Đồ án Phân tích và thiết kế hệ thống thông tin cho một trung tâm tin học

Trang 0 TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI VIỆN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG --------------- BÁO CÁO BÀI TẬP LỚN PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG ĐỀ 4: XÂY DỰNG HỆ THỐNG THÔNG TIN CHO MỘT TRUNG TÂM TIN HỌC Giảng viên hướng dẫn: Vũ Tuyết Trinh Nhóm sinh viên thực hiện: Nhóm 18 Vũ Thị Uyên 20073418 HTTT-K52 Trần Thị Kiều Oanh 20072192 KTMT-K52 Trương Tứ Hải 20071033 TTM-K52 Trần Trung Hiếu 20071130 TTM-K52 Nguyễn Tiến Hoàng 20071247 TTM-K52 Hà Nội, 5/2010 Trang 1 MÔ TẢ BÀI TOÁN Một trung tâm tin học cần xây dựng hệ thống thông tin cho mình. Hệ thống này được mô tả như sau: Mỗi đầu học kỳ, phòng đào tạo (PĐT) lập danh sách các môn học cần mở trong học kỳ này và số lớp cần mở cho mỗi môn học rồi chuyển danh sách đó sang cho ban giảng huấn (BGH). BGH liên hệ với các giảng viên làm trong trung tâm để phân công giảng dạy cho các môn học này. Để thuận tiện cho việc phân công giảng dạy, hệ thống lưu lại thông tin vể khả năng giảng dạy các môn học của giảng viên(giảng viên dạy được những môn học gì). Với những môn mà không có giảng viên nào dạy được thì ban giảng huấn phải liên hệ để mời các giảng viên từ bên ngoài về thỉnh giảng. Sau khi phân công đầy đủ các giảng viên dạy các môn học, PĐT bắt đầu xếp thời khóa biểu (lịch học) cho các lớp môn học. Thông tin về lịch học mô tả lớp môn học đó được học ở phòng nào, từ tiết mấy đến tiết mấy, do giảng viên nào dạy. Sau khi xếp xong thời khóa biểu, phòng đào tạo thông báo lịch học cho học viên biết.Học viên sẽ đăng ký học tại phòng đào tạo. Nếu một lớp học nào đó có số lượng học viên đăng ký quá ít sẽ bị hủy. Khi hủy lớp, phòng đào tạo sẽ phải thông báo cho các học viên đã đăng ký biết. Thông tin về phòng học được cập nhật mỗi khi có một sự thay đổi nào đó (thêm phòng mới, hủy phòng, nâng /giảm sức chứa,…) Cuối học kỳ, PĐT xếp lịch thi và thông báo cho học viên và các giảng viên biết. Sau khi thi xong, giảng viên chấm điểm và gửi bảng điểm về cho PĐT. Cuối cùng PĐT sẽ in phiếu điểm để gửi cho học viên. Học viên cũng có thể yêu cầu phòng đào tạo in phiếu điểm bất cứ khi nào. Trang 2 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................. 04 NỘI DUNG ................................................................................. 05 A. PHÂN TÍCH HỆ THỐNG ............................................................................05 I. Ai sẽ sử dụng hệ thống ..................................................................05 II. Yêu cầu của hệ thống ....................................................................05 1. Các yêu cầu chức năng ............................................................05 1.1. Quy trình phải thực hiện ...............................................05 1.2. Các thông tin phải lưu trữ .............................................06 1.3. Các chức năng ..............................................................06 2. Các yêu cầu phi chức năng ......................................................06 2.1. Về vận hành ..................................................................06 2.2. Về hiệu năng .................................................................06 2.3. Về an toàn bảo mật .......................................................06 III. Các ca sử dụng ..............................................................................07 1. Xác định các ca sử dụng ..........................................................07 2. Xác định các bước xử lý ..........................................................07 3. Các thành phần liên quan .........................................................08 4. Các ca sử dụng ........................................................................11 4.1. Lập danh sách môn học lớp học ....................................11 