Đề tài Tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế thị trường

Lêi më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. Cïng víi sù nghiÖp ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc. HÖ thèng ng©n hµng n­íc ta ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ trong ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Tõ nh÷ng yªu cÇu cña hÖ thèng ng©n hµng, n­íc ta ®· cã nh÷ng ®æi míi c¨n b¶n vÒ c¬ cÊu tæ chøc còng nh­ c«ng nghÖ cña ng©n hµng. NÐt næi bËt cña nh÷ng ®æi míi ®ã lµ sù ph©n chia thành hai cÊp cña hÖ thèng ng©n hµng, trong ®ã Ng©n hµng Th­¬ng m¹i thùc hiÖn chøc n¨ng kinh doanh tiÒn tÖ vµ cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô ng©n hµng, cßn Ng©n hµng Nhµ n­íc víi vai trß qu¶n lý toµn bé hÖ thèng ng©n hµng. Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ®· gãp phÇn quan träng ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn m¹nh th× nh÷ng ®ßi hái yªu cÇu ®Æt ra víi hÖ thèng ng©n hµng ngµy cµng lín, buéc c¸c ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a ®Ó ®¸p øng vµ tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ.Víi nhËn thøc: ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù c¹nh tranh gay g¾t th× c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i më réng ho¹t ®éng kinh doanh còng nh­ kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng cña nh÷ng ho¹t ®éng ®ã. §èi víi ngµnh ng©n hµng ho¹t ®éng tÝn dông chiÕm tû träng lín nhÊt trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Trong ®ã, tÝn dông đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ lµ nghiÖp vô quan träng mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng. V× vËy, viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông nãi chung vµ chÊt l­îng tÝn dông đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ nãi riªng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c cña c¸c ng©n hµng. Tõ nhËn thøc trªn, Em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “ Tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nền kinh tế thị trường ” lµm kho¸ luËn cña m×nh. Nh»m ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn trong ph¹m vi kiÕn thøc cña em vÒ vÊn ®Ò nghiªn cøu trªn. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu. Kho¸ luËn nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ chÊt l­îng tÝn dông ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ngoµi ra, kho¸ luËn cßn xem xÐt thùc tr¹ng chÊt l­îng tÝn dông ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam dùa trªn c¸c chØ tiªu c¬ b¶n. §ång thêi, trªn c¬ së thùc tiÔn vµ lý luËn, kho¸ luËn ®Æc biÖt quan t©m tíi viÖc ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ t¹i Së giao dÞch I Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam. 3. §èi t­îng vµ Ph¹m vi nghiªn cøu. §èi t­îng nghiªn cøu cña kho¸ luËn chñ yÕu tËp trung nghiªn cøu t×nh h×nh tÝn dông đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam. Ph¹m vi nghiªn cøu : TËp trung nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn chÊt l­îng ho¹t ®éng tÝn dông đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ t¹i Së giao dÞch I- Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2006, tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè ®Þnh h­íng, gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông nãi chung cña Së giao dÞch I. