Đề tài Thực trạng thị trường cho thuê tài chính ở Việt Nam

ĐỀ TÀI : THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH Ở VIỆT NAM I. Sơ lược về cho thuê tài chính: 1. Khái niệm: Cho thuê tài chính là hoạt động tín dụng trung và dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác trên cơ sở hợp đồng cho thuê giữa bên cho thuê với bên thuê. Bên cho thuê cam kết mua máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác theo yêu cầu của bên thuê và nắm giữ quyền sở hữu đối với các tài sản cho thuê. Bên thuê sử dụng tài sản thuê và thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê đã được hai bên thoả thuận. Khi kết thúc thời hạn thuê, bên thuê được quyền lựa chọn mua lại tài sản thuê hoặc tiếp tục thuê theo các điều kiện đã thoả thuận trong hợp đồng cho thuê tài chính. 2. Đặc trưng: - Cho thuê tài chính là một dạng cho thuê tài sản, nhưng khác về căn bản so với các loại cho thuê tài sản khác là có sự chuyển dịch về cơ bản các rủi ro và các lợi ích gắn liền với quyền sở hữu tài sản thuê. - Xét dưới hình thức cấp vốn, cho thuê tài chính là một hoạt động tín dụng trung hạn, dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài sản giữa bên cho thuê là công ty cho thuê tài chính với khách hàng thuê - Trong thời hạn thuê, các bên không được đơn phương hủy bỏ hợp đồng. - Công ty cho thuê tài chính giữ quyền sở hữu tài sản cho thuê, bên thuê có nghĩa vụ nộp tiền thuê (tiền trích khấu hao tài sản cho thuê) cho công ty cho thuê tài chính. Khi kết thúc thời hạn thuê, khách hàng mua lại hoặc tiếp tục cho thuê tài sản đó theo các thỏa thuận trong hợp đồng thuê. - Loại hình cho thuê tài chính có lợi thế là người thuê không cần bỏ toàn bộ số tiền ra một lúc để có máy móc, thiết bị, đồng thời cũng không cần phải thế chấp tài sản như trong các giao dịch vay vốn khác; bên đi thuê tài chính không phải chịu những rủi ro do sự mất giá của tài sản, hao mòn tự nhiên... 3. Các phương thức cho thuê tài chính: 3.1. Cho thuê tài chính thông thường: Theo phương thức này, bên thuê được quyền lựa chọn, thỏa thuận với bên cung cấp về tài sản. Bên cho thuê chỉ thực hiện việc mua tài sản theo yêu cầu của bên thuê đã được hai bên thỏa thuận trong hợp đồng cho thuê tài chính. 3.2. Mua và cho thuê lại: Đây là một dạng đặc biệt của phương thức cho thuê có sự tham gia của hai bên. Theo đó, bên thuê tài chính đồng thời là bên cung cấp tài sản. Doanh nghiệp bán tài sản cho vcbl và sau đó thuê lại từ công ty.  3.3. Cho thuê hợp vốn: Đây là hình thức mà nhiều bên cho thuê tài chính cùng tài trợ cho một bên thuê, trong đó có một bên cho thuê đứng ra làm đầu mối. Cho thuê tài chính hợp vốn thường được áp dụng trong trường hợp khoản cho thuê tài chính vượt quá hạn mức cho phép của nhnn quy định tại từng thời kỳ. . II. Thực trạng thị trường cho thuê tài chính ở việt nam: Cho thuê tài chính bắt đầu xuất hiện ở việt nam từ năm 1995. 1. Chủ thể tham giaTính đến thời điểm tháng 10 năm 2008 thì chỉ có 13 công ty cho thuê tài chính đang hoạt động chính thức trên thị trường thuê mua ở việt nam vốn điều lệ của các công ty cho thuê tài chính trung bình chỉ khoảng 150 tỷ.Các chủ thể có nhu cầu thuê tài chính trên thị trường cho thuê tài chính là các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, hộ kinh doanh,... Và cá nhân hoạt động trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Tuy nhiên, thực tế thì khách hàng đi thuê chủ yếu là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vận tải và xây dựng.