Chất lượng dạy học phụ thuộc vào nhiều thành tố trong một hệ thống bao gồm:
Mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, PPDH, thầy và hoạt động của thầy, trò và hoạt động
của trò, môi trường giáo dục Trong đó PPDH là thành tố trung tâm. Theo Thứ trưởng
Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển: “Đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với mục tiêu,
nội dung dạy học là yếu tố có thể coi là xương sống của đổi mới giáo dục phổ thông”.
PPDH hiện nay không thể tiếp tục truyền thụ từ việc áp đặt một chiều từ người dạy mà
phải sử dụng PPDH tích cực, phát huy tính tích cực của học sinh. Đổi mới PPDH còn
được gọi là “Dạy học hướng vào người học” hay “Dạy học lấy người học làm trung tâm”.
Xác định tầm quan trọng của PPDH đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục, rất
nhiều dự án giáo dục đã coi việc đầu tư cho bồi dưỡng tập huấn đổi mới PPDH, đầu tư
trang thiết bị dạy học hiện đại là một hoạt động ưu tiên. Đổi mới PPDH đã được đưa lên
tầm chỉ đạo, quản lý của Chính phủ, điều này cho thấy sự cấp bách của công tác này. Như
vậy, việc đổi mới PPDH không chỉ còn là việc của riêng giáo viên mà phải trở thành
nhiệm vụ trọng tâm của tất cả các cấp quản lý từ trung ương tới địa phương. Đổi mới
PPDH còn nhận được sự cộng hưởng tích cực từ cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo
là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” được phát động vào năm học 2007-2008.
Cũng trong năm học này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Thiện Nhân đã
trực tiếp phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực” trong đó có một nội dung rất quan trọng là dạy và học hiệu quả thông qua đổi mới
PPDH của giáo viên và phương pháp học tập của học sinh. Ở trường THPT hiện nay,
phong trào đổi mới PPDH môn Toán diễn ra rất mạnh mẽ, rất nhiều giáo viên đã nghiên
cứu và áp dụng các PPDH tích cực. Nhìn chung cách dạy môn Toán bậc THPT đã có
nhiều biến chuyển tích cực nhưng vẫn còn nhiều nghiên cứu cần được tiếp tục. Chẳng
hạn, giảng dạy về “Phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit” (Giải tích 12). Đây là
nội dung học sinh khó vận dụng, các dạng bài tập phong phú, cách giải đa dạng. Với
những lý do trên tôi chọn đề tài nghiên cứu:
“Dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit chương trình Giải tích
lớp 12- Ban cơ bản theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh”
29 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 2879 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Rèn luyện kỹ năng giải bài toán cho học sinh thông qua dạy học chương “Tổ hợp và xác suất” lớp 11 trung học phổthông (ban nâng cao), để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LUẬN VĂN
ĐỀ TÀI: “Rèn luyện kỹ năng giải bài toán
cho học sinh thông qua dạy học chương “Tổ
hợp và xác suất” lớp 11 trung học phổ thông
(ban nâng cao)”
Rèn luyện kỹ năng giải bài toán cho học sinh
thông qua dạy học chương “Tổ hợp và xác suất”
lớp 11 trung học phổ thông (ban nâng cao)”
Vương Thùy Dung
Trường Đại học Giáo dục
Luận văn ThS ngành: Lý luận và phương pháp dạy học; Mã số: 60 14 10
Người hướng dẫn: PGS.TSKH. Vũ Đình Hòa
Năm bảo vệ: 2012
Abstract: Tổng quan cơ sở lý luận về kỹ năng giải toán. Nghiên cứu thực trạng về
việc rèn luyện kỹ năng giải toán cho học sinh khi dạy học chương “Tổ hợp và xác
suất” lớp 11 trung học phổ thông (ban nâng cao). Hệ thống hóa các kỹ năng cần
rèn luyện cho học sinh khi dạy học chương “Tổ hợp và xác suất” lớp 11 trung học
phổ thông (ban nâng cao). Tiến hành thực nghiệm để kiểm nghiệm tính khả thi của
đề tài để áp dụng vào giảng dạy.
