Đề tài Thực trạng kế toán cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại chi nhánh NHNO & PTNT thị xã Hương Thủy

Sau gần 3 tháng thực tập tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy, em đã hoàn thành khóa luận tốt nghiệp “Thực trạng kế toán cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy” Để hoàn thành khóa luận của mình ngoài sự nỗ lực của bản thân còn nhận được nhiều sự giúp đỡ của các cô, chú, anh, chị trong phòng kế toán cho vay của Ngân hàng cùng các thầy cô trong khoa Em xin chân thành cảm ơn cô Nguyễn Ngọc Thủy, người đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo em trong suốt thời gian thực tập. Em cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng đã tạo điều kiện thuận lợi cho em được thực tập tại đơn vị cũng như cung cấp những số liệu cần thiết để em có thể hoàn thành khóa luận. Tuy nhiên do những hạn chế về kiến thức cũng như thời gian nên khóa luận còn nhiều sai sót, kính mong quý thầy cô góp ý, chỉ bảo. Huế, tháng 05 năm 2012 Sinh viên Nguyễn Lê Ánh Hằng TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU DANH MỤC C SƠ ĐỒ TÓM TẮT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Phần I: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI 1. Tính cấp thiết của đề tài.......................................................................................... - 1 - 2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................. - 2 - 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... - 2 - 4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ - 2 - 5. Kết cấu của khóa luận............................................................................................. - 3 - Phần II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN CHO VAY TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1 Khái quát tín dụng ngân hàng và vai trò của tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế..............- 4 - 1.1.1 Khái niệm tín dụng ngân hàng..................................................................... - 4 - 1.1.2 Vai trò của tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế ....................................... - 5 - 1.1.2.1 Tín dụng ngân hàng là cầu nối giữa cung cầu về vốn trong nền kinh tế. ....... - 5 - 1.1.2.2 Tín dụng ngân hàng là công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy quá trình tập trung và điều hòa vốn trong nền kinh tế ................................................................................... - 5 - 1.1.2 3 Tín dụng ngân hàng góp phần thúc đẩy, củng cố chế độ hạch toán kế toán .. - 6 - 1.1.2.4 Tín dụng ngân hàng góp phần thúc đẩy quá trình luân chuyển hàng hóa, luân chuyển tiền tệ, điều tiết khối lượng tiền trong lưu thông và kiểm soát lạm phát ....... - 6 - 1.1.2.5 Tín dụng ngân hàng tạo điều kiện để phát triển kinh tế với các nước............ - 6 - TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ 1.2 Vai trò và nhiệm vụ của kế toán trong hoạt động tín dụng của ngân hàng .......... - 7 - 1.2.1 Khái niệm, vai trò và nhiệm vụ của kế toán ngân hàng .................................... - 7 - 1.2.1.1 Khái niệm ....................................................................................................... - 7 - 1.2.1.2 Vai trò kế toán ngân hàng............................................................................... - 7 - 1.2.1.3 Nhiệm vụ của kế toán ngân hàng ................................................................... - 8 - 1.2.2 Khái niệm, vai trò và nhiệm vụ của kế toán cho vay ........................................ - 9 - 1.2.2.1 Khái niệm kế toán cho vay ............................................................................. - 9 - 1.2.2.2 Vai trò của kế toán cho vay .......................................................................... - 10 - 1.2.2.3 Nhiệm vụ của kế toán cho vay ..................................................................... - 10 - 1.3 Các phương thức cho vay và quy trình hạch toán các phương thức cho vay chủ yếu tại NHTM ................................................................................................................. - 11 - 1.3.1 Các phương thức cho vay ................................................................................ - 11 - 1.3.1.1 Phương thức cho vay từng lần ...................................................................... - 12 - 1.3.1.2 Phương thức cho vay theo hạn mức tín dụng ............................................... - 13 - 1.3.1.3 Các phương thức cho vay khác .................................................................... - 14 - 1.3.2 Chứng từ và tài khoản sử dụng trong kế toán cho vay .................................... - 15 - 1.3.2.1 Chứng từ trong kế toán cho vay ................................................................... - 15 - 1.3.2.2 Tài khoản sử dụng trong kế toán cho vay..................................................... - 16 - 1.3.3 Quy trình hạch toán các phương thức cho vay chủ yếu .................................. - 18 - 1.3.3.1 Hạch toán phương thức cho