- Các công ty cho thuê tài chính ở Việt Nam:1.Cty CTTC ANZ-VTRAC (100% vốn nước ngoài) ( ANZ/V-TRAC Leasing Company)2.Cty CTTC I - NH Nông nghiệp & PTNT ( Agribank No1. Leasing Company)3.Cty CTTC II - NH Nông nghiệp & PTNT ( Agribank No2. Leasing Company)4.Cty CTTC II NH Đầu tư và Phát triển VN (BIDV Leasing Company II)5.Cty CTTC Kexim (KVLC) (100% vốn nước ngoài) ( Kexim Vietnam Leasing Company)6.Cty CTTC NH Công thương VN (Leasing Company - Industrial and Commercial Bank of Vietnam)7.Cty CTTC NH Ngoại thương VN ( VCB Financial Leasing Company)8.Cty CTTC NH Sài Gòn Thương Tín ( Sacombank Leasing Company)9.Cty CTTC NH Đầu tư và Phát triển VN (BIDV Leasing Company I)10.Cty TNHH CTTC Quốc tế Chailease ( Chailease International Leasing Company Limited)11.Cty TNHH cho thuê tài chính Quốc tế VN (Vietnam International Leasing Company)12.Cty TNHH một thành viên CTTC Công nghiệp tàu thủy ( VINASHIN Financial Leasing Company Limited)13.Cty TNHH một thành viên CTTC Ngân hàng Á Châu ( ACB Leasing Company) Trong đó: - Cty TNHH cho thuê tài chính Quốc tế VN (Vietnam International Leasing Company) là công ty CTTC đầu tiên ở Việt Nam. Công ty được hình thành từ sự liên kết đa quốc gia giữa các ngân hàng và tổ chức tài chính Quốc tế vào đầu năm 1997. - Cty CTTC NH Công thương VN (Leasing Company - Industrial and Commercial Bank of Vietnam). Là một trong những Công ty cho thuê tài chính thành lập đầu tiên ở Việt Nam. - Cty CTTC NH Sài Gòn Thương Tín ( Sacombank Leasing Company) là công ty cho thuê tài chính đầu tiên thuộc khối Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam. Công ty đang triển khai các dịch vụ bao gồm huy động vốn; phát hành giấy tờ có giá; cho thuê tài chính, cho thuê vận hành… với vốn điều lệ 300 tỷ đồng. Công ty cho doanh nghiệp thuê tất cả các loại máy móc trang thiết bị để phục vụ việc sản xuất kinh doanh đồng thời tư vấn cho doanh nghiệp lựa chọn các máy móc thiết bị và nhà cung cấp phù hợp. - Các công ty cho thuê tài chính được thành lập và hoạt động tại việt nam dưới những hình thức sau: + Công ty cho thuê tài chính nhà nước. + Công ty cho thuê tài chính cổ phần. + Công ty cho thuê tài chính liên doanh. + Công ty cho thuê tài chính 100% vốn nước ngoài. + Công ty cho thuê tài chính trực thuộc tổ chức tín dụng. Hầu hết các công ty cttc đang hoạt động tại việt nam đều gặt hái nhiều thành công, lợi nhuận cao, tỷ lệ nợ quá hạn thấp trong tổng dư nợ, hoạt động cttc tỏ ra là hình thức kinh doanh phù hợp trong việc tài trợ vốn tín dụng cho các doanh nghiệp trong tình hình hiện tại của việt nam. 2. Các bên thuê tài chính: các đối tượng được thuê tài chính ở việt nam là: · Doanh nghiệp.     · Cá nhân và hộ gia đình kinh doanh. · Các tổ chức khác thuộc diện được vay vốn của các tổ chức tín dụng. 3. Tài sản thuê tài chính và giá cả cho thuê tài chính: - Tài sản thuê tài chính có thể là: + Phương tiện vận tải bộ và vận tải thuỷ. + Máy móc thiết bị sản xuất, khai thác, xây dựng và văn phòng. + Dây chuyền sản xuất, chế biến + Và các động sản phục vụ sản xuất kinh doanh khác. - Giá cả cho thuê tài chính: giá cả cttc hiện nay thường cao hơn so với các loại hình tín dụng khác, chưa hấp dẫn được các khách hàng thuê. Lãi suất cttc cao hơn so với lãi suất cho vay trung dài hạn từ 20% đến 25% và cao hơn 10% nếu tài sản được mua sắm trực tiếp từ nhà sản xuất. 4. Bản chất: - Cho thuê tài chính là một hoạt động tín dụng :trong một giao dịch cho thuê tài chính, bên cho thuê chuyển giao tài sản cho bên thuê sử dụng trong một thời gian nhất định.Trong quá trình sử dụng tài sản, bên thuê phải thanh toán tiền thuê định kỳ cho đến khi hết hạn hợp đồng, khoản tiền thuê này cũng bao gồm hai phần: phần vốn gốc và lãi.sau khi kết thúc hợp đồng: + Người thuê đồng ý mua tài sản: phần vốn gốc đã được hoàn trả dưới dạng tiền thanh toán mua tài sản.  + Người mua muốn thuê tiếp tài sản: phần vốn gốc được hoàn trả dưới dạng thanh toán tiền thuê trong thời gian hợp đồng cho thuê được gia hạn. + Người đi thuê không muốn thuê tiếp tài sản: phần vốn gốc lại được hoàn trả dưới dạng hiện vật, tức là tài sản.- Cho thuê tài chính là một hoạt động tín dụng trung và dài hạn:nếu tài trợ bằng những tài sản có giá trị thấp và thời gian ngắn sẽ khó thực hiện được vì chi phí quản lý sẽ rất cao và người đi thuê sẽ khó có thể chấp nhận. Ngược lại, nếu tài trợ trung và dài hạn với những tài sản có giá trị cao, tuổi thọ cao thì tỉ trọng chi phí quản lý tính trên giá trị tài sản sẽ thấp hơn. 5. Mô hình cho thuê tài chính: +Mô hình 3 bên: Trong đó: B1- Bên đi thuê và bên cho thuê thỏa thuận về tài sản thuê: máy móc, thiết bị, phương tiên… B2- Bên cho thuê và bên đi thuê ký hợp đồng cho thuê tài chính B3- Bên cho thuê đặt mua tài sản ở nhà cung cấp B4- Nhà cung cấp giao hàng, lắp đặt, chạy thử cho bên đi thuê B5- Bên cho thuê thanh toán tiền mua hàng cho nhà cung cấp B6- Bên đi thuê thanh toán tiền thuê tài chính cho bên cho thuê. +Mô hình 2 bên:
 Trong đó: (1):Bên cho thuê và bên đi thuê ký hợp đồng . (2a):Bên cho thuê lập thủ tục chuyển giao quyền sử dụng cho bên đi thuê. (2b):Bên cho thuê giao tài sản cho bên đi thuê. (3):Theo định kỳ bên đi thuê thanh toán tiền thuê cho bên cho thuê. Mô hình tái cho thuê:
 Trong đó: (1a): Bên cho thuê ký hợp đồng mua tài sản DN. (1b): Bên đi thuê và bên cho thuê ký hợp đồng cho thuê. (2a): DN lập thủ tục chuyển giao quyền sở hửu cho ngân hàng. (2b): Ngân hàng lập thủ tục chuyển giao quyền sử dụng cho DN được phép sử dụng tài sản. (2c): Ngân hàng trả tiền mua tài sản cho DN. (3): Theo định kỳ DN thanh toán tiền thuê cho Ngân hàng. 6. Lợi ích của cho thuê tài chính: · Không phải thế chấp tài sản. · Thủ tục thuê đơn giản, thuận tiện và được tiêu chuẩn hóa theo iso 9000 (đối với công ty cttc ngân hàng đt&pt việt nam). · Phí thuê hợp lý, ngoài ra không có phụ phí nào khác. · Phương thức thanh toán tiền thuê linh hoạt. · Thông tin tư vấn về tài sản miễn phí tạo điều kiện thuận lợi cho bên thuê trong quá trình lựa chọn tài sản thuê. · Khấu hao tài sản thuê nhanh, đem lại những lợi ích về thuế. · Được miễn thuế gtgt đối với tài sản thuê nhập khẩu mà trong nước chưa sản xuất được. · Tài sản thuê thuộc về doanh nghiệp khi kết thúc thời hạn thuê. · Không ảnh hưởng đến hạn mức tín dụng. · Bổ sung vốn lưu động (trong trường hợp bán và thuê lại tài sản thuê). 7. Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp: Mặc dù cho thuê tài chính là loại hình cấp tín dụng trung và dài hạn khá phổ biến trên thế giới và có nhiều lợi thế cạnh tranh, tuy nhiên, sau nhiều năm có mặt, thị trường cho thuê tài chính việt nam chỉ có 13 công ty được thành lập dưới các hình thức sở hữu khác nhau.Vốn điều lệ trung bình của một doanh nghiệp cho thuê tài chính là 150 tỉ đồng - rất nhỏ so với vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại (thường là trên 1.000 tỉ đồng). Và hiện có nhiều doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả. Phương thức cho thuê và tài sản cho thuê chưa đa dạng, phong phú; tăng trưởng cttc chưa tương xứng với tiềm năng. Giá cho thuê hiện nay còn cao. Nếu bỏ qua các yếu tố an toàn, chi phí bỏ ra ban đầu thấp... Thì cho đến hết thời hạn thanh lý hợp đồng cho thuê tài chính, bên thuê sẽ phải thanh toán tổng số tiền đối với tài sản thuê cao hơn so với đi vay từ các nguồn khác như ngân hàng. Thực trạng hàng hoá cttc tại việt nam: hiện nay, tài sản cho thuê tài chính chủ yếu tập trung vào phương tiện vận tải, máy móc thiết bị đáp ứng được tỷ lệ 37% so với nhu cầu của nền kinh tế. Tiếp đến là máy móc thiết bị và dây chuyền công nghệ cũng chỉ đáp ứng được 34% so với nhu cầu của nền kinh tế. Máy móc, thiết bị của một ngành khác được tài trợ bằng