Đề tài Thực trạng công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum

iLời cảmơn Để thực hiện và hoàn thành đề tài này, em đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ tận tình về nhiều mặt của các tổ chức và cá nhân. Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả các thầy cô giáo trường Đại học kinh tế Huế, đặc biệt là các thầy cô trong khoa Kế toán - Tài chính đã tận tình dạy dỗ, truyền đạt cho em kiến thức quý báu trong suốt khóa học. Đặc biệt, cho em gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy giáo Th.S Hồ Phan Minh Đức, người đã trực tiếp tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này. Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các cô, các chú, các anh chị ở Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum đã hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp số liệu tài liệu cần thiết cho em trong suốt quá trình thực tập tại Công ty. Cuối cùng, em muốn bày tỏ lời cảm ơn tới gia đình và bạn bè đã cổ vũ, động viên tinh thần cho em trong suốt thời gian qua. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do kiến thức và năng lực bản thân có hạn, kinh nghiệm thực tiễn chưa nhiều nên không tránh khỏi những sai sót. Kính mong nhận được những đóng góp ý kiến quý báu của thầy cô và các bạn để khoá luận được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Huế, tháng 05 năm 2012 Sinh viên thực hiện Trần Thị Ngoan Thoa TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ ii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................. i MỤC LỤC ...................................................................................................................... ii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................................v DANH MỤC BẢNG, BIỂU .......................................................................................... vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ .................................................................................... vii PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ..................................................................................................1 1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu ...............................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu .....................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................2 3.1 Đối tượng nghiên cứu ................................................................................................2 3.2 Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................3 5. Kết cấu của đề tài.........................................................................................................4 PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..................................................5 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...........................................5 1.1 Các khái niệm cơ bản ................................................................................................5 1.1.1 Khái niệm và phân loại chi phí...............................................................................5 1.1.1.1 Khái niệm chi phí ................................................................................................5 1.1.1.2 Phân loại chi phí ..................................................................................................5 1.1.2 Khái niệm và phân loại giá thành ...........................................................................9 1.1.2.1 Khái niệm giá thành.............................................................................................9 1.1.2.2 Phân loại giá thành ..............................................................................................9 1.1.3 Khái niệm và vai trò của kế toán quản trị chi phí, giá thành................................11 1.1.3.1 Khái niệm ..........................................................................................................11 1.1.3.2 Vai trò ................................................................................................................11 1.2 Các nội dung cơ bản của kế toán quản trị chi phí và giá thành...............................13 1.2.1 Xây dựng định mức chi phí (chi phí chuẩn) .........................................................13 1.2.2 Lập dự toán chi phí ...............................................................................................14 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ iii 1.2.3 Tổ chức phương pháp kế toán chi phí và tính giá thành ......................................15 1.2.3.1 Phương pháp kế toán chi phí và giá thành theo công việc ................................15 1.2.3.2 Phương pháp kế toán chi phí và giá thành theo quy trình .................................16 1.2.3.3 Phương pháp kế toán chi phí và giá thành theo kết hợp....................................17 1.2.3.4 Phương pháp kế toán