Keywords: Giáo dục học; Lớp 11; Toán học; Phương pháp giảng dạy
Content
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn CNH - HĐH với mục tiêu đến năm 2020
Việt Nam sẽ từ một nước nông nghiệp về cơ bản chuyển thành nước công nghiệp, hội
nhập với cộng đồng quốc tế. Nhân tố quyết định của công cuộc CNH - HĐH và hội nhập
quốc tế là con người, là nguồn lực người Việt Nam được phát triển về số lượng và chất
lượng trên cơ sở mặt bằng dân trí được nâng cao. Văn kiện đại hội Đảng lần thứ X của
Ban chấp hành Trung Ương Đảng Cộng sản khoá IX khẳng định: “…ưu tiên hàng đầu
cho việc nâng cao chất lượng dạy và học. Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp
dạy và học… Phát huy khả năng sáng tạo và độc lập suy nghĩ của học sinh…”. Điều 28
Luật giáo dục quy định: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng môn học, lớp học,
bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận
dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập
cho học sinh…”.
Chất lượng dạy học phụ thuộc vào nhiều thành tố trong một hệ thống bao gồm:
Mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, PPDH, thầy và hoạt động của thầy, trò và hoạt động
của trò, môi trường giáo dục… Trong đó PPDH là thành tố trung tâm. Theo Thứ trưởng
Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển: “Đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với mục tiêu,
nội dung dạy học là yếu tố có thể coi là xương sống của đổi mới giáo dục phổ thông”.
PPDH hiện nay không thể tiếp tục truyền thụ từ việc áp đặt một chiều từ người dạy mà
phải sử dụng PPDH tích cực, phát huy tính tích cực của học sinh. Đổi mới PPDH còn
được gọi là “Dạy học hướng vào người học” hay “Dạy học lấy người học làm trung tâm”.
Xác định tầm quan trọng của PPDH đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục, rất
nhiều dự án giáo dục đã coi việc đầu tư cho bồi dưỡng tập huấn đổi mới PPDH, đầu tư
trang thiết bị dạy học hiện đại là một hoạt động ưu tiên. Đổi mới PPDH đã được đưa lên
tầm chỉ đạo, quản lý của Chính phủ, điều này cho thấy sự cấp bách của công tác này. Như
vậy, việc đổi mới PPDH không chỉ còn là việc của riêng giáo viên mà phải trở thành
nhiệm vụ trọng tâm của tất cả các cấp quản lý từ trung ương tới địa phương. Đổi mới
PPDH còn nhận được sự cộng hưởng tích cực từ cuộc vận động “Mỗi thầy giáo, cô giáo
là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” được phát động vào năm học 2007-2008.
Cũng trong năm học này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Thiện Nhân đã
trực tiếp phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực” trong đó có một nội dung rất quan trọng là dạy và học hiệu quả thông qua đổi mới
PPDH của giáo viên và phương pháp học tập của học sinh. Ở trường THPT hiện nay,
phong trào đổi mới PPDH môn Toán diễn ra rất mạnh mẽ, rất nhiều giáo viên đã nghiên
cứu và áp dụng các PPDH tích cực. Nhìn chung cách dạy môn Toán bậc THPT đã có
nhiều biến chuyển tích cực nhưng vẫn còn nhiều nghiên cứu cần được tiếp tục. Chẳng
hạn, giảng dạy về “Phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit” (Giải tích 12). Đây là
nội dung học sinh khó vận dụng, các dạng bài tập phong phú, cách giải đa dạng. Với
những lý do trên tôi chọn đề tài nghiên cứu:
“Dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit chương trình Giải tích
lớp 12- Ban cơ bản theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh”.
