Đề tài Rèn kỹ năng viết đúng phân môn chính tả cho học sinh lớp 3
Đất nước ta đang thực hiện chiến lược đổi mới sâu sắc toàn diện về kinh tế, xã hội thực hiện thành công sự nghiệp hoá, hiện đại hoá vững bước tiến vào thế kỷ mới. Trong việc đổi mới, con người là khâu đột phá, có tính quyết định. Điều đó đòi hòi sản phẩm của nền giáo dục là phải có những con người mới, có năng lực thực tiến. Chính vì vậy Đảng và Nhà nước đã có đường lối quan điểm chỉ đạo, chính sách đúng đắn nhằm đổi mới việc đào tạo, giáo dục con người ở mọi ngành học, bậc học, coi "Giáo dục là quốc sách hàng đầu". Do vậy trong giai đoạn này môn Tiếng Việt đã được soạn lại chương trình và sách giáo khoa theo hướng tăng cường dành học, bậc học, coi "Giáo dục là quốc sách hàng đầu". Do vậy trong giai đoạn này môn Tiếng Việt đã được soạn lại chương trình và sách giáo khoa theo hướng tăng cường dạy kỹ năng giao tiếp (Nghe, nói, đọc, viết). Do vậy phân môn chính tả trong nhà trường giúp HS hình thành năng lực và thói quen viết đúng chính tả, nói rộng hơn là năng lực và thói quyen viết đúng tiếng việt văn hoá, tiếng việt chuẩn mực. Vì vậy, phân môn chính tả có vị trí quan trọng trong cơ cấu chương trình môn Tiếng việt nói riêng, các môn học ở trường phổ thông nói chung. Ở bậc tiểu học phân môn chính tả càng có vị trí quan trọng bởi vì giai đoạn tiểu học là giai đoạn then chốt trong quá trình hình thành kỹ năng chính tả cho HS, không phải ngẫu nhiên mà ở tiểu học, chính tả được bố trí thành một phân môn độc lập (thuộc môn Tiếng việt) có tiết dạy riêng. Trong khi đó, ở trung học cơ sở và phổ thông trung học, chính tả chỉ được dạy xen kẽ trong các tiết thực hành ở phân môn Tập làm văn chứ không tồn tại với tư cách là một phân môn tập đọc như tiểu học. Bởi tính chất nổi bật của phân môn Chính tả là tính thực hành. Bởi lẽ, chỉ có thể hình thành các kỹ năng, kỹ xảo chính tả cho HS thông qua việc thực hành, luyện tập . Do đó, trong phân môn này các quy tắc, chính tả, các đơn vị kiến thức mang tính chất lý thuyết không được bố trí trong tiết dạy riêng mà dạy lồng trong hẹ thống bài tập chính tả. Nội dung, cấu trúc của bài chính tả trong sách giáo khoa Tiếng việt tiểu học (phần chính tả). Cụ thể chính tả là hệ thống các quy tắc về cách viết thống nhất cho các từ của một ngôn ngữ. Nói cách khác chính tà là những quy ước của xã hội trong ngôn ngữ, mục đích của nó là phương tiện truyền đạt thông tin bằng chữ viết bảo đảm cho người viết và người đọc đều hiểu thống nhất nội dung cơ bản. Chính vì vậy việc dạy chính tả đang là vấn đề quan tâm của nhiều người. Song kết quả học sinh viết chính tả chưa đáp ứng yêu cầu hình thành kỹ năng giao tiếp. HS còn viết sai chính tả gây hiểu nhầm cho người cùng giao tiếp. Nguyên nhân chính là do nội dung và phương pháp dạy học. Cụ thể về mặt nội dung: Việc cung cấp hệ thống quy tắc và bài tập chưa thành hệ thống, chưa đủ để HS có thể dựa vào đó mà sau này tự hoàn thiện khả năng viết đúng chính tả. Về mặt phương pháp việc dạy học chủ yếu là hoạt động của thầy, trò thụ động tiếp thu nêu hiệu quả chưa cao. Vì vậy việc "Thống kê, phân loại những lỗi chính tả cho học sinh lớp 3 thường mắc và biện pháp khắc phục" là việc làm cần thiết. Nó góp phần giúp HS viết đúng chính tả, nhất là học sinh lớp 3, thể hiện nội dung cần biểu đạt một cách chính xác trên văn bản, thực hiện mục tiêu dạy học môn Tiếng việt. Xuất phát từ lý do vừa nêu trong luận văn này chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài "Rèn kỹ năng viết đúng phân môn chính tả cho học sinh lớp 3" II - MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Rèn kỹ năng viết đúng phân môn chính tả cho học sinh lớp 3, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Môc lôc
Lêi c¶m ¬n
A - PhÇn më ®Çu
I - Lý chän ®Ò tµi:
II - Môc ®Ých nghiªn cøu:
III - §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu:
IV - Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
B - PhÇn nãi chung
Ch¬ng I:
Nh÷ng c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi.
