Đề tài Quản lý mạng lưới Bảo Hiểm Nhân Thọ̣ tại Việt Nam
Là một bộ phận của nền kinh tế, hoạt động kinh doanh bảo hiểm đang từng bước chuyển sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Nó đang đóng vai trò tích cực cho việc duy trì sự ổn định và phát triển nền kinh tế xã hội, đặc biệt nền kinh tế thị trường nhằm thực hiện chức năng là tấm lá chắn để khắc phục hậu quả tài chính do thiên tai, tai nạn bất ngờ gây ra cho nền kinh tế trong quá trình phát triển sản xuất kinh doanh. Đồng thời cung cấp sự đảm bảo tài chính cho từng người dân, từng hộ gia đình và các tổ chức kinh tế tham gia bảo hiểm. Hoạt động kinh doanh bảo hiểm là một trong những công cụ tài chính hữu hiệu nhằm huy động tiền tiết kiệm phân tán trong dân cư để tạo lập nên nguồn vốn tập trung, đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển đất nước. Thông qua hoạt đông đầu tư vốn, ngành bảo hiểm (đặc biệt là BHNT) đã góp phần thúc đẩy thị truờng tài chính, thị trường vốn phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá đất nước. Tăng trưởng và phát triển bền vững là mục tiêu lâu dài của mọi doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh tế thị trường. Ngày nay, khi nền kinh tế thị trường phát triển ngày càng mạnh mẽ thì sự cạnh tranh diễn ra cũng ngày càng gay gắt hơn. Vậy họ phải làm gì để chiến thắng trong cạnh tranh, đạt được tốc độ tăng trưởng và phát triển cao? Thực tế, bí quyết thành công của doanh nghiệp không chỉ nằm trong chất lượng sản phẩm mà còn nằm trong bí quyết quản lý doanh nghiệp của các nhà quản lý của các cấp quản trị khác nhau. Quản lý là một chức năng quan trọng và không thể thiếu được ở bất kì một doanh nghiệp nào. Quản lý giúp cho bộ máy hoạt động nhịp nhàng và có hiệu quả hơn. Đối với doanh nghiệp bảo hiểm, đặc biệt là doanh nghiệp bảo hiểm kinh doanh trong lĩnh vực BHNT, do có những đặc thù riêng của sản phẩm bảo hiểm nên các doanh nghiệp thường đặt đại lý làm trung tâm trong thực hiện chính sách phân phối sản phẩm. Vì vậy, số lượng đại lý của mỗi doanh nghiệp là rất lớn với mạng lưới phủ khắp cả nước, việc quản lý lực lượng đại lý lớn là rất khó đối với doanh nghiệp kinh doanh BHNT.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Quản lý mạng lưới Bảo Hiểm Nhân Thọ̣ tại Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
lêi më ®Çu
Lµ mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm ®ang tõng bíc chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Nã ®ang ®ãng vai trß tÝch cùc cho viÖc duy tr× sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi, ®Æc biÖt nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng lµ tÊm l¸ ch¾n ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ tµi chÝnh do thiªn tai, tai n¹n bÊt ngê g©y ra cho nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi cung cÊp sù ®¶m b¶o tµi chÝnh cho tõng ngêi d©n, tõng hé gia ®×nh vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ tham gia b¶o hiÓm.
Ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm lµ mét trong nh÷ng c«ng cô tµi chÝnh h÷u hiÖu nh»m huy ®éng tiÒn tiÕt kiÖm ph©n t¸n trong d©n c ®Ó t¹o lËp nªn nguån vèn tËp trung, ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t ph¸t triÓn ®Êt níc. Th«ng qua ho¹t ®«ng ®Çu t vèn, ngµnh b¶o hiÓm (®Æc biÖt lµ BHNT) ®· gãp phÇn thóc ®Èy thÞ truêng tµi chÝnh, thÞ trêng vèn phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc.
T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ môc tiªu l©u dµi cña mäi doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Ngµy nay, khi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ th× sù c¹nh tranh diÔn ra còng ngµy cµng gay g¾t h¬n. VËy hä ph¶i lµm g× ®Ó chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cao? Thùc tÕ, bÝ quyÕt thµnh c«ng cña doanh nghiÖp kh«ng chØ n»m trong chÊt lîng s¶n phÈm mµ cßn n»m trong bÝ quyÕt qu¶n lý doanh nghiÖp cña c¸c nhµ qu¶n lý cña c¸c cÊp qu¶n trÞ kh¸c nhau.