vay từng lần..................................................... - 18 - 1.3.3.2 Hạch toán phương thức cho vay theo hạn mức tín dụng .............................. - 21 - 1.3.3.3 Hạch toán các phương thức cho vay khác .................................................... - 23 - TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN CHO VAY TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN THỊ XÃ HƯƠNG THỦY 2.1 Giới thiệu tổng quan hoạt động kinh doanh của chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy.............................................................................................................. - 24 - 2.1.1 Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy.............................................................................................................. - 24 - 2.1.2 Đặc điểm hoạt động kinh doanh của chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy.......................................................................................................................... - 25 - 2.1.2.1 Mô hình tổ chức bộ máy của chi nhánh NHNo & PTNT Hương Thủy....... - 25 - 2.1.2.2 Kết quả kinh doanh chủ yếu của chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy qua 3 năm từ 2009-2011........................................................................................... - 28 - 2.2 Thực trạng kế toán cho vay cá nhân trong nước tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy......................................................................................................... - 39 - 2.2.1 Tài khoản và chứng từ sử dụng ....................................................................... - 39 - 2.2.1.1 Tài khoản sử dụng ........................................................................................ - 39 - 2.2.1.2 Chứng từ sử dụng ......................................................................................... - 40 - 2.2.2 Về điều kiện cho vay ....................................................................................... - 40 - 2.2.3 Về thời hạn cho vay......................................................................................... - 41 - 2.2.4 Về lãi suất cho vay .......................................................................................... - 42 - 2.2.5 Về thủ tục, hồ sơ cho vay ................................................................................ - 43 - 2.2.5.1 Hồ sơ do khách hàng lập .............................................................................. - 43 - 2.2.5.2 Hồ sơ do ngân hàng lập ................................................................................ - 44 - 2.2.5.3 Hồ sơ do khách hàng và ngân hàng cùng lập ............................................... - 44 - 2.2.6 Kế toán cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại chi nhánh ...................... - 44 - TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ 2.2.6.1 Kế toán giai đoạn cho vay ............................................................................ - 45 - 2.2.6.2 Kế toán giai đoạn thu nợ............................................................................... - 47 - 2.2.6.3 Kế toán giai đoạn gia hạn nợ ........................................................................ - 48 - 2.2.6.4 Kế toán chuyển nợ quá hạn .......................................................................... - 48 - 2.2.6.5 Kế toán khi thu lãi cho vay........................................................................... - 49 - 2.2.6.6 Kế toán trích lập dự phòng rủi ro tín dụng. .................................................. - 50 - 2.2.7 Lưu giữ hồ sơ................................................................................................... - 52 - CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN NGHIỆP VỤ KẾ TOÁN CHO VAY TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT THỊ XÃ HƯƠNG THỦY- 54 - 3.1 Đánh giá nghiệp vụ kế toán cho vay tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy.......................................................................................................................... - 54 - 3.1.1 Những kết quả đạt được .................................................................................. - 54 - 3.1.2 Những hạn chế và tồn tại ................................................................................. - 55 - 3.2 Định hướng phát triển hoạt động kinh doanh của chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy.............................................................................................................. - 57 - 3.2.1 Tình hình chung............................................................................................... - 57 - 3.2.2 Mục tiêu........................................................................................................... - 57 - 3.2.3 Phương hướng phát triển của NHNo & PTNT Hương Thủy năm 2012 ......... - 58 - 3.2.3.1 Mục tiêu........................................................................................................ - 