I - C¬ së lý luËn:
1- Mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn néi dung d¹y häc:
2. Nguyªn t¾c d¹y häc chÝnh t¶:
II - C¬ së thùc tiÔn:
1/ Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, ®iÒu tra, kh¶o s¸t ®èi víi ph©n m«n chÝnh t¶, chóng t«i thÊy cÇn ph¶i sö dông nh÷ng ®å dïng d¹y häc ®ã lµ:
2/ Tµi liÖu d¹y häc:
3/ Bµi chÝnh t¶ ch¬ng tr×nh míi cã cÊu tróc:
Ch¬ng II:
§Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p
I - §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ph©n m«n chÝnh t¶ líp 3:
1/ §èi víi gi¸o viªn:
2/ VÒ phÝa häc sinh:
II - §æi míi néi dung d¹y häc:
III - §æi míi vÒ ph¬ng ph¸p:
IV - Thùc nghiÖm:
Gi¸o ¸n gi¶ng d¹y
Têng thuËt tiÕt d¹y
Tµi liÖu tham kh¶o
2
3
4
5
5
6
6
6
6
8
12
13
13
16
19
18
19
20
20
24
28
29
34
40
Lêi c¶m ¬n
§Õn nay em ®· hoµn thµnh ®Ò tµi nghiÖp vô s ph¹m. Lêi ®Çu tiªn em xin göi tíi lêi chóc c¸c thÇy c« gi¶ng d¹y khoa gi¸o dôc tiÓu häc - Trêng §¹i häc s ph¹m Hµ Néi trong suèt thêi gian qua mét lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt. §Æc biÖt em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn tiÕn sü §¨ng ThÞ Kim Nga ®· tËn t×nh chØ b¶o vµ tËn t×nh thùc hiÖn ®Ò tµi s ph¹m nµy.
Mét lÇn n÷a chóng t«i c¶m ¬n c¸c ®éi ngò t¸c gi¶ biªn so¹n tµi liÖu gåm c¸c nhµ gi¸o dôc, c¸c nhµ s ph¹m danh s¸ch c¸c t¸c gi¶ ®îc ®a ra ë hµng sau. Gióp cho chóng t«i thÊy ®îc sù ®æi míi trong nÒn gi¸o dôc ViÖt Nam nãi chung. Víi c¸ch thiÕt kÕ khoa häc sinh ®éng, chÊt lîng cña m«n häc thùc sù h÷u Ých ®èi víi chóng t«i. MÆc dï chóng t«i ®· tham kh¶o c¸c tµi liÖu, häc hái kinh nghiÖm cña c¸c thÇy c« gi¸o bËc tiÒn bèi. Song chóng rÊt cè g¾ng nhng ch¾c sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. RÊt mong sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n
NghÖ An, ngµy th¸ng n¨m 2006
ngêi thùc hiÖn
NguyÔn ThÞ V©n
A - PhÇn më ®Çu
I - Lý chän ®Ò tµi:
§Êt níc ta ®ang thùc hiÖn chiÕn lîc ®æi míi s©u s¾c toµn diÖn vÒ kinh tÕ, x· héi thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ v÷ng bíc tiÕn vµo thÕ kû míi.
Trong viÖc ®æi míi, con ngêi lµ kh©u ®ét ph¸, cã tÝnh quyÕt ®Þnh. §iÒu ®ã ®ßi hßi s¶n phÈm cña nÒn gi¸o dôc lµ ph¶i cã nh÷ng con ngêi míi, cã n¨ng lùc thùc tiÕn. ChÝnh v× vËy §¶ng vµ Nhµ níc ®· cã ®êng lèi quan ®iÓm chØ ®¹o, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n nh»m ®æi míi viÖc ®µo t¹o, gi¸o dôc con ngêi ë mäi ngµnh häc, bËc häc, coi "Gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu". Do vËy trong giai ®o¹n nµy m«n TiÕng ViÖt ®· ®îc so¹n l¹i ch¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa theo híng t¨ng cêng dµnh häc, bËc häc, coi "Gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu". Do vËy trong giai ®o¹n nµy m«n TiÕng ViÖt ®· ®îc so¹n l¹i ch¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa theo híng t¨ng cêng d¹y kü n¨ng giao tiÕp (Nghe, nãi, ®äc, viÕt). Do vËy ph©n m«n chÝnh t¶ trong nhµ trêng gióp HS h×nh thµnh n¨ng lùc vµ thãi quen viÕt ®óng chÝnh t¶, nãi réng h¬n lµ n¨ng lùc vµ thãi quyen viÕt ®óng tiÕng viÖt v¨n ho¸, tiÕng viÖt chuÈn mùc. V× vËy, ph©n m«n chÝnh t¶ cã vÞ trÝ quan träng trong c¬ cÊu ch¬ng tr×nh m«n TiÕng viÖt nãi riªng, c¸c m«n häc ë trêng phæ th«ng nãi chung.
