Điều kiện phát triển Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam trong xu thế hội nhập hiện nay

A-Më ®Çu Tr¶i qua hai cuéc chiÕn tranh chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü ®· ®Ó l¹i nh÷ng tµn tÝch, hËu qu¶ nÆng nÒ vµ nghiªm träng cho nÒn kinh tÕ n­íc ta. Chóng ta ph¶i b¾t tay vµo c«ng viÖc vùc dËy nÒn kinh tÕ trong mét ®iÒu kiÖn hÕt søc khã kh¨n: Lµ mét n­íc cã tr×nh ®é kinh tÕ ph¸t triÓn thÊp kÐm so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. C¬ së vËt chÊt kü thuËt yÕu kÐm, tr×nh ®é s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lý cßn nhiÒu h¹n chÕ. YÕu kÐm c¬ b¶n vÉn lµ n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, ®Êt lao ®éng b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp kho¶ng 0,1 ha/ng­êi do ®ã t×nh tr¹ng thõa lao ®éng kh¸ nghiªm träng. Kho¶ng c¸ch chªnh lÖch vÒ møc sèng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n còng nh­ chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng B¾c, Trung, Nam ngµy cµng t¨ng, trong khi ®ã tr×nh ®é ®« thÞ ho¸ n«ng th«n diÔn ra chËm khiÕn cho qu¸ tr×nh t¹o viÖc lµm,chuyÓn dÞch lao ®éng tõ n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp diÔn ra rÊt chËm. Thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y ®· lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn nhanh, æn ®Þnh, ®Èy lïi l¹m ph¸t, t¨ng xuÊt khÈu vµ thu hót vèn n­íc ngoµi.Qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®ang ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn. Trong bèi c¶nh ®ã, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, tham gia c¹nh tranh, gi¶i quyÕt viÖc lµm, ®« thÞ ho¸ n«ng th«n t¹o sù phÊt triÓn ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng lµ mét nhiÖm vô hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch hiÖn nay. ChÝnh v× vËy em ®· lùa chän ®Ò tµi “§iÒu kiÖn ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam trong xu thÕ héi nhËp hiÖn nay”. Song do kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cßn cã nhiÒu h¹n chÕ nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy ®Ó ®Ò ¸n m«n häc cña em ®­îc hoµn chØnh h¬n. B-néi dung I-Thùc tr¹ng ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. 1-§Æc ®iÓm vµ vai trß doanh ngiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. 1.1-Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá. ë mçi mét n­íc trªn thÕ giíi, ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá lu«n cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng. Bëi v× sù thµnh ®¹t vÒ kinh tÕ-x· héi cña mét quèc gia phô thuéc rÊt lín vµo sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn nay, ®Ó ®­a ra mét kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá mét c¸ch chung nhÊt phô thuéc vµo viÖc ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá dùa trªn ®é lín hay quy m« cña c¸c doanh nghiÖp. §iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n trong kh¸i niÖm doanh nghiÖp võa vµ nhá gi÷a c¸c n­íc chÝnh lµ viÖc lùa trän c¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ quy m« doanh nghiÖp vµ l­îng ho¸ c¸c tiªu thøc Êy th«ng qua c¸c tiªu chuÈn cô thÓ. MÆc dï cã nh÷ng sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c n­íc vÒ quy ®Þnh c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá, song kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá cã néi dung nh­ sau: Doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n kinh doanh v× môc ®Ých lîi nhuËn, cã quy m« doanh nghiÖp trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh tÝnh theo c¸c tiªu thøc vèn,lao ®éng, doanh thu,gi¸ trÞ gia t¨ng thu ®­îc trong tõng thêi kú theo quy ®Þnh cña tõng quèc gia. Qua kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ nhËn thÊy mét sè tiªu thøc chung phæ biÕn nhÊt dïng ®Ó ph©n lo¹i c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng ®­îc sö dông trªn thÕ giíi lµ: -Sè lao ®éng th­êng xuyªn -Vèn s¶n xuÊt -Doanh thu -Lîi nhuËn -Gi¸ trÞ gia t¨ng Tiªu thøc vÒ sè lao ®éng vµ vèn ph¶n ¸nh quy m« sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo, cßn c¸c tiªu thøc vÒ doanh thu, lîi nhuËn vµ gi¸ trÞ gia t¨ng l¹i ®¸nh gi¸ quy m« theo kÕt qu¶ ®Çu ra. Mçi tiªu thøc cã nh÷nh mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ riªng. Nh­ vËy ®Ó ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá cã thÓ dïng c¸c yÕu tè ®Çu vµo hoÆc c¸c yÕu tè ®Çu ra cña doanh nghiÖp, hoÆc lµ sù kÕt hîp cña c¶ hai lo¹i yÕu tè ®ã. ViÖc sö dông c¸c tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: -C¸c n­íc sö dông c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Trong sè c¸c tiªu thøc ®ã, hai tiªu thøc ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt ë c¸c n­íc lµ quy m« vèn vµ lao ®éng. Tiªu thøc ®Çu ra Ýt ®­îc sö dông h¬n. -Sè l­îng tiªu thøc sö dông ®Ó ph©n lo¹i còng kh«ng gièng nhau. Cã n­íc chØ sö dông mét tiªu thøc nh­ng cònh cã n­íc l¹i sñ dông ®ång thêi nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá . -L­îng ho¸ c¸c tiªu thøc nµy thµnh c¸c tiªu chuÈn giíi h¹n cô thÓ ë mçi n­íc lµ kh«ng gièng nhau. §é lín cña c¸c tiªu chuÈn giíi h¹n phô thuéc vµo tr×nh ®é, hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch vµ kh¶ n¨ng trî gióp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña mçi n­íc. -Kh¸i niÖm doanh nghiÖp võa vµ nhá mang tÝnh t­¬ng ®èi, nã thay ®æi theo tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi nhÊt ®Þnh phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña tõng n­íc. -Trong tõng thêi kú, c¸c tiªu thøc vµ tiªu chuÈn giíi h¹n l¹i cã sù thay ®æi cho phï hîp víi ®­êng nèi, chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc vµ kh¶ n¨ng hç trî cña mçi quèc gia.Nh÷ng tiªu thøc ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá ®­îc dïng lµm c¨n cø thiÕt lËp nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn, hç trî doanh nghiÖp võa vµ nhá cña c¸c chÝnh phñ. 1.2- C¸c ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. Tõ viÖc t×m hiÓu kh¸i niÖm chung,c¸c tiªu thøc vµ giíi h¹n tiªu chuÈn, tiªu thøc ®­îc sö dông trong ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá trªn thÕ giíi kÕt hîpvíi ®iÒu kiÖn cô thÓ, nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt vÒ quan ®iÓm phát triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ c¸c chÝnh s¸ch, quy ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta. Chóng ta cã thÓ nªu ra kh¸i niÖm nh­ sau: Doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt-kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, cã quy m« vÒ vèn hoÆc lao ®éng tho¶ m·n c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ ®èi víi tõng ngµnh nghÒ t­¬ng øng víi tõng thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ. Theo kh¸i niÖm nµy c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gåm c¸c lo¹i h×nh c¬ së s¶n xuÊt-kinh doanh n»m trong nh÷ng tiªu thøc vµ giíi h¹n tiªu chuÈn quy ®Þnh cña chÝnh phñ nh­: -C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®¨ng ký theo luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc. -C¸c c«ng ty cæ phÇn,c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ®¨ng ký ho¹t ®éng theo luËt c«ng ty, luËt doanh nghiÖp t­ nh©n, luËt doanh nghiÖp vµ luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. -C¸c hîp t¸c x· ®¨ng ký kinh doanh theo luËt hîp t¸c x·. -C¸c c¸ nh©n vµ nhãm s¶n xuÊt-kinh doanh ®¨ng ký theo nghÞ ®Þnh 66-H§BT. ViÖc ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam, theo quy ®Þnh cña thñ t­íng chÝnh phñ t¹i c«ng v¨n sè 681/CP-KTN ngµy 20 th¸ng 6 n¨m 1998 x¸c ®Þnh tiªu thøc doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹m thêi quy ®Þnh trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ d­íi 5 tû ®ång vµ cã sè lao ®éng hµng n¨m d­íi 200 ng­êi. Còng theo quy ®Þnh, doanh nghiÖp nhá