phương thức thuê tài chính như thiết bị ngành in, máy móc công trình sử dụng cho hoạt động xây dựng cơ bản cũng chiếm một tỷ trọng thấp so với nhu cầu của nền kinh tế. Đánh giá thực trạng hàng hoá cttc tại việt nam: chiến lược khách hàng tập trung vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt ưu tiên cho các doanh nghiệp làm hàng xuất khẩu, thị trường đầu ra ổn định, có khả năng quản lý và tiềm năng phát triển tốt. Việc đầu tư dưới hình thức cttc ngày càng được mở rộng ở tất cả các lĩnh vực như giao thông vận tải, xây dựng, công nghiệp nhẹ, công nghiệp chế biến, bệnh viện, nông nghiệp,…tài sản cho thuê chủ yếu tập trung vào phương tiện vận tải, máy móc thiết bị… có chất lượng và mức độ công nghệ có trình độ trung bình, dây chuyền công nghệ cao và máy móc thiết bị hiện đại tiên tiến còn chiếm một tỷ trọng thấp trong hoạt động cho thuê của các công ty cttc. Các công ty CTTC chưa áp dụng tài sản cho thuê là bất động sản. Thực tiễn cho thấy các doanh nghiệp việt nam không mấy quan tâm đến loại hình dịch vụ này,việc cung ứng vốn trung và dài hạn thông qua kênh cho thuê tài chính thời gian qua cho các doanh nghiệp bị hạn chế do nhiều nguyên nhân, chủ yếu là: - Thứ nhất, mặc dù đã xuất hiện nhiều năm trên thị trường việt nam nhưng sự quảng bá, giới thiệu để các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ về lĩnh vực cho thuê tài chính còn hạn chế. - Thứ hai, mạng lưới hoạt động của các công ty cho thuê tài chính mới tập trung tại một vài trung tâm kinh tế lớn, chưa trải rộng trong cả nước cũng như chưa có sự phối hợp với các ngân hàng thương mại để có thể quảng bá hoặc bán trọn gói sản phẩm. - Thứ ba, trình độ của cán bộ kinh doanh trong các công ty cho thuê tài chính chưa chuyên nghiệp, không năng động trong việc tiếp cận và tư vấn cho doanh nghiệp về cơ cấu nguồn vốn. - Thứ tư, quy định về đối tượng cho thuê tài chính tại việt nam chỉ bó hẹp trong động sản, đối với dây chuyền sản xuất lại yêu cầu tỷ lệ tham gia vốn lớn. - Thứ năm, các doanh nghiệp nhỏ và vừa của việt nam phần lớn còn yếu kém về năng lực sản xuất, trình độ quản lý, tính khả thi của dự án thiếu thuyết phục (do đa số là doanh nghiệp hộ gia đình, tình hình tài chính không rõ ràng, doanh nghiệp mới thành lập...). Đây là thế yếu khi họ có nhu cầu tìm nguồn vốn cho dự án. Vì vậy để thúc đẩy thị trường cho thuê tài chính, nhóm có một số giải pháp: 1.Các công ty cho thuê tài chính phải coi các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ là khách hàng mục tiêu hướng tới. Vì ở Việt Nam số doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm trên 95% tổng số doanh nghiệp.Việc này sẽ thúc đẩy thị trường cho thuê tài chính hoạt động có hiệu quả. 2. Nhà nước cần từng bước sửa đổi, bổ sung các quy định về hoạt động liên quan đến dịch vụ cho thuê tài chính. 3. Nhà nước, các hiệp hội và chính các công ty cho thuê tài chính cần phải quảng bá rộng rãi hơn nữa dịch vụ của mình đến cộng đồng doanh nghiệp.4. Các công ty cho thuê tài chính cố gắng giảm các loại chi phí đầu vào nhằm hạ giá dịch vụ để thu hút khách hàng.5. Bên đi thuê cần phải có những dự án sản xuất kinh doanh có tính khả thi, nâng cao hiệu quả quản lý sử dụngvốn trong các doanh nghiệp. Và thanh toán tiền thuê đầy đủ và đúng hạn.III. Kết luận: CTTC tuy có nhiều hạn chế, chưa phát triển nhiều trên thị trường VN nhưng nó đã đóng góp nhiều cho sự phát triển kinh tế thông qua sự phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. CTTC là một trong những phương thức tài trợ hữu hiệu nhất cho các doanh nghiệp chưa đủ điều kiện vay vốn tại ngân hàng, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.Và lĩnh vực này đang được đánh giá sẽ rất nhộn nhịp trước lộ trình hội nhập.