Cạch y 100 nm, thm ch con ngỉìi vn chỉa cọkhại nim vưdưu nhìn. Tt caí
cạc loải mạy mọc lục by giìưu ỉc bi trn bịng dưu míln vaìsau ọduìng
dưu liu. Khi dưu liu khan him thç ngỉìi ta chuyn sang sỉídủng cạc loải dưu
thaío mc khạc. V dủ: bi trn coc si mạy dt ngỉìi ta sỉídủng n dưu co.
Khi ngaình chbin dưu moíra ìi, saín phm chuíyu tải cạc nhaìmạy chbin dưu
moílaìdưu hoía, phưn coìn lải laìmazụt (chim 70 - 90%) khng ỉc sỉídủng vaìcoi
nhỉ boíi. Khi ngaình cng nghip dưu moíphạt trin vi slỉng cn mazụt caìng
ngaìy caìng ln, buc con ngỉìi phaíi nghin cỉu sỉídủng lải vaìo mủc ch cọ
li.
Lục ưu ngỉìi ta ly cn dưu moíchỉng ct hồc dưu moíỉc pha thm vaìo dưu
thaío mc hồc mỵln vi tyílthp tảo ra dưu bi trn, nhỉng ch t lu sau
nìiii ta aỵbit duìng cạc saín phm dưu moíchtảo ra dưu nhìn.
Nm 1970 íCreem (Nga) tải nhaìmạy Xakhanxkid bt ưu chỉc dưu nhìn tỉì
dưu moí. Nhaìbạc hoc Nga ni ting D.L.Mendeleẹp laìmt trong nhỉỵng ngỉìi ưu
tin chụyn vn ưduìng mazụt chra dưu nhìn.
Nm 1870 - 1871 Ragorzin aỵxy dỉng mt xỉíng th nghim dưu nhìn quy m
nhoí. Lục ưu chỉng tạch ỉc 1 - 1.5% dưu hoía vaìsau ọtỉìcn coìn lải chỉc
dưu nhìn.
43 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 2152 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đồ án Dầu nhờn bôi trơn, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Đồ án
Dầu nhờn bôi trơn
MUÛC LUÛC
Trang
MÅÍ ÂÁÖU.....................................................................................................................1
PHÁÖN I .TÄØNG QUAN LYÏ THUYÃÚT DÁÖU NHÅÌN VAÌ BÄI TRÅN. ....................2
I. TÄØNG QUAN VÃÖ DÁÖU NHÅÌN.. ...........................................................................3
I.1. MA SAÏT VAÌ NGUYÃN LYÏ BÄI TRÅN. ...........................................................3
I.2. VAI TROÌ CUÍA DÁÖU NHÅÌN TRONG HOAÛT ÂÄÜNG CUÍA ÂÄÜNG CÅ. .........6
I.3. NHÆÎNG TÊNH CHÁÚT LY Ï- HOAÏ CUÍA DÁÖU NHÅÌN BÄI TRÅN ...................9
I.4. TÊNH CHÁÚT CAÏC LOAÛI DÁÖU GÄÚC CÅ BAÍN DUÌNG TRONG PHÄÚI TRÄÜN
DÁÖU NHÅÌN . ................................................................................................12
I.4.1. DÁÖU GÄÚC CHÃÚ BIÃÚN TÆÌ DÁÖU MOÍ. ...........................................................12
I.4.1.1. Cäng nghãû saín xuáút dáöu gäúc. ........................................................................12
I.4.1.2. Thaình pháön hydrocacbon cuía dáöu gäúc. ........................................................16
I.4.2. DÁÖU GÄÚC TÄØNG HÅÜP. .................................................................................17
I.4.2.1. Nhoïm hydrocacbon täøng håüp. ......................................................................18
I.4.2.2. Nhoïm caïc este hæîu cå. ..................................................................................18
I.4.2.3. Nhoïm este phosphat......................................................................................18
I.4.2.4. Nhoïm polyalkyl glycol. ................................................................................18
I.5. TÊNH CHÁÚT CAÏC LOAÛI PHUÛ GIA DUÌNG TRONG PHÄÚI TRÄÜN. ...............19
I.5.1. Giåïi thiãûu phuû gia. ...........................................................................................19
I.5.2. Caïc chuíng loaûi phuû gia. ...................................................................................20
I.6. PHÁN LOAÛI DÁÖU NHÅÌN DUÌNG CHO ÂÄÜNG CÅ ÄTÄ THEO TIÃU
CHUÁØN QUÄÚC TÃÚ ...........................................................................................24