lµ doanh nghiÖp cã sè lao ®éng d­íi 30 ng­êi vµ vèn d­íi 1 tû ®ång. Doanh nghiÖp võa cã tõ 30-200 lao ®éng vµ vèn tõ 1-5 tû ®ång. §èi víi c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp,doanh nghiÖp nhá cã vèn tõ 1 tû ®ång trë xuèng vµ sè lao ®éng < 50 ng­êi,cßn c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ dÞch vô sè lao ®éng < 30 ng­êi.Nh­ vËy, tÊt c¶ mäi doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cã ®¨ng ký kinh doanh vµ tho¶ m·n c¸c quy ®Þnh trªn ®Òu ®­îc coi lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. Qua viÖc ph©n tÝch kh¸i niÖm vµ c¸ch ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam ®· ®Æt ra mét sè vÊn ®Ò sau ®©y: -Thứ nhÊt, giíi h¹n d­íi cña doanh nghiÖp nhá kh«ng quy ®Þnh râ. Trong ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña ViÖt Nam, sè hé gia ®×nh ®¨ng ký kinh doanh rÊt nhiÒu. Nh÷ng hé kinh doanh nhá nµy cã thuéc doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng? NÕu coi chóng lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá th× sÏ rÊt khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u tiªn bëi sè l­îng qu¸ ®«ng. C¸c nguån lùc sÏ bÞ ph©n t¸n, dµn tr¶i, tÝnh hiÖu qu¶ sÏ kh«ng cao, ch­a gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò quan träng cÊp b¸ch ®Æt ra. H¬n n÷a nhµ n­íc còng kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u tiªn, kiÓm so¸t,®¸nh gi¸ hç trî cho tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng nµy cïng mét lóc. V× vËy, cÇn quy ®Þnh râ tiªu thøc doanh nghiÖp nhá víi giíi h¹n tèi thiÓu ®Ó ph©n biÖt râ gi÷a kinh tÕ hé gia ®×nh vµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. -Thø hai, doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam th­êng g¾n víi c«ng nghÖ l¹c hËu thñ c«ng.Cã thÓ lÊy vÝ dô qua biÓu tr×nh ®é thiÕt bÞ trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë TPHCM nh­ sau: *Tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë TPHCM. Lo¹i doanh nghiÖp  Tr×nh ®é c«ng nghÖ m¸y mãc thiÕt bÞ    HiÖn ®¹i  Trung b×nh  L¹c hËu   1. Nhµ n­íc  11,4  53,1  35,5   2. Ngoµi quèc doanh  6,7  27,0  66,3   -Cæ phÇn, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n  19,4  54,8  25,8   -Doanh nghiÖp t­ nh©n  30,0  30,3  50,0   -Hîp t¸c x·  16,7  33,3  50,0   -Tæ hîp, c¸ thÓ  3,6  22,8  73,6   -TÝnh chung  10,0  22,8  52,0   §¬n vÞ: % C«ng nghÖ l¹c hËu chiÕm tû träng rÊt lín lµ ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam so víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë c¸c n­íc c«ng nghÖ ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, tèc ®é ®æi míi c«ng nghÖ rÊt chËm. VÝ dô TPHCM lµ trung t©m c«ng nghiÖp lín cña c¶ n­íc nh­ng tèc ®é ®æi míi chØ ®¹t 10% trong khi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn bi×nh qu©n lµ 15%. §èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trªn thÕ giíi, c«ng nghÖ trang bÞ vµ sö dông rÊt hiÖn ®¹i. Chóng chØ kh¸c doanh nghiÖp lín vÒ quy m« vèn ®Çu t­, sè lao ®éng. Do ®ã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm do c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña n­íc ngoµi t¹o ra kh¸ cao vµ lµ mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña c¸c doanh nghiÖp lín, cã liªn kÕt chÆt chÏ víi doanh nghiÖp lín d­íi d¹ng vÖ tinh cung cÊp c¸c bé phËn, linh kiÖn vËt t­ cho doanh nghiÖp lín. Mét sè kh¸c tån t¹i ®éc lËp th× l¹i cã chÊt l­îng cao vµ tËp hîp thµnh mét quÇn thÓ nh­ nh÷ng liªn hiÖp s¶n xuÊt khu vùc cã chÊt l­îng s¶n phÈm cao, cã thÓ tham gia c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng nhê cã chÊt l­îng cao. So víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá n­íc ngoµi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam ph©n t¸n h¬n, kh¶ n¨ng liªn kÕt víi doanh nghiÖp lín yÕu h¬n. Thø ba, nãi ®Õn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam tr­íc tiªn vµ chñ yÕu lµ nãi ®Õn