Đề tài Thực trạng và giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai

Lời cảm ơn Khóa luận tốt nghiệp là một phần quan trọng thể hiện kết quả học tập của bản thân trong những năm ở giảng đường. Để hoàn thành khóa luận này, ngoài sự cố gắng của bản thân phải kể đến sự giúp đỡ của các thầy cô giáo, lãnh đạo cơ quan, gia đình và bạn bè. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trường Đại học Kinh tế – Đại học Huế đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu cho tôi suốt bốn năm học qua. Đặc biệt là thầy giáo Th.S Hồ Phan Minh Đức – người trực tiếp hướng dẫn tận tình và giúp đỡ tôi hoàn thành khóa luận này với tất cả lòng nhiệt huyết và tinh thần trách nhiệm. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai, các cô chú, anh chị phòng Tài chính – Kế toán công ty, các anh chị phòng Kế toán – Chi nhánh Xí nghiệp tiêu thụ đã nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian thực tập tại công ty, giúp tôi hoàn thành khóa luận này một cách tốt nhất. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình tôi, những người thân yêu và bạn bè đã luôn quan tâm, chia sẻ, động viên tôi rất nhiều trong thời gian qua. Kính chúc quý thầy cô trường Đại học Kinh tế Huế, tập thể cán bộ công nhân viên của Công ty cổ phần Xi măng Hoàng Mai, gia đình, bạn bè sức khỏe, thành đạt và hạnh phúc. Tôi xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Nguyễn Thị Duyên MỤC LỤC Trang PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu: ............................................................................... 2 3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 3 5. Kết cấu của khóa luận .............................................................................................. 3 PHẦN II – NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................. 4 Chương I – Cơ sở lý luận về kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh .............. 4 1.1. Kế toán doanh thu tiêu thụ ................................................................................... 4 1.1.1. Khái niệm .......................................................................................................... 4 1.1.2. Nhiệm vụ kế toán doanh thu ............................................................................... 4 1.1.3. Điều kiện ghi nhận doanh thu ............................................................................. 5 1.1.4. Nguyên tắc hạch toán doanh thu bán hàng .......................................................... 5 1.1.5. Phương pháp kế toán theo các phương thức bán hàng ........................................ 6 1.2. Hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu ............................................................... 8 1.2.1. Chiết khấu thương mại – TK 521 ....................................................................... 8 1.2.2. Hàng bán bị trả lại ............................................................................................. 8 1.2.3. Giảm giá hàng bán ............................................................................................. 9 1.2.4. Thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu ..................................................... 10 1.3. Hạch toán các chi phí liên quan đến xác định kết quả kinh doanh ....................... 11 1.3.1. Giá vốn hàng bán ............................................................................................ 11 1.3.2. Chi phí bán hàng .............................................................................................. 13 1.3.3. Chi phí quản lý doanh nghiệp ........................................................................... 15 1.4. Hạch toán xác định kết quả kinh doanh ............................................................... 17 1.4.1 Khái niệm ......................................................................................................... 17 1.4.2. Nguyên tắc hạch toán TK 911 .......................................................................... 18 1.4.3. Kết cấu và nội dung phản ánh TK 911 ............................................................. 18 1.4.4. Phương pháp hạch toán một số nghiệp vụ chủ yếu ........................................... 19 Chương II – Thực trạng kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai ............................................................................... 20 2.1. Tổng quan về Công ty cổ phần Xi măng Vicem Hoàng Mai ................................ 20 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ....................................................................... 20 2.1.2. Ngành nghề kinh doanh.................................................................................... 