I.6.1. Phán loaûi dáöu âäüng cå theo cáúp cháút læåüng API..............................................24
I.6.2. Phán loaûi dáöu nhåìn âäüng cå theo cáúp âäü nhåït SAE. .......................................26
II. CAÏC CHÃÚ ÂÄÜ MAÌI MOÌN BÃÖ MÀÛT...................................................................28
II.1. GIÅÏI THIÃÛU......................................................................................................28
II.2. MAÌI MOÌN KÃÚT DÊNH. ....................................................................................28
II.3. MAÌI MOÌN (L’USURE ABRASIVE)................................................................34
II.4. MAÌI MOÌN ÀN MOÌN........................................................................................39
II.5. MAÌI MOÌN DO MOÍI (L’USURE PAR FATIGUE). .........................................42
II.6. MAÌI MOÌN PHÆÏC HÅÜP. ...................................................................................44
II.6.1. Àn moìn tiãúp xuïc. ............................................................................................44
II.6.2. Maìi moìn läù träúng............................................................................................46
II.7. MAÌI MOÌN TRONG ÂÄÜNG CÅ.......................................................................48
II.7.1. Sæû maìi moìn trong hãû thäúng xupaïp. ................................................................48
II.7.2. Sæû maìi moìn trong hãû thäúng Piston - xecmàng - xylanh .................................48
II.7.3. Sæû àn moìn äø âåî. ..............................................................................................49
III. CAÏC CHÃÚ ÂÄÜ BÄI TRÅN.................................................................................50
III.1. CHÃÚ ÂÄÜ MA SAÏT KHÄ. ................................................................................50
III.2. CHÃÚ ÂÄÜ BÄI TRÅN GIÅÏI HAÛN....................................................................50
III.3. CHÃÚ ÂÄÜ BÄI TRÅN LÆU CHÁÚT..................................................................54
III.3.1. Chãú âäü hydrodynamique (HD)......................................................................54
III.3.2. Chãú âäü thuyí âäüng hoüc âaìn häöi (EHD). .........................................................56
III.4. CHÃÚ ÂÄÜ BÄI TRÅN HÄÙN HÅÜP. ...................................................................56
III.5. ÂÆÅÌNG CONG STRIBECK. .........................................................................56
III.6. LYÏ THUYÃÚT TÊNH TOAÏN LÅÏP PHIM DÁÖU. ..............................................58
III.6.1. Cáúu truïc bãö màût cuía caïc chi tiãút. tiãúp xuïc .....................................................58
III.6.2. Caïc giaí thuyãút tênh toaïn låïp phim dáöu bäi trån.............................................59
IV. ÂÄÜNG CÅ XÀNG VAÌ HÃÛ THÄÚNG BÄI TRÅN ÂÄÜNG CÅ...........................67
IV.1. ÂÀÛC TRÆNG KYÎ THUÁÛT CUÍA ÂÄÜNG CÅ XÀNG...................................67
IV.1.1. Âàûc træng vãö cáúu taûo cuía âäüng cå xàng bäún thç............................................67
IV.1.2. Âàûc træng vãö hoaût âäüng cuía âäüng cå xàng bäún thç. ......................................71
IV.2. CÁÚU TAÛO HÃÛ THÄÚNG BÄI TRÅN ÂÄÜNG CÅ XÀNG BÄÚN THÇ..............72
IV.2.1. Vai troì cuía hãû thäúng bäi trån âäüng cå. .........................................................72