c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc ngoµi quèc doanh. Do tÝnh lÞch sö cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ n­íc ta, ®¹i bé phËn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Thñ t­íng chÝnh phñ, ®Òu thuéc khu vùc ngoµi quèc doanh. Bëi vËy, ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt cña c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc nµy mang tÝnh ®¹i diÖn cho doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. Ch¼ng h¹n, c¸c con sè thèng kª vÒ tû träng GDP ®ãng gãp trong c¬ cÊu kinh tÕ, tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m, sè lao ®éng, vèn, ®Æc ®iÓm vÒ c«ng nghÖ, m¸y mãc sö dông, tr×nh ®é qu¶n lý, kh¶ n¨ng vÒ vèn cho ®Õn nay chñ yÕu tæng kÕt cho khu vùc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, chø ch­a cã sè liÖu ®iÒu tra chÝnh thøc riªng biÖt cho toµn bé c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chñ yÕu bao gåm c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn. VÞ trÝ, vai trß vµ tèc ®é, xu h­íng ph¸t triÓn cña nh÷ng doanh nghiÖp nµy rÊt kh¸c nhau. 1.3-VÞ trÝ, vai trß cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá . Doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vÞ trÝ, vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ cña mçi n­íc, kÓ c¶ c¸c n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao. Trong bèi c¶nh c¹nh tranh toµn cÇu gay g¾t nh­ hiÖn nay, c¸c n­íc ®Òu chó ‎ ý hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nh»m huy ®äng tèi ®a c¸c nguån lùc vµ hç trî cho c«ng nghiÖp lín,t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. VÒ mÆt lý luËn vµ thùc tÕ sè liÖu thèng kª cho thÊy doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vÞ trÝ kh¸ lín ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi trong ®ã bao gåm c¶ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. VÞ trÝ,vai trß cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh thÓ hiÖn qua c¸c ®iÓm sau: -Sè l­îng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm ­u thÕ tuyÖt ®èi. VÝ dô doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tíi h¬n 99% trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp ë NhËt B¶n vµ §øc cßn ë ViÖt Nam th× doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tíi 95% trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp cña n­íc ta. -Doanh nghiÖp võa vµ nhá cã mÆt trong nhiÒu ngµnh nghÒ, lÜnh vùc vµ tån t¹i nh­ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña nÒn kinh tÕ mçi n­íc. Nã lµ mét bé phËn h÷u c¬ g¾n bã chÆt chÏ víi doanh nghiÖp lín, cã t¸c dông hç trî, bæ xung, thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp lín ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gãp phÇn quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng môc tiªu kinh tÕ – x· héi sau ®©y: Mét lµ, ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña mçi n­íc. ViÖc ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ãng gãp vµo tèc ®é t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ. §Æc biÖt ®èi víi mét n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cßn thÊp nh­ n­íc ta th× gi¸ trÞ gia t¨ng hoÆc GDP do c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹o ra hµng n¨m chiÕm tû träng kh¸ lín, ®¶m b¶o nh÷ng chØ tiªu t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ. Hai lµ, cung cÊp cho x· héi mét khèi l­îng hµng ho¸ ®¸ng kÓ. Ba lµ, thu hót lao ®éng, t¹o ra nhiÒu viÖc lµm víi chi phÝ ®Çu t­ thÊp, giam thÊt nghiÖp. Qua sè liÖu cho thÊy doanh nghiÖp võa vµ nhá thu hót rÊt nhiÒu lao ®éng ë ViÖt Nam , ­íc tÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· thu hót kho¶ng 7,8 triÖu lao ®éng t­¬ng ®­¬ng 26% sè lao ®éng c¶ n­íc. Bèn lµ, t¹o nguån thu nhËp æn ®Þnh, th­êng xuyªn cho d©n c­, gãp phÇn gi¶m bít chªnh lÖch vÒ thu nhËp c¸c bé phËn d©n c­, t¹o ra sù ph¸t triÓn t­¬ng ®èi ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng cña ®Êt n­íc vµ c¶i thiÖn mèi quan hÖ gi÷a c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c nhau. Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ph©n t¸n, sö dông lao ®éng t¹i chç võa t¹o viÖc lµm võa t¹o thu nhËp æn ®Þnh cho d©n c­ trong c¸c vïng gãp phÇn quan träng trong viÖc gi¶m bít kho¶ng c¸ch thu nhËp vµ møc sèng gi÷a c¸c vïng trong n­íc. N¨m lµ, khai th¸c, ph¸t huy c¸c nguån lùc vµ tiÒm n¨ng t¹i chç cña c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c nguån lùc tµi chÝnh cña d©n c­ trong vïng. S¸u lµ, h×nh thµnh, ph¸t triÓn ®éi ngò c¸c nhµ kinh doanh n¨ng ®éng. Cïng víi viÖc ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ sù xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c nhµ kinh doanh s¸ng lËp. §©y lµ mét lùc l­îng rÊt cÇn thiÕt ®Ó gèp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt – kinh doanh ë ViÖt Nam ph¸t triÓn. §éi ngò c¸c nhµ kinh doanh ë n­íc ta cßn rÊt khiªm tèn c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng do ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ cò ®Ó l¹i. trong nh÷ng n¨m ®æi míi ®· xuÊt hiÖn nhiÒu g­¬ng mÆt trÎ, ®iÓn h×nh, n¨ng ®éng trong qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. B¶y lµ, t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh thóc ®Èy s¶n xuÊt – kinh doanh ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ h¬n. Sù tham gia cña rÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vµo s¶n xuÊt – kinh doanh lµm cho sè l­îng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt t¨ng lªn rÊt nhanh. KÕt qu¶ lµ lµm t¨ng tÝnh chÊt c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, t¹o ra søc Ðp lín buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn ®æi míi mÆt hµng, gi¶m chi phÝ, t¨ng chÊt l­îng ®Ó thÝch øng víi m«i tr­êng míi. Nh÷ng yÕu tè ®ã cã t¸c ®éng lín lµm cho nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng, hiÖu qu¶ h¬n. ‎ 2-Thùc tr¹ng chung cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam. Theo sè liÖu thèng kª cña viÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng, n¨m 2002 c¶ n­íc cã 5970 doanh nghiÖp nhµ n­íc, 4607 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ gÇn 39000 c«ng ty TNHH vµ doanh nghiÖp t­ nh©n, 5487 hîp t¸c x· kiÓu míi vµ 3,5 triÖu hé phi n«ng nghiÖp kinh doanh theo nghÞ ®Þnh 66. trong tæng sè c¸c c¬ së kinh doanh nãi trªn, kÓ c¶ sè doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, kho¶ng 95% doanh nghiÖp võa vµ nhá , ch­a kÓ ®Õn kho¶ng 110000 trang tr¹i gia ®×nh kinh doanh l©m ng­ nghiÖp ®Òu quy m« nhá. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh­ huy ®éng vèn trong x· héi, gi¶i quyÕt viÖc lµm , t¨ng s¶n phÈm , t¨ng ng©n s¸ch nhµ n­íc, t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng d©n c­. Ch¼ng h¹n n¨m 2002,chØ tÝnh sè c¬ së s¶n xuÊt vµ dÞch vô d©n doanh (hÇu hÕt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ) ®· chiÕm tû träng vèn ®Çu t­ x· héi lµ 24,5%, gi¶i quyÕt 93% sè n¬i lµm viÖc, t¹o ra 22% tæng s¶n phÈm c«ng nghiÖp, 44,3% GDP nép ng©n s¸ch nhµ n­íc víi tû träng 22%. HiÖn nay c¶ n­íc víi trªn 110 ngh×n trang tr¹i gia ®×nh ®· khai th¸c 600 ngh×n ha ®Êt trèng, ®åi träc ®­a vµo s¶n xuÊt n«ng, l©m , ng­ nghiÖp. ¦íc tÝnh sè trang tr¹i nµy huy ®éng kho¶ng 28000 tû ®ång vèn, b×nh qu©n mçi n¨m s¶n xuÊt ®­îc gÇn 14000 tû ®ång gi¸ trÞ n«ng s¶n hµng ho¸, chiÕm 12% tæng gi¸ trÞ toµn ngµnh n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, thùc tr¹ng chung cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá n­íc ta lµ nh÷ng c¸i khã kh¨n, h¹n chÕ, v­íng m¾c mµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang ph¶i ®­¬ng ®Çu cã thÓ ®­îc kh¸i qu¸t nh­ sau: -VÒ c¸c quan ®iÓm vµ chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch: Tr­íc ®©y, nhËn thøc vÒ vai trß vµ tÇm quan träng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ch­a râ rµng, dÉn