chi phí và giá thành theo hoạt động (ABC)....................18 1.2.3.5 Phương pháp kế toán chi phí và giá thành theo biến phí...................................19 1.2.4 Kiểm soát chi phí và giá thành .............................................................................20 1.2.5 Tổ chức cung cấp thông tin chi phí và giá thành cho hoạt động quản lý .............22 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV CAO SU KON TUM ..........24 2.1 Giới thiệu về Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum ............................................24 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ..........................................................................24 2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ của công ty ........................................................................25 2.1.3 Các lĩnh vực kinh doanh .......................................................................................26 2.1.4 Nguồn lực .............................................................................................................26 2.1.4.1 Tình hình lao động của công ty .........................................................................26 2.1.4.2 Tình hình tài sản và nguồn vốn .........................................................................27 2.1.4.3 Kết quả SXKD của công ty ...............................................................................31 2.1.5 Tổ chức bộ máy quản lý .......................................................................................31 2.1.6 Đặc điểm tổ chức công tác kế toán......................................................................35 2.2 Thực trạng công tác quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum............................................................................................................39 2.2.1 Tổ chức phân loại chi phí sản xuất phục vụ cho công tác quản lý .......................39 2.2.2 Công tác xây dựng định mức và lập dự toán chi phí ............................................40 2.2.3 Phương pháp kế toán chi phí và tính giá thành ....................................................45 2.2.3.1 Kế toán chi phí Nguyên vật liệu trực tiếp..........................................................45 2.2.3.2 Kế toán chi phí nhân công trực tiếp...................................................................48 2.2.3.3 Kế toán chi phí sản xuất chung............................................................................50 2.2.3.4 Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm .........................53 2.2.4 Phân tích tình hình thực hiện định mức và biến động chi phí ..............................57 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ iv 2.2.5 Tổ chức cung cấp thông tin chi phí và giá thành cho hoạt động quản lý .............62 CHƯƠNG 3. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH CỦA CÔNG TY VÀ CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN................63 3.1 Đánh giá công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành của công ty........63 3.1.1 Những kết quả đã đạt được...................................................................................63 3.1.2 Những điểm hạn chế, thiếu sót còn tồn tại ...........................................................65 3.2 Các giải pháp hoàn thiện .........................................................................................67 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .....................................................................74 3.1 Kết luận....................................................................................................................74 3.2 Kiến nghị .................................................................................................................75 TÀI LIỆU THAM KHẢO...xxx TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ vDANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TNHH MTV Trách nhiệm hữu hạn một thành viên KTQT Kế toán quản trị KTTC Kế toán tài chính NVLTT Nguyên vật liệu trực tiếp NCTT Nhân công trực tiếp SXC Sản xuất chung QLDN Quản lý doanh nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp KPCĐ Kinh phí công đoàn SXKD Sản xuất kinh doanh NPT Nợ phải trả VCSH Vốn chủ sở hữu TSNH Tài sản ngắn hạn TSDH Tài sản dài hạn BH&CCDV Bán hàng và cung cấp dịch vụ HĐKD Hoạt động kinh doanh TNDN Thu thập doanh nghiệp HĐTV Hội đồng thành viên TGĐ Tổng giám đốc XDCB Xây dựng cơ bản KH Khấu hao TSCĐ Tài sản cố định TM, TGNH Tiền mặt, tiền gửi ngân hàng CTGS Chứng từ ghi sổ PXK, HĐBH Phiếu xuất kho, hóa đơn bán hàng CCDC Công cụ dụng cụ TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ vi DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 1: Tình hình lao động của công ty qua 2 năm 2010-2011 ...................................27 Bảng 2: Tình hình Tài sản và Nguồn vốn của Công ty qua 3 năm (2009-2011) ..........29 Bảng 3: Kết quả hoạt