Qu¶n lý lµ mét chøc n¨ng quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc ë bÊt k× mét doanh nghiÖp nµo. Qu¶n lý gióp cho bé m¸y ho¹t ®éng nhÞp nhµng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. §èi víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm, ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp b¶o hiÓm kinh doanh trong lÜnh vùc BHNT, do cã nh÷ng ®Æc thï riªng cña s¶n phÈm b¶o hiÓm nªn c¸c doanh nghiÖp thêng ®Æt ®¹i lý lµm trung t©m trong thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph©n phèi s¶n phÈm. V× vËy, sè lîng ®¹i lý cña mçi doanh nghiÖp lµ rÊt lín víi m¹ng líi phñ kh¾p c¶ níc, viÖc qu¶n lý lùc lîng ®¹i lý lín lµ rÊt khã ®èi víi doanh nghiÖp kinh doanh BHNT.
§¹i lý BHNT lµ ngêi ®¹i diÖn cho c«ng ty BHNT trong giao dÞch víi kh¸ch hµng, lµ ngêi cã ¶nh hëng chñ yÕu tíi sè lîng hîp ®ång, tØ lÖ duy tr× hîp ®ång, doanh thu phÝ... Nãi c¸ch kh¸c, ®ã lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. V× vËy n©ng cao chÊt lîng tuyÓn dông, ®µo t¹o ®¹i lý lµ kh©u rÊt quan träng trong qu¶n lý ®¹i lý BHNT. VÊn ®Ò qu¶n lý ®¹i lý BHNT lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu trong kinh doanh BHNT, nhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay - khi thÞ trêng b¶o hiÓm ®· më cöa.
Nh×n l¹i qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ngµnh b¶o hiÓm ViÖt Nam th× tõ n¨m 1994 trë vÒ tríc chØ cã mét m×nh B¶o ViÖt ®éc quyÒn kinh doanh trªn thÞ trêng. Nhng sù ra ®êi cña N§ 100/CP ngµy 18/12/1993 cña chÝnh phñ còng lµ lóc kÕt thóc t×nh tr¹ng ®éc quyÒn cña B¶o ViÖt. KÓ tõ mèc thêi gian ®ã, ngµy cµng nhiÒu doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®îc thµnh lËp. Tõ chç chØ cã mét, nay trªn thÞ trêng ®· cã 15 doanh nghiÖp b¶o hiÓm, trong ®ã cã 5 doanh nghiÖp BHNT víi ®Çy ®ñ c¸c h×nh thøc kinh doanh. Thùc tÕ ®· chøng minh r»ng, cµng nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm ra ®êi th× t×nh h×nh c¹nh tranh ngµy cµng kh¾c nghiÖt. Nhng ®iÒu ®¸ng nãi lµ trong thêi gian qua ®· cã t×nh tr¹ng c¸c ®¹i lý nãi xÊu lÉn nhau vµ nãi xÊu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó h¹ uy tÝn, chiÕm kh¸ch hµng. Tríc t×nh h×nh ®ã Bé tµi chÝnh ®· ra c«ng v¨n 5467/TC/TCNH yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm chó ý ®Õn viÖc qu¶n lý m¹ng líi ®¹i lý cña m×nh.
Trong bèi c¶nh ®ã em ®· chän ®Ò tµi “Qu¶n lý m¹ng líi BHNT t¹i ViÖt Nam”. Do cha cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi thùc tÕ cña ngµnh b¶o hiÓm nªn bµi viÕt chØ ®i s©u khai th¸c nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh lý luËn vµ mét phÇn rÊt nhá thùc tiÔn cña ngµnh BHNT mµ em t×m hiÓu ®îc th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. §Ó tõ ®ã ®a ra mét sè ®Ò xuÊt nhá nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c qu¶n lý m¹ng líi ®¹i lý BHNT t¹i ViÖt Nam.
Víi môc ®Ých trªn th× kÕt cÊu bµi viÕt bao gåm:
I. Lý luËn chung vÒ BHNT vµ ®¹i lý BHNT .
II. Qu¶n lý m¹ng líi ®¹i lý BHNT .
III. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý m¹ng líi ®¹i lý BHNT t¹i ViÖt Nam.
néi dung
I. Lý luËn chung vÒ BHNT vµ ®¹i lý BHNT
1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHNT
Tríc khi t×m hiÓu sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHNT chóng ta cÇn t×m hiÓu xem BHNT lµ g×?
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ BHNT, ®øng ë mçi gãc ®é kh¸c nhau cã mét kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ thuËt ng÷ nµy.
