Đồ án Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận bình thạnh và hậu quả môi trường

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP NGHIÊN CỨU VẤN NẠN KẸT XE Ở QUẬN BÌNH THẠNH VÀ HẬU QUẢ MÔI TRƯỜNG Chuyên ngành: MÔI TRƯỜNG Giáo viên hướng dẫn : PGS.TS Hoàng Hưng Sinh viên thực hiện: Đỗ Minh Tiến MSSV: 09B1080072 Lớp:09HMT2 TP. Hồ Chí Minh, 2011 LÔØI CAÛM ÔN Sau khoảng thời gian được học tập tại Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghệ TP.HCM, tới nay em đã hoàn thành được Đồ án tốt nghiệp: “Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận Bình Thạnh và hậu quả môi trường”, để có được kết quả này em xin chân thành cảm ơn: - Quý nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi để em có điều kiện học tập và nghiên cứu. - Quý thầy cô Khoa Môi trường và Công nghệ sinh học đã tận tình hướng dẫn và giảng dạy cho em những kiến thức bổ ích trong thời gian vừa qua. - Ba mẹ và gia đình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để em được học tập và làm việc. - Và đặc biệt, đồ án này không thể hoàn thành nếu thiếu sự hướng dẫn tận tình của PGS.TS Hoàng Hưng, Thầy đã giành rất nhiều thời gian và công sức để hướng dẫn em hoàn thành đồ án. Do kiến thức của em còn hạn chế nên đồ án không tránh khỏi những sai lầm, thiếu xót. Kính mong nhận được sự thông cảm và đóng góp ý kiến của mọi người. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn Sinh viên thực hiện Đỗ Minh Tiến LÔØI CAM ÑOAN Sau khoảng thời gian được học tập tại Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghệ TP.HCM, tới nay em đã hoàn thành được Đồ án tốt nghiệp: “Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận Bình Thạnh và hậu quả môi trường” Em xin cam đoan: - Kết quả của đồ án này là kết quả làm việc của bản thân dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Hoàng Hưng. - Các số liệu trong đồ án là số liệu thực tế và có dẫn chứng. - Những nội dung, số liệu sao chép và thu thập được từ các tài liệu khác đều có dẫn chứng. Em xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Tp.HCM, ngày …….. tháng 03 năm 2011 Đỗ Minh Tiến BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM NHIỆM VỤ ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Họ và tên: Đỗ Minh Tiến MSSV: 09B1080072 Ngành: Kỹ thuật môi trường Lớp: 09HMT2 1. Đồ án tốt nghiệp: Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận Bình Thạnh và hậu quả môi trường. 2. Nhiệm vụ: - Tổng quan - Tìm hiểu các vấn đề môi trường do kẹt xe gây ra. Hiện trạng ô nhiễm không khí và tiếng ồn tại quận Bình Thạnh TP.HCM. - Thống kê và đánh giá nồng độ bụi tại các nút giao thông tại quận Bình Thạnh TP.HCM (bao gồm: Vòng xoay Hàng Xanh, ngã tư Đinh Tiên Hoàng – Điện biên Phủ). - Đề xuất một số biện pháp khống chế và giảm thiểu ô nhiễm không khi và tiếng ồn tại quận Bình Thạnh TP.HCM 3. Ngày giao đồ án tốt nghiệp: 11/11/2010. 4. Ngày hoàn thành: 08/03/2011. 5. Họ và tên GVHD: PGS.TS Hoàng Hưng. Nội dung và yêu cầu đồ án tốt nghiệp đã được thông qua bộ môn Ngày……..tháng………năm 2011 CHỦ NHIỆM BỘ MÔN GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN (ký và ghi rõ họ tên) (ký và ghi rõ họ tên) PHẦN DÀNH CHO KHOA, BỘ MÔN Người duyệt (chấm hồ sơ): .............................................................................................. Đơn vị: ............................................................................................................................ Ngày bảo vệ: ................................................................................................................... Điểm