4.2. Phân công giảng dạy .....................................................12 4.3. Lập thời khóa biểu ........................................................13 4.4. Đăng ký học .................................................................14 4.5. Hủy lớp.........................................................................15 4.6. Xếp lịch thi ...................................................................16 4.7. Gửi phiếu điểm .............................................................17 IV. Mô tả hệ thống ..............................................................................18 1. Mô tả hệ thống về dữ liệu ........................................................18 1.1. Các thực thể ..................................................................18 1.2. Các thuộc tính cụ thể của các thực thể ..........................18 1.3. Sơ đồ thực thể liên kết ..................................................19 1.4. Biến đổi các tập thực thể ...............................................19 2. Mô tả hệ thống về chức năng ...................................................20 2.1. Biểu đồ luồng dữ liệu mức khung cảnh .........................21 2.2. Biểu đồ luồng dữ liệu mức đỉnh ....................................22 Trang 3 2.3. Biểu đồ luồng dữ liệu dưới đỉnh mức 1 .........................23 B. THIẾT KẾ HỆ THỐNG ..........................................................................30 I. Thiết kế kiến trúc ..........................................................................30 1. Lựa chọn kiến trúc ...................................................................30 2. Ưu điểm ..................................................................................30 3. Lựa chọn mức truy nhập đối với từng đối tượng sử dụng .........31 II. Thiết kế dữ liệu .............................................................................32 1. Lược đồ quan hệ ......................................................................32 2. Thiết kế lưu trữ cơ sở dữ liệu vật lý .........................................33 III. Thiết kế giao diện .........................................................................36 IV. Thiết kế chương trình ....................................................................41 NHẬN XÉT................................................................................. 45 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 46 Trang 4 LỜI MỞ ĐẦU Ngày nay, công nghệ thông tin đã thâm nhập vào mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội. Việc áp dụng công nghệ thông tin đem lại hiệu quả ta lớn, làm tăng năng suất lao động, giảm chi phí. Một trong những ứng dụng của nó là hệ thống quản lý. Tuy nhiên mỗi tổ chức, doanh nghiệp lại có những đặc điểm khác nhau nên vấn đề mấu chốt là làm sao xây dựng được các hệ thống quản lý phù hợp với đặc thù của từng tổ chức, doanh nghiệp đó. Có như vậy, hệ thống mới phát huy tác dụng. Để làm được điều này thì khâu phân tích và thiết kế phải đặc biệt được chú trọng. Hiểu được vấn đề trên, với đề tài bài tập lớn: “Hệ thống quản lý thông tin của trung tâm tin học”, chúng em cố gắng tập trung nhiều vào khâu phân tích và thiết kế hệ thống thông tin quản lý nhằm xây dựng một hệ thống quản lý tốt, phù hợp và đảm bảo được nhu cầu của trung tâm. Trong quá trình thực hiện đề tài, nhóm em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của cô Vũ Tuyết Trinh – Bộ môn hệ thống thông tin – Trường đại học Bách Khoa Hà Nội và cảm ơn ý kiến đóng góp của các bạn trong giảng đường để bài của chúng em được hoàn thành. Sự nỗ lực của các thành viên trong nhóm cũng là một yếu tố tạo nên kết quả này. Nhóm chúng em mong được sự đánh giá nhận xét của cô để đề tài hoàn thiện hơn. Hà nội, ngày 19/05/2010 Trang 5 NỘI DUNG A. PHÂN TÍCH HỆ THỐNG I. Ai sẽ sử dụng hệ thống  Phòng đào tạo.  Ban giảng huấn.  Các giảng viên.  