Theo gi¸o tr×nh b¶o hiÓm cña trêng §HKTQD Hµ Néi, BHNT lµ sù cam kÕt giòa ngêi b¶o hiÓm vµ ngêi tham gia b¶o hiÓm, mµ trong ®ã ngêi b¶o hiÓm sÏ tr¶ cho ngêi tham gia (hoÆc ngêi thô hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm) mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh khi cã nh÷ng sù kiÖn ®· ®Þnh tríc x¶y ra (ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ chÕt hoÆc sèng ®Õn thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh), cßn ngêi tham gia ph¶i nép phÝ b¶o hiÓm ®Çy ®ñ, ®óng h¹n. Nãi c¸ch kh¸c, BHNT lµ qu¸ tr×nh b¶o hiÓm c¸c rñi ro cã liªn quan ®Õn sinh m¹ng, cuéc sèng vµ tuæi thä cña con ngêi.
Kh¸i niÖm trªn cho thÊy trong hîp ®ång BHNT cã 4 lo¹i ngêi g¾n víi quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña hîp ®ång: ngêi b¶o hiÓm, nguêi tham gia BHNT, ngêi thô hëng quyÒn lîi vµ ngêi ®îc b¶o hiÓm.
Ngêi b¶o hiÓm (doanh nghiÖp b¶o hiÓm) lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp, tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña luËt doanh nghiÖp, luËt kinh doanh b¶o hiÓm vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn kinh doanh b¶o hiÓm, t¸i b¶o hiÓm.
Ngêi tham gia b¶o hiÓm lµ tæ chøc, c¸ nh©n giao kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm vµ ®ãng phÝ b¶o hiÓm. Bªn tham gia b¶o hiÓm cã thÓ ®ång thêi lµ ngêi ®îc b¶o hiÓm vµ ngêi ®îc thô hëng.
Ngêi thô hëng lµ tæ chøc, c¸ nh©n ®îc bªn mua b¶o hiÓm chØ ®Þnh ®Ó nhËn tiÒn b¶o hiÓm theo hîp ®ång b¶o hiÓm con ngêi.
Ngêi ®îc b¶o hiÓm lµ tæ chøc, c¸ nh©n cã tµi s¶n, tr¸ch nhiÖm d©n sù , tÝnh m¹ng ®îc b¶o hiÓm theo hîp ®ång b¶o hiÓm. Ngêi ®îc b¶o hiÓm cã thÓ ®ång thêi lµ ngêi thô hëng.
Ngêi thô hëng lµ tæ chøc, c¸ nh©n ®îc bªn mua b¶o hiÓm chØ ®Þnh ®Ó nhËn tiÒn b¶o hiÓm theo hîp ®ång b¶o hiÓm con ngêi.
1.1 Trªn thÕ giíi
Trong cuéc sèng còng nh trong s¶n xuÊt kinh doanh dï con ngêi cã ý thøc ®Ò phßng th× nhiÒu rñi ro bÊt ngê ngoµi ý muèn vÉn cã thÓ x¶y ra. §ã cã thÓ lµ do t¸c ®éng cña thiªn nhiªn, do t¸c ®éng cña x· héi hoÆc do t¸c ®éng cña khoa häc kü thuËt g©y nªn. §Ó chèng l¹i nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®ã trong lÞch sö loµi ngêi ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p nh : tù dù tr÷ ®Ó ®Ò phßng khi cã khã kh¨n, ®i vay hoÆc t¬ng trî lÉn nhau...
Nhng x· héi cµng ph¸t triÓn, nhÊt lµ tõ khi cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp x¶y ra, c¸c biÖn ph¸p b¶o hiÓm nµy kh«ng cßn phï hîp n÷a vµ yªu cÇu ph¶i cã nh÷ng h×nh thøc míi ®Ó ®¸p øng. ViÖc b¶o vÖ nµy ph¶i cã tæ chøc, kh«ng thÓ lµ sù gióp ®ì tù nguyÖn vµ tù ph¸t cña c¸ nh©n hay céng ®ång nhá hÑp. §Æc biÖt con ngêi lu«n ®îc coi lµ lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu, lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Tríc yªu cÇu ®ã BHNT ra ®êi vµ ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh.
Hîp ®ång BHNT ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ra ®êi tõ n¨m 1583, do c«ng nh©n ngêi Anh lµ William Gybbon tham gia. PhÝ b¶o hiÓm «ng ph¶i ®ãng lóc ®ã lµ 32 b¶ng Anh, khi «ng chÕt trong n¨m ®ã, ngêi thõa kÕ cña «ng ®îc hëng 400 b¶ng Anh.