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn kho¸ luËn ®­îc tr×nh bµy ë 3 Ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Lý luËn chung vÒ chÊt l­îng tÝn dông đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ t¹i Ng©n hµng Th­¬ng m¹i. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng chÊt l­îng tÝn dông đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam. Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ t¹i Së giao dÞch I – Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam. Ch­¬ng 1 TÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1.Doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 1.1.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp võa vµ nhá. KÓ tõ khi ®Êt n­íc ta chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ theo h­íng ®a thµnh phÇn vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN, khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh còng ®· vµ ®ang tõng b­íc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ, vai trß cña m×nh. Theo ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc th× mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu lµ nh÷ng bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ vµ c¸c DNVVN còng kh«ng lµ mét ngo¹i lÖ. Tuy vËy, khã cã ®­îc mét kh¸i niÖm chung, duy nhÊt vÒ DNVVN cho tÊt c¶ c¸c quèc gia mµ ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n trong kh¸i niÖm DNVVN gi÷a c¸c n­íc lµ viÖc lùa chän c¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ quy m« doanh nghiÖp vµ l­îng ho¸ c¸c tiªu thøc Êy th«ng qua c¸c tiªu chuÈn cô thÓ ë tõng n¬i. ë ViÖt Nam, kh¸i niÖm DNVVN ®­îc ®­a ra víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ, ®Æc ®iÓm riªng biÖt vÒ quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ c¸c chÝnh s¸ch, quy ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ Nhµ n­íc víi néi dung: “DNVVN lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, cã quy m« vÒ vèn hoÆc lao ®éng, tho¶ m·n c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ®èi víi tõng ngµnh nghÒ t­¬ng øng víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ”. Tr­íc n¨m 1998, do ch­a cã quy ®Þnh chÝnh thøc cña ChÝnh phñ nªn n­íc ta chñ yÕu sö dông 2 tiªu thøc lµ lao ®éng vµ vèn, tuú theo quy ®Þnh cña tõng c¬ quan. Ngµy 20/06/1998, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ban hµnh c«ng v¨n sè 681/CP-KTN x¸c ®Þnh tiªu thøc DNVVN t¹m thêi quy ®Þnh trong giai ®o¹n hiÖn nay: “lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ d­íi 5 tû ®ång vµ cã sè lao ®éng trung b×nh hµng n¨m d­íi 200 ng­êi”. Nh­ vËy, tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cã ®¨ng ký kinh doanh nh­: c¸c DNNN ®¨ng ký theo luËt DNNN; c¸c C«ng ty cæ phÇn, C«ng ty TNHH vµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®¨ng ký ho¹t ®éng theo luËt C«ng ty, luËt doanh nghiÖp t­ nh©n, luËt doanh nghiÖp vµ luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam; c¸c HTX ®¨ng ký ho¹t ®éng theo luËt HTX; c¸c c¸ nh©n vµ nhãm s¶n xuÊt- kinh doanh ®¨ng ký theo N§66-H§BT, ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp nµy tho¶ m·n 2 tiªu thøc vÒ vèn vµ lao ®éng theo c«ng v¨n 681/CP-KTN ®Òu ®­îc coi lµ DNVVN. Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy, ë ViÖt Nam sè DNVVN chiÕm kho¶ng 96% tæng sè doanh nghiÖp hiÖn cã. Tuy nhiªn, cïng víi tèc ®é ph¸t triÓn nhanh cña nÒn kinh tÕ khi b­íc vµo Kû nguyªn míi, trong ®ã cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña c¸c DNVVN, c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ DNVVN còng ®­îc n©ng lªn mét bËc nh»m khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt vµ gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp. Ngµy 23/11/2003, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 90/N§-CP/2003 vÒ: “ Trî gióp ph¸t triÓn DNVVN”. Theo NghÞ ®Þnh nµy th× DNVVN ®­îc ®Þnh nghÜa: “DNVVN lµ c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®éc lËp, ®· ®¨ng ký kinh doanh theo ph¸p luËt hiÖn hµnh, cã vèn ®¨ng ký kh«ng qu¸ 10 tû ®ång hoÆc sè lao ®éng trung b×nh hàng n¨m kh«ng qu¸ 300 ng­êi”. C¨n cø vµo t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi cô thÓ cña ngµnh, ®Þa ph­¬ng, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p, ch­¬ng tr×nh trî gióp cã thÓ linh ho¹t ¸p dông ®ång thêi c¶ hai chØ tiªu vÒ vèn vµ lao ®éng hoÆc mét trong hai chØ tiªu nãi trªn. 1.1.2. §Æc ®iÓm cña DNVVN. Lµ mét doanh nghiÖp nh­ng víi quy m« võa vµ nhá nªn bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña mét doanh nghiÖp th«ng th­êng, DNVVN cßn cã mét sè ®Æc ®iÓm riêng biệt sau: - DNVVN tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nh­: Doanh nghiÖp Nhµ n­íc, C«ng ty cæ phÇn, C«ng ty TNHH, doanh nghiÖp t­ nh©n. - DNVVN cã tÝnh n¨ng ®éng, linh ho¹t, tù do s¸ng t¹o trong kinh doanh. So víi doanh nghiÖp lín, DNVVN n¨ng ®éng h¬n, tr­íc nh÷ng thay ®æi liªn tôc cña thÞ tr­êng. - C¸c DNVVN dÔ dµng vµ nhanh chãng ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, thÝch øng víi cuéc C¸ch m¹ng Khoa häc-C«ng nghÖ hiÖn ®¹i: DNVVN víi yªu cÇu vèn bæ sung kh«ng nhiÒu vµ gi¶m ®­îc sù thiÖt h¹i trong viÖc thay ®æi t­ b¶n cè ®Þnh khi cã sù c¹nh tranh ph¶i chuyÓn sang kinh doanh ngµnh kh¸c nªn c¸c DNVVN dÔ dµng vµ nhanh chãng trong viÖc ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ khi cÇn thiÕt. - C¸c DNVVN chØ cÇn l­îng vèn ®Çu t­ ban ®Çu Ýt, hiÖu qu¶ cao, thu håi vèn nhanh: V× thÕ mµ ®· hÊp dÉn nhiÒu c¸ nh©n, tæ chøc ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ vµo khu vùc nµy. - DNVVN cã tû suÊt vèn ®Çu t­ trªn lao ®éng thÊp h¬n nhiÒu so víi doanh nghiÖp lín, cho nªn chóng cã hiÖu suÊt t¹o viÖc lµm cao h¬n. - HÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ë c¸c DNVVN gän nhÑ, linh ho¹t, c«ng t¸c ®iÒu hµnh mang tÝnh trùc tiÕp. Bé m¸y tæ chøc cña c¸c DNVVN th­êng ®¬n gi¶n, gän nhÑ. C¸c quyÕt ®Þnh ®­îc thùc hiÖn nhanh, c«ng t¸c gi¸m s¸t ®­îc tiÕn hµnh chÆt chÏ, kh«ng ph¶i qua nhiÒu kh©u trung gian. ChÝnh v× vËy ®· tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. - Quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng vµ ng­êi qu¶n lý trong c¸c DNVVN kh¸ chÆt chÏ. V× thÕ ng­êi lao ®éng dÔ dµng trao ®æi víi nhau còng nh­ víi l·nh ®¹o, ®Ò xuÊt nh÷ng ý t­ëng míi l¹, ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. - Sù ®×nh trÖ, thua lç, ph¸ s¶n cña DNVVN cã ¶nh h­ëng rÊt Ýt hoÆc kh«ng g©y nªn khñng ho¶ng kinh tÕ-x· héi ®ång thêi Ýt chÞu ¶nh h­ëng bëi c¸c cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ d©y chuyÒn. - VÞ thÕ cña DNVVN trªn thÞ tr­êng thÊp, tiÒm lùc tµi chÝnh nhá nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp: