Đề tài Thực trạng và giải pháp hoàn hiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Thương mại Nghệ An

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh Sau gần bốn năm học tập tại trường Đại Học Kinh Tế Huế vàhơn bốn tháng thực tập, tôi đã hoàn thành khóa luận tốt nghiệpcủa mình. Để hoàn thành đề tài nghiên cứu “Thực trạng và giảipháp hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanhtại Công ty Cổ Phần Thương Mại Nghệ An”, ngoài sự cố gắng nổ lựccủa bản thân, tôi còn nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tìnhcủa các thầy cô giáo, quý cơ quan thực tập, gia đình và bạn bè.Trước hết, tôi xin cảm ơn sâu sắc các thầy cô giáo trường ĐạiHọc Kinh Tế - Đại học Huế đã tận tình truyền đạt những kiến thựcquý báu cho tôi trong bốn năm học qua. Đặc biệt là Thạc sĩ HồPhan Minh Đức – người đã trực tiếp hướng dẫn và tận tình giúp đỡtôi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.Qua đây, tôi xin gửi lời cám ơn đến Ban Giám Đốc Công ty cổphần thương mại Nghệ An, các cô chú, anh chị phòng Tài chính – Kếtoán của Công ty đã nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo và tạo điều kiệnthuận lợi cho tôi trong thời gian thực tập và làm khóa luận..Cuối cùng, tôi xin gửi lời cám ơn chân thành đến gia đình,người thân và bạn bè đã luôn quan tâm, chia sẻ, động viên tôi rấtnhiều trong thời gian qua.Do thời gian thực tập chưa nhiều và năng lực bản thân cònhạn chế nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mongquý thầy cô và bạn bè giúp đỡ, góp ý để khóa luận hoàn thiện hơn.Tôi xin chân thành cảm ơn! Huế, ngày 10 tháng 05 năm2013 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KIN H T Ế - HU Ế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh Sinh viên thực hiệnBùi Thị Anh TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh MỤC LỤC PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ...............................................................................................1 1. Lí do chọn đề tài......................................................................................................1 2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu ...............................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................................2 4. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................2 5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3 6. Cấu trúc khóa luận ..................................................................................................4 PHẦN II – NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................5 CHƯƠNG 1 - CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH ...........................................................................................5 1.1. Những vấn đề chung về kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh ...............5 1.1.1. Những khái niệm cơ bản...............................................................................5 1.1.2. Nhiệm vụ và yêu cầu quản lý kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh.......................................................................................................................6 1.2. Kế toán doanh thu ................................................................................................7 1.2.1. Nguyên tắc kế toán doanh thu bán hàng .......................................................7 1.2.2. Hạch toán doanh thu bán hàng......................................................................8 1.3. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu...............................................................10 1.3.1. Chiết khấu thương mại................................................................................10 1.3.2. Giảm giá hàng bán ......................................................................................11 1.3.3. Hàng bán bị trả lại.......................................................................................12 1.4. Kế toán giá vốn hàng bán...................................................................................13 1.4.1. Phương pháp xác định giá vốn hàng bán ....................................................13 1.4.2. Hạch toán giá vốn hàng bán........................................................................15 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh 1.5. Kế toán chi phí bán hàng....................................................................................16 1.6. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp................................................................18 1.7. Kế toán doanh thu hoạt động tài chính và chi phí hoạt động tài chính..............18 1.7.1. Kế toán doanh thu hoạt động tài chính .......................................................18 1.7.2. Kế toán chi phí hoạt động tài chính ............................................................20 1.8. Kế toán thu nhập khác và chi phí khác ..............................................................21 1.8.1. Kế toán thu nhập khác ................................................................................21 1.8.2. Kế toán chi phí khác ...................................................................................22 1.9. Kế toán xác định kết quả kinh doanh .................................................................23 2.1. Tổng quan về Công ty cổ phần Thương mại Nghệ An ......................................25 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty..............................................25 2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của công ty..........................................................26 2.1.3. Đặc điểm tổ chức kinh doanh .....................................................................26 2.1.4. Cơ cấu tổ chức và bộ máy quản lý của Công ty .........................................27 2.1.5. Nguồn lực công ty.......................................................................................29 2.1.6. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại Công ty ..........................................37 2.1.7. Chế độ kế toán hiện hành và các chính sách tài chính tại Công ty.............38 2.2. Thực trạng kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần thương mại Nghệ An tháng 12/2012.........................................................................39 2.2.1. Đặc điểm tiêu thụ hàng hóa của công ty.....................................................39 2.2.2. Kế toán doanh thu tiêu thụ ..........................................................................41 2.2.3. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu .......................................................49 2.2.4. Kế toán giá vốn hàng bán ...........................................................................50 2.2.5. Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lí doanh nghiệp........................55 2.2.6. Kế toán doanh thu tài chính và chi phí tài chính ........................................62 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh 2.2.7. Kế toán thu nhập khác và chi phí khác .......................................................66 2.2.8. Kế toán xác định kết quả kinh doanh..........................................................69 CHƯƠNG 3 - GIẢI PHÁP GHÓP PHẦN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI CÔNG TY .............71 3.1. Đánh giá về công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty.......71 3.1.1. Ưu điểm ......................................................................................................71 3.1.2. Nhược điểm.................................................................................................72 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty ......................................................................................................74 3.2.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty ..................................................................................................74 3.2.2. Yêu cầu khi hoàn thiện Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh .75 3.2.3. Một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại công ty CPTM Nghệ An. ..............................................................75 PHẦN III- KẾT LUẬN ...............................................................................................80 1. Kết luận .................................................................................................................80 2. Hạn chế..................................................................................................................80 3. Hướng nghiên cứu tiếp của đề tài .........................................................................81 TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................82 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh DANH MỤC VIẾT TẮT BĐSĐT Bất động sản đầu tư BCTC Báo cáo tài chính BTC Bộ tài chính CPTM Cổ phần thương mại CP Chi phí CPBH Chi phí bán hàng CPQLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp CKTM Chiết khấu thương mại DN Doanh nghiệp DT Doanh thu DTT Doanh thu thuần GVHB Giá vốn hàng bán GTGT Giá trị gia tăng HTK Hàng tồn kho HĐTC Hoạt động tài chính KKTX Kê khai thường xuyên KQKD Kết quả kinh doanh K/c Kết chuyển LNKT Lợi nhuận kế toán PXK Phiếu xuất kho TNDN Thu nhập doanh nghiệp TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Bảng tổng hợp trình độ lao động năm 2012 Công ty CPTM Nghệ An.................30 Bảng 2.2: Tình hình tài sản của Công ty qua 2 năm 2011-2012 ...................................31 Bảng 2.3: Tình hình nguồn vốn của Công ty qua 2 năm 2011-2012 ............................33 Bảng 2.