ë bËc tiÓu häc ph©n m«n chÝnh t¶ cµng cã vÞ trÝ quan träng bëi v× giai ®o¹n tiÓu häc lµ giai ®o¹n then chèt trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh kü n¨ng chÝnh t¶ cho HS, kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ ë tiÓu häc, chÝnh t¶ ®îc bè trÝ thµnh mét ph©n m«n ®éc lËp (thuéc m«n TiÕng viÖt) cã tiÕt d¹y riªng. Trong khi ®ã, ë trung häc c¬ së vµ phæ th«ng trung häc, chÝnh t¶ chØ ®îc d¹y xen kÏ trong c¸c tiÕt thùc hµnh ë ph©n m«n TËp lµm v¨n chø kh«ng tån t¹i víi t c¸ch lµ mét ph©n m«n tËp ®äc nh tiÓu häc. Bëi tÝnh chÊt næi bËt cña ph©n m«n ChÝnh t¶ lµ tÝnh thùc hµnh. Bëi lÏ, chØ cã thÓ h×nh thµnh c¸c kü n¨ng, kü x¶o chÝnh t¶ cho HS th«ng qua viÖc thùc hµnh, luyÖn tËp . Do ®ã, trong ph©n m«n nµy c¸c quy t¾c, chÝnh t¶, c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc mang tÝnh chÊt lý thuyÕt kh«ng ®îc bè trÝ trong tiÕt d¹y riªng mµ d¹y lång trong hÑ thèng bµi tËp chÝnh t¶. Néi dung, cÊu tróc cña bµi chÝnh t¶ trong s¸ch gi¸o khoa TiÕng viÖt tiÓu häc (phÇn chÝnh t¶). Cô thÓ chÝnh t¶ lµ hÖ thèng c¸c quy t¾c vÒ c¸ch viÕt thèng nhÊt cho c¸c tõ cña mét ng«n ng÷. Nãi c¸ch kh¸c chÝnh tµ lµ nh÷ng quy íc cña x· héi trong ng«n ng÷, môc ®Ých cña nã lµ ph¬ng tiÖn truyÒn ®¹t th«ng tin b»ng ch÷ viÕt b¶o ®¶m cho ngêi viÕt vµ ngêi ®äc ®Òu hiÓu thèng nhÊt néi dung c¬ b¶n.
ChÝnh v× vËy viÖc d¹y chÝnh t¶ ®ang lµ vÊn ®Ò quan t©m cña nhiÒu ngêi. Song kÕt qu¶ häc sinh viÕt chÝnh t¶ cha ®¸p øng yªu cÇu h×nh thµnh kü n¨ng giao tiÕp. HS cßn viÕt sai chÝnh t¶ g©y hiÓu nhÇm cho ngêi cïng giao tiÕp. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do néi dung vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
Cô thÓ vÒ mÆt néi dung: ViÖc cung cÊp hÖ thèng quy t¾c vµ bµi tËp cha thµnh hÖ thèng, cha ®ñ ®Ó HS cã thÓ dùa vµo ®ã mµ sau nµy tù hoµn thiÖn kh¶ n¨ng viÕt ®óng chÝnh t¶. VÒ mÆt ph¬ng ph¸p viÖc d¹y häc chñ yÕu lµ ho¹t ®éng cña thÇy, trß thô ®éng tiÕp thu nªu hiÖu qu¶ cha cao. V× vËy viÖc "Thèng kª, ph©n lo¹i nh÷ng lçi chÝnh t¶ cho häc sinh líp 3 thêng m¾c vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc" lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. Nã gãp phÇn gióp HS viÕt ®óng chÝnh t¶, nhÊt lµ häc sinh líp 3, thÓ hiÖn néi dung cÇn biÓu ®¹t mét c¸ch chÝnh x¸c trªn v¨n b¶n, thùc hiÖn môc tiªu d¹y häc m«n TiÕng viÖt.
XuÊt ph¸t tõ lý do võa nªu trong luËn v¨n nµy chóng t«i chän nghiªn cøu ®Ò tµi "RÌn kü n¨ng viÕt ®óng ph©n m«n chÝnh t¶ cho häc sinh líp 3"
II - Môc ®Ých nghiªn cøu:
Chóng t«i nghiªn cøu luËn v¨n nµy nh»m môc ®Ých:
- T×m hiÓu néi dung ph¬ng ph¸p d¹y ph©n m«n chÝnh t¶ ®Ó ¸p dông vµo thùc tÕ gi¶ng d¹y cho HS viÕt ®óng chÝnh t¶, ®äc, nãi ®óng TiÕng viÖt.
§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých trªn cÇn th¸o gì nh÷ng víng mÆc, khã kh¨n cho gi¸o viªn vµ häc sinh trong qu¸ tr×nh d¹y vµ häc ph©n m«n chÝnh t¶, n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ d¹y häc ph©n m«n nµy.
III - §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu:
- Trong ®Ò tµi nµy chóng t«i nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò vÒ häc sinh líp 3 huyÖn Con Cu«ng - NghÖ an.thêng viÕt sai c¸c lçi chÝnh t¶, lçi phô ©m, lçi phô ©m ®Çu. Nhng trong ®ã lçi thêng m¾c ë Trêng tiÓu häc 2 Ch©u Khª - Con Cu«ng - NghÖ an.. §ã lµ phÇn phô ©m ®Çu tr/ch, c¸c dÊu thanh nh hái, ng· vµ phÇn vÇn.
IV - Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
§Ó nghiªn cøu ®Ò tµi nµy cã hiÖu qu¶. Chóng t«i ®· sö dông c¸c ph¬ng ph¸p sau:
- Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra quan s¸t:
+ Kh¶o s¸t néi dung s¸ch gi¸o khoa.
+ T×m hiÓu thùc tiÔn ë ®Þa bµn m×nh d¹y.
+ N¨ng lùc viÕt chÝnh t¶ cña häc sinh.
§Ó tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n vµ ®Ò xuÊt biÖn ph¸p thùc hiÖn .
- Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp.
