Đề tài Phát triển giáo dục đại học Việt Nam trong bối cảnh nước ta gia nhập WTO

Ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc vn trong bèi c¶nh n­íc ta gia nhËp wto TSKH Ph¹m §ç NhËt TiÕn Vũng Tàu, ngày 14/4/2010 Ph¸t triÓn gd®h vn trong bèi c¶nh n­íc ta gia nhËp wto Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc Cam kÕt cña VN vÒ GATS trong g/dôc C¬ héi vµ th¸ch thøc Bµi to¸n ®èi víi GD§H VN khi tham gia GATS ChuyÓn ®éng cña GD§H VN sau khi gia nhËp WTO Mét sè vÊn ®Ò cÇn chuÈn bÞ trong thêi gian tíi I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc lµ qu¸ tr×nh tÝch hîp c¸c yÕu tè liªn v¨n ho¸ vµ quèc tÕ vµo tæ chøc vµ ho¹t ®éng gi¸o dôc ChiÒu ®o néi t¹i:thay ®æi trong ph¹m vi mét n­íc ChiÒu ®o bªn ngoµi: gi¸o dôc xuyªn biªn giíi I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS C¸c h×nh thøc gi¸o dôc xuyªn biªn giíi Lo¹i VÝ dô Quy m« Di chuyÓn cña ng­êi Ng­êi häc: du häc, ch­¬ng tr×nh trao ®æi sinh viªn, häc bæng Ng­êi d¹y: tu nghiÖp, ch­¬ng tr×nh trao ®æi gi¶ng viªn Di chuyÓn cña ch/tr×nh Ch/tr×nh liªn kÕt, ch/tr×nh nh­îng quyÒn, ®µo t¹o qua m¹ng HiÖn lµ bé phËn chÝnh trg g/dôc xuyªn b/giíi Lµ h/®éng truyÒn thèng trg g/dôc xuyªn b/giíi §/t¹o qua m¹ng hiÖn nhá bÐ, nhg t/n¨ng lín Di chuyÓn cña c¬ së GD V¨n phßng ®¹i diÖn, c¬ së liªn kÕt, c¬ së 100% vèn n­íc ngoµi Cã xu thÕ ph¸t triÓn rÊt nhanh I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS C¸c c¸ch tiÕp cËn trong GD xuyªn biªn giíi T/T C¸ch tiÕp cËn C«ng cô chÝnh s¸ch Xu thÕ 1 V× sù t¨ng c­êng hiÓu biÕt lÉn nhau Hîp t¸c quèc tÕ, c¸c ch­¬ng tr×nh trao ®æi 2 Nh»m thu hót ng­êi tµi Ch­¬ng tr×nh häc bæng ®Ó thu hót sinh viªn 3 Nh»m t¹o nguån thu Nhµ tr­êng ®­îc khuyÕn khÝch h/®éng nh­ d/nghiÖp 4 Nh»m t/c­êng n¨nglùc Ch­¬ng tr×nh häc bæng ®Ó göi s/viªn ®i häc n­íc ngoµi ChuyÓn tõ v/trî ®Ó p/triÓn sang v/trî ®Ó th­¬ng m¹i, ChuyÓn gi¸o dôc q/tÕ thµnh mét thÞ tr­êng c¹nh tranh vÒ nh©n tµi vµ nguån lùc I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS C¸c môc tiªu chÝnh cña GATS: KhuyÕn khÝch tù do ho¸ th­¬ng m¹i cµng nhiÒu cµng tèt Tõng b­íc më réng tù do ho¸ th­¬ng m¹i th«ng qua ®µm ph¸n ThiÕt lËp c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña GATS: c¸c dÞch vô, trong ®ã cã gi¸o dôc §èi t­îng ®iÒu chØnh cña GATS: c¸c gi¶i ph¸p t¸c ®éng ®Õn th­¬ng m¹i dÞch vô (tøc lµ c¸c quy ®Þnh ph¸p lý do n­íc së t¹i ban hµnh) NhiÖm vô cña mét n­íc khi cam kÕt tham gia GATS trong mét ngµnh dÞch vô cô thÓ: gi¶i quy (deregulation)? t¸i quy (re-regulation)? I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS 12 ngµnh dÞch vô thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña GATS: 1. dÞch vô kinh doanh 2. dÞch vô th«ng tin 3. dÞch vô x©y dùng 4. dÞch vô ph©n phèi 5. dÞch vô gi¸o dôc 6. dÞch vô m«i tr­êng 7. dÞch vô tµi chÝnh 8. dÞch vô søc khoÎ 9. dÞch vô du lÞch 