển) - Vòng quay tài sản cố định (Doanh thu/Tài sản cố định) - Đòn bẩy tài chính (Tài sản hoạt động/Vốn chủ sở hữu) - Chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu Định giá vốn cổ phần phụ thuộc chủ yếu vào qui trình dự phóng, vì vậy khi định giá chúng ta cần kiểm tra độ nhạy của các giá trị vốn cổ phần ước tính một cách cẩn thận 3. Các xu hướng trong các nhân tố thúc đẩy giá trị Mô hình thu nhập còn lại định nghĩa giá cổ phiếu là giá trị sổ sách của cổ phần cộng với thu nhập còn lại kỳ vọng (RE) với = – (r x ). Thu nhập còn lại cũng có thể được diễn giải dưới dạng tỷ số như sau: RE = (– r) x Với = . Hình thức này nhấn mạnh giá cổ phiếu chỉ bị tác động khi ROE ≠ r. Ở điểm cân bằng, sức mạnh cạnh tranh sẽ có xu hướng thúc đẩy các tỷ Phân tích triển vọng Trang 4 suất sinh lợi ROE thành chi phí r, do đó lợi nhuận bất thường sẽ bị triệt tiêu. Khi đó việc ước lượng giá cổ phiếu là sự dự phóng việc đưa ROE trở lại giá trị cân bằng dài hạn của nó. Các nhà ngh iên cứu đã xây dựng danh mục gồm các doanh nghiệp có ROE tương đồng nhau và được nghiên cứu trong 10 năm, họ rút ra hai nhận định sau: 1. Các ROE có xu hướng quay trở lại mức cân bằng d ài hạn: Điều này phản ánh tác động của sức mạnh cạnh tranh. Hơn nữa, tỷ lệ quay lại mức cân bằng dài hạn của doanh nghiệp có tỷ suất sinh lợi thấp lớn hơn các doanh nghiệp có tỷ suất sinh lời cao. Và cuối cùng, các tỷ lệ quay lại này xảy ra ở các doanh nghiệp có ROE ỏ mức cao nhất hoặc thấp nhất lại cao hơn là các doanh nghiệp có mức ROE trung bình 2. Việc quay lại này diễn ra không hoàn toàn: Vẫn còn một khoảng chênh lệch giữa các doanh nghiệp có ROE cao nhất và thấp nhất thậm chí cả 10 năm sau. Điều này có thể do hai nhân tố sau: chênh lệch trong rủi ro được phản ánh ở chênh lệch chi phívốn (r) hoặc mức độ bảo thủ lớn hơn (ít hơn) trong các chính sách kế toán ROE được xem là một nhân tố thúc đẩy giá trị vì nó là biến số tác động trực tiếp lên giá cổ phần. ROA được chia tách thành tỷ suất sinh lợi trên doanh thu và hiệu suất sử dụng tài sản. Những thànhphần này cũng là nhân tố thúc đẩy giá trị và là hai nhập lượng chúng ta dự phóng khi định giá công ty Phân tích triển vọng Trang 5 Tỷ lệ quay lại mức dài hạn của tỷ lệ lợi nhuận ròng của các nhóm doanh nghiệp trong danh mục (1982-2000) Thể hiện sự quay trở lại mức dài hạn của tỷ lệ lợi nhuận ròng (NPM) cho các nhóm doanh nghiệp trong danh mục, tỷ lệ quay trở lại nhiều nhất vẫn thuộc về các doanh nghiệp có tỷ lệ lợi nhuận ròng cao nhất và thấp nhất, doanh nghiệp có tỷ lệ lợi nhuận thấp lại có tỷ lệ quay lại cao hơn các doanh nghiệp có lợi nhuận cao và tỷ lệ quay lại của hai nhóm ở hai cực (có lợi nhuận cao nhất và thấp nhất) lại lớn hơn các doanh nghiệp có lợi nhuận trung bình. Như vậy sự quay lại của ROE chủ yếu là do sự quay lại của NPM. Sự quay trở lại mức dài hạn của hiệu suất sử dụng tổng tài sản của các nhóm doanh nghiệp trong danh mục (1982-2000) Mặc dù có sự quay lại mức dài hạn