Học viên của trung tâm. II. Yêu cầu của hệ thống 1. Các yêu cầu chức năng 1.1. Quy trình phải thực hiện  Đầu học kỳ phòng đào tạo lập danh sách các môn học được mở trong kỳ và danh sách các lớp học. Hệ thống sẽ lưu lại dữ liệu về danh sách môn học và lớp học.  Ban giảng huấn dựa vào các thông tin về môn học, lớp học và năng lực giảng dạy của giáo viên sẽ liên hệ với giảng viên trong trung tâm để phân công giảng dạy. Nếu có môn mà không có giảng viên trong trung tâm giảng dạy thì BGH sẽ liên hệ với giảng viên ở bên ngoài để về thỉnh giảng. Hệ thống sẽ lưu lại thông tin giảng dạy của giảng viên và danh sách các giảng viên dạy các lớp.  PĐT xếp thời khóa biểu cho các lớp học và thông báo với học viên. Hệ thống lưu lại lịch học các lớp.  Học viên đăng ký học. Hệ thống xử lý thông tin nhận được và lưu trữ chúng.  PĐT tùy vào số lượng đăng ký của mỗi lớp có thể hủy những lớp ít đăng ký và thông báo với học viên. Hệ thống lưu lại danh sách cuối cùng về các lớp học.  Cuối kỳ PĐT xếp lịch thi và thông báo với học viên và các giảng viên. Hệ thống lưu trữ lịch thi và thực hiện gửi thông báo đế các học viên.  Giáo viên chấm điển và gửi bảng điểm về phòng đào tạo. Hệ thống lưu lại bảng điểm và xử lý phân loại.  PĐT in phiếu điểm và gửi tới sinh viên (học viên có thể yêu cầu PĐT gửi phiếu điểm). Hệ thống tự động gửi thông báo. Trang 6 1.2. Các thông tin phải lưu trữ  Thông tin về môn học: tên môn học, mã môn học.  Thông tin về giảng viên: tên giảng viên, mã giảng viên, trình độ, khả năng dạy các môn học, số điện thoại liên hệ, địa chỉ, có phải là giảng viên thỉnh giảng hay không.  Thông tin về phòng học: tên phòng, tình trạng : đang/không sử dụng, sức chứa (tối thiểu, tối đa, cho phép).  Thông tin học viên:mã học viên, họ tên, ngày sinh, địa chỉ.  Thông tin lớp môn học: mã lớp, thời gian học, số lượng học viên trong lớp. 1.3. Các chức năng  Chức năng lưu trữ thông tin.  Chức năng sắp xếp phân công giảng dạy.  Chức năng lập thời khóa biểu, hiển thị lịch học.  Chức năng nhận bảng điểm từ giảng viên.  Chức năng cập nhật thông tin đăng ký từ sinh viên.  Chức năng hủy lớp đồng thời thông báo cho học viên.  Chức năng thông báo lịch thi, lịch học, gửi phiếu điểm tới sinh viên. 2. Các yêu cầu phi chức năng 2.1. Về vận hành  Cần có một nhóm phụ trách riêng về tính ổn định của hệ thống.  Nếu quá trình cập nhật thông tin có sai sót, cần có cơ chế dễ dàng chỉnh sửa. Tránh mất công sức trong chỉnh sửa.  Sử dụng phần mềm tự động sắp xếp thời khóa biểu, phân công giảng dạy. 2.2. Về hiệu năng  Hệ thống có khả năng phục vụ nhiều người tại cùng một thời điểm. Bao gồm : sinh viên, giảng viên, nhân viên phòng đào tạo, ban giảng huấn.  Thiết kế hệ thống nhằm tiết kiệm chi phí tối đa. 2.3. Về an toàn, bảo mật  Sinh viên, giảng viên, ban giảng huấn có quyền xem các thông tin trong phạm vi cho phép.  Chỉ có phòng đào tạo mới có quyền xem, sửa thông tin trong toàn bộ hệ thống.  Tiến hành backup dữ liệu định kỳ.  Kiểm soát bằng cách ghi lại nhật kí những thay đổi trong hệ thống theo từng ngày. Trang 7 III. Các ca sử dụng 1. Xác định các ca sử dụng  Lập danh sách các môn học lớp học.  Phân công giảng dạy.  Xếp thời khoá biểu + thông báo.  Đăng ký học.  Huỷ lớp.  Xếp lịch thi.  Gửi bảng điểm. 2.Xác định các bước xử lý a. Lập danh sách các môn học Thời gian là đầu học kỳ, PĐT dựa trên năng lực của trung tâm tiến hành lập danh sách các môn học kỳ này và số lớp cần mở cho mỗi môn. Hệ thống lưu lại thông tin và gửi cho BGH. b. Phân công giảng dạy Hệ thống tìm kiếm thông tin chuyên môn giảng dạy của giảng viên và số lượng giảng viên. Dựa vào các thông tin này hệ thống gửi đến cho mỗi giảng viên một yêu cầu và thông tin về các lớp học người đó có thể giảng dạy. Giảng viên gửi lại cho hệ thống xác nhận những lớp học có thể giảng dạy được và một số yêu cầu về lịch dạy. Hệ thống phân tích thông tin, nếu môn học nào không có giảng viên