Đồ án Nghiên cứu, đánh giá và dự báo hiện trạng ngập úng tại quận Bình Thạnh - Thành phố Hồ Chí Minh

Mới vào đầu mùa mưa, chỉ sau một trận mưa mà đường phố Thành phố Hồ Chí Minh đã có diện mạo mới: những con đường, những khu phố, dãy nhà ngập trong nước (không chỉ là nước mưa mà còn là nước từ đường cống, kênh rạch, các khu vực bị trũng nước tù đọng không thoát được, ). Từ lâu nay, người dân Thành phố Hồ Chí Minh đã quen với cảnh lội nước “bì bõm” sau những trận mưa, kéo theo đó là các vấn đề kẹt xe, vệ sinh môi trường, Mặc dù đã được sự quan tâm và nói đến nhiều của các cơ quan quản lý, nhà lãnh đạo, báo chí, truyền thông nhưng vấn đề ngập lụt của thành phố vẫn là bài ca muôn thuở chưa có hồi kết. Mỗi mùa mưa về, người ta lại nghe “nhiều hơn” điệp khúc: “Mưa- ngập - kẹt xe” hay “Đường ngập, nâng đường-nhà ngập, nâng nhà”, để rồi nhìn lại ngập, nng nh, mi trong vòng luẩn quẩn. Vì sao vậy? Có lẽ câu trả lời đã có trong mỗi chúng ta, “ngập” chỉ đơn giản là do nước thoát không kịp thì gây ra ngập. Tuy nhiên, đằng sau đó còn rất nhiều nguyên nhân khác nào là ngập do triều cường theo chu kỳ trong thời gian không có mưa, hay do điều kiện mặt đất bị bê tông hoá cao, nước không thấm được xuống tầng đất sâu và tầng nước ngầm, vừa gây ngập tầng đất mặt vừa lại làm mất lượng nước bổ sung hàng năm cho nước ngầm, làm mực nước ngầm mỗi ngày một tụt sâu hơn và còn nhiều các nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nữa. Hơn nữa, do trải qua nhiều thời kỳ xây dựng khác nhau, nhất là trong chiến tranh, trong những ngày đầu xây dựng đất nước, các công trình thường không đồng bộ, cái này chồng chéo cái kia, kinh tế kỹ thuật lạc hậu yếu kém. Hầu hết cống thoát nước trong các đô thị của Thành phố Hồ Chí Minh là kênh hở, đậy nắp đan. Nhìn chung hệ thống cống có kích thước bé, độ dốc nhỏ, cấu tạo chưa hợp lý, thiết kế xây dựng có nơi sai nguyên tắc kỹ thuật, hầu hết đều xuống cấp, có nơi xuống cấp trầm trọng. Vì hệ thống thoát nứơc không đáp ứng kịp thời, lượng mưa ngày càng tăng, hiện tượng người dân xả rác, lấp đất lấn các kênh, mương thoát nước nhưng không được quan tâm cải tạo đầu tư. Do đó vấn đề không thể khắc phục được tình trạng ngập nước và ngập úng ngay trong lòng Thành phố Hồ Chí Minh và đặc biệt là quận Bình Thạnh. Trên địa bàn quận còn nhiều điểm ngập úng trên khắp các mặt đường, tràn vào nhà dân gây thiệt hại về kinh tế, xã hội. Cho nên việc đánh giá hiện trạng ngập úng ở quận Bình Thạnh là cần thiết nhằm nắm bắt được hiện trạng ngập úng trên địa bàn và có biện pháp cải thiện chất lượng môi trường sống kịp thời. Khả năng đánh giá ngập lụt đô thị nếu chỉ dùng phương pháp khảo sát đo đạc thì sẽ rất tốn kém về kinh tế và không đánh giá tổng quát được về hiện trạng ngập đô thị, mặt khác không thể nào dự báo được khả năng tiêu thoát nước của hệ thống cống hiện hữu đối với một trận mưa lớn có thể xảy ra trong tương lai. Đây là một khó khăn lớn đối với việc cải tạo hệ thống thoát nước đô thị. Để giải quyết vấn đề này thì việc ứng dụng mô hình tính toán lượng nước thoát đô thị là một giải pháp thích hợp và hiệu quả. Việc tính toán này sẽ cho chúng ta một kết quả tương đối, có thể chấp nhận được và là cơ sở cho những phân tích về sau. Do đó ứng dụng phần mềm mô hình hoá SWMM là công cụ để so sánh hiệu quả các phương án giảm ngập.