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty TMCP Nghệ An ......................35 Bảng 2.5. Trích mẫu Bảng kê phát sinh TK 511...........................................................48 Bảng 2.6. Sổ chi tiết TK 511SH ....................................................................................49 Bảng 2.7. Trích mẫu Bảng kê phát sinh TK 632...........................................................52 Bảng 2.8. Trích mẫu Bảng kê phát sinh TK 641...........................................................57 Bảng 2.9. Trích mẫu Bảng kê phát sinhTK 642............................................................60 Bảng 2.10. Trích mẫu Bảng kê phát sinh TK 515.........................................................64 Bảng 2.11. Trích mẫu Bảng kê phát sinh TK711..........................................................67 Bảng 2.12. Trích mẫu Bảng kê phát sinh TK811..........................................................68 Bảng 2.13. Trích mẫu Nhật kí- Sổ cái TK 911..............................................................70 DANH MỤC BIỂU Biểu mẫu 2.1. Mẫu hóa đơn GTGT sử dụng tại Công ty ..............................................47 Biểu mẫu 2.2: Mẫu Phiếu xuất kho sử dụng tại Công ty...............................................54 Biểu mẫu 2.3. Mẫu Phiếu chi sử dụng tại Công ty........................................................62TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ ............................. 10 Sơ đồ 1.2. Sơ đồ kế toán chiếu khấu thương mại ............................................... 11 Sơ đồ 1.3. Sơ đồ kế toán giảm giá hàng bán....................................................... 12 Sơ đồ 1.4. Sơ đồ kế toán hàng bán bị trả lại ....................................................... 13 Sơ đồ 1.5. Sơ đồ kế toán giá vốn hàng bán theo phương pháp KKTX............... 16 Sơ đồ 1.6. Sơ đồ kế toán chi phí bán hàng......................................................... 17 Sơ đồ 1.7. Sơ đồ kế toán doanh thu hoạt động tài chính..................................... 19 Sơ đồ 1.8. Sơ đồ kế toán chi phí hoạt động tài chính ......................................... 21 Sơ đồ 1.9. Sơ đồ kế toán thu nhập khác.............................................................. 22 Sơ đồ 1.10. Sơ đồ kế toán chi phí khác............................................................... 23 Sơ đồ 1.11: Sơ đồ kế toán xác định kết quả kinh doanh..................................... 24 Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty CPTM Nghệ An............ 28 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ bộ máy kế toán của Công ty CPTM Nghệ An ........................ 37 Sơ đồ 2.3: Trình tự kế toán theo hình thức kế toán trên máy vi tính .................. 38 Sơ đồ 2.4: Sơ đồ lưu chuyển xuất kho tiêu thụ hàng hóa ................................... 42 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh 1 PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Việt Nam là một đất nước đang phát triển, hiện nay đã gia nhập tổ chức AFTA – khu vực mậu dịch tự do các nền kinh tế, trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại thế giới -WTO. Một mặt tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội để phát huy khả năng, tiềm lực, vươn lên khẳng định uy tín và vị thế của mình, mặt khác lại đặt các doanh nghiệp trước những thách thức lớn đó là sự cạnh tranh gay gắt của thị trường. Do đó, để tồn tại và phát triển đòi hỏi các doanh nghiệp phải có chính sách, biện pháp, chiến lược kinh doanh phù hợp, các doanh nghiệp thương mại với vai trò là cầu nối giữa lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng nên thường tập trung quan tâm đến vấn đề tiêu thụ. Thực hiện tốt khâu tiêu thụ sản phẩm sẽ rút ngắn chu kì sản xuất kinh doanh, tăng nhanh vòng quay của vốn, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, lượng sản phẩm tiêu thụ thể hiện sức mạnh của doanh nghiệp trên thị trường, là cơ sở để đánh giá trình độ tổ chức quản lý, hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy vấn đề tổ chức hạch toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh phải được quan tâm hàng đầu. Việc hạch toán tiêu thụ một cách chính xác, nhanh chóng sẽ giúp cho nhà quản trị có được những thông tin kịp thời về kết quả đầu ra của doanh nghiệp cũng như phát hiện được điểm mạnh, điểm yếu. Từ đó có cơ sở để phân tích, đánh giá, có cái nhìn chính xác về thực tế hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp để đưa ra các biện pháp hữu hiệu nâng cao hiệu quả kinh doanh. Công ty Cổ phần Thương mại Nghệ An là một Công ty Thương mại lớn ở Nghệ An, kinh doanh nhiều mặt hàng khác nhau với khối lượng lớn, hàng hóa lại luôn thay đổi về mẫu mã, chất lượng, giá thành nên việc theo dõi và quản lý rất phức tạp. Đặc biệt trong nền