N¨m 1759, c«ng ty BHNT ®Çu tiªn ra ®êi ë Philadenphia (Mü). C«ng ty nµy ®Õn nay vÉn cßn ho¹t ®éng, nhng lóc ®Çu nã chØ b¶o hiÓm cho c¸c con chiªn ë nhµ thê cña m×nh.
N¨m 1762, c«ng ty BHNT Equitable ë Anh ®îc thµnh lËp vµ b¸n BHNT cho mäi ngêi d©n trong x· héi. §©y lµ mèc ®¸nh dÊu cña mét ngµnh kinh doanh trong b¶o hiÓm.
N¨m 1787, c«ng ty BHNT ®Çu tiªn ë Ph¸p ra ®êi nhng ®Õn n¨m 1792 th× bÞ ph¸ s¶n. Vµo th¸ng 12/1829, c«ng ty BHNT kh¸c ®îc thµnh lËp.
ë §øc n¨m 1828, c«ng ty BHNT ®Çu tiªn ®îc ra ®êi vµ ph¸t triÓn thµnh b¶o hiÓm tån tÝch (tÝch luü).
C«ng ty BHNT Prudential cña Anh ®îc thµnh lËp n¨m 1853 lµ c«ng ty ®Çu tiªn trong c«ng nghiÖp b¶o hiÓm.
ë ch©u ¸, c¸c c«ng ty BHNT ra ®êi ®Çu tiªn t¹i NhËt B¶n. N¨m 1868 c«ng ty Meijei cña NhËt ra ®êi vµ ho¹t ®éng díi h×nh thøc kinh doanh. §Õn n¨m 1888 vµ 1889, hai c«ng ty kh¸c lµ Kyoei vµ Nippon ra ®êi vµ ph¸t triÓn cho ®Õn nay nhng nã ®· tr¶i qua rÊt nhiÒu lÇn s¸t nhËp vµo c¸c tËp ®oµn kinh tÕ kh¸c nhau ë NhËt.
Trªn thÕ giíi, BHNT lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm ph¸t triÓn nhÊt, n¨m 1958 doanh thu phÝ BHNT míi chØ ®¹t 630,5 tû USD, n¨m 1989 ®· lªn tíi 1210,2 tû USD vµ n¨m 1993 con sè nµy lµ 1647 tû USD chiÕm gÇn 48% tæng phÝ b¶o hiÓm.
Trªn ®©y lµ mét sè mèc quan träng thÓ hiÖn sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHNT trªn thÕ giíi. Nh vËy, trªn thÕ giíi BHNT ra ®êi tõ rÊt l©u, nã ®· vµ ®ang trë thµnh ngµnh dÞch vô kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong cuéc sèng cña ngêi d©n.
1.2 ë ViÖt Nam
So víi c¸c níc trªn thÕ giíi th× BHNT ë ViÖt Nam ra ®êi kh¸ muén.
Tríc n¨m 1954, ë miÒn B¾c, nh÷ng ngêi lµm viÖc cho Ph¸p ®· ®îc b¶o hiÓm vµ mét sè gia ®×nh ®îc hëng quyÒn lîi cña c¸c hîp ®ång BHNT nµy. C¸c hîp ®ång BHNT nµy ®Òu do c¸c c«ng ty BHNT cña Ph¸p trùc tiÕp thùc hiÖn.
Trong nh÷ng n¨m 1970-1971, t¹i miÒn Nam, c«ng ty Hng ViÖt ®· triÓn khai mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm. Nhng c«ng ty nµy chØ ho¹t ®éng trong mét thêi gian ng¾n nªn hÇu hÕt ngêi d©n cha biÕt nhiÒu vÒ lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy.
Ngµy 20/03/1996, Bé tµi chÝnh kÝ quyÕt ®Þnh cho phÐp B¶o ViÖt triÓn khai lo¹i h×nh BHNT ®Çu tiªn lµ BHNT cã thêi h¹n 5, 10 n¨m vµ b¶o hiÓm trÎ em.
Ngµy 22/06/1996, Bé tµi chÝnh kÝ quyÕt ®Þnh sè 568/Q§/TCCB cho phÐp thµnh lËp c«ng ty BHNT trùc thuéc B¶o ViÖt. §©y cã thÓ coi lµ mét sù kiÖn ®¸nh dÊu bíc ngoÆt trong sù ph¸t triÓn cña ngµnh b¶o hiÓm ViÖt Nam.