động SXKD của Công ty qua 3 năm (2009-2011) .....................30 Bảng 4: Định mức chi phí NVLTT cao su Đại điền năm 2012.....................................42 Bảng 5: Định mức chi phí NCTT cao su Đại điền 2012 ...............................................43 Bảng 6: Định mức chi phí SXC cao su Đại điền 2012 ..................................................44 Bảng 7: Giá thành sản phẩm kế hoạch Cao su Đại điền 2012.......................................45 Bảng 8: Sổ Cái TK 621 - Chi phí NVLTT ......................................................................47 Bảng 9: Sổ Cái TK 622 - Chi phí NCTT.......................................................................50 Bảng 10: Bảng quy định tỷ lệ khấu hao vườn cây cao su .............................................51 Bảng 11: Sổ cái TK 627 - Chi phí SXC ........................................................................52 Bảng 12: Bảng giá thành mủ cao su sơ chế 2011 ..........................................................55 Bảng 13: So sánh chi phí sản xuất và giá thành giữa thực hiện với kế hoạch 2011 .....57 Bảng 14: So sánh chi phí NVLTT giữa thực hiện và kế hoạch 2011............................58 Bảng 15: So sánh chi phí NCTT giữa thực hiện và kế hoạch năm 2011 ......................60 Bảng 16: So sánh chi phí SXC giữa thực hiện và kế hoạch năm 2011 .........................61 Bảng 17: Phân tích tình hình thực hiện chi phí sản xuất ...............................................70 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ Sơ đồ 1: Tập hợp chi phí và tính giá thành theo công việc (Đơn đặt hàng)..................16 Sơ đồ 2: Tập hợp chi phí và tính giá thành theo quy trình sản xuất..............................17 Sơ đồ 3: Tập hợp chi phí và tính giá thành theo phương pháp kết hợp ........................18 Sơ đồ 4: Tập hợp chi phí và tính giá thành theo phương pháp ABC ............................19 Sơ đồ 5: Bộ máy tổ chức quản lý Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum..................32 Sơ đồ 6: Tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty ...............................................................35 Sơ đồ 7: Hình thức kế toán trên máy vi tính .................................................................38 Sơ đồ 8: Sơ đồ tập hợp chi phí và tính giá thành bán thành phẩm ................................53 Sơ đồ 9: Sơ đồ tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm ..........................................55 Sơ đồ 10: Hoàn thiện quy trình lập dự toán chi phí và giá thành..................................69 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ 1PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp là tổ chức kinh tế được thành lập nhằm sản xuất kinh doanh, cung ứng sản phẩm hàng hóa dịch vụ với mục đích sinh lời. Vì vậy, mục tiêu của mỗi doanh nghiệp khi bỏ vốn ra đầu tư là tối thiểu hóa chi phí và tối đa hóa lợi nhuận. Để đạt được điều đó, mỗi doanh nghiệp chọn cho mình một bước đi khác nhau và sử dụng nhiều biện pháp khác nhau. Song một trong những biện pháp cơ bản được nhiều doanh nghiệp quan tâm là không ngừng tiết kiệm chi phí sản xuất kinh doanh, hạ giá thành sản phẩm, tăng hiệu quả sử dụng trên một đồng vốn bỏ ra. Việc giảm được chi phí sản xuất kinh doanh, hạ giá thành sản phẩm trong khi doanh thu không đổi hoặc tăng lên thì lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt được cũng sẽ tăng lên. Do đó, nhiều doanh nghiệp đã rất chú trọng đến công tác KTQT chi phí sản xuất, giá thành nhằm không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm và tạo chỗ đứng của mình trên thị trường. Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum là một doanh nghiệp Nhà nước, hạch toán kinh tế độc lập, với nhiệm vụ là trồng, chăm sóc, khai thác và sơ chế mủ cao su. Trong điều kiện hiện nay, do ảnh hưởng của các cuộc khủng hoàng kinh tế, nhu cầu về các sản phẩm sản xuất từ cao su trên thế giới ngày càng giảm sẽ kéo theo giá mủ cao su thiên nhiên trên thị trường cũng ngày càng giảm xuống. Bên cạnh đó, việc xuất khẩu mủ cao su thiên nhiên và các sản phẩm từ mủ cao su cũng chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ của các nước có ngành công nghiệp cao su phát triển như Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ Do đó để tồn tại và phát triển chỉ có những sản phẩm có sức cạnh tranh cao, giá cả phù hợp mới có cơ may chiếm lĩnh được thị trường. Vấn đề trước mắt cần đặt ra cho công ty là kiểm soát tốt chi phí, tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm. Chính vì lẽ đó mà trong thời gian gần đây, qua thời gian nghiên cứu sơ bộ tại công ty, tôi nhận thấy công ty cũng đã chú trọng tổ chức công tác KTQT chi phí sản xuất và giá thành, đồng thời thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm như: Xây dựng định mức chi phí, lập kế hoạch chi phí sản xuất và giá thành, phân tích biến động chi phí TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ 2Tuy nhiên trên thực tế từ trong