IV.2.2. Caïc kiãøu hãû thäúng bäi trån âäüng cå. .............................................................72
IV.3. CAÏC CHI TIÃÚT CÁÖN BÄI TRÅN. .................................................................82
PHÁÖN II. PHÄÚI TRÄÜN DÁÖU NHÅÌN 15W- 40. ......................................................84
I. GIÅÏI THIÃÛU..........................................................................................................84
II. CÄNG ÂOAÛN TÊNH TOAÏN PHÄÚI TRÄÜN. ........................................................85
II.1. CÅ SÅÍ CHOÜN DÁÖU GÄÚC VAÌ PHUÛ GIA........................................................85
II.2. SO SAÏNH TÊNH KINH TÃÚ CUÍA CAÏC TÄØ HÅÜP PHÄÚI TRÄÜN. .....................99
PHÁÖN III. CAÏC PHEÏP THÆÍ DÁÖU NHÅÌN ÂÄÜNG CÅ. .......................................101
I. GIÅÏI THIÃÛU. ......................................................................................................102
II. TÁÖM QUAN TROÜNG CUÍA CAÏC PHEÏP THÆÍ ÂÄÜNG CÅ TRONG PHOÌNG
THÊ NGHIÃÛM. ...................................................................................................102
III. CAÏC PHÆÅNG PHAÏP THÆÍ NGHIÃÛM ÂÄÜNG CÅ XÀNG BÄÚN THÇ CHUÍ
YÃÚU HIÃÛN NAY. .............................................................................................103
PHÁÖN IV. TAÏC ÂÄÜNG MÄI TRÆÅÌNG. ..............................................................108
I. GIÅÏI THIÃÛU........................................................................................................109
II. PHÆÅNG PHAÏP THÆÛC HIÃÛN AN TOAÌN MÄI TRÆÅÌNG. ...........................110
III. TAÏI SINH DÁÖU NHÅÌN. ..................................................................................111
III.1. GIÅÏI THIÃÛU. .................................................................................................111
III.2. BAÍN CHÁÚT CUÍA TAÏI SINH DÁÖU THAÍI. ..................................................111
III.3. CAÏC PHÆÅNG PHAÏP TAÏI SINH DÁÖU THAÍI. ...........................................112
III.4. SÅ ÂÄÖ CÄNG NGHÃÛ TAÏI SINH DÁÖU THAÍI. ............................................116
III.5. NHÆÎNG HIÃØU BIÃÚT KHI SÆÍ DUÛNG DÁÖU BÄI TRÅN. ...........................117
PHUÛ LUÛC.
KÃÚT LUÁÛN.
MÅÍ ÂÁÖU.
Caïch âáy 100 nàm, tháûm chê con ngæåìi váùn chæa coï khaïi niãûm vãö dáöu nhåìn. Táút caí
caïc loaûi maïy moïc luïc báúy giåì âãöu âæåüc bäi trån bàòng dáöu måí låün vaì sau âoï duìng
dáöu Äliu. Khi dáöu Äliu khan hiãúm thç ngæåìi ta chuyãøn sang sæí duûng caïc loaûi dáöu
thaío mäüc khaïc. Vê duû : Âãø bäi trån coüc såüi maïy dãût ngæåìi ta sæí duûng âãún dáöu coü.
Khi ngaình chãú biãún dáöu moí ra âåìi, saín pháøm chuí yãúu taûi caïc nhaì maïy chãú biãún dáöu
moí laì dáöu hoía, pháön coìn laûi laì mazuït (chiãúm 70 - 90%) khäng âæåüc sæí duûng vaì coi
nhæ boí âi. Khi ngaình cäng nghiãûp dáöu moí phaït triãøn våïi säú læåüng càûn mazuït caìng
ngaìy caìng låïn, buäüc con ngæåìi phaíi nghiãn cæïu âãø sæí duûng laûi vaìo muûc âêch coï
låüi.
Luïc âáöu ngæåìi ta láúy càûn dáöu moí chæng cáút hoàûc dáöu moí âæåüc pha thãm vaìo dáöu
thaío mäüc hoàûc måî låün våïi tyí lãû tháúp âãø taûo ra dáöu bäi trån, nhæng chè êt láu sau
nåìiii ta âaî biãút duìng caïc saín pháøm dáöu moí âãø chãú taûo ra dáöu nhåìn.
Nàm 1970 åí Creem (Nga) taûi nhaì maïy Xakhanxkidå báút âáöu chãú âæåüc dáöu nhåìn tæì
dáöu moí. Nhaì baïc hoüc Nga näøi tiãúng D.L.Mendeleeïp laì mäüt trong nhæîng ngæåìi âáöu
tiãn chuï yï âãún váún âãö duìng mazuït âãø chãú ra dáöu nhåìn.