§Õn nay, hµng lo¹t c«ng ty BHNT ®· lÇn lît ra ®êi vµ ho¹t ®éng trªn thÞ trêng b¶o hiÓm ViÖt Nam. C«ng ty b¶o hiÓm TNHH Chinfon - Manulife (06/1999), c«ng ty TNHH b¶o hiÓm Prudential ViÖt Nam (10/1999), c«ng ty liªn doanh TNHH b¶o hiÓm B¶o Minh - CMG (1999), c«ng ty TNHH b¶o hiÓm quèc tÕ Mü AIA (08/2000).
B¶ng 1. C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ViÖt Nam
Doanh nghiÖp
N¨m b¾t ®Çu triÓn khai
XuÊt xø
Lo¹i h×nh doanh nghiÖp
Vèn (®iÒu lÖ) ban ®Çu
Vèn hiÖn nay
Vèn ®iÒu lÖ dù kiÕn sÏ t¨ng (**)
1.Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam
1996
ViÖt Nam
Nhµ níc
779 tû ®. (N¨m1996)
897 tû ®.
(Vèn chñ së h÷u n¨m 2000)
2. C«ng ty liªn doanh TNHH B¶o Minh-CMG
1999
ViÖt Nam + óc
Liªn doanh
2 triÖu USD
6 triÖu USD (*)
10 triÖu USD
3. C«ng ty TNHH b¶o hiÓm Menulife
1999
Canada
100% vèn níc ngoµi
5 triÖu USD
8,5 triÖu USD (*)
10 triÖu USD
4. C«ng ty TNHH b¶o hiÓm Prudential ViÖt Nam
1999
Anh
100% vèn níc ngoµi
14 triÖu USD
40 triÖu USD
(tõ 6/2001)
5. C«ng ty TNHH b¶o hiÓm quèc tÕ Mü (AIA)
2000
Mü
100% vèn níc ngoµi
5 triÖu USD
5 triÖu USD (*)
10 triÖu USD
Ghi chó: (*) theo Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam ngµy 09/04/2001; (**) t¨ng theo luËt ®Þnh.
§iÒu nµy cã nghÜa lµ thÞ trêng BHNT ViÖt Nam hiÖn ®ang trë nªn s«i ®éng h¬n bao giê hÕt. Sè lîng c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nhiÒu lªn, sè lîng c¸c s¶n phÈm còng phong phó, ®a d¹ng. Thùc tÕ nµy ®· dÉn ®Õn c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c c«ng ty b¶o hiÓm vÒ mäi mÆt ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò më réng m¹ng líi ®¹i lý BHNT.
2. Sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông cña BHNT
2.1 Sù cÇn thiÕt
Kinh tÕ ph¸t triÓn lµm cho ®êi sèng nh©n d©n kh«ng ngõng t¨ng lªn vµ nã còng t¹o ra líp ngêi cã thu nhËp cao trong x· héi. §©y thêng lµ nh÷ng ngêi hiÓu biÕt, cã nguån tiÕt kiÖm dåi dµo. Hä muèn cã ®îc mét cuéc sèng æn ®Þnh vµ xung tóc, víi sè tiÒn nhµn rçi hä tiÕn hµnh ®Çu t vµo nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau nh»m ph©n t¸n rñi ro, trong ®ã cã BHNT v× BHNT ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu cña hä.
HiÖn nay, viÖc lo cho tuæi giµ hoÆc khi vÒ nghØ hu ®ang lµ vÊn ®Ò ®îc x· héi quan t©m, lo l¾ng vµ coi träng. Mét sè ngêi khi hÕt tuæi lao ®éng cã thu nhËp tõ l¬ng hu, nhng thùc tÕ khã cã thÓ ®¸p øng ®ñ c¸c nhu cÇu chi tiªu trong cuéc sèng. Ngoµi ra, phÇn lín ngêi giµ kh«ng cã l¬ng hu ph¶i sèng nhê vµo con c¸i hay vÉn ph¶i lao ®éng vÊt v¶ ®Ó kiÕm sèng ®ang lµ vÊn ®Ò x· héi bøc xóc. Kh«ng ai muèn sèng mét tuæi giµ ®au yÕu bÖnh tËt, phô thuéc hay lµ g¸nh nÆng cho con c¸i. §Æc biÖt, tuæi thä cµng cao th× nguån dù tr÷ tµi chÝnh l¹i dÇn dÇn bÞ c¹n kiÖt. VÊn ®Ò lµ ph¶i t¹o ra c«ng cô ®Ó mäi ngêi cã thÓ ®Òu ®Æn dµnh ra nh÷ng thu nhËp vµ tiÕt kiÖm chi tiªu hiÖn t¹i cña m×nh nh÷ng kho¶n tiÒn nhá mµ vÉn ®ñ ®¶m b¶o cuéc sèng khi vÒ giµ. BHNT ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu ®ã cña hä.