Nguån vèn tµi chÝnh cña DNVVN cßn h¹n chÕ, trong khi c¸c doanh nghiÖp lín cã nhiÒu kh¶ n¨ng nhËn thøc ®­îc c¸c nguån tµi chÝnh kh¸c nhau. C¸c DNVVN th­êng gÆp khã kh¨n trong giai ®o¹n míi h×nh thµnh, phÇn lín lµ khã kh¨n vÒ vèn. C¸c NHTM còng nh­ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c th­êng e ng¹i, kh«ng muèn cho DNVVN vay vèn bëi v× hä ch­a cã qu¸ tr×nh kinh doanh uy tÝn vµ ch­a t¹o lËp ®­îc kh¶ n¨ng tr¶ nî. §iÒu nµy ng¨n c¶n sù më réng doanh nghiÖp, lµm cho doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n kh¸c nh­: thiÕu søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, kh«ng kÞp thêi c¶i tiÕn c«ng nghÖ s¶n xuÊt, khã cã ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt l­îng lùc l­îng lao ®éng. - C¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, tr×nh ®é thiÕt bÞ c«ng nghÖ th­êng yÕu kÐm, l¹c hËu, Ýt cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ gi¸ trÞ cao: Do nguån vèn nhá vµ sù hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ, th«ng th­êng c¸c DNVVN chØ sö dông c¸c c«ng nghÖ trung b×nh, ®¬n gi¶n nªn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. RÊt Ýt DNVVN ®­îc trang bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, trõ khi liªn doanh víi n­íc ngoµi. H¬n n÷a c¸c DNVVN rÊt khã cã thÓ vay ®­îc mét kho¶n tÝn dông trung dµi h¹n cÇn thiÕt ®Ó n©ng cÊp c«ng nghÖ. So víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c¸c DNVVN rÊt khã tiÕp cËn víi thÞ tr­êng c«ng nghÖ m¸y mãc vµ thiÕt bÞ Quèc tÕ. Do thiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng nµy, c¸c DNVVN còng khã tiÕp cËn nh÷ng dÞch vô t­ vÊn hç trî trong viÖc x¸c ®Þnh c«ng nghÖ thÝch hîp vµ hiÖu qu¶, gióp hä c¶i tiÕn vµ n©ng cao søc c¹nh tranh. - Kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin vµ tiÕp thÞ cña c¸c DNVVN bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. Do quy m« nhá vµ kh«ng cã m¹ng l­íi, c¸c mèi quan hÖ réng nªn DNVVN kh«ng cã hÖ thèng cung cÊp th«ng tin chuyªn m«n, kh«ng n¾m ®­îc t×nh h×nh biÕn ®æi bªn ngoµi doanh nghiÖp m×nh nh­: nguyªn liÖu, mÆt hµng, tr×nh ®é c«ng nghÖ, ®èi thñ c¹nh tranh... C¸c DNVVN kh«ng cã bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ thu thËp vµ xö lý th«ng tin. Nguån vèn tµi chÝnh cã h¹n, chóng kh«ng ®ñ kinh phÝ ®Ó mua s¾m c¸c thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c th«ng tin nhanh chãng, kÞp thêi nãi riªng vµ chi phÝ cho ho¹t ®éng tiÕp cËn, thu thËp, xö lý th«ng tin nãi chung. Tr×nh ®é tri thøc vµ n¨ng lùc thu thËp, xö lý th«ng tin cña c¸c chñ DNVVN cßn h¹n chÕ. - Tr×nh ®é qu¶n lý ë c¸c DNVVN cßn bÞ h¹n chÕ: NhiÒu chñ doanh nghiÖp t­ nh©n kh«ng cã kiÕn thøc qu¶n lý, kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, thËm chÝ tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp, kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng x©y dùng ®­îc dù ¸n ph¸t triÓn kinh doanh vµ x©y dùng dù ¸n ®Çu t­, xin vay vèn Ng©n hµng theo quy ®Þnh. - Ít cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®µo t¹o nh©n c«ng, ®Çu t­ cho nghiªn cøu thiÕt kÕ c¶i tiÕn c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n phÈm. Tr×nh ®é tay nghÒ c«ng nh©n thÊp, c¬ së kinh doanh ph©n t¸n, l¹c hËu. C¬ së vËt chÊt h¹ tÇng nghÌo nµn, l¹c hËu dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ kÐm søc c¹nh tranh h¬n