Tríc mét hiÖn tîng ng«n ng÷ chóng t«i ph©n tÝch c¸c ng÷ liÖu ®Ó thÊy ®îc b¶n chÊt cña ng«n ng÷ ®ã. Råi tæng hîp c¸c hiÖn tîng thÓ lo¹i ®Ó rót ra nh÷ng nhËn xÐt kh¸i qu¸t cho nhiÒu hiÖn tîng cïng lo¹i.
VÝ dô: C©y bµng ® c©y bµng.
ThÇy gi¸o ® thÇy gi¸o.
Em ®i häc vÒ ® Em di häc v×a.
- Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm:
+ Thùc nghiÖm ph¬ng ph¸p nµy chóng t«i ®a ra c¸c ®Ò xuÊt trong luËn v¨n cña m×nh vµo tæ chøc d¹y ë líp 3 tiÓu häc ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ thi cña ph¬ng ph¸p ®ã.
+ Chóng t«i cã tæ chøc d¹y ®èi chøng.
B - PhÇn nãi chung
Ch¬ng I:
Nh÷ng c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi.
Nh Lªnin nãi "Ng«n ng÷ lµ ph¬ng tiÖn giao tiÕp quan träng nhÊt cña loµi ngêi". ThËt vËy, con ngêi sèng trong x· héi lu«n lu«n cã nhu cÇu tiÕp xóc, trao ®æi t tëng t×nh c¶m víi nhau qua c«ng cô chung lµ ng«n ng÷. Ng«n ng÷ lµ mét hÖ thèng tÝn hiÖu gåm c¸c ®¬n vÞ (©m vÞ, h×nh vÞ, tõ, c©u) vµ nh÷ng quy t¾c kÕt hîp ®¬n vÞ ®ã nh»m môc ®Ých giao tiÕp.
ViÖc sö dông ng«n ng÷ kh«ng nh÷ng ë d¹ng nãi (cã sù bæ trî cña cö chØ, ®iÖu bé…) mµ cßn ë d¹ng viÕt (v¨n b¶n) ®Õn ngêi cã nhu cÇu tiÕp xóc, ngêi m×nh muèn tiÕp xóc. Muèn nh vËy ngêi viÕt ph¶i sö dông ng«n ng÷ kh«ng nh÷ng chÝnh x¸c, râ rµng, dÔ hiÓu, mµ viÕt ch÷ (sù m· ho¸ h×nh thøc ©m thanh cña c¸c ®¬n vÞ ng«n ng÷) biÓu hiÖn ë con ch÷ ®óng (hay ®óng chuÈn chÝnh t¶) gióp cho ngêi giao tiÕp víi v¨n b¶n hiÓu ®îc ®óng ý cña ngêi viÕt.
I - C¬ së lý luËn:
1- Mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn néi dung d¹y häc:
- Ch÷ viÕt TiÕng viÖt lµ ch÷ viÕt ghi ©m. Dïng ch÷ c¸i ®Ó ghi ©m vÞ (hoÆc ghi ©m tè). V× vËy nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÝnh t¶ TiÕng viÖt lµ nguyªn t¾c ng÷ ©m häc nguyªn t¾c ng÷ ©m häc lµ nguyªn t¾c cã tÝnh chÊt biÓu tîng. Tuy nhiªn sù biÕn ®èi cña ch÷ viÕt vµ ng÷ ©m trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ng«n ng÷ kh«ng cã sù t¬ng øng ®ång ®Òu. Ng÷ ©m thêng xuyªn biÕn ®æi vµ biÕn ®æi nhanh, râ rÖt trong khi ch÷ viÕt biÕn ®æi Ýt vµ t¬ng ®èi chËm. C¸c hiÖn tîng ng«n ng÷ nh hiÖn tîng ®ång ©m, ®ång nghÜa, c¸c biÓu thÞ ph¬ng ng÷. Xu híng thèng nhÊt ng«n ng÷ ph¶n ¸nh vµ biÓu hiÖn ë ng÷ ©m vµ ë ch÷ viÕt kh¸c nhau. Nguyªn t¾c ng÷ ©m häc cña chÝnh t¶ ®îc bæ sung b»ng c¸c nguyªn t¾c ng÷ nghÜa vµ c¸c nguyªn t¾c theo thãi quen sö dông ch÷ viÕt ®· ®îc x· héi chÊp nhËn.
M«n chÝnh t¶ kh«ng chØ lµ m«n häc ph¸t hiÖn mµ cßn lµ m«n häc ng¨n ngõa vµ söa ch÷a nh÷ng vi ph¹m (söa lçi chÝnh t¶) chÝnh t¶ TiÕng viÖt kh«ng ®¬n gi¶n lµ c¸ch theo s¸t ng÷ ©m, c¸ch viÕt hoµn toµn gièng nh nãi. Cã nghÜa lµ chøc viÕt TiÕng viÖt lµ ch÷ viÕt ghi ©m nãi thÕ nµo th× viÕt thÕ Êy. ChÝnh t¶ cã xu híng thèng nhÊt, chuÈn ho¸, kh«ng ph¶i lµ chÝnh t¶ cho tõng ph¬ng ng÷, cho tõng khu vùc cã biÕn thÓ ng÷ ©m TiÕng viÖt.