Do chi phÝ ®µo t¹o, chi phÝ khëi nghiÖp ngµy cµng cao v× vËy mµ cha mÑ thêng mua BHNT cho con c¸i m×nh, ®Ó khi chóng trëng thµnh sÏ cã mét kho¶n tiÒn lËp nghiÖp hoÆc ®i du häc níc ngoµi...
Bªn c¹nh yÕu tè tiÕt kiÖm, BHNT cßn mang tÝnh rñi ro. §èi víi mçi gia ®×nh, mçi doanh nghiÖp th× tÝnh m¹ng cña ngêi chñ lµ rÊt quan träng. Nã ¶nh hëng tíi sù tån t¹i, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña gia ®×nh, cña doanh nghiÖp. Do ®ã, ngµy nay nhu cÇu ®¶m b¶o cho sù æn ®Þnh cña gia ®×nh, cña doanh nghiÖp cµng ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu vµ hîp ®ång BHNT ®· gióp hä ®¹t ®îc ®iÒu ®ã.
ChÝnh v× vËy, BHNT ra ®êi lµ cÇn thiÕt kh¸ch quan trong cuéc sèng cña con ngêi vµ së dÜ BHNT ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh hiÖn nay v× nã cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi mçi c¸ nh©n, tõ ®ã t¹o ra sù æn ®Þnh trong ®êi sèng x· héi còng nh sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ.
2.2 T¸c dông cña BHNT
Mét lµ, ®èi víi c¸ nh©n, gia ®×nh:
BHNT cã t¸c dông thÓ hiÖn sù quan t©m, lo l¾ng cña ngêi chñ gia ®×nh ®èi víi nh÷ng ngêi phô thuéc, cña cha mÑ ®èi víi con c¸i, ®ång thêi gãp phÇn gi¶m bít khã kh¨n vÒ mÆt tµi chÝnh cho gia ®×nh khi kh«ng may gÆp ph¶i rñi ro. H¬n n÷a khi tham gia b¶o hiÓm còng cã nghÜa lµ tiÕt kiÖm mét c¸ch thêng xuyªn, cã kÕ ho¹ch.
Hai lµ, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp:
BHNT ra ®êi gãp phÇn æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp t¹o lËp mèi quan hÖ gÇn gòi g¾n bã gi÷a chñ vµ thî, ®Æc biÖt lµ g¾n bã vµ gi÷ ch©n ®îc nh÷ng ngêi chñ chèt trong doanh nghiÖp.
Ba lµ, ®èi víi nÒn kinh tÕ:
BHNT gãp phÇn gi¶m g¸nh nÆng cho ng©n s¸ch nhµ níc, c¬ quan xÝ nghiÖp. Mçi c¸ nh©n mua BHNT lµ mét c¸ch tù b¶o vÖ m×nh, chñ ®éng ®èi phã víi rñi ro, ®ång thêi cßn t¹o ra mét kho¶n tiÒn tiÕt kiÖm. Sù gióp ®ì cña ng©n s¸ch hay c¸c tæ chøc sö dông lao ®éng chØ cßn mang ý nghÜa ®éng viªn chø kh«ng cã vai trß quyÕt ®Þnh.
BHNT gãp phÇn thu hót vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. §èi víi c¸c níc ph¸t triÓn, quü b¶o hiÓm huy ®éng ®îc mét sè lîng vèn khæng lå thËm chÝ lín h¬n c¶ ngµnh ng©n hµng.
ë ViÖt Nam, BHNT t¹o kªnh huy ®éng vµ cung cÊp vèn lín cho nÒn kinh tÕ.
B¶ng 2: Quü ®Çu t c¸c c«ng ty BHNT cã thÓ cung cÊp cho nÒn kinh tÕ
N¨m
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Quü ®Çu t
(tØ ®ång)
0,7
15
178
582
1.654
4.000
Ghi chó: Quü ®Çu t íc tÝnh vµo cuèi n¨m, t¬ng øng víi quü dù phßng nghiÖp vô, kh«ng tÝnh nguån vèn ®iÒu lÖ, vèn chñ së h÷u.
Nguån: T¹p chÝ b¶o hiÓm sè 2/2002.
Nh vËy nguån vèn ®Çu t tõ ho¹t ®éng kinh doanh BHNT cã thÓ cung cÊp cho nÒn kinh tÕ lµ rÊt lín, víi tèc ®é t¨ng trëng nh trªn th× trong t¬ng lai con sè nµy lín h¬n rÊt nhiÒu.