so víi doanh nghiÖp lín. - ThÞ tr­êng DNVVN th­êng nhá bÐ vµ kh«ng æn ®Þnh, l¹i ph¶i chia sÎ víi nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c. Trong nhiÒu tr­êng hîp th­êng bÞ ®éng v× phô thuéc vµo h­íng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp lín vµ tån t¹i nh­ mét bé phËn cña doanh nghiÖp lín. Mét trong nh÷ng khã kh¨n kh«ng nhá cña c¸c DNVVN ViÖt Nam hiÖn nay chÝnh lµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Nh­ vËy, víi ®Æc ®iÓm ­u thÕ cña m×nh, ®Þnh h­íng chiÕn l­îc ng¾n h¹n, tr­íc m¾t cña c¸c DNVVN lµ tËp trung vµo c¸c thÞ tr­êng nhá lÎ, ®Þa ph­¬ng vµ ®Æt träng t©m vµo nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ cã gi¸ b¸n thÊp . NÕu cã ®Þnh h­íng chiÕn l­îc dµi h¹n th× cÇn ph¶i chó ý tíi thÞ tr­êng cña c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c vµ thÞ tr­êng Quèc tÕ. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn, tr×nh ®é c«ng nghÖ, ph­¬ng thøc qu¶n lý dÉn ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh, tiÕp cËn thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp thÊp. §©y chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè tiÒm Èn g©y rñi ro cho Ng©n hµng khi cho vay ®Ó quan hÖ tÝn dông ®­îc thiÕt lËp. Do vËy, doanh nghiÖp cÇn kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®ã vµ Ng©n hµng cÇn thÈm ®Þnh kü kh¸ch hµng tr­íc khi cho vay. Vai trß cña DNVVN trong nÒn kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn cña c¸c DNVVN trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng gãp phÇn quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng môc tiªu kinh tÕ – x· héi ë mét sè mÆt: - DNVVN chiÕm tû lÖ cao vÒ sè l­îng doanh nghiÖp (chiếm 96% trong tổng số doanh nghiệp), thu hót nhiÒu lao ®éng vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng thu nhËp quèc d©n vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Theo tÝnh to¸n cña c¸c n­íc th× DNVVN ®ãng gãp rÊt lín vµo sù gia t¨ng thu nhËp quèc d©n cña c¸c n­íc, b×nh qu©n chiÕm kho¶ng d­íi 50% GDP ë mçi n­íc. Cô thÓ ë ViÖt Nam hiÖn nay khu vùc DNVVN cña c¶ n­íc chiÕm kho¶ng 24 – 25% GDP. - DNVVN tham gia cung cÊp mét khèi l­îng hµng ho¸ ®¸ng kÓ trong x· héi, ®ãng vai trß quan träng trong l­u th«ng hµng ho¸, cung øng dÞch vô vµ cã vai trß bæ sung cho c¸c doanh nghiÖp lín: Tõ lîi thÕ vÒ quy m«, DNVVN ho¹t ®éng trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh nghÒ, kÓ c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ mang tÝnh chÊt vïng, ®Þa ph­¬ng. Víi nguån lùc s½n cã cña ®Þa ph­¬ng cïng víi ®éi ngò nh©n c«ng lµnh nghÒ cña doanh nghiÖp, rÊt nhiÒu s¶n phÈm ®­îc ra ®êi ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. - Sù cã mÆt cña c¸c DNVVN ®· tham gia gi¶i quyÕt mét sè l­îng lín lao ®éng, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, ®Æc biÖt lµ lao ®éng gi¶n ®¬n, lao ®éng thñ c«ng, lµm gi¶m søc Ðp viÖc lµm trong x· héi, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. MÆc dï sè l­îng lao ®éng cña tõng DNVVN kh«ng nhiÒu nh­ng l¹i chiÕm mét tû lÖ lín trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp nªn DNVVN thu hót l­îng lao ®éng lín cña toµn x· héi, kho¶ng 50 – 80%. - DNVVN cã kh¶ n¨ng khai th¸c, ph¸t huy c¸c nguån lùc vµ tiÒm n¨ng t¹i chç cña c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c nguån tµi chÝnh trong d©n. Do tÝnh