2. Lịch sử nghiên cứu
Tư tưởng nhấn mạnh vai trò tích cực, chủ động của người học, xem người học là
chủ thể của quá trình nhận thức đã có từ lâu. Ở thế kỷ XVII, A.Komenxki đã viết: “Giáo
dục có mục đích đánh thức năng lực nhạy cảm, phán đoán đúng đắn, phát triển nhân
cách… hãy tìm ra phương pháp cho phép giáo viên dạy ít hơn, HS học nhiều hơn”. Tư
tưởng này bắt đầu rõ nét từ thế kỷ XVIII- XIX và đã trở nên rất đa dạng trong thế kỷ XX.
Ở Pháp, vào những năm 1920 đã hình thành “nhà trường mới”, đặt vấn đề phát triển năng
lực trí tuệ của trẻ, khuyến khích các hoạt động do chính học sinh tự quản. Ở Mỹ, vào
những năm này trào lưu giáo dục hướng vào người học xuất hiện, sau đó lan sang Tây Âu
và sang Châu Á mà chủ yếu ở Nhật thể hiện ở các thuật ngữ: “Dạy học hướng vào người
học”, “Dạy học lấy học sinh làm trung tâm”. Ở Pháp, ngay sau đại chiến thế giới thứ 2,
đã ra đời những lớp học mới tại một số trường trung học thí điểm. Điểm xuất phát của
mỗi hoạt động tuỳ thuộc vào sáng kiến, hứng thú, lợi ích, nhu cầu của học sinh, hướng
vào sự phát triển nhân cách của trẻ. Các thông tư, chỉ thị của Bộ giáo dục Pháp suốt trong
những năm 1970-1980 đều khuyến khích tăng cường vai trò chủ động tích cực của học
sinh, chỉ đạo áp dụng phương pháp tích cực từ bậc tiểu học lên trung học.
Ở Việt Nam vấn đề phát huy tích cực, tự lực, chủ động của học sinh nhằm đào tạo
những người lao động sáng tạo đã được đặt ra trong ngành giáo dục từ cuối thập kỷ 60
của thế kỷ XX, phương pháp này được quan tâm trong việc dạy học môn Toán. Khẩu
hiệu: “Biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo” cũng đã đi vào các trường sư
phạm từ thời điểm đó. Phát huy tính tích cực của học sinh là một trong các phương hướng
của cải cách giáo dục được triển khai ở các trường phổ thông từ năm 1980. Đã có nhiều
nhà nghiên cứu, nhà giáo dục có nhiều bài viết, nhiều công trình nghiên cứu về PPDH
tích cực, lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính tích cực của HS trong học tập. Điển
hình là công trình nghiên cứu của Nguyễn Bá Kim, Nguyễn Cảnh Toàn, Nguyễn Hữu
Châu… và nhiều tác giả khác (xem [1], [7], [13]). Đặc biệt là các dự án đổi mới PPDH ở
trường phổ thông có nhiều công trình nghiên cứu, các tài liệu tập huấn về đổi mới PPDH
phát huy tính tích cực của người học.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu:
Dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit theo hướng tích cực hoá hoạt
động học tập của học sinh.
Nhiệm vụ:
Cơ sở lý luận về PPDH tích cực theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh.
Thiết kế một số giáo án dạy học về phương trình-bất phương trình mũ và lôgarit
chương trình Giải tích lớp 12-Ban cơ bản theo hướng tích cực hoá hoạt động của học
sinh.
4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Chương II: Hàm số luỹ thừa, hàm số mũ và hàm số lôgarit (Giải tích 12-Ban cơ
bản).
5. Mẫu khảo sát
Phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit (Giải tích 12- Ban cơ bản).
6. Vấn đề nghiên cứu
Dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit theo hướng tích cực hoá hoạt
động học tập của học sinh như thế nào?
7. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu dạy học phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit theo hướng tích cực hoá
hoạt động học tập của học sinh sẽ nâng cao chất lượng học tập giải phương trình - bất
phương trình mũ và lôgarit.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
Nghiên cứu các tài liệu lý luận về PPDH, PPDH môn toán ở trường phổ thông.