Bèn lµ, ®èi víi x· héi:
BHNT gãp phÇn t¹o nªn mét phong c¸ch, tËp qu¸n sèng míi tham gia BHNT thÓ hiÖn mét nÕp sèng ®Ñp. §ã lµ tù biÕt lo l¾ng cho t¬ng lai cña m×nh vµ quan t©m ®Õn t¬ng lai cña ngêi th©n, ®ång thêi gi¸o dôc cho thÕ hÖ sau ®øc tÝnh tiÕt kiÖm, cÇn cï, sèng cã tr¸ch nhiÖm víi ngêi kh¸c.
MÆt kh¸c, BHNT cßn gãp phÇn to lín vµo viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho x· héi, BHNT lµ ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng h¬n c¶ v× nã cÇn mét m¹ng líi nh©n viªn, ®¹i lý khai th¸c b¶o hiÓm, nh©n viªn m¸y tÝnh, tµi chÝnh kÕ to¸n...TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001, tæng sè ®¹i lý chuyªn nghiÖp cña toµn thÞ trêng ViÖt Nam lªn tíi con sè 40.000 ngêi, trong t¬ng lai kh«ng xa con sè nµy cßn lín h¬n rÊt nhiÒu ®Ó ®¸p øng môc tiªu më réng thÞ trêng cña c¸c doanh nghiÖp BHNT.
3. §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm BHNT
BHNT lµ mét lo¹i h×nh b¶o hiÓm nãi chung do ®ã nã mang ®Çy ®ñ c¸c ®Æc ®iÓm cña bÊt kú lo¹i s¶n phÈm b¶o hiÓm nµo.
Lµ s¶n phÈm kh«ng ®Þnh h×nh: T¹i thêi ®iÓm b¸n s¶n phÈm mµ c¸c nhµ b¶o hiÓm cung cÊp trªn thÞ trêng chØ lµ lêi høa, lêi cam kÕt tr¶ tiÒn b¶o hiÓm hay båi thêng cña c¸c nhµ b¶o hiÓm khi x¶y ra sù cè b¶o hiÓm. V× vËy, ngêi tham gia kh«ng thÓ b»ng gi¸c quan cña m×nh c¶m nhËn ®îc lîi Ých, t¸c dông cña s¶n phÈm.
Lµ s¶n phÈm cã hiÖu qu¶ “xª dÞch”: Khi mua s¶n phÈm ngêi mua kh«ng nhËn ®îc lîi Ých tøc th× cña s¶n phÈm. Khi mua s¶n phÈm, ngêi mua kh«ng bao giê mong muèn x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm ®Ó ®îc tr¶ tiÒn hay båi thêng. MÆt kh¸c, tõ lóc mua s¶n phÈm ®Õn lóc biÕt gi¸ trÞ sö dông cña nã lµ mét thêi gian dµi.
Lµ s¶n phÈm cña “chu tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®¶o ngîc”: Theo nghÜa lµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh kh«ng dùa trªn nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh mµ ®îc x©y dùng dùa trªn gi¸ trÞ vÒ tÇn suÊt x¶y ra rñi ro, gi¶ ®Þnh vÒ møc ®é thiÖt h¹i, gi¶ ®Þnh vÒ chi phÝ qu¶n lý...§ång thêi doanh nghiÖp kh«ng ph¶i bá vèn tríc mµ nhËn phÝ b¶o hiÓm cña ngêi tham gia ®ãng gãp vµ thùc hiÖn nhiÖm vô sau.
Lµ s¶n phÈm kh«ng ®îc b¶o hé b¶n quyÒn: Theo nghÜa lµ c¸c c«ng ty kh¸c cã thÓ ®a ra c¸c s¶n phÈm t¬ng tù nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
Bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm cña mét s¶n phÈm b¶o hiÓm nãi chung, lo¹i h×nh BHNT cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
BHNT võa mang tÝnh tiÕt kiÖm võa mang tÝnh rñi ro: TÝnh tiÕt kiÖm thÓ hiÖn ë chç phÝ b¶o hiÓm thu ®Þnh k× vµ thu lµm nhiÒu lÇn trong suèt qu¸ tr×nh tham gia thÕ nhng trong thêi h¹n tham gia (®èi víi nh÷ng s¶n phÈm hçn hîp hay s¶n phÈm sinh kú...) hÕt h¹n hîp ®ång ngêi ®îc b¶o hiÓm cßn sèng nhµ b¶o hiÓm vÉn chi tr¶ ®Çy ®ñ sè tiÒn b¶o hiÓm, sè tiÒn nµy thùc chÊt lµ sè phÝ b¶o hiÓm ®îc tån tÝch l¹i. TÝnh rñi ro thÓ hiÖn ë chç mÆc dï bªn tham gia b¶o hiÓm míi ®ãng ®îc mét sè tiÒn rÊt nhá th«ng qua phÝ b¶o hiÓm nhng nÕu rñi ro x¶y ra nhµ b¶o hiÓm vÉn chi tr¶ ®Çy ®ñ sè tiÒn b¶o hiÓm trong khi ®ã sè tiÒn tiÕt kiÖm tõ phÝ cßn rÊt nhá so víi sè tiÒn mµ bªn tham gia nhËn ®îc.