chÊt nhá bÐ, quy m« vèn ban ®Çu kh«ng nhiÒu nªn DNVVN cã thÓ ®­îc thµnh lËp ë tÊt c¶ ®Þa ph­¬ng, tËn dông ®­îc nh÷ng lîi thÕ ngay t¹i chç, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, tr¸nh g©y l·ng phÝ nguån lùc s½n cã. Khu vùc DNVVN thu hót ®­îc kh¸ nhiÒu vèn trong d©n tham gia vµo s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn lµm t¨ng néi bé nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. - DNVVN ®¸p øng tÝch cùc, kÞp thêi nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng cña x· héi mµ c¸c doanh nghiÖp lín kh«ng thÓ lµm ®­îc. - H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸c nhµ kinh doanh n¨ng ®éng: Cïng víi viÖc ph¸t triÓn c¸c DNVVN lµ sù xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c nhµ kinh doanh s¸ng lËp. §©y sÏ lµ n¬i ®µo t¹o, rÌn luyÖn c¸c nhµ kinh doanh lµm quen víi m«i tr­êng kinh doanh. B¾t ®Çu tõ kinh doanh quy m« nhá vµ th«ng qua ®iÒu hµnh, qu¶n lý quy m« võa vµ nhá, mét sè nhµ doanh nghiÖp tr­ëng thµnh lªn thµnh nh÷ng nhµ doanh nghiÖp lín, tµi ba. §©y lµ lùc l­îng rÊt cÇn thiÕt gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ë nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam. - T¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ h¬n: Sù tham gia cña rÊt nhiÒu c¸c nhµ DNVVN vµo s¶n xuÊt kinh doanh, lµm cho sè l­îng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt t¨ng lªn rÊt nhanh. KÕt qu¶ lµ lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, t¹o søc Ðp buéc c¸c nhµ doanh nghiÖp th­êng xuyªn ®æi míi mÆt hµng, gi¶m chi phÝ, t¨ng chÊt l­îng ®Ó thÝch øng víi m«i tr­êng míi ®Ó doanh nghiÖp tiÕp tôc tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Nh÷ng yÕu tè ®ã cã t¸c ®éng lín lµm cho nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ h¬n. - C¸c DNVVN cã vai trß to lín trong viÖc thóc ®Èy qu¸ tr×nh CNH-H§H vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ: Sù ph¸t triÓn cña c¸c DNVVN ë n«ng th«n ®· thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, lµm cho c«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, ®ång thêi thóc ®Èy c¸c ngµnh th­¬ng m¹i, dÞch vô ph¸t triÓn. - C¸c DNVVN gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc thùc hiÖn ®« thÞ ho¸ phi tËp trung: hÖ thèng DNVVN ë n«ng th«n sÏ thu hót nh÷ng lao ®éng thiÕu hoÆc ch­a cã viÖc lµm vµ cã thÓ thu hót sè l­îng lín lao ®éng thêi vô trong c¸c kú n«ng nhµn vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, rót dÇn lùc l­îng lao ®éng lµm n«ng nghiÖp chuyÓn sang lµm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô nh­ng vÉn sèng t¹i quª nhµ, kh«ngph¶i ®i xa. §ång thêi h×nh thµnh c¸c khu c¬ së s¶n xuÊt ngay t¹i n«ng th«n, h×nh thµnh c¸c ®« thÞ nhá ®an xen gi÷a nh÷ng lµng quª, thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ phi tËp trung. 1.2. TÍN DỤNG NGÂN HÀNG VÀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI VỚI DNVVN. 1.2.1. Tín dụng ngân hàng: 1.2.1.1. Kh¸i niÖm: “TÝn dông lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n (tiÒn hoÆc hµng ho¸) gi÷a bªn cho vay (ng©n hµng vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c) vµ bªn ®i vay (c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kh¸c), trong ®ã bªn cho vay chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i vay sö dông trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn, bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn vèn gèc vµ l·i cho bªn cho vay khi ®Õn h¹n thanh to¸n”. Tõ ®Þnh nghÜa tÝn dông trªn ta cã kh¸i niÖm vÒ tín dụng ngân hàng: “Tín dụng ngân hàng lµ quan hÖ chuyÓn nh­îng vèn gi÷a ng©n hµng víi c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c trong x· héi, trong ®ã ng©n hµng gi÷ vai trß võa lµ ng­êi ®i vay võa lµ ng­êi cho vay”. 