Nghiên cứu chương trình, sánh giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu bồi dưỡng giáo viên
THPT môn Toán, sách tham khảo về phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit.
Thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm tra tính khả thi và tính hiệu quả của các PPDH
trong luận văn.
9. Luận cứ
Luận cứ lý thuyết: Cơ sở lý luận các PPDH tích cực.
Luận cứ thực tế: Thực trạng về sự thay đổi trong PPDH ở các trường THPT và môn
Toán.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luâṇ, tài liệu tham khảo , nôị dung chính của luâṇ văn gồm
có ba chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn.
Chƣơng 2: Thiết kế một số giáo án dạy học phương trình - bất phương trình mũ và
lôgarit bằng PPDH theo hướng tích cực hoá hoạt động của học sinh.
Chƣơng 3: Thưc̣ nghiêṃ sư phaṃ.
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Phƣơng pháp dạy học tích cực
1.1.1. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
Định hướng chung về đổi mới PPDH là phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động,
sáng tạo, tự học, kĩ năng vận dụng vào thực tiễn, phù hợp đặc điểm của từng lớp học,
môn học; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, tạo hứng thú cho học sinh, tận dụng
được công nghệ mới nhất; khắc phục lối dạy truyền thống truyền thụ một chiều các kiến
thức có sẵn.
1.1.2. Quan điểm về phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập
của học sinh
1.1.2.1. Tính tích cực
Tính tích cực là một trạng thái của hành động trí óc hoặc chân tay của người có
mong muốn hoàn thành tốt một công việc nào đó.
1.1.2.2. Tính tích cực học tập
Tính tích cực học tập là một phẩm chất, nhân cách của người học, được thể hiện ở
tình cảm, ý chí quyết tâm giải quyết các vấn đề mà tình huống học tập đặt ra để có tri
thức mới, kĩ năng mới.
1.1.2.3. Quan điểm về hoạt động
- Hoạt động là bản thể của tâm lí. Tâm lí, ý thức là sản phẩm của hoạt động và làm
khâu trung gian để con người tác động vào đối tượng; các hiện tượng tâm lí đều có bản
chất hoạt động.
- Quan điểm về hoạt động trong dạy học là: tổ chức cho học sinh học tập trong
hoạt động và bằng hoạt động tự giác, tích cực, sáng tạo.
1.1.2.4. Phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh
PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hoá, tích cực hoá hoạt động nhận thức
của người học, nghĩa là chỉ tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không
phát huy tính tích cực của người dạy.
PPDH có thể được xem là PPDH phát huy tính tích cực nếu đảm bảo được một
trong ba nguyên tắc:
Nguyên tắc 1: Tác động qua lại.
Nguyên tắc 2: Tham gia hợp tác.
Nguyên tắc 3: Tính có vấn đề cao trong dạy học.
1.2. Đặc trƣng của phƣơng pháp dạy học tích cực
1.2.1. Tăng cường phát huy tính tự tin, tích cực, chủ động, sáng tạo thông qua tổ chức
thực hiện các hoạt động học tập của học sinh.
1.2.2. Chú trọng rèn luyện phương pháp và phát huy năng lực tự học của học sinh
1.2.3. Phân hoá kết hợp với học tập hợp tác
1.2.4. Kết hợp đánh giá của thầy với đánh giá của bạn, với tự đánh giá
1.2.5. Tăng cường khả năng, kĩ năng vận dụng vào thực tế
1.3. Một số phƣơng pháp dạy học tích cực
1.3.1. Phương pháp dạy học đàm thoại phát hiện
Phương pháp đàm thoại phát hiện là phương pháp trong đó giáo viên tổ chức đối
thoại, trao đổi ý kiến tranh luận với thầy với cả lớp hoặc giữa học sinh với nhau, thông
qua đó học sinh được củng cố, mở rộng bổ sung kiến thức có được tri thức mới cách nhận
thức mới cách giải quyết vấn đề mới.