10. dÞch vô v¨n ho¸ 11. dÞch vô vËn t¶i 12. dÞch vô kh¸c I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS Tù do ho¸ th­¬ng m¹i dÞch vô gi¸o dôc bao gåm tù do ho¸ 4 ph­¬ng thøc cung øng: Cung øng xuyªn quèc gia Tiªu thô ngoµi n­íc HiÖn diÖn th­¬ng m¹i HiÖn diÖn thÓ nh©n I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS Tù do ho¸ th­¬ng m¹i dÞch vô gi¸o dôc ®­îc thùc hiÖn ë mäi cÊp häc vµ tr×nh ®é ®µo t¹o: Gi¸o dôc tiÓu häc Gi¸o dôc trung häc Gi¸o dôc ®¹i häc Gi¸o dôc ng­êi lín C¸c dÞch vô gi¸o dôc kh¸c I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS DÞch vô kh«ng thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña GATS: §iÒu 1(kho¶n 3b): DÞch vô kh«ng thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña GATS lµ dÞch vô ®­îc cung øng theo thÈm quyÒn chÝnh phñ, nghÜa lµ dÞch vô ®­îc cung øng trªn c¬ së phi th­¬ng m¹i vµ kh«ng cã c¹nh tranh víi mét hoÆc nhiÒu nhµ cung øng dÞch vô kh¸c. I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS Quy t¾c tèi huÖ quèc GATS, §iÒu 2: §èi víi bÊt kú gi¶i ph¸p nµo thuéc ph¹m vi ¸p dông cña HiÖp ®Þnh nµy, mçi n­íc thµnh viªn cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ngay vµ v« ®iÒu kiÖn ®èi víi dÞch vô vµ nhµ cung øng dÞch vô cña c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c sù ®èi xö kh«ng kÐm ­u ®·i h¬n so víi sù ­u ®·i ®· dµnh cho dÞch vô vµ nhµ cung øng dÞch vô t­¬ng øng cña mét n­íc kh¸c. I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS Quy t¾c ®èi xö quèc gia GATS, §iÒu 17: §èi víi tÊt c¶ c¸c gi¶i ph¸p cã t¸c ®éng ®Õn viÖc cung øng dÞch vô, mçi n­íc thµnh viªn cã tr¸ch nhiÖm dµnh cho dÞch vô vµ nhµ cung øng dÞch vô cña c¸c n­íc thµnh viªn kh¸c sù ®èi xö kh«ng kÐm ­u ®·i h¬n so víi sù ­u ®·i ®· dµnh cho dÞch vô vµ nhµ cung øng dÞch vô t­¬ng øng cña n­íc m×nh. I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS Quy t¾c tuÇn tù tù do ho¸ GATS, §iÒu 19: §Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña HiÖp ®Þnh nµy, c¸c n­íc thµnh viªn cã tr¸ch nhiÖm tham gia c¸c vßng ®µm ph¸n kh«ng chËm h¬n 5 n¨m sau ngµy HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, sau ®ã lµ c¸c ®µm ph¸n ®Þnh kú, nh»m ®¹t møc ®é tù do ho¸ ngµy mét cao h¬n. I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS V× sao gi¸o dôc ®­îc ®­a vµo ph¹m vi ®iÒu chØnh cña GATS? C¸ch gi¶i thÝch cña WTO: v× thÞ tr­êng gi¸o dôc ®· h×nh thµnh t¹i nhiÒu n­íc vµ thÞ tr­êng nµy ®ang ph¸t triÓn C¸ch gi¶i thÝch cña mét sè nhµ b×nh luËn: do ¸p lùc rÊt lín cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia muèn ®­îc cung øng dÞch vô gi¸o dôc tù do h¬n trªn thÞ tr­êng thÕ giíi I. Quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc vµ GATS WTO ®· chÝnh thøc ho¸ vÊn ®Ò thÞ tr­êng gi¸o dôc vµ GATS lµ b­íc ®i quan träng ®Çu tiªn trong viÖc më réng thÞ tr­êng nµy thµnh thÞ tr­êng gi¸o