Đề tài Yếu tố ngoại vi tiêu cực của việc khai thác vàng tại Quảng Nam và các biện pháp can thiệp của Chính phủ

Trường Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh Khoa Kinh tế Ngành Kinh Tế Đầu Tư Bộ môn : Kinh Tế Công Cộng YẾU TỐ NGOẠI VI TIÊU CỰC CỦA VIỆC KHAI THÁC VÀNG TẠI QUÃNG NAM VÀ CÁC BIỆN PHÁP CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ
Tp. Hồ Chí Minh Ngày 25 tháng 05 năm 2009  Ý kiến đánh giá của Giảng viên  CƠ SỞ LÝ THUYẾT Yếu tố ngoại vi: 1.1 Định nghĩa Yếu tố ngoại vi được hiểu như là những hoạt động của một chủ thể nhất định nào đó gây tác động đến đối tượng này không được đền bù hoặc không phải bị đền bù. Nói một cách khác, yếu tố ngoại vi là một sự thể hiện mối quan hệ sản xuất – sản xuất, sản xuất – tiêu dùng và tiêu dùng – tiêu dùng. 1.2 Yếu tố ngoại vi được phân loại theo hai đặc tính: Tính hiệu quả của sự tác động: bao gồm yếu tố ngoại vi tích cực và yếu tố ngoại vi tiêu cực. Và mức độ tác động: liên quan đến ba khía cạnh Vấn đề sở hữu Kỹ thuật Hàng hóa công. Sự tác động của yếu tố ngoại vi: Đối với các yếu tố ngoại vi tiêu cực thì sản lượng của nền kinh tế thường được sản xuất ở mức thái quá ( Tính không hiệu quả của tác động ngoại vi tiêu cực. Ngược lại, đối với các yếu tố ngoại vi tích cực thì sản lượng của nền kinh tế thường thấp hơn mức mong muốn ( Tính không hiệu quả của ngoại vi tích cực. Giải pháp Bao gồm giải pháp tư nhân và giải pháp chính phủ. Về giải pháp tư nhân Nhà kinh tế học Ronal Coase là người đầu tiên đã đưa ra phương pháp khắc phục sự tác động của yếu tố ngoại vi. Định lý Ronal Coase Khi quyền sở hữu được xác định một cách rõ ràng ( bất kể thuộc về ai ) thì kết quả thương lượng giữa các chủ thể và đối tượng sẽ thành công, cả hai bên đều có lợi. Nền kinh tế ( bao gồm chủ thể và đối tượng ) sẽ đạt trạng thái hiệu quả. Giải pháp chính phủ Hệ thống các biện pháp kinh tế như : Phạt tiền: Là một biện pháp kinh tế được chính phủ áp dụng đối với các chủ thể gây ra tác động ngoại vi tiêu cực. Gồm hai chế độ phạt tiền như: Phạt tiền cố định Phạt tiền phi tuyến Trợ cấp: Đối với các yếu tố ngoại vi có tác động tích cực, chính phủ thường áp dụng biện pháp trợ cấp nhằm đảm bảo tính hiệu quả của hoạt động chung ( Tính hiệu quả đói hỏi chi phí xã hội biên đúng bằng lợi ích xã hội biên. Hệ thống biện pháp về hành chánh và pháp luật. Biện pháp hành chánh Biện pháp về luật pháp Sự lựa chọn giữa các giải pháp. Nên áp dụng biện pháp hành chánh cho chi phí kiểm soát. Đối với các yêu cầu về thông tin, biện pháp kinh tế là thích hợp nhất. Tuy nhiên, tùy theo từng loại yếu tố ngoại vi và sự tác động của các yếu tố đó như thế nào đối với các mối quan hệ khác mà cần có một biện pháp thích hợp. YẾU TỐ NGOẠI VI TIÊU CỰC CỦA VIỆC KHAI THÁC VÀNG TẠI QUÃNG NAM: Chúng ta đã hiểu về ngoại vi tiêu cực, sau đây chúng ta sẽ xem xét một điển hình thực tế về việc khai thác vàng ở Quãng Nam. Như chúng ta đã biết khai thác quặng mỏ là một ngành chủ lực trong công nghiệp khai khoáng của Việt Nam. Đặc biệt là các mỏ quý kim. Ở nước ta tỉnh Quảng Nam được "xếp hạng" trong tốp "giàu" nhất nước về tài nguyên khoáng sản, đặc biệt, khoáng sản quý hiếm là vàng có mặt ở hầu khắp các huyện miền núi, trung du. Khai thác vàng sa khoáng đã có ở vùng núi Quảng Nam từ thời Pháp thuộc. Thế nhưng do giá vàng tăng cao, tình hình khai thác trái phép vàng sa khoáng ở tỉnh Quảng Nam trở nên sôi nổi và khốc liệt hơn bao giờ hết. Bên cạnh đó các mỏ vàng thường hiếm nên việc khai thác vàng càng trở nên khó khăn và nguy hiểm hơn nữa. ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC KHAI THÁC VÀNG TẠI QUẢNG NAM: Đa số các chủ thầu khai thác vàng đều không có giấy phép nên không có một cơ quan chức năng nào giám sát. Chính vì thế mà họ ngày càng “lộng hành”, việc khai thác quá mức đã làm ảnh hưởng đến tài sản, trật tự an ninh, môi trường và cuộc sống của những con người ở tại nơi đây. Về tài sản công: Tuyến đường lớn Hồ Chí Minh có một đọan chạy qua huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Vách núi ở đọan đường này đã bị khai thác làm cho sạt lở gây ảnh hưởng đến con đường, đặc biệt là gây nguy hiểm cho người đi đường khi mùa mưa đến.
 Về trật tự an ninh: Do không có giấy phép khai thác, thêm vào đó là việc khai thác diễn ra nhiều nên tất yếu sẽ xảy ra sự tranh chấp giữa các nhóm công nhân khai thác vàng với nhau, từ đó gây ra mất trật tự và an ninh tại khu vực này. Như sự kiện xảy ra tại thôn 1B, xã Phước Thành, Phước Sơn, Quảng Nam vào khoảng nửa đêm ngày 14 rạng sáng ngày 15, giữa hai nhóm công nhân của công ty khai thác vàng Kim Thành Lộc đang tổ chức khai thác vàng tại đây. Do có mâu thuẫn giành bãi khai thác nên đã xảy ra cuộc đánh nhau giữa hai nhóm công nhân này. Cuộc chiến ban đầu xảy ra hai bên dùng gậy gộc, cuốc, xẻng, xà beng, mã tấu tấn công nhau nhưng sau đó là hai bên bắt đầu dùng mìn tự tạo tiếp tục tấn công nhau, hàng trăm tiếng nổ của mìn tự tạo nổ đinh tai nhức óc gây náo loạn cả một góc rừng kéo dài trong hơn 2 giờ đồng hồ. Hậu quả toàn bộ lán trại của nhóm do Vũ Thị Minh Hiếu chỉ huy đã bị người của nhóm Nguyễn Đức Toàn san phẳng cùng 11 công nhân bị thương nặng, trong đó có một người tính mạng rất nguy kịch phải đưa đi cấp cứu tại Đà Nẵng. Sau vụ đánh nhau bằng mìn tự tạo này, hai bên đã đưa quân ra khỏi khu vực bãi đào vàng để tránh sự truy bắt của Công an. (nguồn : www.vitinfo.com.vn) Về môi trường: Do hầu hết các mỏ khóang sản nằm sâu trong các vách núi, cánh rừng nên khi khai thác đòi hỏi phải triệt hạ một phần lớn diện tích rừng phòng hộ. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái và đặc biệt là khi mưa lũ về sẽ làm sạt lở và gây lũ lụt cho những người dân sống chung quanh đây. 