1.3.2. Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
Vấn đề cốt yếu của phương pháp này là thông qua quá trình gợi ý, dẫn dắt, nêu câu
hỏi, giả định giáo viên tạo điều kiện cho học sinh tranh luận, tìm tòi, phát hiện vấn đề thông
qua các tình huống có vấn đề. Các tình huống này có thể do giáo viên chủ động xây dựng,
cũng có thể do lôgic kiến thức của bài học tạo nên.
1.3.3. Phương pháp dạy học khám phá
PPDH khám phá được hiểu là PPDH trong đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên,
thông qua các hoạt động, học sinh khám phá ra một tri thức nào đó trong chương trình
môn học.
1.3.4. Phương pháp dạy học hợp tác
Học hợp tác là việc sử dụng nhóm nhỏ để học sinh làm việc cùng nhau nhằm tối
đa hoá kết quả học tập cuả bản thân mình cũng như người khác. Nó có thể đối lập với
kiểu học cạnh tranh - học sinh tranh đấu với nhau để đạt được mục tiêu mà chỉ một hoặc
vài người giành được và nó cũng đối lập kiểu học cá nhân - trong đó học sinh tự làm việc
để đạt được những mục tiêu học tập của mình, không liên quan đến mục tiêu của người
khác. Học tập hợp tác dựa vào ba loại nhóm hợp tác: nhóm hợp tác chính thức, không
chính thức và nhóm hợp tác nền tảng.
1.3.5. Phương pháp dạy học tự học
Tự học là quá trình chủ thể nhân thức tự mình hoạt động lĩnh hội tri thức và rèn
luyện kĩ năng thực hành, không có sự hướng dẫn trực tiếp của giáo viên và sự quản lý
trực tiếp của cơ sở giáo dục đào tạo.
1.4. Thực trạng sử dụng phƣơng pháp dạy học tích cực
CHƢƠNG 2
THIẾT KẾ MỘT SỐ GIÁO ÁN DẠY HỌC PHƢƠNG TRÌNH- BẤT PHƢƠNG
TRÌNH MŨ VÀ LÔGARIT THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HOÁ HOẠT ĐỘNG HỌC
TẬP CỦA HỌC SINH
2.1. Những yêu cầu về dạy học phƣơng trình - bất phƣơng trình mũ và lôgarit
Về kiến thức: Học sinh nắm được khái niệm, các tính chất của hàm số mũ và hàm
số lôgarit, biết cách khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số mũ và hàm số lôgarit.
Nắm vững cách giải các phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit được nêu trong
đơn giản.
Về kĩ năng: Nhận xét và vẽ phác được đồ thị của hàm số mũ, hàm số lôgarit tuỳ
theo cơ số. Biết vận dụng các tính chất của hàm số mũ, hàm số lôgarit để giải những bài
toán đơn giản. Vận dụng thành thạo các phương pháp giải phương trình - bất phương
trình mũ và lôgarit đơn giản. Biết sử dụng các phép biến đổi đơn giản về luỹ thừa, về
lôgarit vào việc giải phương trình - bất phương trình mũ và lôgarit.
Về thái độ: Giáo dục cho học sinh tính tự giác, tích cực, độc lập và chủ động phát
hiện cũng như lĩnh hội kiến thức trong phương pháp làm việc khoa học, khả năng tư duy
nhạy bén, năng động sáng tạo. Hình thành và phát triển năng lực làm việc nhóm, năng lực
tự học, tự nghiên cứu.