dôc toµn cÇu 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c b×nh luËn vÒ GATS) Tuyªn bè Accra (2004): Kh«ng thÓ coi gi¸o dôc ®¹i häc lµ mét dÞch vô kh¶ m¹i ®­îc ®iÒu chØnh bíi c¸c quy ®Þnh th­¬ng m¹i quèc tÕ KhuyÕn nghÞ Seoul (2005): C¸c n­íc thµnh viªn, khi ®µm ph¸n, cÇn nghÜ ®Õn hËu qu¶ mµ tù do ho¸ gi¸o dôc cã thÓ ®em ®Õn ë cÊp quèc gia Tuyªn bè Mªhic« (2005): ¸p dông m« h×nh Bologna ®Ó x©y dùng kh«ng gian gi¸o dôc ®¹i häc Mü-Latinh thèng nhÊt trong ®a d¹ng Tuyªn bè chung vÒ GD§H vµ GATS (2001): §Ò nghÞ c¸c n­íc thµnh viªn WTO kh«ng cam kÕt g× vÒ dÞch vô gi¸o dôc ®¹i häc trong khu«n khæ cña GATS Tæ chøc Quèc tÕ gi¸o dôc (Education International): §Ò nghÞ døt kho¸t ®­a gi¸o dôc ra khái ph¹m vi ®iÒu chØnh cña GATS. 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (tæng quan) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c ®Ò nghÞ ®µm ph¸n) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i kÞch b¶n) HiÖn cã 51/153 n­íc cam kÕt C¸c lo¹i kÞch b¶n: kÞch b¶n chñ ®éng: c¸c n­íc ph¸t triÓn kÞch b¶n chê xem: phÇn lín c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tham gia WTO n¨m 1995 kÞch b¶n bÞ Ðp cam kÕt: c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tham gia WTO sau 1995 kÞch b¶n nh»m thu hót ®Çu t­: mét sè n­íc kÐm ph¸t triÓn 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (kiÕn nghÞ vµ lêi mêi) §µm ph¸n vÒ GATS lµ tiÕn tr×nh trong ®ã c¸c n­íc ®­a ra kiÕn nghÞ vµ lêi mêi C¸c kiÕn nghÞ vµ lêi mêi cña mét sè n­íc giµu mang ®Æc tr­ng chuÈn kÐp (double-standard) KiÕn nghÞ cña Mü mang yªu cÇu gi¶i quy cao vµ cô thÓ 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) Cam kÕt theo cÊp häc: cã 35 cam kÕt ë tiÓu häc, 41 ë trung häc, 42 ë ®¹i häc, 41 ë gi¸o dôc ng­êi lín, vµ 26 ë dÞch vô gi¸o dôc kh¸c Cam kÕt theo ph­¬ng thøc: ph­¬ng thøc 2 ®­îc cam kÕt m¹nh mÏ nhÊt, ph­¬ng thøc 4 chÞu nhiÒu rµng buéc nhÊt Cam kÕt theo lo¹i h×nh: cã 4 n­íc ph¸t triÓn (trong ®ã EC12 coi lµ mét n­íc) vµ 4 n­íc chuyÓn ®æi chØ cam kÕt trong lÜnh vùc gi¸o dôc t­ thôc 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 2. HiÖn tr¹ng cam kÕt vÒ GATS trong gi¸o dôc (c¸c lo¹i cam kÕt) 3. Cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ GATS trong gi¸o dôc Cam kÕt cña VN ®èi víi gi¸o dôc: ChØ cam kÕt c¸c lÜnh vùc kü thuËt, khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ, qu¶n trÞ kinh doanh vµ khoa häc kinh doanh, kinh tÕ häc, kÕ to¸n, luËt quèc tÕ vµ ®µo t¹o ng«n ng÷ Ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ph¶i ®­îc Bé GD&§T phª chuÈn §èi víi gi¸o dôc trung häc: kh«ng h¹n chÕ ®/v ph­¬ng thøc 2 §èi víi gi¸o dôc bËc cao, gi¸o dôc ng­êi lín vµ dÞch vô gd kh¸c: §v ph­¬ng thøc 1: ch­a cam kÕt §v ph­¬ng thøc 2: kh«ng h¹n chÕ §v ph­¬ng thøc 3: kh«ng h¹n chÕ sau 3 n¨m kÓ tõ ngµy gia nhËp §v ph­¬ng thøc 4: ch­a cam kÕt, trõ c¸c cam