Việc khai thác vàng không những ảnh hưởng đến rừng nguyên sinh mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước sông, suối trên núi. Như dòng sông Nước Xa chảy qua xã Phước Đức giờ cũng chỉ còn là một lạch nhỏ róc rách, luồng nước đục ngầu. Đây là hậu quả của việc đãi vàng quá mức. Nước từ các sông, suối này chảy xuống miền xuôi sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân sử dụng do nhiễm các chất độc hại có trong đất. Bên cạnh đó vàng sa khoáng thường tích tụ lắng lại trong đá, đất, cát ở ven sông hoặc đáy dòng sông. Phong trào khai thác vàng sa khoáng cứ đè những dòng sông ra mà moi mà móc, thậm chí bóp chết cả dòng chảy. Những người thợ giành nhau đục khóet hết nhánh sông này đến nhánh sông khác làm sạt lở một vùng bờ sông. Về con người: Khai thác với công cụ thô sơ bên cạnh đó những người công nhân không có các dụng cụ bảo hộ lao động nên rất nguy hiểm khi xảy ra sạt lở hầm trong khi khai thác. Song song đó, vàng thường nằm trong các vách núi nên khi muốn khai thác phải đào sâu trong lòng đất và điều đó gây nguy hiểm cho sức khỏe của những công nhân khai thác vàng do có những chất khí nguy hiểm có trong các hầm sâu gây ra.Có nhiều người đã mắc những căn bệnh lạ phải nằm viện để điều trị, nặng hơn nữa là dẫn đến tử vong. Đây thường là những căn bệnh về viêm phổi cấp tính do hít quá nhiều bụi, giãn khí quản và ho ra máu.

Hình ảnh các bệnh nhân bị nhiễm bệnh lạ và đang chờ chết. Nguồn : Quangnam.info Tuoitreonline.com  ĐÁNH GIÁ VẤN ĐỀ Qua quá trình phân tích trên ta có thể thấy viêc khai thác vàng tại Quãng Nam gây ra các tác động tiêu cực nghiêm trọng đến kinh tế, môi trường, tài sản công và đặc biệt là đang dần nguy hại đến người dân tỉnh Quãng Nam. Sự tác động của yếu tố ngoại vi này đàng dần làm cho tổn thất kinh tế ngày càng lớn. Sự tổn thất này đã đạt đến một giá trị mà biện pháp tư nhân không thể nào giải quyết được và thêm vào đó, các quặng mỏ vàng là một loại tài sản công không xác định quyền sở hữu. Do đó trong trường hợp này, giải pháp tư nhân hoàn toàn bế tắc vì vậy rất cấn sự can thiệp của chính phủ trong trường hợp này. GIẢI PHÁP CHÍNH PHỦ Do vàng có giá trị kinh tế cao do đó trong trường hợp này các biện pháp ngăn chặn tác động của yếu tố ngoại vi này cần được xem xét cận thận giữa việc kết hợp các biện pháp kinh tế và các biện pháp hành chính. ( Một vài giải pháp cụ thể: Phạt tiền đối với các trường hợp khai thác trái phép ( từ 70 triệu trở lên) ( Áp dụng các hình phạt thật năng đối với việc phá hoại tài nguyên thiên nhiên, tài sản quốc gia,… ( Tổ chức các cuộc tuần tra các khu mỏ vàng, truy quét việc khai thác trái phép. ( Áp dụng các chế tài thật nặng cho các cuộc đánh nhau có tổ chức, gây mất an ninh trật tự….