Hîp ®ång BHNT rÊt ®a d¹ng vµ phong phó: §Æc ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ mét sè vÊn ®Ò sau: §é tuæi cña ngêi tham gia rÊt kh¸c nhau, thêi gian tham gia kh¸c nhau, ®é tuæi cña ngêi ®îc hëng b¶o hiÓm kh¸c nhau, sè tiÒn b¶o hiÓm nhiÒu hay Ýt còng rÊt kh¸c nhau, ph¬ng thøc nép phÝ kh¸c nhau. MÆt kh¸c, thêi h¹n cã hiÖu lùc cña hîp ®ång dµi v× vËy viÖc qu¶n lý hîp ®ång BHNT lµ rÊt phøc t¹p.
Hîp ®ång BHNT lµ hîp ®ång ®a môc ®Ých: Bëi v× nã ®¸p øng ®ù¬c nhiÒu nhu cÇu kh¸c nhau cña kh¸ch hµng tham gia b¶o hiÓm. Nh÷ng môc ®Ých mµ kh¸ch hµng thêng híng tíi lµ: tiÕt kiÖm ®Ó t¹o lËp quü gi¸o dôc con c¸i, khëi nghiÖp kinh doanh, mua s¾m tµi s¶n vµ gi÷ g×n tµi s¶n cho thÕ hÖ sau, dïng hîp ®ång ®Ó vay...
PhÝ b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh rÊt phøc t¹p: Bëi v× hîp ®ång b¶o hiÓm cã thêi h¹n dµi do ®ã t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc nãi chung lu«n lu«n cã sù biÕn ®éng cho nªn khi x¸c ®Þnh phÝ BHNT thêng ph¶i dùa vµo mét sè gi¶ ®Þnh nµo ®ã.
BHNT ra ®êi trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi nhÊt ®Þnh: Kh«ng ph¶i bÊt cø quèc gia nµo còng cã thÓ triÓn khai ®îc lo¹i h×nh BHNT. BHNT phô thuéc vµo b×nh qu©n GDP/ngêi, møc thu nhËp cña d©n c, tØ lÖ l¹m ph¸t, ®iÒu kiÖn d©n sè, tuæi thä b×nh qu©n cña ngêi d©n...
4. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ®¹i lý BHNT
4.1 Kh¸i niÖm ®¹i lý BHNT
Trong thuËt ng÷ ph¸p lý, ®¹i lý lµ mét ngêi lµm viÖc cho mét ngêi nµo ®ã. Trong thuËt ng÷ b¶o hiÓm, ®¹i lý lµ mét c¸ nh©n hay mét tæ chøc ®¹i diÖn cho mét doanh nghiÖp b¶o hiÓm (C«ng ty b¶o hiÓm) ho¹t ®éng v× quyÒn lîi cña c«ng ty b¶o hiÓm, thay mÆt cho c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó b¸n c¸c “s¶n phÈm” vµ dÞch vô cña c«ng ty cho kh¸ch hµng.
§¹i lý BHNT còng lµ ngêi ®îc uû quyÒn hµnh ®éng thay cho c«ng ty BHNT trªn c¬ së hîp ®ång ®¹i lý.
4.2 Ph©n lo¹i ®¹i lý BHNT
Theo ph¹m vi quyÒn h¹n
§¹i lý toµn quyÒn: lµ ®¹i lý cã quyÒn tham gia vÒ chÝnh s¸ch s¶n phÈm cña c«ng ty vµ cã t¸c ®éng ¶nh hëng tíi gi¸ b¸n cña s¶n phÈm.
§¹i lý uû quyÒn: lµ ®¹i lý ho¹t ®éng díi sù uû quyÒn cña c«ng ty.
Tæng ®¹i lý: lµ ®¹i lý trong ®ã n¾m quyÒn ®iÒu hµnh mét sè lîng ®¹i lý trong tay.
§¹i lý chuyªn nghiÖp: lµ nh÷ng ngêi chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña c«ng ty. Hä lµ nh©n viª