kÕt chung (Ban c«ng t¸c vÒ viÖc gia nhËp WTO cña VN, BiÓu CLX-ViÖt Nam) 3. Cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ GATS trong gi¸o dôc HiÖn tr¹ng héi nhËp vÒ gi¸o dôc cña ViÖt Nam: 1. ViÖt Nam còng ®· cã b­íc ®i chñ ®éng trong héi nhËp gi¸o dôc; 2. TiÕp nhËn gi¸o dôc xuyªn biªn giíi theo c¶ 2 c¬ chÕ: th­¬ng m¹i vµ phi th­¬ng m¹i; 3. HiÖn còng ®· më cöa cho c¶ 4 ph­¬ng thøc cung øng gi¸o dôc; 4. Tuy nhiªn, míi chØ diÔn ra chñ yÕu trong khu«n khæ cña c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng. 3. Cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ GATS trong gi¸o dôc P/thøc HiÖn tr¹ng VÊn ®Ò ®Æt ra 1 Ch­¬ng tr×nh liªn kÕt ph¸t triÓn m¹nh; ch­¬ng tr×nh nh­îng quyÒn b­íc ®Çu ®­îc thùc hiÖn; ®µo t¹o qua m¹ng cßn tù ph¸t, ch­a cã thÓ chÕ Qu¶n lý qu¸ tr×nh thùc hiÖn; KiÓm ®Þnh chÊt l­îng; Ph¹m vi cña ch­¬ng tr×nh l/kÕt; HiÖn t­îng ch/tr×nh l/kÕt chui; ChÝnh s¸nh ®/t¹o qua m¹ng. 2 Du häc theo hiÖp ®Þnh t­¬ng ®èi æn ®Þnh (200ng/n¨m); du häc theo ng©n s¸ch Nhµ n­íc thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch; du häc tù tóc vÉn cã chiÒu h­íng gia t¨ng Qu¶n lý l­u häc sinh; X¸c ®Þnh nhu cÇu ®µo t¹o; X¸c ®Þnh m¹ng l­íi ®µo t¹o; Sö dông sau tèt nghiÖp; M«i tr­êng l/viÖc trong n­íc 3. Cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ GATS trong gi¸o dôc P/thøc HiÖn tr¹ng VÊn ®Ò ®Æt ra 3 MÆt tÝch cùc: gãp phÇn ®¸p øng nhu cÇu häc tËp; du häc t¹i chç. MÆt tiªu cùc: t×nh tr¹ng trµn lan c¸c c¬ së gi¸o dôc liªn kÕt ë mäi cÊp häc; gian lËn trong tæ chøc ®µo t¹o. §Çu mèi qu¶n lý; ph©n cÊp qu¶n lý; tr¸ch nhiÖm qu¶n lý; KiÓm to¸n vµ thuÕ; KiÓm ®Þnh vµ c«ng nhËn v¨n b»ng; §Þnh h­íng ph¸t triÓn 4 KiÓm so¸t ®­îc hiÖn diÖn thÓ nh©n cña g/v n­íc ngoµi thuéc ph¹m vi c¸c ch­¬ng tr×nh ®/t¹o l/kÕt. Kh«ng k/so¸t ®­îc ®/v ng­êi n­íc ngoµi day ng/ng÷ ë c¸c c¬ së l/kÕt, g/v d¹y c¸c c¬ së 100% vèn NN C«ng t¸c qu¶n lý g/v n­íc ngoµi; KhuyÕn khÝch vµ thu hót ng­êi n­íc ngoµi vµ ng­êi VN ë n­íc ngoµi tham gia g/d¹y, trao ®æi häc thuËt. 3. Cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ GATS trong gi¸o dôc  UNESCO NhiÖm vô chung: ®Èy m¹nh quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc Quan ®iÓm c¬ b¶n: gi¸o dôc lµ mét quyÒn lîi c¬ b¶n cña con ng­êi. NhiÖm vô cô thÓ: t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ, thóc ®Èy gi¸o dôc xuyªn biªn giíi phi th­¬ng m¹i WTO NhiÖm vô chung: ®Èy m¹nh quèc tÕ ho¸ gi¸o dôc Quan ®iÓm c¬ b¶n: gi¸o dôc lµ mét trong 12 ngµnh dÞch vô kh¶ m¹i NhiÖm vô cô thÓ: thóc ®Èy gi¸o dôc xuyªn biªn giíi theo c¬ chÕ th­¬ng m¹i Mçi n­íc ph¶i t×m mèi c©n b»ng gi÷a hai c¬ chÕ ®Ó GD thùc hiÖn sø mÖnh cña m×nh theo môc tiªu tõng n­íc 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc Nh÷ng c¬ héi ®èi víi gi¸o dôc khi VN gia nhËp WTO: Thùc hiÖn tèt h¬n nhiÖm vô ph¸t triÓn gi¸o dôc trªn c¸c b×nh diÖn quy