1.2.1.2 §Æc tr­ng cña tín dụng ngân hàng: - TÝn dông lµ quan hÖ vay mượn dùa trªn c¬ së lßng tin. NÕu kh«ng cã lßng tin th× kh«ng thÓ cã quan hÖ tÝn dông bëi v× khi ng­êi cho vay tin t­ëng ng­êi ®i vay sÏ sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ vµ hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i cho ng­êi cho vay th× lóc ®ã míi thiÕt lËp quan hÖ tÝn dông. - TÝn dông lµ quan hÖ vay m­în trªn nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ vµ cã thêi h¹n, ng­êi ®i vay chØ ®­îc sö dông t¹m thêi vèn vay trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, sau khi hÕt thêi h¹n sö dông tho¶ thuËn th× ng­êi ®i vay hoµn tr¶ cho ng­êi cho vay. - Gi¸ trÞ vay ®­îc tr¶ th«ng th­êng lín h¬n gi¸ trÞ lóc cho vay hay nãi c¸ch kh¸c ng­êi ®i vay ph¶i tr¶ thªm phÇn l·i. - Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng tÝn dông lu«n bÞ chi phèi bëi c¸c quy luËt kh¸ch quan nh­ quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh, quy luËt gi¸ trÞ vµ quy luËt l­u th«ng tiÒn tÖ. - Ho¹t ®éng TDNH trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lu«n chøa ®ùng kh¶ n¨ng rñi ro v× nÕu ng­êi vay vèn ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ th× míi tr¶ ®­îc cho ng©n hµng. Trong khi ®ã, cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ng­êi vay nh­: Gi¸ c¶ thÞ tr­êng biÕn ®éng, thiªn tai , khñng ho¶ng kinh tÕ, chÝnh trÞ … v× vËy sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng­êi vay gióp cho ng©n hµng tr¸nh ®­îc rñi ro. 1.2.1.3. Ph©n lo¹i tín dụng ngân hàng: Theo ®iÒu 49, luËt c¸c tæ chøc tÝn dông th×: “C¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc cÊp tÝn dông cho tæ chøc, c¸ nh©n d­íi c¸c h×nh thøc: cho vay, chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ kh¸c, b¶o l·nh, cho thuª tµi chÝnh vµ c¸c h×nh thøc kh¸c theo quy ®Þnh cña ng©n hµng Nhµ n­íc”. Phân loại tín dụng là việc sắp xếp các khoản cho vay theo từng nhóm dựa trên một số tiêu thức nhất định. Việc phân loại tín dụng có cơ sở khoa học là tiền đề để thiết lập các quy trình cho vay thích hợp và nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng. Người ta có thể dựa trên những tiêu chí khác nhau để phân loại tín dụng: - C¨n cø vµo môc ®Ých cho vay: + Cho vay bÊt ®éng s¶n: lµ lo¹i cho vay liªn quan ®Õn viÖc mua s¾m vµ x©y dùng bÊt ®éng s¶n nhµ ë, ®Êt ®ai, bÊt ®éng s¶n trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. + Cho vay c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i: lµ lo¹i cho vay ng¾n h¹n vµ bæ sung vèn l­u ®éng cho c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. + Cho vay n«ng nghiÖp: lµ lo¹i cho vay ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nh­ ph©n bãn, thuèc trõ s©u, gièng c©y trång, thøc ¨n gia sóc, nhiên liÖu… + Cho vay c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh, bao gåm: cÊp tÝn dông cho c¸c ng©n hµng, c«ng ty tµi chÝnh, c«ng ty cho thuª tµi chÝnh, c«ng t