Nàm 1870 - 1871 Ragorzin âaî xáy dæûng mäüt xæåíng thê nghiãûm dáöu nhåìn quy mä
nhoí. Luïc âáöu chæng taïch âæåüc 1 - 1.5% dáöu hoía vaì sau âoï tæì càûn coìn laûi chãú âæåüc
dáöu nhåìn.
Nàm 1876 - 1877 Ragorzin xáy dæûng åí Balakhan nhaì maïy chãú biãún dáöu nhåìn âáöu
tiãn trãn thãú giåïi coï cäng suáút 100000 put/nàm. Nhaì maïy âaî saín xuáút âæåüc ba loaûi
dáöu nhåìn sau :
- Dáöu coüc såüi.
- Dáöu maïy.
- Dáöu truûc cho toa xe muìa heì vaì muìa âäng.
càûn coìn laûi trong thaïp chæng cáút âæåüc duìng âãø cho vaìo caïc baïnh xe thay cho càûn
chæng cáút.
Phaït huy kãút quaí âoï. Nàm 1879 Ragorzin âaî cho xáy dæûng åí Conxtantinop nhaì
maïy thæï hai chuyãn saín xuáút dáöu nhåìn âãø xuáút kháøu.
Cuìng våïi ngaình cäng nghiãûp vaì ngaình váûn taíi âæåìng sàõt phaït triãøn maûnh meî, nhu
cáöu vãö dáöu nhåìn tàng lãn ráút nhanh. Caïc nhaì maïy saín xuáút dáöu nhåìn coï cháút læåüng
ngaìy mäüt cao hån âæåüc xáy dæûng laûi, måí räüng vaì âàût nãön moïng cho sæû thàng tiãún
huìng háûu cuía ngaình chãú taûo dáöu nhåìn.
Ngaìy nay våïi nhæîng tiãún bäü khoa hoüc khäng ngæìng, con ngæåìi âaî xáy dæûng âæåüc
nhæîng thaïp chæng cáút chán khäng hiãûn âaûi thay thãú cho nhæîng nhaì maïy chæng cáút
cuî kyí våïi nhæîng thaïp chæng cáút coï cäng suáút tháúp.
Nhæîng phæång tiãûn tinh chãú måïi, trãn cå såí sæí duûng âáút tràõng vaì caïc dung mäi
choün loüc khaïc âaî âæåüc aïp duûng. Mäüt säú nhaì maïy måïi cuîng âæåüc sæí duûng âãø
chuyãn saín xuáút ra caïc cháút phuû gia dáöu cho vaìo dáöu nhåìn.Nhàòm caíi thiãûn vaì náng
cao cháút læåüng cho caïc loaûi dáöu nhåìn.Ngaình saín xuáút dáöu nhåìn täøng håüp âaî vaì
âang âæåüc phaït triãøn khäng ngæìng.
Hiãûn nay trãn thãú giåïi coï hån 5000 chuíng loaûi dáöu nhåìn, phuû thuäüc vaìo tæìng âiãöu
kiãûn mäi træåìng, âëa lyï, diiãöu kiãûn hoaût âäüng... Cuía caïc táûp âoaìn saín xuáút låïn nhæ
BP, Castrol, Exson, Mobil, Total, Esso... Hoü cuîng âang aïp duûng nhæîng thaình tæûu
måïi nháút cuía khoa hoüc kyî thuáût. Dæa ngaình cäng nghiãûp dáöu moí haìng nàm tàng
træåíng khäng ngæìng vaì saín xuáút dáöu nhåìn cuîng khäng ngæìng âæåüc náng cao vãö
cháút læåüng cuîng nhæ säú læåüng, saïng taûo thãm nhiãöu loaûi dáöu måïi trong tæång lai.
PHÁÖN I
TÄØNG QUAN LYÏ THUYÃÚT DÁÖU NHÅÌN VAÌ BÄI TRÅN.
I. TÄØNG QUAN VÃÖ DÁÖU NHÅÌN.
I.1 MA SAÏT VAÌ NGUYÃN LYÏ BÄI TRÅN.
viãûc tçm hiãøu vãö ma saït vaì nguyãn lyï bäi trån laì cäng viãûc âáöu tiãn cáön thiãút træåïc
khi âi vaìo nghiãn cæïu dáöu nhåìn vaì cháút læåüng dáöu nhåìn. Nãúu nàõm væîng âæåüc hai
váún âãö naìy thç måïi coï thãø dãù daìng tiãúp cáûn vaì tçm hiãøu aính hæåíng cuía dáöu nhåìn âäúi
våïi quaï trçnh hoaût âäüng cuía caïc thiãút bë maïy moïc, âäüng cå.