tíi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn mang tÝnh tù ph¸t, ch­a cã ®Þnh h­íng vµ hç trî tõ phÝa nhµ n­íc. T×nh h×nh ®· thay ®æi cïng víi viÖc chÝnh phñ c«ng nhËn tÇm quan träng trong viÖc ph¸t triÓn hÕt tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i ®¹i héi §¶ng VIII vµ gÇn ®©y lµ c«ng v¨n sè 681/CP-KTN cña chÝnh phñ ®· ®­a ra tiªu chÝ x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ giao bé kÕ ho¹nh vµ ®Çu t­ lµm ®Çu mèi chñ tr× phèi hîp cïng víi c¸c bé, ngµnh vµ c¸c ®Þa ph­¬ng tiÕp tôc nghiªn cøu hoµn chØnh dù th¶o ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá. §©y lµ b­íc tiÕn lín trong thùc hiÖn chñ tr­¬ng vµ kÕ ho¹ch cña §¶ng vµ chÝnh phñ vÒ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. -Vèn vµ tÝn dông: §Ó ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vay vèn chñ yÕu tõ c¸c tæ chøc phi tµi chÝnh, th«ng th­êng tõ b¹n bÌ, tõ ng­êi th©n nhiÒu víi møc l·i suÊt vay kh«ng chÝnh thøc gÊp 3 ®Õn 6 lÇn l·i suÊt ng©n hµng. Mét phÇn do c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá khã cã thÓ vay ®­îc c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n cña c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc kh¸c. MÆt kh¸c, nh÷ng kho¶n vay cã b¶o ®¶m hiÕm khi dµnh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Nguyªn nh©n chÝnh lµ c¸c thñ tôc tÝn dông ng¾n, trung vµ dµi h¹n cña c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc rÊt phøc t¹p, dÉn ®Õn chi phÝ giao dÞch cao, lµm cho nh÷ng kho¶n tin dông nµy trë nªn qu¸ tèn kÐm ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá. H¬n n÷a ng©n hµng kh«ng muèn cho doanh nghiÖp võa vµ nhá vay v× cho doanh nghiÖp võa vµ nhá vay mét kho¶n kh«ng lín nh­ng móc ®é phøc t¹p cã thÓ lín h¬n hoÆc b»ng cho mét doanh nghiÖp lín vay. Nguyªn nh©n lµ do ¸p dông cïng mét thñ tôc cho vay mµ kh«ng ph©n biÖt quy m« doanh nghiÖp nhá hay lín víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c kho¶n vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh khã kh¨n h¬n vµ mang l¹i Ýt lîi nhuËn h¬n so víi yªu cÇu ph¶i ký quü. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng quy chÕ vµ viÖc ký quü vµ c¸c dù ¸n ®Çu t­ qu¸ cøng nh¾c lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc khi muèn vay tÝn dông tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh, trong khi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá l¹i ®­îc miÔn ký quü. - §Êt ®ai: §Êt ®ai cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn thiÕu. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ®­îc cÊp quyÒn sö dông ®Êt hoÆc hä gÆp khã kh¨n khi thuª ®Êt lµm trô së vµ nhµ m¸y. Nguyªn nh©n lµ c¸c thñ tôc ®Ó ®­îc cÊp quyÒn sö dông ®Êt lµ kh«ng râ rµng vµ th­êng kh«ng c«ng nhËn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. §Æc biÖt trong tr­êng hîp ®Êt c«ng nghiÖp, c¸c quyÒn b¸n, mua , chuyÓn nh­îng vµ cÇm cè, quyÒn sö dông ®Êt ®Ó ký‎ quü vÉn cßn ch­a ®­îc chÊp nhËn. Trong cuéc ®iÒu tra 452 dù ¸n ®Çu t­ míi n¨m 1997 chØ cã 17 dù ¸n thuéc khu vùc t­ nh©n. Còng do nh÷ng khã kh¨n trong viÖc chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p, nªn cßn tån t¹i mét thÞ tr­êng ®Êt ®ai ®¸ng kÓ ho¹t ®éng kh«ng chÝnh thøc vµ bÊt hîp ph¸p. - C«ng nghÖ: Theo ®¸nh gi¸ th× phÇn lín c¸c c«ng nghÖ do c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá sö dông lµ l¹c hËu. Lý‎ do xuÊt ph¸t tõ viÖc vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá rÊt thÊp so víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®­îc x¸c ®Þnh víi tiªu chÝ vÒ vèn t­¬ng ®èi thÊp. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá còng rÊt khã cã vay ®­îc mét kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n cÇn thiÕt ®Ó ®Çu t­ n©ng cÊp c«ng nghÖ. Bªn c¹nh ®ã, viÖc nhËp khÈu m¸y mãc vµ thiÕt bÞ bÞ ®¸nh thuÕ víi møc thuÕ suÊt cao, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi l¹i ®­îc miÔn trõ. So