kinh tế thị trường hiện nay, giữa các doanh nghiệp luôn có sự cạnh tranh khốc liệt về giá cả, hàng hóa và thị phần. Là một Công ty có quy mô lớn, uy tín cao, Công ty đã và đang dần dần từng bước khẳng định mình trên thị trường. Tuy nhiên, trong những năm gần đây tình hình kinh doanh của Công ty không được tốt, khách TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh 2 hàng ít đi rất nhiều, sức mua kém nên lợi nhuận giảm mạnh. Do đó việc đẩy mạnh công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh là vấn đề có ý nghĩa vô cùng thiết thực và quan trọng, giúp cho nhà quản lý nắm rõ được tình hình kinh doanh để đưa ra các chiến lược tiêu thụ phù hợp nhằm đảm bảo lợi nhuận của doanh nghiệp cũng như sức cạnh tranh trên thị trường. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, tôi đã chọn đề tài “Thực trạng và giải pháp hoàn hiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Thương mại Nghệ An ” làm đề tài thực tập tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu − Hệ thống hóa những vấn đề lí luận cơ bản liên quan đến kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh. − Tìm hiểu, phân tích và đánh giá thực trạng kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty. − Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty. − Vận dụng kiến thức đã học vào thực tế đồng thời trang bị một phần kiến thức thực tế cho chuyên nghành của bản thân. 3. Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu Công tác kế toán tiêu thụ kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Thương mại Nghệ An. 4. Phạm vi nghiên cứu − Về không gian: Đề tài được nghiên cứu tại Công ty cổ phần Thương mại Nghệ An, đơn vị Văn phòng công ty thuộc Công ty cổ phần Thương mại Nghệ An. Địa chỉ: Số 19 - Quang Trung - TP.Vinh - Nghệ An − Về thời gian: + Các số liệu thu thập để nghiên cứu trong đề tài được lấy từ năm 2011 đến năm 2012 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh 3 + Kế toán doanh thu và xác định kết quả kinh doanh tháng 12 năm 2012 của đơn vị Văn phòng Công ty thuộc Công ty Cổ phần thương mại Nghệ An. − Nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu các nội dung sau: + Kế toán doanh thu bán hàng theo phương thức bán buôn theo phương pháp trực tiếp + Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu + Kế toán giá vốn hàng bán + Kế toán chi phí bán hàng + Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp + Kế toán doanh thu hoạt động tài chính và chi phí tài chính + Kế toán thu nhập khác và chi phí khác + Kế toán xác định kết quả kinh doanh 5. Phương pháp nghiên cứu  Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đọc, tham khảo, tìm hiểu nội dung các thông tư, chuẩn mực, chuyên đề, khóa luận, các giáo trình do các giảng viên biên soạn để giảng dạy, các sách ở thư viện và trung tâm học liệu.  Phương pháp phỏng vấn trực tiếp: Hỏi trực tiếp những người liên quan đến vấn đề mà đề tài nghiên cứu để từ đó giải đáp được những thắc mắc của mình và hiểu rõ hơn về công tác kế toán tại Công ty.  Phương pháp thu thập, xử lí số liệu: Được áp dụng để thu thập số liệu thô của Công ty, sau đó toàn bộ số liệu thô được xử lí và chọn lọc để đưa vào khóa luận một cách chính xác khoa học.  Phương pháp hạch toán kế toán: Là phương pháp sử dụng những chứng từ, tài khoản kế toán, sổ sách để hệ thống hóa và kiểm soát các thông tin nghiệp vụ phát sinh.  Phương pháp thống kê mô tả: Dùng để đánh giá, nhận xét những biến động về tình hình tài sản, nguồn vốn, hiệu quả sản xuất kinh doanh của Công ty qua hai năm 2011-2012. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh 4  Phương pháp tổng hợp phân tích: Từ việc tìm hiểu thực trạng cộng với những kiến thức đã được học, tiến hành phân tích để đưa ra đánh giá, nhận xét và có một số giải pháp giúp công tác kế toán ngày càng tốt hơn. 6. Cấu trúc khóa luận Kết cấu khóa luận này được chia làm 3 phần: Phần I: Đặt vấn đề Phần II: Nội dung và kết quả nghiên cứu Chương I: Cơ sở lý luận về kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh Chương II: Thực trạng về kế toán tiêu thụ và xác định kế quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Thương mại Nghệ An. Chương III: Định hướng và giải pháp. Phần III: Kết luận TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ - H UẾ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Hồ Phan Minh Đức SVTH: Bùi Thị Anh 5 PHẦN II – NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1 - CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH 1.1. Những vấn đề chung về kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh 1.1.1. Những khái niệm cơ bản  Tiêu thụ sản phẩm Theo Nguyễn Văn Công (2002) tiêu thụ được định nghĩa là: “Khâu cuối cùng trong quá trình hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp, nó chính là quá trình chuyển giao quyền sở hữu về hàng hóa từ tay người bán sang tay người mu