21 2.1.3. Nguồn lực của Công ty..................................................................................... 22 2.1.4. Cơ cấu tổ chức của công ty ............................................................................. 24 2.1.5. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại công ty .................................................. 25 2.2. Thực trạng kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty .............. 30 2.2.1. Đặc điểm tiêu thụ thành phẩm của Công ty ...................................................... 30 2.2.2. Kế toán doanh thu bán hàng ............................................................................. 33 2.2.3. Kế toán doanh thu nội bộ ................................................................................. 43 2.2.4. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu ............................................................. 45 2.2.5. Kế toán giá vốn hàng bán ................................................................................. 49 2.2.6. Kế toán chi phí bán hàng .................................................................................. 51 2.2.7. Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp .............................................................. 54 2.2.8. Kế toán xác định kết quả kinh doanh ................................................................ 56 Chương III – Một số giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh ................................................................................................................. 60 3.1. Đánh giá về công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh của công ty ... 60 3.1.1 Ưu điểm ............................................................................................................ 60 3.1.2. Nhược điểm, hạn chế ....................................................................................... 61 3.2. Các giải pháp hoàn thiện ..................................................................................... 62 PHẦN III – KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................ 63 TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC VIẾT TẮT BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế CCDC Công cụ dụng cụ CN Chi nhánh Cty CP Công ty Cổ phần DNTN Doanh nghiệp tư nhân GTGT Giá trị gia tăng K/c Kết chuyển KPCĐ Kinh phí công đoàn MTV Một thành viên NH Ngân hàng NT Ngày tháng NVCSH Nguồn vốn chủ sở hữu NPP Nhà phân phối QLDN Quản lý doanh nghiệp SH Số hiệu TC – KT Tài chính - kế toán TK Tài khoản TKĐƯ Tài khoản đối ứng TSCĐ Tài sản cố định TSDH Tài sản dài hạn TSNH Tài sản ngắn hạn TP Thành phẩm TTĐB Tiêu thụ đặc biệt TNHH Trách nhiệm hữu hạn VLXD Vật liệu xây dựng VT TB Vật tư thiết bị XDTM và DV Xây dựng thương mại và dịch vụ XM Xi măng XN Xí nghiệp XNK Xuất nhập khẩu DANH MỤC BẢNG BIỂU Biểu mẫu 1: Mẫu PXK Kiêm VCNB sử dụng tại công ty ........................................... 35 Biểu mẫu 2: Mẫu Lệnh xuất xi măng sử dụng tại công ty ........................................... 36 Biểu mẫu 3: Mẫu hóa đơn GTGT sử dụng tại công ty ................................................ 38 Bảng 1: Bảng tổng hợp trình độ lao động năm 2011 .................................................. 22 Bảng 2: So sánh tình hình tài sản, nguồn vốn của công ty qua 2 năm 2010, 2011 ....... 23 Bảng 3: Sổ tổng hợp TK 511 tháng 01/2012 .............................................................. 41 Bảng 4: Sổ chi tiết TK 5112112-Xi măng bao PCB40 ............................................... 42 Bảng 5: Sổ chi tiết TK 5122212 ................................................................................. 44 Bảng 6: Sổ tổng hợp TK 512 tháng 01/2012 .............................................................. 45 Bảng 7: Sổ chi tiết TK 521232 ................................................................................... 47 Bảng 8: Sổ tổng hợp TK 521 tháng 001/2012 ............................................................ 48 Bảng 9: Sổ tổng hợp TK 632 tháng 01/2012 .............................................................. 50 Bảng 10: Sổ tổng hợp TK 641 – Chi phí bán hàng (Tại phòng kế toán – XN tiêu thụ) .... 52 Bảng 11: Sổ tổng hợp TK 641 – Chi phí bán hàng (Tại phòng TC – KT công ty) ...... 53 Bảng 12: Sổ tổng hợp TK 642 tháng 01/2012 ............................................................ 55 Bảng 13: Sổ tổng hợp TK 911 – Xác định kết quả kinh doanh ................................... 58 Bảng 14: Sổ tổng hợp TK 421 tháng 01/2012 ............................................................ 59 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1: Sơ đồ hạch toán doanh thu theo phương thức bán hàng trực tiếp .................... 6 Sơ đồ 2: Sơ đồ hạch toán doanh thu theo phương thức bán hàng trả chậm, trả góp....... 7 Sơ đồ 3: Sơ đồ hạch toán doanh thu theo phương thức bán hàng gửi đại lý .................. 