nào dạy được thì tiến hành liên hệ với trung tâm khác để thuê giảng viên về thỉnh giảng. Hệ thống lưu lại thông tin giảng viên và thông tin về các giảng viên bên ngoài đến thỉnh giảng. c. Xếp thời khoá biểu PĐT sử dụng thông tin lưu trữ về danh sách lớp học, số lượng phòng học sức chứa của mỗi phòng và thông tin giảng viên để xếp thời khoá biểu. Hệ thống lưu lại thông tin về lịch học bao gồm lớp môn học, phòng học, giảng viên giảng dạy, thời gian học. Trang 8 Hệ thống đăng tải thông tin lịch học đến các học viên. d. Đăng ký học Học viên đăng ký học thông qua hệ thống. Hệ thống lưu lại thông tin đăng ký của học viên, thêm vào danh sách các lớp tên học viên, nếu lớp nào đã đầy học sinh thì báo full và ngừng đăng ký đối với lớp đó. Sau thời gian dành cho học viên đăng ký, hệ thống thống kê lại các thông tin về lớp học. e. Huỷ lớp Dựa vào thông tin các lớp học được học viên đăng ký, hệ thống tiến hành huỷ những lớp có quá ít sinh viên đăng ký. Hệ thống gửi thông tin huỷ lớp đến giảng viên và học viên đăng kí vào lớp đó. Kết thúc hệ thống lưu lại toàn bộ các thông tin về môn học lớp học và danh sách các học viên của các lớp. f. Xếp lịch thi Hệ thống dựa vào thông tin về môn học, lớp học được mở đầu kỳ và số phòng học của trung tâm để xếp lịch thi. Hệ thống thông báo lịch thi. Phân công giáo viên coi thi. g. Gửi phiếu điểm Giáo viên chấm thi sẽ gửi bảng điểm thi của các lớp học vào hệ thống. Hệ thống dựa trên thông tin của học viên sẽ xử lý các thông tin vừa nhận được. Khi hoàn tất hệ thống sẽ gửi bảng điểm đến các học viên. Nếu có học viên gửi yêu cầu đến hệ thống yêu cầu gửi bảng điểm, hệ thống sẽ tìm kiếm bảng điểm của học viên đó và gửi lại cho học viên. 3. Xác định các thành phần liên quan 3.1. Lập danh sách các môn học và lớp môn học Trang 9 Sự kiện kích hoạt: vào đầu kỳ, yêu cầu từ phía trung tâm. Thông tin đầu vào: chương trình học của học viên, khả năng cơ sở vật chất của trung tâm, số lượng nhân viên, học viên của trung tâm. Thông tin xử lý: các môn cần học của sinh viên. Thông tin đầu ra: danh sách các môn học và lớp học của trung tâm trong học kỳ này. Nếu thiếu thông tin, công việc sẽ được hoãn lại trong thời gian ngắn và yêu cầu cung cấp thông tin nhanh chóng. 3.2. Phân công giảng dạy Sự kiện kích hoạt: khi các môn học và lớp học đã được chỉ định. Thông tin đầu vào: năng lực chuyên môn của các giảng viên trong trung tâm, danh sách các môn học và lớp học, số giảng viên. Thông tin xử lý: danh sách giảng dạy trong kỳ của các gíảng viên. Thông tin đầu ra: danh sách các giảng viên giảng dạy mỗi môn học và lớp học, thông tin về các giảng viên trung tâm khác đến thỉnh giảng. Nếu thông tin đầu vào chưa sẵn sàng: không xử lý. 3.3. Xếp thời khoá biểu Sự kiện kích hoạt: khi danh sách các môn học lớp học và danh sách giảng viên mỗi lớp được chấp nhận. Thông tin đầu vào: danh sách môn học, lớp học và giảng viên mỗi lớp. Thông tin xử lý: danh sách môn học, lớp học, giảng viên. Thông tin đầu ra: lịch học cho học kỳ. Nếu các thông tin chưa đủ: không xử lý. 3.4. Đăng ký lịch học Sự kiện kích hoạt: Đã có lịch học. Thông tin đầu vào: lịch học của kỳ, số lượng môn cần học của học viên, thông tin về số lượng tối đa mỗi lớp, thông tin đăng ký của sinh viên. Trang 10 Thông tin xử lý: các thông tin đăng ký của học viên. Thông tin đầu ra: Thời khoá biểu của mỗi học viên. 3.5. Huỷ lớp Sự kiện kích hoạt: khi có một lớp nào đó có số lượng sinh viên qua ít. Thông tin đầu vào: danh sách lớp cần huỷ và các thông tin liên qua đến lớp học đó. Thông tin xử lý: danh sách lớp, danh sách học viên, giảng viên. Thông tin đầu ra: xác nhận từ hệ thống lớp đã được huỷ, thông báo đến sinh viên và giảng viên của lớp đó. Nếu thông tin chưa đủ: không xử lý đối với danh sách lớp, thực hiện sau đối với giảng viên. 3.6. Xếp lịch thi Sự kiện kích hoạt: thời gian học kết thúc. Thông tin đầu vào: danh sách các lớp học môn học