Néi dung chÝnh t¶ bao gåm c¸c quy t¾c dïng ch÷ ®Ó viÕt ©m tiÕt vµ mét sè quy t¾c viÕt ch÷ ngo¹i lÖ (Trêng hîp chÝnh t¶ kh«ng hoµn toµn tu©n theo nguyªn t¾c ng÷ ©m häc. Dïng ch÷ vµ c¸ch dïng ch÷ ®Ó viÕt ©m tiÕt lµ néi dung chÝnh cña chÝnh t¶ TiÕng viÖt. ViÕt ®óng chÝnh t¶ TiÕng viÖt lµ viÕt ®óng c¸c ©m tiÕt trong lêi nãi vµ trong v¨n b¶n viÕt. Do ®ã muèn d¹y chÝnh t¶ ®óng th× ph¶i ph¸t ©m cho chuÈn. MÆt kh¸c ph¶i rÌn kü n¨ng nghe chuÈn. Muèn vËy cÇn x¸c ®Þnh ®îc ph¶i "chÝnh t¶" h×nh nÐt c¸c ch÷ (gäi lµ ch÷ c¸i) con ch÷ t¬ng ®èi víi ©mvÞ, ch÷ t¬ng ®¬ng víi ©m tiÕt) ®îc thÓ hiÖn b»ng h×nh nÐt thµnh d¹ng ch÷, kiÓu ch÷. Khi viÕt ®ßi hái kh«ng nhÇm lÉn d¹ng ch÷ ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn vÒ ng÷ ©m vÒ ng÷ nghÜa, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt d¹ng ch÷ víi biÓu tîng ng÷ ©m.
Song trong thùc tÕ vÉn cã ngo¹i lÖ: cã trêng hîp mét ©m ®îc viÕt b»ng nhiÒu ch÷ kh¸c nhau.
/ng/ ng
ngh
c
/K/ k
q
Mét ch÷ ®îc thÓ hiÖn b»ng nhiÒu ©m kh¸c nhau.
Cô thÓ:
gê ga
g×
ngê nghÜ
ngîi
Trong TiÕng viÖt cã rÊt nhiÌu ph¬ng ng÷. Mçi vïng ph¬ng ng÷ hä cã c¸ch ph¸t ©m kh¸c nhau so víi ©m chuÈn. Nhng ch÷ viÕt th× ph¶i viÕt theo ®óng chÝnh ©m. Lçi ph¬ng ng÷ ¶nh hëng ®Õn viÕt chÝnh t¶.
VD: ë trêng tiÓu häc Quúnh Th¹ch häc sinh ph¸t ©m
VÒ thµnh v×a
ThÇy thµnh thµy trung/chung
C©y thµnh cay.. tr¨ng/ch¨ng.
So víi chÝnh t¶ ©m chuÈn th× HS ®· ph¸t ©m sai lÖch nhÊt ®Þnh. ChÝnh v× vËy khi viÕt chÝnh t¶ HS thêng sai c¸c lçi trªn trong trêng hîp nµy gi¸o viªn cÇn cung cÊp cho häc sinh vÒ "mÑo" chÝnh t¶.
ChÝnh t¶ TiÕng viÖt lµ chÝnh t¶ ng÷ nghÜa nªn sù kh¸c biÑt vÒ ch÷ cã khi kh«ng thÓ hiÖn sù kh¸c biÖt vÒ ©m mµ sù kh¸c biÖt vÒ nghÜa.
VÝ dô: quèc - cuèc
Hai tiÕng kh¸c nhau vÒ nghÜa chø kh«ng kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o.
VÝ dô: gia - da
V× vËy trong qu¸ tr×nh d¹y chÝnh t¶ ph¶i chó ý gi¶i nghÜa c¸c tiÕng vµ gi¶i nghÜa c¸c tõ.
2. Nguyªn t¾c d¹y häc chÝnh t¶:
2.1. Nguyªn t¾c d¹y chÝnh t¶ theo khu vùc:
D¹y chÝnh t¶ theo khu vùc nghÜa lµ néi dung gi¶ng d¹y vÒ chÝnh t¶ ph¶i s¸t hîp víi ph¬ng ng÷. Nãi c¸ch kh¸c, ph¶i xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ m¾c lçi chÝnh t¶ cña häc sinh ë tõng khu vùc, tõng miÒn ®Ó h×nh thµnh néi dung gi¶ng d¹y, ph¶i x¸c ®Þnh ®îc träng ®iÓm chÝnh t¶ cÇn d¹y cho häc sinh ë tõng khu vùc, tõng ®Þa ph¬ng. V× nh ta biÕt c¸c ph¸t ©m ®Þa ph¬ng cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÝnh t¶. §èi chiÕu víi ©m, ta thÊy c¸ch ph¸t ©m cña ba vïng ph¬ng ng÷ chÝnh ®Òu cã nh÷ng chç cha chuÈn x¸c cßn sai lÖch. Cô thÓ:
HiÖn nay ë c¸c vïng cña huyÖn Con Cu«ng - NghÖ an.cã hiÖn tîng ph¸t ©m sai tr/ch.
VD: trung/chung
Tre/che
- HiÖn tîng lÉn lén khi ®äc gi÷a phô ©m: ay/©y, dÊu hái/ng·.
VÝ dô: - C©y/cay
- VÎ/vÏ - thÇy/thµy
- nghØ/nghÜ - thÊy/th¸y.