2.2. Kế hoạch giảng dạy phần phƣơng trình - bất phƣơng trình mũ và lôgarit
Tiết 29 Hàm số mũ
Tiết 30 Hàm số lôgarit
Tiết 31 Phương trình mũ
Tiết 32 Phương trình lôgarit
Tiết 33 Bất phương trình mũ
Tiết 34 Bất phương trình lôgarit
Chuyên đề: Phương trình- bất phương trình mũ
Chuyên đề: Phương trình- bất phương trình lôgarit
2.3. Các giáo án dạy học phƣơng trình - bất phƣơng trình mũ và lôgarit bằng PPDH
theo hƣớng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh
2.3.1. Tiết 29: Hàm số mũ. Hàm số lôgarit (Tiết 1)
A. Mục tiêu
1. Về kiến thức: Học sinh nắm được định nghĩa và các tính chất của hàm số mũ,
công thức tính đạo hàm và đồ thị hàm số mũ.
2. Về kỹ năng: Học sinh biết tính đạo hàm hàm số mũ và biết khảo sát , vẽ đồ thị
hàm số mũ.
3. Về thái độ: Học sinh tích cực, tự giác học tập. Hình thành và phát triển năng lực
làm việc nhóm.
B. Phƣơng pháp dạy học: PPDH phát hiện và giải quyết vấn đề. PPDH hợp tác (thảo
luận nhóm).
C. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
D. Tiến trình bài dạy
1. Ổn định lớp- kiểm diện.
2. Kiểm tra bài cũ .
3. Bài mới:
I- Hàm số mũ
* Hoạt động 1: (Bài toán lãi kép).
1) Định nghĩa: Hàm số mũ cơ số
a
(
0 1a
) là hàm số có dạng
xy a
.
* Hoạt động 2: Hàm số nào là hàm số mũ? Cơ số bao nhiêu?
2) Đạo hàm của hàm số mũ
* Định lí 1:
( ) 'x xe e
.
Chú ý:
( ) ' '.u ue u e
.
* Định lí 2:
( ) ' .ln .x xa a a
Chú ý:
( ) ' .ln . '.u ua a a u
* Hoạt động 3: Tính đạo hàm của các hàm số mũ.
3) Khảo sát hàm số mũ
xy a
(
0 1a
)
* Hoạt động 4: Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số
3xy
và y= 1
3
x
.
* Hoạt động 5: HS ghi lại kết quả khảo sát hàm số
xy a
(
0 1a
).
4. Củng cố: Tóm tắt các tính chất của hàm số
xy a
(
0 1a
).
2.3.2. Tiết 30: Hàm số mũ. Hàm số lôgarit (Tiết 2)
A. Mục tiêu
1. Về kiến thức: Học sinh nắm được định nghĩa và các tính chất của hàm số
lôgarit, công thức tính đạo hàm và đồ thị hàm số lôgarit.
2. Về kỹ năng: Học sinh biết tính đạo hàm hàm số lôgarit và biết khảo sát và vẽ đồ
thị hàm số lôgarit.
3. Về thái độ: Giáo dục cho học sinh tính tự giác, tích cực và chủ động. Hình thành
và phát triển năng lực làm việc nhóm, năng lực tự học của học sinh .B. Phƣơng pháp
dạy học: PPDH phát hiện và giải quyết vấn đề. PPDH hợp tác (thảo luận nhóm).
C. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
D. Tiến trình bài dạy
1. Ổn định lớp- kiểm diện.
2. Kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới:
II- Hàm số lôgarit
1) Định nghĩa: Hàm số lôgarit cơ số
a
là hàm số có dạng
logay x
(
0 1a
).
* Hoạt động 1: Hàm số nào là hàm số lôgarit? Cơ số bao nhiêu?
2) Đạo hàm của hàm số lôgarit.
* Định lí 3:
1
log '
ln
a x
x a
, (
0 1a
).
- Đặc biệt:
1
ln 'x
x
.
- Chú ý:
'
log '
ln
a
u
u
u a
;
'
ln '
u
u
u
.
* Hoạt động 2: Tính đạo hàm của các hàm số lôgarit?
3) Khảo sát hàm số lôgarit
logay x
(
0 1a
)
* Hoạt động 3: Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số
logay x
với
0 1a
và
1a
.