m«, chÊt l­îng, hiÖu qu¶ Hoµn thiÖn hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n theo h­íng chuÈn ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®a d¹ng ho¸ T¨ng c­êng c¸c ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m chÊt l­îng gi¸o dôc theo h­íng tiÕp cËn c¸c chuÈn tiªn tiÕn quèc tÕ N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý T¹o ®iÒu kiÖn tèt h¬n cho mäi ng­êi trong thô h­ëng gi¸o dôc Sím ®­a gi¸o dôc n­íc ta lªn tr×nh ®é tiªn tiÕn 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc Tuy nhiªn, gi¸o dôc n­íc ta còng sÏ ®èi diÖn víi nh÷ng th¸ch thøc lín: Th¸ch thøc trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc Th¸ch thøc trong viÖc b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi trong gi¸o dôc Th¸ch thøc trong viÖc b¶o ®¶m chÊt l­îng gi¸o dôc Th¸ch thøc vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh trong gi¸o dôc Th¸ch thøc trong viÖc tu©n theo mét sè quy t¾c cña GATS Th¸ch thøc tr­íc nguy c¬ tôt hËu xa h¬n vÒ gi¸o dôc 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc Th¸ch thøc trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu gi¸o dôc Nguyªn nh©n: søc Ðp cña c¸c nhµ cung øng gi¸o dôc xuyªn quèc gia, sù th©m nhËp cña gi¸o dôc n­íc ngoµi Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt: kiªn ®Þnh gi÷ v÷ng chñ quyÒn quèc gia vÒ gi¸o dôc 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc Th¸ch thøc trong viÖc b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi trong gi¸o dôc Nguyªn nh©n: l«gic th­¬ng m¹i trong cung øng gi¸o dôc sÏ lµm gia t¨ng sù ph©n tÇng x· héi trong c¬ héi tiÕp cËn gi¸o dôc, ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc cã chÊt l­îng Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt: Nhµ n­íc ph¶i gi÷ vai trß chñ ®¹o trong cung øng gi¸o dôc, b¶o ®¶m gi¸o dôc vÒ c¬ b¶n vÉn lµ sù nghiÖp c«ng Ých 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc Th¸ch thøc trong viÖc b¶o ®¶m chÊt l­îng gi¸o dôc Nguyªn nh©n: v× môc ®Ých lîi nhuËn, c¸c nhµ cung øng gi¸o dôc cã thÓ biÕn nhµ tr­êng thµnh “x­ëng v¨n b»ng” (diploma mill) Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt: t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm ®Þnh chÊt l­îng vµ thanh tra chuyªn m«n 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc Th¸ch thøc vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh trong gi¸o dôc Nguyªn nh©n: xuÊt ph¸t ®iÓm cña gi¸o dôc VN cßn thÊp, m«i tr­êng gi¸o dôc vÜ m« cßn nhiÒu yÕu kÐm Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt: cñng cè hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n vµ hoµn thiÖn m«i tr­êng gi¸o dôc vÜ m« theo h­íng t¨ng c­êng hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý gi¸o dôc (EMIS) 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc Th¸ch thøc trong viÖc tu©n theo