I.1.1 Så læåüc vãö ma saït.
khi mäüt váût dëch chuyãøn trãn bãö màût cuía mäüt váût khaïc thç seî xuáút hiãûn mäüt læûc goüi
laì læûc ma saït . Læûc âoï caín tråí laûi chênh chuyãøn âäüng cuía váût thãø áúy.
trong mäüt säú træåìng håüp thç læûc ma saït cuîng coï êch. Vê duû : Læûc ma saït duìng trong
caïc cäø phanh, caïc truyãön âäüng dáy âai...
Trong nhiãöu træåìng håüp khaïc thç ma saït ráút coï haûi. Vê duû : Chuyãøn hoïa nàng læåüng
tæì daûng naìy sang daûng khaïc, cå nàng biãún thaình nhiãût nàng... Âãø khàõc phuûc âæåüc
hiãûn tæåüng ma saït [phaíi tiãu täún mäüt pháön nàng læåüng khaï låïn.
Coï nhiãöu daûng ma saït :
-Ma saït træåüt : Khi mäüt váût ràõn chuyãøn âäüng træåüt trãn mäüt váût khaïc. Bãö màût cuía
chuïng tiãúp xuïc våïi nhau thç seî sinh ra læûc ma saït goüi laì læûc ma saït træåüt.
- Ma saït làn : khi mäüt váût hçnh cáöu, hçnh troìn, hçnh truû troìn làn trãn bãö màût cuía mäüt
váût khaïc vaì hai váût tiãúp xuïc våïi nhau tai mäüt âiãøm hoàûc mäüt âæåìng thàóng thç sinh
ra læûc ma saït goüi laì ma saït làn.
Ma saït træåüt thæåìng låïn gáúp 10 - 100 láön ma saït làn (trong træåìng håüp ma saït khä).
Nguyãn nhán cuía ma saït khä :
- Do sæû liãn kãút cå hoüc cuía caïc chäø läöi (vi nháúp nhä ) trãn bãö màût váût ràõn
- Do taïc âäüng tæång häø giæîa caïc phán tæí cuía caïc bãö màût laìm viãûc taûi caïc âiãøm tiãúp
xuïc.
Hiãûn tæåüng ma saït luän keïo theo sæû hao phê cäng suáút nhàòm khàõc phuûc ma saït vaì
laìm toía nhiãût, gáy maìi moìn caïc chi tiãút laìm viãûc. Sæû hao phê cäng suáút , toía nhiãût
vaì maìi moìn laì ba baín âäöng haình khäng råìi nhau vaì khäng chè riãng âäúi våïi ma saït
khä maì laì táút caí cuía caïc daûng ma saït.
Tuìy theo âiãöu kiãûn vaì daûng ma saït maì mäùi mäüt trong säú caïc baín âäöng haình âoï coï
thãø ráút låïn hoàûc chè caím nháûn âæåüc maì thäi.
Trong khi cäú gàõng giaím båït hao phê sæïc âãø khàõc phuûc ma saït, con ngæåìi âaî aïp
duûng nhiãöu biãûn phaïp khaïc nhau. Mäüt thàõng låüi låïn cuía con ngæåìi laì phaït hiãn ràòng
khi caïc bãö màût laìm viãûc âæåüc bäi trån bàòng dáöu thç ma saït giaím xuäúng ráút nhiãöu,
tháûm chê ma saït træåüt åí caïc bãö màût âæåüc bäi trån coï thãø nhoí hån ma saït làn næîa
(trong mäüt säú âiãöu kiãûn nháút âënh).
Khi coï hai bãö màût chuyãøn âäüng lãn nhau âæåüc ngàn caïch båíi mäüt låïp dáöu thç seî
xuáút hiãûn ma saït æåït, tæïc laì ma saït trong baín thán låïp dáöu giæîa caïc phán tæí dáöu.