phương hướng xây dựng đến tổ chức thực hiện thì việc áp dụng KTQT chi phí sản xuất và giá thành ở công ty vẫn chưa được tổ chức khoa học, quy củ và vẫn còn mang nặng nội dung của kế toán tài chính, hay nói cách khác là nó chưa được vận dụng và tổ chức thực hiện tại công ty với tư cách là một công cụ quản lý kinh tế và cung cấp thông tin kinh tế tài chính. Các nội dung của KTQT chi phí sản xuất và giá thành được thực hiện đan xen giữa nhiều bộ phận và chưa có bộ phận chuyên trách. Như vậy làm thế nào để việc tổ chức KTQT chi phí sản xuất và giá thành tại công ty được tốt hơn? Làm thế nào để cho những thông tin về chi phí và giá thành của công ty luôn được cung cấp đầy đủ, kịp thời, đáp ứng yêu cầu quản trị?. Xuất phát từ nhận thức về tầm quan trọng của KTQT chi phí sản xuất và giá thành, với mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản trị chi phí sản xuất và giá thành của công ty, tôi quyết định chọn đề tài: “Thực trạng công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Mục tiêu nghiên cứu trong ngắn hạn là thông qua việc nghiên cứu thực trạng công tác KTQT chi phí, giá thành tại Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum để có những phân tích, đánh giá chính xác và nhận diện được những ưu điểm cũng như những mặt hạn chế còn tồn tại để từ đó đề xuất một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác KTQT chi phí và giá thành tại Công ty. - Mục tiêu trong dài hạn là giúp cho các nhà quản lý công ty có những thông tin chính xác, thích hợp về tình hình thực hiện chi phí sản xuất và giá thành tại công ty để phục vụ cho việc ra quyết định trong tương lai. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu trong đề tài là kế toán quản trị chi phí sản xuất, giá thành tại Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ 33.2 Phạm vi nghiên cứu + Phạm vi không gian: Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum + Phạm vi thời gian: Thời gian thực hiện đề tài từ ngày 01/02/2012 đến ngày 05/05/2012 và số liệu sử dụng trong đề tài được thu thập trong phạm vi 3 năm 2009 - 2011 và kế hoạch năm 2012. + Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu việc xây dựng định mức chi phí; lập kế hoạch chi phí sản xuất, giá thành; tổ chức phương pháp kế toán chi phí và tính giá thành; tình hình thực hiện định mức và biến động chi phí sản xuất tại công ty. 4. Phương pháp nghiên cứu + Phương pháp thu thập dữ liệu Dữ liệu thứ cấp: Báo cáo tài chính, các báo cáo về chi phí sản xuất và giá thành, các sổ sách trực tiếp tại công ty, thông tin cần thiết từ sách báo, tạp chí và những văn bản liên quan. Dữ liệu sơ cấp: Phỏng vấn, thu thập ý kiến trực tiếp của các anh chị, cô chú tại Phòng Tài chính - Kế toán cũng như các bộ phận trong Công ty. + Phương pháp xử lý dữ liệu Đối với các dữ liệu thu thập được, dùng các phương pháp như phương pháp so sánh, phương pháp cân đối, thống kê mô tả để làm sáng tỏ nội dung nghiên cứu về lý luận, tình hình thực trạng cũng như đề xuất các giải pháp cụ thể: - Phương pháp so sánh: Sử dụng kết hợp hai phương pháp so sánh tương đối và so sánh tuyệt đối để phân tích tình hình biến động của quy mô tài sản, nguồn vốn, tình hình kết quả sản xuất kinh doanh qua 3 năm 2009 - 2011 và phân tích tình hình biến động giữa thực hiện và kế hoạch của chi phí sản xuất năm 2011. - Phương pháp thống kê mô tả: Dựa vào phương pháp này để mô tả việc lập kế hoạch chi phí, giá thành; việc tổ chức kế toán chi phí và tính giá thành tại công ty... - Phương pháp xử lý số liệu thống kê: Toàn bộ việc xử lý số liệu được tiến hành trên chương trình Excel. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ 4- Phương pháp phân tích số liệu thống kê: Dựa trên những số liệu đã được thống kê để phân tích những ưu điểm, nhược điểm nhằm tìm ra những nguyên nhân và giải pháp khắc phục. - Phương pháp cân đối: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới chi phí sản xuất trong kỳ từ đó có sự điều chỉnh kịp thời những ảnh hưởng xấu, lập lại sự cân đối trong sự phát triển chung. 5. Kết cấu của đề tài Phần I. Đặt vấn đề Phần II. Nội dung và kết quả nghiên cứu Chương 1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Chương 1 của đề tài đề cập đến những vấn đề cơ sở lý luận liên quan đến chi phí, giá thành và những nội dung chính của KTQT chi phí sản xuất và giá thành. Chương 2. Thực trạng công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành tại Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum Chương 2 giới thiệu tổng quát chung về Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum; tình hình lao động, tài sản, nguồn vốn và tình hình sản xuất kinh doanh qua 3 năm 2009 - 2011; phân loại chi phí và giá thành; công tác lập kế hoạch, xây dựng định mức chi phí; tổ chức kế toán chi phí và tính giá thành; phân tích tình hình thực hiện định mức và biến động chi phí sản xuất tại công ty. Chương 3. Một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành tại Công ty TNHH MTV Cao su Kon Tum Căn cứ vào chương 2 để rút ra những ưu điểm,