Qua thùc tÕ m¾c lçi cña häc sinh gi¸o viªn cÇn cã sù kh¶o s¸t ®iÒu tra c¬ b¶n ®Ó n¾m lçi chÝnh t¶ phæ biÕn cña häc sinh, tõ ®ã lùa chän néi dung gi¶ng d¹y thÝch hîp (nhÊt lµ ®èi víi h×nh chÝnh t¶ so s¸nh) nguyªn t¾c nµy còng lu ý gi¸o viªn cÇn t¨ng cêng sù linh ho¹t s¸ng t¹o trong gi¶ng d¹y, cô thÓ trong viÖc x©y dùng néi dung bµi sao cho s¸t hîp víi ®èi tîng häc sinh líp m×nh d¹y. ë mét chõng mùc nµo ®ã, cã thÓ lîc bít nh÷ng néi dung gi¶ng d¹y trong s¸ch gi¸o khoa, xÐt thÊy kh«ng phï hîp víi häc sinh líp m×nh d¹y, ®ång thêi bæ sung nh÷ng néi dung d¹y cÇn thiÕt mµ s¸ch gi¸o khoa cha ®Ò cËp ®Õn.
2.2. Nguyªn t¾c kÕt hîp chÝnh t¶ cã ý thøc víi chÝnh t¶ kh«ng cã ý thøc:
ë trªn ®· nãi tíi nh÷ng ®Æc ®iÓm, nh÷ng u thÕ cña ph¬ng ph¸p cã ý thøc vµ ph¬ng ph¸p kh«ng cã ý thøc trong viÖc d¹y chÝnh t¶. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ trong qu¸ tr×nh d¹y chÝnh t¶ cho häc sinh, gi¸o viªn kh«ng chØ sö dông mét ph¬ng ph¸p, mµ ph¶i sö dông phèi hîp hai ph¬ng ph¸p nµy mét c¸ch hîp lý nh»m ®¹t tíi mét hiÖu qu¶ d¹y häc cao. Còng cÇn nãi râ r»ng, trong ®iÒu kiÖn nhµ trêng,viÖc sö dông ph¬ng ph¸p cã ý thøc vÉn ®îc coi lµ chñ yÕu. Ph¬ng ph¸p kh«ng cã ý thøc cÇn ®îc khai th¸c, sö dông hîp lý c¸c líp ®Çu bËc tiÓu häc, g¾n liÒn víi nh÷ng kiÓu bµi nh tËp viÕt (tËp viÕt kü thuËt), tËp chÐp.. C¸c kiÓu bµi nµy nh»m gióp HS nhanh chãng lµm quen víi h×nh thøc cña c¸c con ch÷ (Tù d¹ng), h×nh thøc ch÷ viÕt cña c¸c tõ. §©y lµ nh÷ng tiÒn ®Ò, nh÷ng xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt cÇn thiÕt ®èi víi häc sinh míi lµm quen víi hÖ thèng ch÷ viÕt cña TiÕng viÖt. Ph¬ng ph¸p kh«ng cã ý thøc cßn ph¸t huy t¸c dông khi gi¸o viªn híng dÉn häc sinh ghi nhí c¸c hiÖn tîng chÝnh t¶ cã tÝnh chÊt vâ ®o¸n, kh«ng g¾n víi mét quy luËt, quy t¾c nµo, nh viÕt ph©n biÖt d/gi; tr/ch, l/n.
Trong nhµ trêng, gi¸o viªn cÇn sö dông, khai th¸c tèi ®a ph¬ng ph¸p cã ý thøc. Muèn vËy, gi¸o viªn cÇn ph¶i ®îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vÒ ng÷ ©m häc, vÒ tõ vùng - ng÷ nghÜa häc cã liªn quan ®Õn chÝnh ta, cô thÓ: Gi¸o viªn ph¶i biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vÒ ng÷ ©m häc TiÕng viÖt vµo viÖc ph©n lo¹i lçi chÝnh t¶ ph¸t hiÖn ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i lçi, nhÊt lµ viÖc x©y dùng c¸c quy t¾c chÝnh t¶, c¸c “MÑo”, chÝnh t¶, gióp häc sinh ghi nhí c¸ch viÕt mét c¸ch kh¸i qu¸t cã hÖ thèng.
VD:
+ Khi ®øng tríc c¸c nguyªn ©m: i, iª, e, e
¢m “cê” viÕt lµ k
¢m “gê” viÕt lµ gh
© “ngê” viÕt lµ ngh
+ Khi ®øng tríc c¸c nguyªn ©m cßn l¹i:
©m “cê” viÕt lµ c
©m “gê” viÕt lµ g
© “ngê” viÕt lµ ng
(Khi ®øng tríc ©m ®Öm - viÕt lµ u, th× ©m “cê” viÕt lµ g)
Ngoµi ra, ngoµi ra ta cßn dùa vµo nh÷ng kiÕn thøc vÒ tõ vùng ng÷ nghÜa ®Ó lËp c¸c quy t¾c, c¸c “mÑo” chÝnh t¶.