7 Sơ đồ 4: Sơ đồ hạch toán chiết khấu thương mại .......................................................... 8 Sơ đồ 5: Sơ đồ hạch toán hàng bán bị trả lại ................................................................ 9 Sơ đồ 6: Sơ đồ hạch toán giảm giá hàng bán .............................................................. 10 Sơ đồ 7: Sơ đồ hạch toán thuế TTĐB, thuế XNK ....................................................... 11 Sơ đồ 8: Sơ đồ hạch toán giá vốn hàng bán ................................................................ 13 Sơ đồ 9: Sơ đồ hạch toán chi phí bán hàng ................................................................. 15 Sơ đồ 10: Sơ đồ hạch toán chi phí quản lý doanh nghiệp ........................................... 17 Sơ đồ 11: Sơ đồ hạch toán “Xác định kết quả kinh doanh” ........................................ 19 Sơ đồ 12: Sơ đồ bộ máy tổ chức Công ty CP xi măng Vicem Hoàng Mai .................. 24 Sơ đồ 13: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại công ty ................................................... 27 Sơ đồ 14: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại phòng kế toán – XN tiêu thụ .................. 31 Sơ đồ 15: Trình tự luân chuyển chứng từ bán hàng .................................................... 33 Sơ đồ 16: Sơ đồ hạch toán TK 511 trong tháng 1/2012 .............................................. 40 Sơ đồ 17: Sơ đồ hạch toán doanh thu nội bộ tháng 01/2012 ....................................... 43 Sơ đồ 18: Sơ đồ kết chuyển xác định kết quả kinh doanh tháng 1/2012...................... 57 1 PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Trong nền kinh tế thị trường thời kỳ đất nước hội nhập kinh tế, các doanh nghiệp tiến hành hoạt động sản xuất, kinh doanh tạo ra các loại sản phẩm và cung cấp dịch vụ nhằm thỏa mãn nhu cầu của thị trường với mục tiêu chính là lợi nhuận. Để thực hiện mục tiêu đó, doanh nghiệp phải thu được giá trị bằng tiền của sản phẩm, hàng hóa thông qua hoạt động bán hàng. Bán hàng là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất - kinh doanh, đây là quá trình chuyển hóa vốn từ hình thái vốn sản phẩm, hàng hóa sang hình thái vốn tiền tệ hoặc vốn trong thanh toán. Để thực hiện được quá trình bán hàng và cung cấp dịch vụ, doanh nghiệp phải phát sinh các khoản chi phí làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ dưới hình thức các khoản tiền đã chi ra, các khoản khấu trừ vào tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ làm giảm vốn chủ sở hữu. Có thể nói rằng, hạch toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh là vấn đề quan trọng quyết định đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Nó là cơ sở cung cấp thông tin về tình hình tiêu thụ và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, việc hạch toán chính xác, kịp thời các nghiệp vụ kinh tế phát sinh và cập nhật các thông tin mới về chế độ kế toán là hết sức cần thiết, giúp cho nhà quản trị đưa ra các quyết định đúng đắn. Đặc biệt trong nền kinh tế thị trường hiện nay, đòi hỏi mọi doanh nghiệp phải nhanh chóng nắm bắt được cơ hội kinh doanh vì vậy việc nhanh chóng đưa ra các quyết định đúng đắn mang tính chất sống còn của mọi doanh nghiệp. Sau một quá trình hoạt động, doanh nghiệp xác định được kết quả của từng hoạt động; trên cơ sở so sánh doanh thu, thu nhập với chi phí của từng hoạt động, đáp ứng được các yêu cầu quản lí về thành phẩm, hàng hóa; bán hàng xác định kết quả và phân phối kết quả của các hoạt động. Để đạt được mục đích đó, doanh nghiệp cần xây dựng một quy trình kế toán đầy đủ, hiệu quả, trong đó có công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh. Riêng đối với Công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai, từ khi quyết định thành lập Xí nghiệp tiêu thụ là chi nhánh trực thuộc công ty thì chưa có nghiên cứu nào được thực hiện để đánh giá công tác kế toán tiêu thụ tại đây. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, tôi xin chọn đề tài: "Thực trạng và giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai" làm đề tài thực tập. 2 2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu: – Nghiên cứu thực trạng và đánh giá công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai – Đề xuất giải pháp giúp hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại công ty từ đó nhằm tăng hiệu quả cung cấp thông tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định của ban lãnh đạo. 3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu:  Đối tượng nghiên cứu: Công tác kế toán doanh thu tiêu thụ và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai.  