Læåüng täøn tháút nàng læåüng trong ma saït æåït so våïi ma saït khä thç nhoí hån ráút
nhiãöu.
Ma saït æåït so våïi ma saït khä coï nhiãöu æu âiãøm hån nhæ :
- Âäü maìi moìn caïc chi tiãút giaím âi ráút roî rãût.
- Täøn tháút cäng suáút chäúng ma saït giaím âi.
- Caïc chi tiãút bë noïng êt hån.
- Caïc váût ma saït coï thãø chëu âæåüc taíi troüng låïn hån.
- Náng cao âäü bãön vaì keïo daìi thåìi gian hoaût âäüng cuía caïc chi tiãút laìm viãûc.
Khi thiãút kãú vaì chãú taûo maïy moïc, thç nhæîng nhaì thiãút kãú vaì chãú taûo seî phaíi cäú gàõng
âãø âaût âæåüc mäúi làõp gheïp cuía caïc chi tiãút coü xaït maì khi laìm viãûc chuïng âæåüc ngàn
caïch båíi mäüt låïp dáöu sao cho noï âæåüc ma saït æåït täút nháút.
I.1.2 Så læåüc vãö nguyãn lyï bäi trån.
Trãn thæûc tãú, ngæåìi ta coï thãø sæí duûng caïc váût liãûu bäi trån åí daûng khê, daûng loíng,
daûng næîa ràõn, daûng ràõn.
- Caïc cháút bäi trån daûng khê (khäng khê, cacbonic, heli, caïc khê dáùn xuáút halogen
cuía hydrocacbon vaì mäüt säú khê hæîu cå khaïc ) âæåüc duìng cho caïc maïy moïc coï taíi
troüng nhoí, quay våïi täúc âäü låïn nhæ maïy siãu ly tám, duìng cho maïy moïc hoaût âäüng
åí nhiãût âäü cao nhæ âäüng cå âáøy phaín læûc, tãn læîa, duìng trong ngaình cäng nghiãûp
thæûc pháøm, dãût, hoïa cháút nåi maì táút caí moüi sæû nhiãùm báøn cáön âæåüc loaûi træì.
- Caïc cháút bäi trån daûng loíng âæåüc duìng nhiãöu nháút trong caïc maïy moïc, thiãút bë
chëu taíi troüng låïn nhæ caïc loaûi âäüng cå, tuäúc bin håi næåïc, caïc baïnh ràng quay
nhanh...Trong træåìng håüp bäi trån æåït sæû ngàn caïch caïc bãö màût ma saït âæåüc thæûc
hiãûn bàòng mäüt låïp maìng thuíy âäüng læûc mäùi khi coï âiãöu kiãûn cho pheïp vaì nhæ váûy
âàûc tênh quan troüng nháút cuía cháút bäi trån loíng laì âäü nhåït.
- Caïc cháút bäi trån næîa ràõn.
Caïc cháút bäi trån næîa ràõn, coï thãø åí daûng deío hay daûng huyãön phuì hoàûc nhuî tæång.
Daûng cháút bäi trån deío nhæ caïc cháút beïo gäúc âäüng thæûc váût, caïc cháút beïo âaî xaì
phoìng hoïa, petroleum, caïc saín pháøm täøng håüp ...Caïc loaûi xaì phoìng kim loaûi nhæ
xaì phoìng nhäm, canxi, natri, liti, chç ...Âæåüc duìng nhiãöu trong saín xuáút måî nhåìn
gäúc dáöu moí. Trong saín xuáút caïc maïy näng, lám, maïy moïc xáy dæûng cáön duìng
nhiãöu caïc loaûi måî nhåìn bäi trån daûng deío, caïc cháút bäi trån næîa ràõn nhæ caïc häùn
håüp huyãön phuì, nhuî tæång cuía mäüt säú chãú pháøm phán taïn vi dë thãø trong næåïc âæåüc
duìng nhiãöu trong gia cäng kim loaûi.
- Caïc cháút bäi trån daûng ràõn.