mét sè quy t¾c c¬ b¶n cña GATS Nguyªn nh©n: c¸c quy t¾c tèi huÖ quèc, quy t¾c ®èi xö quèc gia vµ quy t¾c tuÇn tù tù do ho¸ vÒ thùc chÊt lµ c¸c quy t¾c bÊt b×nh ®¼ng trong cuéc ch¬i trªn cïng mét s©n ch¬i Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt: chuÈn bÞ tèt ®Õn ®©u, më cöa ®Õn ®ã 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc Th¸ch thøc tr­íc nguy c¬ tôt hËu xa h¬n vÒ gi¸o dôc Nguyªn nh©n: do kh«ng kh¾c phôc ®­îc nh÷ng th¸ch thøc nªu trªn vµ nh÷ng rñi ro trong qu¸ tr×nh héi nhËp (n¹n ch¶y m¸u chÊt x¸m…) Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt: x©y dùng ®èi s¸ch phï hîp vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc ViÖc tham gia GATS tù nã kh«ng lµm cho gi¸o dôc cña mét n­íc tèt lªn hay xÊu ®i. Nã chØ më ra c¸c c¬ héi míi vµ c¸c th¸ch thøc míi. VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi mçi n­íc lµ x¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña ngµnh gi¸o dôc, cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p phï hîp ®Ó khai th¸c c¬ héi, v­ît qua th¸ch thøc, tèi ®a ho¸ lîi Ých vµ gi¶m thiÓu rñi ro. 5. Bµi to¸n ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc VN khi tham gia GATS C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña gi¸o dôc VN tr­íc WTO ChuyÓn tõ gi¸o dôc phôc vô kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ sang gi¸o dôc vËn hµnh trong kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN 2. ChuyÓn tõ gi¸o dôc khÐp kÝn sang gi¸o dôc më cöa, héi nhËp quèc tÕ XuÊt hiÖn c¸c nhµ cung øng gi¸o dôc t­ nh©n; Nhµ n­íc vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o trong cung øng gi¸o dôc; C¬ chÕ c¹nh tranh c¬ b¶n ch­a h×nh thµnh. Gi¸o dôc VN chuyÓn tõ ®éc quyÒn Nhµ n­íc sang chuÈn ®éc quyÒn 5. Bµi to¸n ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc VN khi tham gia GATS C¸c nguyªn t¾c khi tham gia GATS: Gi¸o dôc c«ng lËp kh«ng thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña GATS; GD§HVN tiÕp tôc héi nhËp s©u vµo gi¸o dôc ®¹i häc thÕ giíi trong khu«n khæ mét kh«ng gian GD§H vµ NCKH thÕ giíi theo ®Þnh h­íng cña UNESCO; ViÖc më cöa chØ thùc hiÖn trong khu vùc gi¸o dôc t­ thôc. 5. Bµi to¸n ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc VN khi tham gia GATS Sau khi cã cam kÕt vÒ GATS nh­ nªu trªn, bøc tranh gi¸o dôc ®¹i häc VN sÏ chØ cã biÕn ®éng chñ yÕu ë khu vùc t­ thôc víi sù ra ®êi cña c¸c c¬ së gi¸o dôc ®¹i häc n­íc ngoµi, chñ yÕu d­íi h×nh thøc c¬ së liªn kÕt. 5. Bµi to¸n ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc VN khi tham gia GATS Nh÷ng lÜnh vùc cã gi¸ trÞ gia t¨ng lín, ®ßi hái tr×nh ®é cao, chóng ta ®ang rÊt thiÕu vµ do ®ã lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc nµy…H¹n chÕ nµy lµ do nh÷ng yÕu kÐm, bÊt cËp trong hÖ thèng gi¸o dôc cña ta, cÇn ph¶i nhanh chãng