của hiệu suất sử dụng tài sản (TAT) nhưng mức độ thấp hơn các chỉ tiêu đo lường khả năng sinh lợi. Ngoài ra hiệu suất sử dụng tài sản của các doanh nghiệp có hiệu suất cao nhất và thấp nhất sẽ chênh nhau rất nhiều thể hiện các mức độ thâm dụng vốn khác nhau. Khi dự phóng các tỷ lệ lợi nhuận và hiệu suất (vòng quay), chúng ta cần xem xét đến các kiểu quay lại mức dài hạn cụ thể và vị trí của nhân tố thúc đẩy so với trung bình dài hạn của chúng kể từ điểm bắt đầu thực hiện ước lượng. Bên cạnh đó, cần chú ý đến đặc điểm của ngành vì các ngành khác nhau có tỷ lệ lợi nhuận ròng, hiệu suất sử dụng tài sản khác nhau và dự phóng không cần quá dài vì chúng ta sẽ mất tự Phân tích triển vọng Trang 6 tin với các giá trị ước lượng của mình và ROE sẽ có xu hướng tiệm cận với chi phí vốn trong một khoảng thời gian khá ngắn III. Dự báo ngắn hạn Để phân tích thanh khoản trong ngắn hạn, một trong những công cụ hữu ích nhất là dự báo tiền mặt ngắn hạn. Phân tích dự báo tiền mặt ngắn hạn khi có sự nghi ngờ về khả năng đáp ứng nghĩa vụ nợ hiện nay của công ty. Tính chính xác của dự báo dòng tiền là tỷ lệ nghịch với độ dài kì dự báo – kì dư báo càng dài độ tin cậy của các con số dự báo càng ít. Vì dự báo dòng tiền thường phụ thuộc vào những thông t in được thông báo rộng rãi nên mục tiêu của chúng ta là những con số dự báo “chính xác, hợp lí”. Bằng cách nghiên cứu và chuẩn bị dự báo dòng tiền, phân tích của chúng ta nên nhìn thấy được ý nghĩa sâu xa hơn trong các dòng tiền của công ty 1. Mẫu hình dòng tiền Việc ôn lại bản chất của các kiểu dòng tiền trước khi kiểm tra các mô hình dự phóng và phân tích dòng tiền có vai trò rất quan trọng. Thứ nhất, tiền và các khoản tương đương tiền là những tài sản có độ thanh khoản cao nhất. Điều này làm ban quản lý quan tâm đến tiền mặt nh iều hơn các tài sản thanh khoản khác. Tuy nhiên, giữ tiền mặt không s inh lợi và theo thời gian khi giá tăng tiền mặt giảm sức mua. Ban quản lý chịu trách nhiệm quyết định đầu tư tiền mặt vào tài sản dài hạn như nhà xưởng và thiết bị ho ặc chi tiêu những chi phí nhằm tiếp thị những sản phẩm mới. Việc chuyển đổi tiền mặt này làm tăng rủi ro vì việc thu hồi cơ bản về tiền mặt từ những hoạt đông này là không chắc chắn. Cả tính thanh khoản ngắn hạn và khả năng trả nợ dài hạn đều phụ thuộc vào khả năng lấy lại và khả năng chi tiêu tiền mặt. Thứ hai, dòng tiền vào và dòng tiền ra có tương quan với nhau. Một sự sụt giảm trong doanh thu sẽ ảnh hưởng đến việc chuyển thành phẩm sang khoản phải thu và tiền mặt dẫn đến suy giảm khả năng sẵn có tiền mặt. Ngược lại, việc hạn chế chi tiêu cho các khoản quảng cáo và tiếp th ị có thể làm chậm quá trình chuyển thành phẩm thành khoản phải thu và tiền mặt. Việc hạn chế dòng tiền vào và dòng tiền ra trong dài hạn có thể đưa công ty đến tình trạng không thể trả nợ. Thứ ba, ph ân tích của chúng ta phải ý thức được mối tương quan giữa dòng tiền, các kho ản phát sinh và lợi nhuận. Lợi nhuận có tầm