Caïc cháút bäi trån daûng ràõn âæåüc duìng nhiãöu trong caïc âiãöu kiãûn âàûc biãût nhæ âiãöu
kiãûn bãn ngoaìi khê quyãøn traïi âáút, sáu dæåïi loìng næåïc, trong pin nguyãn tæí hoàûc åí
nhiãût âäü cao. Caïc cháút bäi trån ràõn thæåìng laì caïc kim loaûi mãöm nhæ chç, thiãúc,
âäöng ...åí daûng táúm laï ráút moíng, caïc håüp cháút muäúi kim loüa hoàûc muäúi phæïc nhæ
caïc sulfua, clorua, phosphat, iodua ...
Trong säú caïc daûng váût liãûu bäi trån chiãúm âa pháön laì daûng loíng vaì kãú âãún laì daûng
deío. Do âoï åí âáy ta chè quan tám xeït âãún nguyãn lyï bäi trån âäúi våïi cháút loíng.
Cháút loíng âãø bäi trån goüi laì dáöu nhåìn hay dáöu bäi trån.
Yãu cáöu træåïc hãút laì dáöu nhåìn phaíi coï khaí nàng chaíy loang trãn bãö màût kim loaûi.
Tênh cháút phæïc taûp naìy thæåìng goüi våïi nhiãöu tãn nhæ : Tênh bäi trån, khaí nàng bäi
trån, tênh baïm dênh... Vaì ngaìy nay thç chuïng ta quen sæí duûng noï våïi khaïi niãûm laì
tênh cháút bäi trån.
Dáöu nhåìn coï tênh cháút bäi trån thç dãù chaíy loang trãn bãö màût kim loaûi, âi vaìo
nhæîng khe håí nhoí vaì baïm chàõc lãn bãö màût. Ngæåüc laûi, nãúu noï khäng coï tênh cháút
âoï thç khäng coï khaí nàng chaíy loang trãn bãö màût lim loaûi vaì khäng thãø chaíy âæåüc
vaìo caïc khe nhoí. Læûc liãn kãút giæîa caïc phán tæí våïi nhau cuîng laì tênh cháút cáön thiãút
cuía dáöu nhåìn duìng laìm cháút bäi trån.
Læûc liãn kãút giæîa caïc phán tæí cuía dáöu nhåìn caìng låïn thç læûc ma saït giæîa caïc phán tæí
chuyãøn âäüng cuía dáöu nhåìn caìcng låïn.Læûc ma saït trong cuía dáöu bäi trån, tæïc laì læûc
ma saït sinh ra giæîa caïc phán tæí chuyãøn âäüng cuía dáöu bäi trån goüi laì âäü nhåït.
N.P.Petrop âaî hçnh thaình nãn män khoa hoüc nghiãn cæïu chuyãøn âäüng cuía dáöu bäi
trån goüi laì thuyãút bäi trån thuíy âäüng hoüc.
AÏp duûng lyï thuyãút bäi trån thuíy âäüng hoüc vaìo thiãút kãú, chãú taûo vaì sæí duûng maïy
moïc ngæåìi ta âaî khàóng âënh âæåüc caïc yãúu täú cå baín sau :
-Säú læåüng ma saït cuía caïc chi tiãút laìm viãûc phuû thuäüc vaìo âiãöu kiãûn laìm viãûc chuí
yãúu cuía chuïng.
- bãö daìy cuía låïp phim dáöu âãø âaím baío bäi trån.
- Taïc duûng laìm maït cuía dáöu nhåìn.
- Dáöu coï âäü nhåït phuì håüp våïi tæìng âiãöu kiãûn laìm viãûc.
Âãø thæûc hiãûn bäi trån äø âåî våïi læåüng hao phê cäng suáút do ma saït nhoí nháút cáön phaíi
tênh âãún haìng loaût yãúu täú : Âäü nhåït cuía dáöu, taíi troüng trãn äø âåî, täúc âäü chuyãøn
âäüng cuía caïc chi tiãúaìm viãûc, diãûn têch caïc bãö màût laìm viãûc, khe håí giæîa caïc chi tiãút
laìm viãûc, tçnh traûng nhiãût âäü cuía äø âåî ...
Ngaìy nay, coï nhiãöu phæång phaïp tênh toaïn bäi trån loíng cho caïc chi tiãút ma saït,
nhæng âãöu dæûa trãn cå såí nhæîng nguyãn lyï bäi trån thuíy âäüng do Petrop âæa ra.
Trong thæûc tãú, nãúu khäng âãö cáûp âãún caïc tênh toaïn chuïng ta cuîng coï thãø æï