tổng kết: ................................................................................................................. Nơi lưu trữ đồ án tốt nghiệp: ........................................................................................... NHẬN XÉT GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. Tp.HCM, ngày ….tháng…..năm 2011 NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. .. ............................................................................................. Tp.HCM, ngày ….tháng…..năm 2011 ii DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 1.1. Các nguồn phát thải chất ô nhiễm từ phương tiện giao thông đường bộ…… 17 Bảng 1.2: Mức cường độ âm (dB) của một số tiếng ồn thường thấy……………………. 19 Bảng 1.3. Mức ồn một số phương tiện giao thông ........................................................ 20 Bảng 1.4: Mức tiếng ồn của các dụng cụ (dB) .............................................................. 21 Bảng 1.5. Mức độ ồn của một số công nghệ sản xuất Công nghiệp……………………. 22 Bảng 1.6. Mức ồn trong sinh hoạt của con người…………………….…………………. 22 Baûng 2.1: Nhieät ñoä trung bình thaùng vaø naêm………………………………………………………………………………..31 Baûng 2.2: Phaân boá löôïng möa vaø ngaøy möa trong naêm………………………………………………………………31 Baûng 2.3: Ñoä aåm trung bình qua caùc thaùng……………………………………………………………………………………..32 Baûng 2.4: Löôïng nöôùc boác hôi……………………………………………………………………………………………… ………………32 Baûng 2.5: Phaân boá taàn suaát gioù theo höôùng thònh haønh (%)……………………………………………………..33 iii Baûng 2.6: Thuûy vaên……………………………………………………………………………………………… ……………………………………34 Baûng 2.7: Giaù trò saûn xuaát CN – TTCN trong nhöõng naêm gaàn ñaây…………………………………………35 Baûng 2.8: Doanh soá thöông maïi vaø dòch vuï trong caùc naêm gaàn ñaây………………………………………35 Baûng 2.9: Dieän tích vaø saûn löôïng noâng nghieäp naêm 2005…………………………………………………………36 Baûng 2.10: Saûn löôïng ngaønh chaên nuoâi trong naêm 2005……………………………………………………………36 Bảng 3.1: Các tiêu chuẩn…………………………………………………………………...49 Bảng 4.1: Kết quả đo bụi tại nút giao thông vòng xoay Hàng Xanh……………………….52 Bảng 4.2: Diễn biến tiếng ồn tại 6 trạm quan trắc không khí bán tự động……………….55 Bảng 5.1: Thành phần độc hại trong khí xả………………………………………………..65 Bảng 5.2: Hệ số phát thải các chất ô nhiễm từ các phương tiện giao thông đô thị……….66 Bảng 5.3: Tác hại của tiếng ồn cao đối với sức khoẻ của con người………………………74 Bảng 5.4: Giới hạn tối đa cho phép của khí thải phương tiện ……………………………..78 Bảng 5.5: Hiệu quả lọc bụi của cây xanh………………………………………………...…80 iv DANH MỤC HÌNH Trang Hình 1- 1. Kẹt xe do xe bus và sự tập trung vào TP.HCM làm việc .......................................... 5 Hình 1-2. Ý thức giao thông của người lưu thông và người điều khiển giao thông ................... 6 Hình 1-3. Các điểm thường kẹt xe ở TP.HCM ....................................................................... 8 Hình 2-1. Bản đồ quận Bình Thạnh ........................................................................................ 28 Hình 2-2. Kẹt xe tại Quận Bình Thạnh .................................................................................. 42 Hình 3-1. Phương pháp đo bụi trực tiếp………………………………………………………..43 Hình 3-2. Cân điện tử và thiết bị đo lưu lượng…………………………………………………44 Hình 3-3. Thiết bị thu mẫu khí DESAGA……………………………...