quan trọng lớn đối với các luồng tiền mặt. Có nhiều loại chi phí không đòi hỏi phải chi tiêu tiền mặt hoặc các khoản như bán đất, trả góp dài hạn không tạo ra các khoản phải thu hiện thời làm hạn chế sự tương quan của các khoản phát sinh với dòng tiền. Khi phân tích chúng ta phải sử dụng thích hợp những tiêu chuẩn này trong việc đánh giá dòng tiền. Phân tích triển vọng Trang 7 Thứ tư, khi có các luồng t iền vào công ty, ban lãnh đạo phải suy t ính trong việc chi tiêu luồng tiền đó. Sự suy tính này phụ thuộc vào những qui định chi tiêu như cổ tức, tích lũy hàng tồn kho, trả nợ. Với những dòng tiền không có qui định chi tiêu chẳng hạn như dòng tiền tự do ban quản lý có sự tự chủ lớn trong việc sử dụng nó. Khoản tiền mặt không bị giới hạn này là mối quan tâm đặc biệt và quan trọng trong phân tích. 2. Tầm quan trọng của việc dự báo doanh thu Độ tin cậy của dự báo tiền mặt phụ thuộc vào chất lượng dự báo doanh thu. Dự báo doanh thu bao gồm các phân tích: - Phương hướng và xu hướng doanh thu - Thị phần - Khả năng tài chính và khả năng sản xuất - Các nhân tố cạnh tranh - Các điều kiện kinh tế và ngành IV. Dự báo cho nhiều năm Việc dự báo trong một năm và làm các điều chỉnh dự báo cho các bảng BCTC hiện tại là bước đầu tiên trong việc hoàn thành một dự báo. Một nhà đầu tư trái phiếu mua trái phiếu loại 30 năm chắc chắn sẽ quan tâm đến viễn cảnh tài chính của người phát hành với thời gian dài hơn một năm. Ngay cả khi nhà đầu tư có kế hoạch giữ cổ phiếu trong một năm hoặc ít hơn, họ cũng hứng thú với những dự báo trong thời gian dài hơn Đặc tính vốn có của tình t rạng kinh tế làm cho việc dự báo dài hạn là công việc đầy gian nan. Với những cú sốc liên tục của thị trường thì khó có thể có được một dự báo chính xác cho các cổ phiếu trong khoảng thời gian 5 năm. Bất chấp tiềm ẩn có thể xảy ra do việc bỏ sót những dấu hiệu, việc dự báo nhiều năm trong nhiều trường hợp là thực sự cần thiết cho công tác phân tích tài chính. Để có thể thấy được khả năng thực sự của tình h ình tài chính một công ty trong dài hạn, người phân tích đôi khi phải phản ánh vào báo cáo thu nhập trong dài hạn. May mắn cho người phân tích là sự đa dạng các công cụ phân tích tài chính ngày nay khiến cho việc dự báo trong dài hạn trở nên thuận lợi hơn. V. Những báo cáo dự toán cho mục đích thâu tóm Những dự báo được tạo ra nhằm mục đích thông báo không bị giới hạn bởi sự sửa đổi mang tính đơn giản và gọn nhẹ của các BCTC trước đây. Đặc tính này cũng bao Phân tích triển vọng Trang 8 gồm những chi tiết trong báo cáo trong báo cáo thu nhập và BCTC mà công ty cung cấp có liên quan đến các giao dịch chủ yếu của mình. Để có các nhìn rõ về việc tạo ra bản báo cáo đặc biệt, có những thay đổi tổng hợp trong các cột điều chỉnh. Ví dụ như tăng chi phí lãi vay là kết quả của sự vay mượn để tài trợ cho sự sáp nhập, việc tái phân loại khoản mục tài khoản của công ty bị sáp nhập và công ty chủ động sáp nhập. Phân tích triển vọng Trang 9