Đồ án Chính sách quản lý hàng nhập khẩu của Mỹ trong giai đoạn hiện nay và một số vấn đề cần lưu ý với doanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Mỹ

H.Kissinger- cựu ngoại trưởng Mỹ từng nói: “ Nước Mỹ ngày nay có ảnh hưởng và thực lực của một đế quốc”. Đó là một thực tế. Điểm lại nền kinh tế Mỹ trong quá khứ cũng như trong hiện tại, chúng ta có thể thấy rõ điều này: Năm mươi năm trước đây, sáu trong số bảy nước công nghiệp phát triển nhất thế giới (ngày nay là các nước G7) có giá trị tổng sản phẩm quốc dân chỉ đạt 75% giá trị tổng sản phẩm quốc dân của Mỹ (nước thứ bẩy đó là Mỹ). Lúc đó, có thể nói sức mạnh kinh tế của Mỹ có tính chất áp đảo đối với các nước khác. GNP của Mỹ cao hơn Nhật Bản 12 lần và cao hơn Đức 8 lần. Năm mươi năm sau, Tây Âu và Nhật Bản đã vươn lên. Năm 1995, so với GDP của Mỹ, Nhật Bản đã bằng 70%, Đức bằng 33% và Anh bằng 61%. Tính chung sáu nước công nghiệp phát triển nhất đã có GDP gấp đôi Mỹ. Nhiều chỉ tiêu tương đối về phát triển kinh tế tổng hợp của Mỹ đã giảm sút dần so với các nước khác. Chẳng hạn, tỷ trọng GDP của Mỹ trong tổng GDP thế giới giảm trong các năm gần đây như sau: 1994: 21,14%, 1995: 20,89%, 1996: 20,69%. GDP tính trên đầu người của Mỹ cũng đang dần bị một số nước đuổi kịp và vượt. Những số liệu trên cho thấy sức mạnh kinh tế của Mỹ đã giảm sút tương đối so với sự phát triển chung của toàn thế giới. Tuy nhiên, dù có sự giảm sút, sức mạnh kinh tế của Mỹ vẫn đang đứng đầu thế giới. Số liệu so sánh Mỹ với các nước phát triển khác của thế giới (G7) sẽ cho thấy điều đó. Năm 1997 GDP của Mỹ đứng đầu thế giới với 8083,4 tỷ USD, trong khi đó Nhật Bản là 4192,3 tỷ USD bằng 52% so với Mỹ, của Anh là 4801,3 tỷ USD bằng 59% và của Pháp là 1393,3 tỷ USD bằng 17%. Năm 1997, trong GDP thế giới Mỹ chiếm 20,4%, Nhật: 7,7%, Đức: 4,6% Nguồn: WTO (trang web). Với tỷ trọng tuyệt đối lớn hơn, Mỹ lại có tốc độ tăng trưởng kinh tế, xuất nhập khẩu hàng hoá, dịch vụ và đầu tư đều cao và ổn định hơn so với các nước được so sánh. Trong vòng 30 năm gần đây, trừ những năm bị khủng hoảng kinh tế (1990-1991), Mỹ luôn có mức tăng trưởng trên 2%, nhìn chung cao hơn mức trung bình của các nước G7 và cho tới gần đây chưa hề có dấu hiệu nào cho thấy sự giảm sút nghiêm trọng của nền kinh tế Mỹ. Đặc biệt, trong 10 năm qua (1991-2001) kinh tế Mỹ đã liên tục tăng trưởng với tốc độ trung bình 3,5% từ 1991 đến 1995 và 4,25% từ 1995 đến 2000. Năm 1999, GDP tăng 4,2% và năm 2000 là 5% Nguồn: Bộ thương mại Mỹ. Sự tăng trưởng này là quá trình mở rộng của nền kinh tế Mỹ kéo dài nhất trong lịch sử với gần 18 triệu việc làm mới, lương tăng hơn 2 lần, tỷ lệ lạm phát thấp (khoảng 2%) và mức sở hữu nhà ở của dân chúng cao nhất trong lịch sử, thất nghiệp thấp nhất kể từ 1957, thặng dư ngân sách tăng cao và ở mức kỷ lục 237 tỷ USD. Phần lớn các công ty phát triển mạnh mẽ và thành công nhất trên thế giới là những công ty của Mỹ. Theo thống kê trong số 100 công ty lớn nhất thế giới thì Mỹ chiếm 36 với 4 công ty dẫn đầu đều là của nước này. Quy mô sản xuất và xuất nhập khẩu của Mỹ tăng liên tục. Tốc độ xuất nhập khẩu của Mỹ trong những năm gần đây đạt khá cao, xuất khẩu tăng 12%, nhập khẩu tăng 13-14% hàng năm. Từ năm 1999-2002 xuất khẩu hàng năm đạt hơn 1000 tỷ USD và nhập khẩu từ 1200-1392,1 tỷ USD Nguồn: Vụ Châu Mỹ, Bộ ngoại giao. Nói chung sự tăng trưởng liên tục của nền kinh tế Mỹ trong hơn 10 năm qua đã khẳng định vị thế “nền kinh tế phát triển vào bậc nhất thế giới” của Mỹ cả về tổng sản phẩm quốc nội, kim ngạch xuất nhập khẩu, đầu tư, cũng như những ưu thế trong các lĩnh vực công nghệ tin học, công nghiệp chế tạo, năng lượng, tài chính ngân hàng Sự phồn vinh đó của nền kinh tế Mỹ đã trở thành động lực của nền kinh tế thế giới. Mỹ giữ vai trò chi phối gần như tuyệt đối trong Ngân hàng thế giới (WB), trong Quỹ tiền tệ thế giới IMF, trong Tổ chức thương mại thế giới WTO và các tổ chức kinh tế tài chính khác. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế Mỹ bắt đầu suy giảm từ nửa cuối năm 2000 cho dù vẫn tiếp tục kéo dài kỷ lục tăng trưởng kinh tế liên tục (124 tháng) cho đến tháng 6 năm 2001. Sau khi đạt mức tăng trưởng 5,7% trong quý I năm 2000, nền kinh tế bắt đầu chững lại, trong quý III và IV năm 2000 mức tăng trưởng là 1,3 và 1,9%. Trong quý I và quý II năm 2001 tốc độ tăng trưởng chỉ đạt 1,3 % và 0,3%. Theo báo cáo của ban nghiên cứu kinh tế quốc gia thì nền kinh tế Mỹ đã thực sự bước vào trì trệ kể từ tháng 3 năm 2001