……………………….44 Hình 3-4: Bản đồ vị trí các trạm Quan trắc chất lượng không khí………………………47 Hình 5-1. Mô hình dự kiến cầu vượt nút giao Hàng Xanh ……………………………………76 Hình 5-2. Giáo dục ý thức tôn trọng luật Giao thông…………………………………………...77 Hình 5-3. Lực lượng tình nguyện viên tuyên truyền Giao Thông………………………………78 MỤC LỤC Trang Lời mở đầu ................................................................................... 01 1. Đặt vấn đề ................................................................................ 01 2. Mục tiêu đề tài .......................................................................... 02 3. Nội dung đề tài………………………………………………. 02 4. Giới hạn của đề tài…………………………………………… 02 5. Phương pháp nghiên cứu……………………………………… 03 Chương 1: Tổng Quan Các Vấn Đề Môi Trường Liên Quan Đến Kẹt Xe 1.1 Tổng quan về kẹt xe………………………………………………. 04 1.1.1 Kẹt xe là gì? ………………………………………………. 04 1.1.2 Nguyên nhân gây kẹt xe…………………………………… 04 1.1.3 Các khu vực thường kẹt xe ở TP HCM……………………… 07 1.2 Tổng quan về ô nhiễm không khí………………………………… 08 1.2.1 Ô nhiễm không khí (ÔNKK) là gì? ………………………… 08 1.2.2 Phân loại nguồn ô nhiễm không khí………………………… 09 1.2.3 Hiện trạng ô nhiễm không khí ở một số đô thị tại Việt Nam 10 1.2.3.1 Thực trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội…………………… 11 1.2.3.2 Thực trạng ô nhiễm không khí ở TP HCM………………… 14 1.3 Tổng quan về ô nhiễm tiếng ồn…………………………………... 18 1.3.1 Khái niệm cơ bản về âm thanh và tiếng ồn………………… 18 1.3.2 Các nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn…………………………… 20 1.3.2.1 Tiếng ồn giao thông………………………………………. 20 1.3.2.2 Tiếng ồn từ các công trình giao thông…………………… 21 1.3.2.3 Tiếng ồn công nghiệp và sản xuất……………………….. 21 1.3.2.4 Tiếng ồn trong sinh hoạt………………………………… 22 1.3.3 Hiện trạng ô nhiễm tiếng ồn do giao thông ở Việt Nam……. 23 1.3.3.4. Hiện trạng ô nhiễm tiếng ồn giao thông ở một số ………… 24 thành phố lớn 1.3.4.1. Hiện trạng ô nhiễm tiếng ồn ở Hà Nội…………………. 24 1.3.4..2 Hiện trạng ô nhiễm tiếng ồn ở TP HCM………………… 25 Chương 2: Tổng Quan Về Quận Bình Thạnh Và Các Vấn Đề Về Giao Thông 2.1 Đặc điểm chung về quận Bình Thạnh……………………………… 27 2.1.1 Vị trí địa lí…………………………………………………. 27 2.1.2 Địa hình và địa chất……………………………………….. 29 2.1.2.1 Địa hình…………………………………………………. 29 2.1.2.2 Địa chất…………………………………………………. 29 2.1.3 Khí hậu thủy văn …………………………………………. 30 2.1.4 Điều kiện kinh tế xã hội…………………………………… 34 2.1.4.1 Điều kiện kinh tế ……………………………………….. 34 2.1.4.2 Điều kiện xã hội………………………………………… 37 2.2 Hiện trạng giao thông…………………………………………… 38 2.2.1.Hiện trạng giao thông TP HCM…………………………… 38 2.2.2 Hiện trạng giao thông quận Bình Thạnh …………………. 41 Chương 3: Một Số Phương Pháp Đo Đạc Chất Lượng Không Khí 3.1. Một số phương pháp đo …………………………………………. 43 3.1.1 Phương pháp đo nồng độ bụi………………………………… 43 3.1.2 Phương pháp đo nồng độ SO2……………………………… 44 3.1.3 Phương pháp đo nồng độ NO2…………………………… 44 3.2 Thu thập số liệu diễn biến chất lượng không khí ven đường và … 44 kết quả quan trắc 3.2.1 Số liệu về ô nhiễm không khí……………………………… 44 3.2.1.1.Hệ thống quan trắc không khí tự động……………….. 45 3.2.1.2. Hệ thống quan trắc Benzene – Toluene – Xylen……… 45 3.2.1.3.Hệ thống quan trắc bán tự động………………………. 46 3.2.2 Khảo sát chất lượng không khí tại quận Bình Thạnh………... 47 3.2.3 Lấy mẫu phân tích…………………………………………. 48 3.3 Những cơ sở để áp dụng biện pháp………………………………. 48 Chương 4: Kết Quả Đo Đạc Và Nhận Xét 4.1 Hiện trạng ô nhiễm không khí từ các phương tiện ………………… 50 giao thông tại TP HCM 4.2 Hiện trạng ô nhiễm không khí tại quận Bình Thạnh………………. 52 4.2.1 Hiện trạng chung…………………………………………… 52 4.2.1.1 Đo bụi…………………………………………………….. 