t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc. H­íng chÝnh ë ®©y lµ: ChÊp nhËn c¬ chÕ thÞ tr­êng trong ®µo t¹o ®¹i häc thuéc c¸c ngµnh kü thuËt-c«ng nghÖ vµ d¹y nghÒ ®Ó huy ®éng c¸c nguån lùc nh»m ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o g¾n liÒn víi viÖc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¬ chÕ thÞ tr­êng trong viÖc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. Thñ t­íng ChÝnh phñ NguyÔn TÊn Dòng; Gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi, c¬ héi – th¸ch thøc vµ hµnh ®éng cña chóng ta, B¸o Nh©n d©n, ngµy 8/11/2006 5. Bµi to¸n ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc VN khi tham gia GATS C¸c ®Æc tr­ng míi cña gi¸o dôc VN khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ GATS: Khu vùc t­ thôc sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi sù hiÖn diÖn th­¬ng m¹i cña c¸c c¬ së gi¸o dôc n­íc ngoµi 2. Côc diÖn c¹nh tranh sÏ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 3. Nhµ n­íc vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o trong cung øng gi¸o dôc Gi¸o dôc VN chuyÓn tõ m« h×nh chuÈn ®éc quyÒn sang m« h×nh chuÈn thÞ tr­êng (quasi-market) 5. Bµi to¸n ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc VN khi tham gia GATS Bµi to¸n tr­íc m¾t ®èi víi gi¸o dôc (®¹i häc) VN: Nghiªn cøu khoa häc vÒ chuÈn thÞ tr­êng gi¸o dôc (®¹i häc) vµ x©y dùng thÓ chÕ chuÈn thÞ tr­êng gi¸o dôc (®¹i häc) ViÖt Nam. Trong ®ã cÇn gi¶i quyÕt tèt 2 vÊn ®Ò: b¶o ®¶m quyÒn lîi cña ng­êi häc vµ b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña hÖ thèng tr­êng t­ thôc ViÖt Nam Bµi to¸n nµy ph¶i ®­îc ®Æt trong mét bµi to¸n lín: c¶i c¸ch gi¸o dôc 5. Bµi to¸n ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc VN khi tham gia GATS KhÈn tr­¬ng x©y dùng ®Ò ¸n tæng thÓ c¶i c¸ch gi¸o dôc-®µo t¹o nghÒ, tõ néi dung, ch­¬ng tr×nh ®Õn ph­¬ng ph¸p d¹y vµ häc, chÕ ®é thi cö; chó träng ®µo t¹o ngo¹i ng÷, tin häc, luËt ph¸p quèc tÕ, kiÕn thøc vµ kü n¨ng hµnh chÝnh; ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i gi¸o viªn ®ñ sè l­îng, ®ång bé vÒ c¬ cÊu vµ cã chÊt l­îng cao NghÞ quyÕt HNTW4 (kho¸ X) 5. Bµi to¸n ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc VN khi tham gia GATS Định hướng liên kết đào tạo với nước ngoài để xây dựng một nền giáo dục tiên tiến, dân tộc, XHCN còn nhiều lúng túng trong bối cảnh toàn cầu hoá, hội nhập quốc tế (Thông báo 242-TB/TW) 6. ChuyÓn ®éng trong gi¸o dôc VN sau khi n­íc ta gia nhËp WTO ChÊp nhËn c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ yªu cÇu c¶I c¸ch gi¸o dôc Thñ t­íng NguyÔn TÊn Dòng: chÊp nhËn c¬ chÕ thÞ tr­êng trg ®t¹o §H vµ d¹y nghÒ TB 242-TB/TW: khÈn tr­¬ng x©y dùng ®Ò ¸n tæng thÓ CCGD X· héi d©n sù còng ®· cã nhiÒu tiÕng nãi vµ ®Ò xuÊt vÒ CCGD 6. ChuyÓn ®éng trong gi¸o dôc VN sau khi n­íc ta gia nhËp WTO §æi míi GD§H VN vµ chiÕn l­îc héi nhËp