58 - 3.2.3.2 Giải pháp thực hiện....................................................................................... - 58 - 3.3 Giải pháp nâng cao hiệu quả nghiệp vụ kế toán cho vay tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy......................................................................................... - 60 - 3.3 1 Thực hiện đôn đốc thu nợ và thu lãi phù hợp với thực trạng từng khoản vay - 60 - 3.3.2 Phương pháp cho vay ...................................................................................... - 61 - TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI H T Ế - HU Ế 3.3.3 Phạt chậm trả đối với khoản “lãi chưa thu”..................................................... - 61 - 3.3.4 Xử lý nợ có vấn đề đặc biệt là nợ quá hạn. ..................................................... - 62 - 3.3.5 Áp dụng hơn nữa công nghệ tin học hiện đại trong kế toán cho vay .............. - 63 - 3.3.6 Tiếp tục nâng cao trình độ đội ngũ nhân viên Ngân hàng để đáp ứng yêu cầu kinh doanh trong cơ chế thị trường. ................................................................................. - 64 - Phần III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận................................................................................................................. - 66 - 2. Kiến nghị .............................................................................................................. - 67 - 3. Hướng phát triển đề tài ......................................................................................... - 67 - DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CBTD Cán bộ tín dụng CBCNV Cán bộ công nhân viên DN Doanh nghiệp HĐTD Hợp đồng tín dụng HMTD Hạn mức tín dụng NHNN Ngân hàng nhà nước NHNo & PTNT Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn NHTM Ngân hàng thương mại NHTW Ngân hàng trung ương SXKD Sản xuất kinh doanh TCTD Tổ chức tín dụng TK Tài khoản TSCĐ Tài sản cố định TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1: Cơ cấu huy động vốn và tình hình huy động vốn nội tệ tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy qua 3 năm 2009-2011 ......................................................-30- Bảng 2: Cơ cấu huy động vốn và tình hình huy động vốn ngoại tệ tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy qua 3 năm 2009-2011 .................................................. -31- Bảng 3: Kết quả kinh doanh của chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy qua 3 năm 2009-2011 ........................................................................................................... -35- Bảng 4: Dư nợ theo thành phần kinh tế nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy qua 3 năm 2009-2011 ........................................................................................................ -36- Bảng 5: Tình hình thu chi tài chính tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy qua 3 năm 2009-2011 ................................................................................................. -37- Bảng 6: Lãi suất cho vay nội tệ tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy tháng 01/2012 ............................................................................................................. -43- Bảng 7: Tỷ lệ trích lập dự phòng tại chi nhánh NHNo & PTNT Hương Thủy.......... -50- TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1: Sơ đồ kế toán cho vay ngắn hạn............................................................ -18- Sơ đồ 2: Sơ đồ kế toán cho vay trung hạn ............................................................ -18- Sơ đồ 3: Sơ đồ kế toán cho vay dài hạn ............................................................... -19- Sơ đồ 4: Sơ đồ kế toán tiền lãi.............................................................................. -19- Sơ đồ 5: Sơ đồ bộ máy tổ chức chi nhánh NHNo & PTNT Hương Thủy ........... -26- TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Sau gần 4 năm theo học chuyên ngành kế toán- kiểm toán tại trường Đại học kinh tế Huế, em đã được các thầy cô truyền đạt các lý thuyết kế toán cơ bản cùng với thời gian thực tập tại chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp thị xã Hương Thủy được hướng dẫn nghiên cứu công tác tổ chức kế toán cho vay tại chi nhánh. Chính nhờ điều này em đã có thể hoàn thiện khóa luận: “Thực trạng kế toán cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại chi nhánh NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy”. Khóa luận đã tổng quát những vấn đề cơ bản như sau: - Tổng quan về kế toán cho vay trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại. - Phân tích tình hình huy động vốn, sử dụng vốn, các mặt hoạt động khác cũng như định hướng phát triển của chi nhánh - Tìm hiểu quy trình cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại chi nhánh - Thực trạng công tác kế toán cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại chi nhánh - Đánh giá công tác thực hiện và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại chi nhánh. Có thể nói khóa luận không chỉ dừng lại ở các bút toán đơn giản như trên sách vở mà nó đã bám sát thực tế quy trình cho vay tại chi nhánh, thực hiện theo đúng nguyên tắc, chuẩn mực do NHNo Việt Nam quy định. Từ đó đưa ra các giải pháp có thể để hoàn thiện công tác tổ chức kế toán cho vay tại NHNo & PTNT thị xã Hương Thủy nói riêng và các NHTM khác nói chung. Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng do hạn chế về thời gian và kiến thức nên khóa luận không tránh khỏi những sai sót nhất định. Kính mong quý thầy cô góp ý và chỉ bảo. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp Nguyễn Lê Ánh Hằng-K42 KTKT - 1 - Phần I: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thương mại có tác động sâu sắc đối với đời sống kinh tế- xã hội. Trong các nước phát triển hầu như không có công dân nào không có quan hệ với ngân hàng dù họ là khách hàng gửi tiền, một người vay tiền hay đơn giản là người đang làm việc cho một doanh nghiệp có vay vốn và sử dụng các dịch vụ ngân hàng. Chính vì lẽ đó, từ lâu ở hầu hết các nước có nền kinh tế phát triển, Ngân hàng thương mại đã trở thành một định chế tài chính quen thuộc, song cho đến nay ở Việt Nam Ngân hàng thương mại vẫn còn là phạm trù còn được ít người biết đến. So với lịch sử phát triển hàng trăm năm của các Ngân hàng thương mại trên thế giới thì quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng thương mại Việt Nam là ngắn ngủi nhưng không phải vì thế mà nó mất đi vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của đất nước. Trong công cuộc đổi mới hiện nay, ngành ngân hàng ngày càng tỏ rõ vị trí quan trọng hàng đầu của mình đối với sự phát triển của đất nước. Thực tế những năm qua, trong sự đổi mới của bộ mặt đất nước, hoạt động của hệ thống ngân hàng nói chung và Ngân hàng thương mại nói riêng được coi không chỉ là điều kiện mà còn là động lực đảm bảo thắng lợi cho công cuộc đổi mới. Để đạt được điều đó là do có sự đóng góp một phần không nhỏ của kế toán ngân hàng và kế toán ngân hàng ngày càng trở nên quan trọng và cần thiết, tổ chức tốt công tác kế toán ngân hàng là đòn bẩy không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống ngân hàng, tạo ra một hệ thống ngân hàng hoạt động tốt, có hiệu quả nhờ đó thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Có thể nói vai trò của kế toán ngân hàng là không thể thiếu được trong việc phục vụ cho việc chỉ đạo các mặt nghiệp vụ ngân hàng và chỉ đạo hoạt động của nền kinh tế. Trong kế toán ngân hàng kế toán cho vay là một mảng vô cùng quan trọng bởi vì chúng ta đều biết nghiệp vụ cho vay là nghiệp vụ quan trọng hàng đầu mang lại nguồn thu nhập chủ yếu TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp Nguyễn Lê Ánh Hằng-K42 KTKT - 2 - cho ngân hàng, nó là cơ sở, là nền tảng và quyết định đến sự tồn tại và phát triển của từng ngân hàng, đồng thời vừa là công cụ để thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Nhận thức được vị trí và vai trò vô cùng quan trọng của công tác kế toán cho vay, trong những năm gần đây các Ngân hàng đã chú trọng đến việc cải tiến và hoàn thiện chế độ hạch toán kế toán nhằm đáp ứng nhu cầu vay vốn của khách hàng và thuận tiện cho việc quản lý của ngân hàng. Tuy nhiên, kế toán cho vay là một khâu rất phức tạp cho nên vẫn còn một số vướng mắc, tồn tại chưa được hoàn thiện. Sau thời gian học tập và nghiên cứu thực tế tại chi nhánh Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn Hương Thủy em xin mạnh dạn lựa chọn đề tài “Thực trạng kế toán cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại Ngân hàng Nông Nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh thị xã Hương Thủy” 2. Mục đích nghiên cứu -Tổng hợp những vấn đề mang tính lý luận về kế toán các nghiệp vụ tín dụng tại Ngân hàng thương mại -Tìm hiểu về thực trạng công tác kế toán nghiệp vụ cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển nông thôn chi nhánh thị xã Hương Thủy, đi sâu phân tích đánh giá một cách có hệ thống về tình hình hoạt động cho vay cũng như công tác kế toán những nghiệp vụ đó -So sánh tìm hiểu điểm mạnh, điểm yếu để từ đó đưa ra một số biện pháp cụ thể góp phần hoàn thiện công tác kế toán cho vay và nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại chi nhánh ngân hàng. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Quy trình cho vay cũng như công tác kế toán cho vay khách hàng cá nhân trong nước tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh thị xã Hương Thủy 4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thu thập số liệu  Số liệu sơ cấp TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp Nguyễn Lê Ánh Hằng-K42 KTKT - 3 - - Phương pháp phỏng vấn: hỏi trực tiếp những nhân viên trong ngân hàng để lấy thông tin, dữ liệu cần thiết cho việc nghiên cứu đề tài - Phương pháp quan sát: Chú ý quan sát nhân viên ngân hàng thực hiện công việc hàng ngày, ghi chép lại để tham khảo và sử dụng nghiên cứu - Phương pháp ghi chép: Tiến hành ghi chép lại những thông tin số liệu cần thiết trong quá