52 4.2.1.2 Tiếng ồn…………………………………………………… 54 4.2.1.3 Kết quả đo đạc các chỉ tiêu không khí ven đường tại ngã tư …. 55 Hàng Xanh so với các ngã tư khác a. Khí SO2……………………………………………… 55 b. Khí NO2 …………………………………………….. 56 c. Khí CO………………………………………………. 57 4.2.1.4 Nhận xét chung về tình hình ô nhiễm không khí…………….. 58 tại quận Bình Thạnh 4.2.1.5 Nhận xét chung về tình hình ô nhiễm tiếng ồn ………………. 59 tại quận Bình Thạnh Chương 5: Hậu quả môi trường của kẹt xe và đề xuất một số Biện pháp giảm thiểu 5.1 Hậu quả môi trường của vấn nạn kẹt xe…………………………… 61 5.1.1 Hậu quả ô nhiễm không khí………………………………… 61 5.1.1.1 Các chất ô nhiễm chính phát thải từ các phương tiện……….. 61 cơ giới và tác hại 5.1.1.2 Ảnh hưởng của hoạt động giao thông TP HCM tới ………… 65 ô nhiễm không khí 5.1.1.3 Hậu quả của ô nhiễm không khí…………………………… 68 a. Ảnh hưởng tới sức khỏe con người…………………… 68 b. Gây thiệt hại kinh tế…………………………………. 69 c. Ảnh hưởng tới biến đổi khí hậu……………………… 70 5.1.2 Hậu quả ô nhiễm tiếng ồn…………………………………… 70 5.1.2.1 Tạo sự căng thẳng………………………………………… 71 5.1.2.2 Ảnh hưởng tới tai………………………………………… 71 5.1.2.3 Rối loạn giấc ngủ………………………………………… 72 5.1.2.4 Với bệnh tim mạch……………………………………… 73 5.1.2.5 Với sự học hỏi ở trẻ em…………………………………… 73 5.1.2.6 Với sự tiêu hóa…………………………………………… 73 5.1.2.7 Với khả năng làm việc…………………………………… 73 5.1.2.8 Với hành vi của con người………………………………… 73 5.1.2.9 Ảnh hưởng tới trao đổi thông tin…………………………… 74 5.2 Một số biện pháp giảm thiểu kẹt xe……………………………… 74 5.2.1 Biện pháp chính sách phát triển đô thị……………………… 75 5.2.2 Biện pháp phát triển hạ tầng………………………………… 76 5.2.3 Nâng cao ý thức người tham gia giao thông………………… 77 5.3 Một số biện pháp hạn chế ô nhiễm không khí do kẹt xe…………… 78 5.4 Một số biện pháp hạn chế ô nhiễm tiếng ồn do kẹt xe……………… 81 Chương 6: Kết luận - kiến nghị 6.1 Kết luận…………………………………………………………… 82 6.2 Kiến nghị…………………………………………………………. 83 PHỤ LỤC...……………………………………………………………86 Đồ án tốt nghiệp – Khoá 2009 GVHD: PGS.TS Hoàng Hưng Khoa: Môi trường và Công nghệ sinh học SVTH: Đỗ Minh Tiến Tên đề tài: “Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận Bình Thạnh và hậu quả môi trường” 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Phát triển xã hội luôn đi kèm với nhu cầu việc làm ngày càng gia tăng, kéo theo đó là sự tập trung và gia tăng dân số tại các Thành phố lớn . Từ đó, nhu cầu sinh hoạt, đi lại của con người cũng ngày càng đòi hỏi cao hơn. Cùng với sự phát triển đó, các phương tiện phục vụ cho nhu cầu đi lại của con người cũng phát triển và kéo dẫn đến một hệ quả tất yếu của việc tập trung quá đông dân và phương tiện giao thông tại một khu vực và gây nên kẹt xe. Kẹt xe không biết tự lúc nào đã trở thành một “thực tế hiển nhiên” của người dân Thành Phố Hồ Chí Minh (TP HCM), kẹt xe phổ biến tới nổi khi chúng ta vào www.Google.com để Search từ khoá này trong vòng 0,11 giây đã có tới khoảng 8.710.000 kết quả. Kẹt xe không phân biệt lớn hay nhỏ , trai hay gái và đã trở thành một bài toán mà muốn giải được phải cần có sự phối hợp đồng bộ của nhiều cơ quan ,đơn vị và hơn hết là “văn hoá giao thông” của mỗi người dân. Nhắc tới kẹt xe, chúng ta thường nghỉ tới hậu quả kinh tế của vấn nạn này, không khó để thống kê những con số thiệt hại do kẹt xe gây ra đối với nền kinh tế. Thế nhưng bên cạnh đó, kẹt xe còn gây ra hậu quả nghiêm trọng về môi trường và về sức khoẻ con người nhưng chưa được sự quan tâm đúng mức của cộng đồng. Trong những năm gần đây số lượng người vào bệnh viện với các chứng bệnh về đường hô hấp do ô nhiễm không khí ngày càng tăng lên. Tuy đã có nhiều biện