* Hoạt động 4: Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số
3logy x
và
1
3
logy x
?
4. Củng cố: Tóm tắt các tính chất của hàm số
logay x
(
0 1a
)?
*Hoạt động 5: Học sinh trả lời các câu hỏi trắc nghiệm để củng cố kiến thức của
bài.
2.3.3. Tiết 31: Phương trình mũ và phương trình lôgarit (Tiết 1)
A. Mục tiêu
1. Về kiến thức: Học sinh nắm được phương trình mũ cơ bản và nghiệm của phương
trình mũ cơ bản. Nắm được cách giải một số phương trình mũ đơn giản.
2. Về kỹ năng: Học sinh biết tìm nghiệm của phương trình mũ cơ bản bằng định
nghĩa lôgarit hoặc đồ thị hàm số mũ. Biết giải một số phương trình mũ đơn giản bằng
cách đưa về cùng cơ số hoặc đặt ẩn phụ, lôgarit hóa, sử dụng tính đơn điệu của hàm số.
3. Về thái độ: Học sinh tích cực học tập, suy luận các vấn đề một cách lôgic và có
hệ thống.
B. Phƣơng pháp dạy học: PPDH phát hiện và giải quyết vấn đề, kết hợp dạy học khám
phá, hợp tác (thảo luận nhóm).
C. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
D. Tiến trình bài dạy
1. Ổn định lớp- kiểm diện.
2. Kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới:
I- Phƣơng trình mũ
* Hoạt động 1: (Bài toán lãi kép).
1) Phƣơng trình mũ cơ bản
* Phương trình mũ cơ bản có dạng:
0 1 .xa b a
* Cách giải: Sử dụng định nghĩa lôgarit:
logx aa b x b
.
Minh hoạ bằng đồ thị: Hoành độ giao điểm của hai đồ thị
xy a
và
y b
là nghiệm của phương trình (1).
2) Cách giải phƣơng trình mũ đơn giản
* Hoạt động 2: Giải các phương trình:
a)
3 2
2 3 2
2,5
5
x
x
( Đưa về cùng cơ số).
b)
4 5.2 6 0x x
(Đặt t =
2x
).
c) 2 4 22 3x x (Lôgarit hoá hai vế cơ số 2).
d)
2 3x x
(Sử dụng đồ thị của hàm số
2xy
và
3y x
).
* Cách giải phƣơng trình mũ đơn giản:
a) Đưa về cùng cơ số:
( ) ( ) ( ) ( )f x g xa a f x g x
,
0 1a
.
b) Đặt ẩn phụ.
c) Lôgarit hoá :
( ) ( ) ( ) ( ).logf x g x aa b f x g x b
,
0 , 1a b
.
d) Sử dụng tính đơn điệu của hàm số, vẽ đồ thị hàm số.
4. Củng cố
* Hoạt động 3: Giải phương trình bằng các phương pháp đã học:
a)
22 5 1 12
8
x x
; b) 2 2sin os8 8 9x c x ; c) 428 4.3x xx .
2.3.4. Tiết 32: Phương trình mũ và phương trình lôgarit (Tiết 2)
A. Mục tiêu
1. Về kiến thức: Học sinh nắm được phương trình lôgarit cơ bản và nghiệm của
phương trình lôgarit cơ bản. Nắm được cách giải một số phương trình lôgarit đơn giản.
2. Về kỹ năng: Học sinh biết tìm nghiệm của phương trình lôgarit cơ bản bằng
định nghĩa lôgarit hoặc đồ thị hàm số lôgarit và biết giải một số phương trình lôgarit đơn
giản.
3. Về thái độ: Học sinh tích cực học tập độc lập và chủ động phát hiện cũng như
lĩnh hội kiến thức. Hình thành và phát triển năng lực làm việc nhóm.
B. Phƣơng pháp dạy học: PPDH phát hiện và giải quyết vấn đề, kết hợp dạy học khám
phá, hợp tác (thảo luận nhóm).
C. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh
D