VÝ dô: Nh÷ng tõ nghi ngê viÕt tr hay ch, nÕu chóng chØ nh÷ng ®å dïng trong gia ®×nh, th× hÇu hÕt ®îc viÕt lµ ch ® chai, chÐn ch¨n, chiÕu, ch¶o, chum, chØnh, ch¹m, cháng, chËu…
Tãm l¹i, ph¸t huy tÝnh cã ý thøc trong d¹y chÝnh t¶ sÏ tiÕt kiÖm ®îc th× giê vµ mang l¹i kÕt qu¶ nhanh chãng, ch¾c ch¾n, cô thÓ (cã thÓ kiÓm tra ®îc ngay), h¬n n÷a, cßn g©y ®îc høng thó cho häc sinh. Nguyªn t¾c kÕt hîp chÝnh t¶ cã ý thøc víi chÝnh t¶ kh«ng cã ý thøc ®îc coi lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n, chñ ®¹o trong viÖc d¹y chÝnh t¶ cho häc sinh.
2.3/ Nguyªn t¾c phèi hîp gi÷a ph¬ng ph¸p tÝch cùc víi ph¬ng ph¸p tiªu cùc (x©y dùng c¸i ®óng, lo¹i bá c¸i sai).
- Bªn c¹nh ph¬ng ph¸p tÝch cùc (cung cÊp cho häc sinh c¸c quy t¾c chÝnh t¶, híng dÉn häc sinh thùc hµnh luyÖn tËp nh»m h×nh thµnh c¸c kü n¨ng kü x¶o chÝnh t¶), cÇn phèi hîp ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝch cùc (tøc lµ ®a ra nh÷ng trêng hîp viÕt sai chÝnh t¶, híng dÉn häc sinh ph¸t hiÖn söa ch÷a, råi tõ ®ã híng häc sinh ®i ®Õn c¸i ®óng) nãi c¸ch kh¸c, viÖc híng dÉn häc sinh viÕt ®óng chÝnh t¶ cÇn tiÕn hµnh ®ång thêi víi viÖc híng dÉn häc sinh lo¹i bá c¸c lçi chÝnh t¶ trong c¸c bµi viÕt.
- VÒ c¸c lçi chÝnh t¶ cña häc sinh, trªn ®¹i thÓ cã ba lo¹i lçi c¬ b¶n sau:
+ Lçi chÝnh t¶ do kh«ng n¾m v÷ng chÝnh tù: Lo¹i lçi nµy thêng gÆp khi viÕt c¸c phô ©m ®Çu: d/gi; tr/ch; ng/ngh; s/x … ®Ó söa lo¹i nµy häc sinh cÇn n¾m v÷ng c¸c quy t¾c chÝnh t¶, nhí kü mÆt ch÷ trong c¸c tõ cã phô ©m ®Çu dÔ lÉn lén…
+ Lçi chÝnh t¶ do kh«ng n¾m v÷ng cÊu tróc ©m tiÕt TiÕng ViÖt. V× kh«ng hiÓu cÊu tróc néi bé cña ©m tiÕt TiÕng ViÖt nªn häc sinh viÕt thõa, viÕt sai.
VD: Qóet s¹ch, qoanh co, khóc khuû, ngo»n ngÌo… §Ó söa lo¹i lçi nµy häc sinh cÇn hiÓu ©m tiÕt TiÕng ViÖt ®îc cÊu thµnh bëi mÊy thµnh phÇn, lµ nh÷ng thµnh phÇn nµo, vÞ trÝ cña tõng thµnh phÇn trong ©m tiÕt…
+ Lçi chÝnh t¶ do viÕt theo lçi ph¸p ©m ®Þa ph¬ng hoÆc do kh«ng n¾m v÷ng chÝnh ©m. Lo¹i lçi nµy mçi ®Þa ph¬ng sai mét kh¸c. Cã vïng viÕt d thµnh r, cã vïng viÕt l thµnh n… ®Ó söa lo¹i lçi nµy, häc sinh cÇn n¾m v÷ng chÝnh ©m trong TiÕng ViÖt, cÇn tËp ph¸t ©m ®óng chuÈn, tËp viÕt nhiÒu lÇn nh÷ng lçi mµ ®Þa ph¬ng m×nh thêng m¾c. Còng cã thÓ x©y dùng c¸c “mÑo” ®Ó gióp häc sinh viÕt ®óng.
- §Ó häc sinh söa c¸c lo¹i lçi chÝnh t¶ theo híng lo¹i bá c¸i sai, x©y dùng c¸i ®óng, ®i tõ c¸i sai ®Õn c¸i ®óng, gi¸o viªn cã thÓ nªu ra nh÷ng ®o¹n v¨n, ®o¹n th¬ trong ®ã cã nhiÒu tõ viÕt sai chÝnh t¶ ®Ó häc sinh tù m×nh ph¸t hiÖn lçi t×m hiÓu nguyªn nh©n sai vµ ch÷a l¹i cho ®óng.
- Ph¬ng ph¸p tiªu cùc gióp häc sinh ph¸t hiÖn ãc ph©n tÝch, xÐt ®o¸n ®ång thêi kiÓm tra, cñng cè ®îc kiÕn thøc vÒ chÝnh t¶ cña häc sinh. Ph¬ng ph¸p tiªu cùc chØ nªn coi lµ thø yÕu, cã tÝnh chÊt bæ trî cho ph¬ng ph¸p tÝch cùc, Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y chÝnh t¶, gi¸o viªn cÇn phèi hîp mét c¸ch hîp lý, hµi hoµ vµ cã hiÖu qu¶ hai ph¬ng ph¸p nµy.