pháp được đề xuất nhằm ngăn ngừa ô nhiễm không khí tại các thành phố, đô thị nhưng cho đến nay tình trạng ô nhiễm vẫn tiếp tục tiếp diễn và ngày càng nghiêm trọng hơn, khó khắc phục hơn. Đặc biệt tại các nút giao thông chính trong thành phố, nơi tập trung số lượng lớn xe vào giờ cao điểm, gây ách tắc giao thông, ô nhiễm không khí và tiếng ồn, làm ảnh hưởng đến những người tham gia giao thông và người dân trong khu vực. Đồ án tốt nghiệp – Khoá 2009 GVHD: PGS.TS Hoàng Hưng Khoa: Môi trường và Công nghệ sinh học SVTH: Đỗ Minh Tiến Tên đề tài: “Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận Bình Thạnh và hậu quả môi trường” 2 Chính vì thế đề tài “Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận Bình Thạnh và hậu quả môi trường” này được thực hiện nhằm cung cấp cho mọi người nhận thức tổng quan, đầy đủ hơn về vấn nạn kẹt xe, góp phần giúp nhà quản lý thành phố có được những quyết định đúng đắn và hợp lý trong công tác quản lý đô thị của mình nhằm xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh ngày càng giàu đẹp, văn minh và trong lành. 2. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI Đề tài tạo điều kiện cho người đọc nắm được hiện trạng giao thông và ô nhiễm không khí tại quận Bình Thạnh TP.HCM và qua đó đề ra một số biện pháp khắc phục và khống chế tình trạng ô nhiễm không khí trong địa bàn này. 3. NỘI DUNG ĐỀ TÀI  Tìm hiểu các vấn đề môi trường do kẹt xe gây ra. Hiện trạng ô nhiễm không khí và tiếng ồn tại quận Bình Thạnh TP.HCM.  Thống kê và đánh giá nồng độ bụi tại các nút giao thông tại quận Bình Thạnh TP.HCM (bao gồm: Vòng xoay Hàng Xanh, ngã tư Đinh Tiên Hoàng – Điện biên Phủ).  Đề xuất một số biện pháp khống chế và giảm thiểu ô nhiễm không khi và tiếng ồn tại quận Bình Thạnh TP.HCM 4. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI  Giới hạn về nội dung Các vấn đề môi trường liên quan đến vấn nạn kẹt xe và ảnh hưởng của nó đối với con người. Thu thập số liệu và khảo sát nồng độ các chất khí gây ô nhiễm. Đề xuất những biện pháp khống chế và khắc phục ô nhiễm.  Giới hạn về không gian Đồ án tốt nghiệp – Khoá 2009 GVHD: PGS.TS Hoàng Hưng Khoa: Môi trường và Công nghệ sinh học SVTH: Đỗ Minh Tiến Tên đề tài: “Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận Bình Thạnh và hậu quả môi trường” 3 Các vấn đề môi trường liên quan đến hoạt động giao thông và ảnh hưởng của nó đối với con người sống và sinh hoạt tại quận Bình Thạnh TP.HCM.  Giới hạn về thời gian Ngày giao đồ án: 11/11/2010 Ngày nộp đồ án: 08/03/2011 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phương pháp tổng hợp thông tin: tổng hợp các thông tin nghiên cứu có liên quan đến đề tài, các tài liệu nghiên cứu trước nay và thời gian gần nhất. - Phương pháp nghiên cứu kế thừa: nghiên cứu những kiến thức trong các tài liệu liên quan và kế thừa những kiến thức đó. - Phương pháp khảo sát thực địa: tham quan khảo sát hiện trường thực tế, để thu được những nguyên nhân gây kẹt xe, hậu quả môi trường và những hình ảnh về kẹt xe trên địa bàn quận Bình Thạnh. - Phương pháp tham khảo ý kiến chuyên gia: nhờ sự góp ý của các chuyên gia về những vấn đề liên quan đến đề tài, để xác định hướng đi đúng cho đề tài. - Thu thập thông tin từ mạng internet, với nhiều website khác. Đồ án tốt nghiệp – Khoá 2009 GVHD: PGS.TS Hoàng Hưng Khoa: Môi trường và Công nghệ sinh học SVTH: Đỗ Minh Tiến Tên đề tài: “Nghiên cứu vấn nạn kẹt xe ở quận Bình Thạnh và hậu quả môi trường” 4 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG LIÊN QUAN ĐẾN KẸT XE 1.1 TỔNG Q