và danh sách học viên, giảng viên. Thông tin xử lý: thời gian thi của các môn học. Thông tin đầu ra: lịch thi. Nếu không có thông tin: không xử lý. 3.7. Gửi phiếu điểm Sự kiện kích hoạt: khi các giảng viên gửi bảng điểm đến hệ thống. Thông tin đầu vào: bảng điểm, danh sách học viên. Thông tin xử lý: bảng điểm các lớp. Thông tin đầu ra: bảng điểm cá nhân của mỗi sinh viên. Nếu chưa có thông tin: không xử lý. Trang 11 4. Các ca sử dụng 4.1. Lâp danh sách các môn học Use case name: Lập danh sách các môn học, lớp học ID: 1 Importance level: high Primary actor: Phòng đào tạo Short Description: Ca sử dụng này mục đích là tạo danh sách môn học, lớp học Trigger: Yêu cầu từ trung tâm vào đầu năm học Type: Temporal Major Inputs Description Chương trình học Cơ sở vật chất Số lượng học viên dự kiến Số giảng viên Source Trung tâm Trung tâm Trung tâm Trung tâm Major Inputs Description Danh sách môn học Danh sách lớp học Số lượng học viên dự kiến mỗi lớp Destination PĐT PĐT PĐT Major Steps Performed Information for Steps 1. PĐT tìm kiếm thông tin về chương trình học, số lượng học viên, giảng viên Chương trình học, số lượng học viên, giảng viên 2. PĐT kiểm tra cơ sở vật chất của trung tâm Khả năng cung ứng của trung tâm 3. Lập ra danh sách các môn học được giảng dạy trong học kỳ Danh sách các môn học 4. Lập danh sách lớp học được mở Danh sách lớp học, số lượng học viên mỗi lớp Trang 12 4.2. Phân công giảng dạy Use case name: Phân công giảng dạy ID: 2 Importance level:nomal Primary actor: BGH Short Description: Ban giảng huấn phân công giảng viên giảng dạy các môn học Trigger: Khi có danh sách môn học, lớp học Type: External Major Inputs Description Source Major Outputs Description Destination Danh sách môn học PĐT Danh sách giảng viên của mỗi lớp BGH Thông tin về chuyên môn của giảng viên Hệ thống Thông tin về các giảng viên thỉnh giảng BGH Danh sách lớp học PĐT Số lượng giảng viên Trung tâm Major Steps Performed Information for Steps 1. Ban giảng huấn nhận dữ liệu từ phòng đào tạo Danh sách lớp học môn học 2. Gửi thông báo đến các giảng viên yêu cầu xác định môn học có thể giảng dạy Danh sách dự trù giảng dạy 3. Nhận thông tin từ các giảng viên Môn học và lớp học có thể giảng dạy 4. Phân công giảng dạy Danh sách các giảng viên giảng dạy 5. Liên hệ các trung tâm khác để thuê giảng viên dạy các lớp không có giảng viên đảm nhiệm Thông tin của các giảng viên thỉnh giảng 6. Gửi danh sách sang PĐT Danh sách phân công giảng dạy Trang 13 4.3. Phân công giảng dạy Use case name: Xếp thời khoá biểu ID:3 Importance level:nomal Primary actor: PĐT Short Description: Phòng đào tạo Trigger: Khi đã có danh sách các lớp học và giảng viên giảng dạy Type: External Major Inputs Description Source Major Outputs Description Destination Danh sách các lớp học PĐT Lịch học Học viên Danh sách giảng viên BGH Thời gian giảng dạy Giảng viên Các phòng học và thời gian xử dụng Trung tâm Phòng học Học viên Major Steps Performed Information for Steps 1.Nhận thông tin từ ban giảng huấn Danh sách phân công giảng dạy 2. Tìm kiếm thông tin từ hệ thống Danh sách lớp học, số lưọng học viên mỗi lớp, tình trạng cơ sở vật chất hệ thông 3. Sắp xếp lịch học Lịch học 4. Thông báo lịch học kỳ tới đến học viên và giảng viên Trang 14 4.4. Đăng ký học Use case name: Đăng ký học ID:4 Importance level:nomal Primary actor : Học viên Short Description: Học viên đăng ký học qua hệ thống Trigger: Lịch học đã được PĐT ấn định Type: External Major Inputs Description Source Major Outputs Description Destination Thông tin đăng ký học Học viên Thời khoá biểu riêng Học viên Danh sách lớp học PĐT Số lượng học viên đăng ký mỗi lớp PĐT Số lượng học viên mỗi lớp PĐT Major Steps Performed Information for Steps 1. Nhận thông tin đăng ký từ học viên Thông tin đăng ký 2. Cập nhật thông tin vào hệ thông Số lượng học viên đã đăng ký 3. Ngừng đăng ký đối với các lớp đã đ