quèc tÕ NQ14: mét b­íc tiÕn m¹nh mÏ trong t­ duy qu¶n lý GD§H VN ChiÕn l­îc héi nhËp quèc tÕ: n©ng cao n¨ng lùc hîp t¸c vµ søc c¹nh tranh cña GD§H VN Mét chiÕn l­îc, hai kÞch b¶n: ­u tiªn HTQT vÒ GD, chñ ®éng tham gia th­¬ng m¹i dÞch vô gi¸o dôc 6.ChuyÓn ®éng trong gi¸o dôc VN sau khi n­íc ta gia nhËp WTO §æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh cña gi¸o dôc vµ ¸p dông m« h×nh qu¶n lý c«ng míi §Ò ¸n ®æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh 2009-2014: x©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch sao cho c¸c nguån lùc ®­îc huy ®éng ®ñ, ph©n bæ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ C¸c yÕu tè nßng cèt cña m« h×nh qu¶n lý c«ng míi ®· cã mÆt trong gi¸o dôc VN 6. ChuyÓn ®éng trong gi¸o dôc VN sau khi n­íc ta gia nhËp WTO ChiÕn l­îc gi¸o dôc ®Õn 2020 vµ cuéc ®ua xÕp h¹ng cña c¸c tr­êng ®¹i häc VN ChiÕn l­îc gi¸o dôc ®Õn 2020: n©ng cao vÞ trÝ xÕp h¹ng cña GDVN, mét sè tr­êng §HVN ®­îc xÕp h¹ng trong c¸c tr­êng hµng ®Çu cña ASEAN vµ thÕ giíi B¶ng xÕp h¹ng cña §H Th­îng H¶i vµ The Times Higher: n©ng cao vÞ thÕ cña c¸c ®¹i häc nghiªn cøu vµ ®¹i häc xuyªn quèc gia Mäi hÖ thèng xÕp h¹ng ®Òu bÊt toµn vµ cã chñ ®Ých 6. ChuyÓn ®éng trong gi¸o dôc VN sau khi n­íc ta gia nhËp WTO Chỉ thị 296/CT-TTg va Chương trình hành động đổi mới QLGD ĐH 2010-2012 Giám sát của QH về thực hiện chính sách, pháp luật trong thành lập trường, đầu tư và đảm bảo chất lượng đào tạo đối với GDĐH Thảo luận trong toàn ngành và xã hội “Làm gì để đảm bảo và nâng cao chất lượng đào tạo” Rà soát các chỉ tiêu phát triển GDĐH 2010-2020 Tái cấu trúc GDĐH tương thích với tái cấu trúc kinh tế trong giai đoạn phát triển mới 7. Mét sè vÊn ®Ò cÇn chuÈn bÞ trong thêi gian tíi Lµm râ nhËn thøc vÒ GATS Lîi Ých vµ rñi ro Vai trß cña Nhµ n­íc Sø mÖnh cña gi¸o dôc ThÞ tr­êng gi¸o dôc Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña GATS … 7. Mét sè vÊn ®Ò cÇn chuÈn bÞ trong thêi gian tíi 2. Tæng kÕt thùc tiÔn vµ nghiªn cøu khoa häc vÒ héi nhËp gi¸o dôc Tæng kÕt thùc tiÔn hîp t¸c quèc tÕ vÒ GD §¸nh gi¸ so s¸nh kinh nghiÖm c¸c n­íc TriÓn khai c¸c nghiªn cøu khoa häc vÒ t¸c ®éng cô thÓ cña GATS, chuÈn thÞ tr­êng gi¸o dôc, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu gi¸o dôc cña VN, vÊn ®Ò ch¶y m¸u chÊt x¸m vµ tiÕp m¸u chÊt x¸m v.v… 7. Mét sè vÊn ®Ò cÇn chuÈn bÞ trong thêi gian tíi 3. Hoµn thiÖn thÓ chÕ vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý Rµ so¸t, x©y dùng, tõng b­íc hoµn thiÖn khung ph¸p lý X©y dùng thÓ chÕ chuÈn thÞ tr­êng gi¸o dôc T¨ng c­êng quyÒn tù chñ vµ tr¸ch nhiÖm gi¶i tr×nh cña c¸c cÊp qu¶n lý §µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý 7. Mét sè vÊn ®Ò cÇn chuÈn bÞ trong thêi gian tíi 4. TËp trung qu¶n lý chÊt l­îng gi¸o dôc: VËn dông tµi liÖu UNESCO vÒ cung øng gi¸o dôc ®¹i häc xuyªn biªn giíi cã chÊt l­