Phạm vi nghiên cứu: - Nội dung: Phần cơ sở lý luận chỉ trình bày lý thuyết trong trường hợp doanh nghiệp sản xuất kinh doanh kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên và áp dụng hình thức nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ. Ngoài ra đề tài tập trung nghiên cứu các nội dung sau: + Kế toán doanh thu bán hàng theo phương thức bán hàng qua nhà phân phối. + Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu + Kế toán giá vốn hàng bán + Kế toán chi phí bán hàng + Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp + Kế toán xác định kết quả kinh doanh - Thời gian: Số liệu thu thập để nghiên cứu đề là của tháng 1/2012. Thời gian thực tập tại công ty và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp là từ ngày 01/02/2012 đến ngày 08/05/2012. - Không gian: Công ty cổ phần xi măng Vicem Hoàng Mai, Chi nhánh Xí nghiệp tiêu thụ thuộc Công ty CP xi măng Vicem Hoàng Mai. 3 4. Phương pháp nghiên cứu:  Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: + Nghiên cứu các tài liệu mà công ty đã công bố và tài liệu do phòng kế toán của công ty cung cấp. + Quan sát trực tiếp quy trình làm việc của các nhân viên tại phòng kế toán của công ty, đồng thời phỏng vấn các nhân viên.  Phương pháp xử lý số liệu: + Phương pháp so sánh: từ số liệu thu thập được kết hợp với cơ sở lý luận đã nghiên cứu để đưa ra những đánh giá về vấn đề nghiên cứu. 5. Kết cấu của khóa luận Kết cấu của khóa luận gồm 3 phần: Phần I – Đặt vấn đề Phần II– Kết quả nghiên cứu Chương I – Cơ sở lý luận về kế toán doanh thu và xác định kết quả kinh doanh Chương II – Thực trạng công tác kế toán Doanh thu bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Xi măng Vicem Hoàng Mai Chương III – Một số giải pháp hoàn thiện Phần III: Kết luận và kiến nghị 4 PHẦN II – NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG I - CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH 1.1. Kế toán doanh thu tiêu thụ 1.1.1. Khái niệm Doanh thu: Là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. Doanh thu chỉ bao gồm tổng giá trị của các lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được. Các khoản thu hộ bên thứ ba không phải là nguồn lợi ích kinh tế, không làm tăng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ không được coi là doanh thu. Các khoản góp vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu làm tăng vốn chủ sở hữu nhưng không là doanh thu (theo Chuẩn mực kế toán số 14 – Doanh thu và thu nhập khác). Doanh thu được tính bằng công thức sau: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ = Số lượng hàng bán x Đơn giá sản phẩm 1.1.2. Nhiệm vụ kế toán doanh thu: - Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời, chính xác tình hình hiện có và sự biến động của từng loại thành phẩm, hàng hóa theo chỉ tiêu số lượng, chất lượng, chủng loại và giá trị. - Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời và chính xác các khoản doanh thu, các khoản giảm trừ doanh thu và chi phí của từng hoạt động trong doanh nghiệp. Đồng thời theo dõi và đôn đốc các khoản phải thu của khách hàng. - Phản ánh và tính toán chính xác kết quả của từng hoạt động, giám sát tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước và tình hình phân phối kết quả các hoạt động. 5 - Cung cấp các thông tin kế toán phục vụ cho việc lập Báo cáo tài chính và định kỳ phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng, xác định và phân phối kết quả. 1.1.3. Điều kiện ghi nhận doanh thu: - Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi đồng thời thỏa mãn tất cả 5 điều kiện sau: - Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua; - Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa; - Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn; - Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng; - Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. 1.1.4. Nguyên tắc hạch toán doanh thu bán hàng: - Chỉ phản ánh doanh thu của khối lượng sản phẩm, hàng hóa, bất động sản đầu tư đã bán; dịch vụ đã cung cấp được xác định là đã bán trong kỳ không phân biệt doanh thu đã thu tiền hay sẽ thu được tiền. - Đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, khi viết hóa đơn GTGT phải ghi rõ giá bán chưa có thuế GTGT, các khoản phụ thu, thuế GTGT phải nộp và tổng giá thanh toán. Doanh thu bán hàng được phản ánh theo số tiền bán hàng chưa có thuế GTGT. - Đối với hàng hóa chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì doanh thu được phản ánh trên tổng giá thanh toán. - Đối với hàng hóa thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), thuế xuất nhập khẩu (XNK) thì doanh thu tính trên tổng giá mua bán (bao gồm cả thuế TTĐB hoặc thuế XNK). 6 - Doanh thu bán hàng (kể cả doanh thu nội bộ) phải được theo dõi chi tiết theo từng hoại sản phẩm nhằm xác định chính xác, đầy đủ kết quả kinh doanh của từng mặt hàng khác nhau. Trong đó doanh thu nội bộ là số tiền thu được do bán hàng hóa, sản phẩm cung cấp dịch vụ tiêu thụ nội bộ giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một công ty hay tổng công ty. -