II - C¬ së thùc tiÔn:
§Ó thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, chóng t«i chän trêng tiÓu häc 2 Ch©u Khª - Con Cu«ng NghÖ An ®Ó kh¶o s¸t vµ tiÕn hµnh thùc nghiÖm gi¶ng d¹y ph©n m«n chÝnh t¶ nh»m gióp häc sinh viÕt ®óng phô ©m ®Çu, phÇn vÇn vµ ph©n biÖt ®îc dÊu hái, víi dÊu ng·.
Trêng TiÓu häc 2 Ch©u Khª lµ mét trêng ®ãng trªn ®Þa bµn x· thuÇn n«ng. Nh©n d©n cña x· hÇu hÕt ph¸t ©m theo ®Æc trng ph¬ng ng÷ trung bé.
Trêng TiÓu häc 2 Ch©u Khª gåm cã 19 líp / 554 häc sinh.
Líp 1: 3 líp: 93 häc sinh
Líp 2: 3 líp: 75 häc sinh
Líp 3: 3 líp: 84 häc sinh
Líp 4: 5 líp: 152 häc sinh
Líp 5: 5 líp: 150 häc sinh
§©y lµ trêng nhiÒu n¨m liÒn ®¹t trêng tiªn tiÕn cÊp huyÖn tû lÖ häc sinh ®¹t tèt nghiÖp TiÓu häc 99 - 100%. Riªng n¨m häc 2004 - 2005 häc sinh tèt nghiÖp TiÓu häc 100%. XÕp lo¹i 2 mÆt gi¸o dôc n¨m häc 2004 - 2005 nh sau:
Häc lùc:
Lo¹i giái: 93 häc sinh
Lo¹i kh¸: 184 häc sinh
Lo¹i TB: 275 häc sinh
Lo¹i yÕu: 5 häc sinh
H¹nh kiÓm:
Lo¹i tèt: 90%
Lo¹i kh¸: 10%
Kh«ng cã häc sinh xÕp lo¹i cÇn cè g¾ng.
1/ Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, ®iÒu tra, kh¶o s¸t ®èi víi ph©n m«n chÝnh t¶, chóng t«i thÊy cÇn ph¶i sö dông nh÷ng ®å dïng d¹y häc ®ã lµ:
+ B¶ng phô: Ghi néi dung bµi tËp chÐp; bµi tËp chÝnh t¶
+ B¶ng con: Ghi c¸c tõ, tiÕng khã
+ GiÊy khæ to: Cã thÓ ghi BT, ®o¹n khã
+ C¸c thÎ ch÷, con ch÷.
2/ Tµi liÖu d¹y häc: Ch¬ng tr×nh chÝnh t¶ míi cã c¸i ®Æc biÖt lµ tªn ®îc ®æi míi
2.1/ Bµi 1: ChÝnh t¶ tËp chÐp: Lµ h×nh thøc chÝnh t¶ ®¬n gi¶n nhÊt cã t¸c dông rÌn luyÖn ®ång thêi c¶ kü n¨ng ®äc ch÷ viÕt vµ tr×nh bµy bµi viÕt. Trong bµi tËp chÐp häc sinh ®äc thÇm v¨n b¶n in trong s¸ch gi¸o khoa hoÆc viÕt trªn b¶ng líp. Môc ®Ých cña viÖc chÐp nµy lµ gióp häc sinh nhí mÆt ch÷, c¸c tõ, c©u trong ®o¹n. C¬ së lý luËn cña h×nh thøc chÝnh t¶ nµy lµ ph¬ng ph¸p m« pháng hay cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p rÌn luyÖn theo mÉu. Häc sinh dùa vµo v¨n b¶n mÉu ®äc b»ng m¾t vµ chÐp b»ng tay ®óng h×nh thøc cña v¨n b¶n mÉu.
Yªu cÇu cña viÖc tËp chÐp nµy lµ häc sinh ®äc tr¬n ®îc tõng tõ, tõng côm tõ, c©u vµ chÐp liÒn m¹ch c¸c ©m tiÕt chø kh«ng chÐp tõng ch÷ c¸i trong ©m tiÕt.
2.2/ ChÝnh t¶ nghe viÕt:
Nghe viÕt lµ h×nh thøc chÝnh t¶ ®Æc trng nhÊt cña chÝnh t¶ TiÕng viÖt. Bëi v× ch÷ viÕt TiÕng viÖt lµ ch÷ viÕt ghi ©m. Yªu cÇu cña h×nh thøc nµy lµ häc sinh nghe tõng tõ, tõng côm tõ, c©u do gi¸o viªn ®äc. Võa nghe võa t¸i hiÖn l¹i h×nh thøc ch÷ viÕt cña tõng tõ, côm tõ tøc lµ häc sinh ph¶i cã n¨ng lùc chuyÓn ho¸ ©m thanh thµnh ch÷ viÕt.
Häc sinh ph¶i viÕt ®ñ sè ©m tiÕt ®· nghe viÕt ®óng, nhanh theo tèc ®é quy ®Þnh. §èi víi h×nh thøc chÝnh t¶ nµy häc sinh ph¶i nghe, nhí, viÕt.
