Âm thanh là thứ ra đời tồn tại và phát triển từ khi thế giới xuất hiện sự
sống. Con người và cả các loài động vật khác nhau đều cần có ngôn ngữ để
giao tiếp được với nhau sao cho có hiệu quả nhất và một thứ ngôn ngữ giao
tiếp tốt nhất đó là nhứng tín hiệu âm thanh. Âm thanh hàng ngày tồn tại xung
quanh chúng ta với nhiều mức tần số, tác động nên não bộ mỗi con người tạo
cho ta có được cảm giác với thế giới xung quanh. Cuộc sống con người ngày
càng được cải thiện ngoài những nhu cầu sử dụng âm thanh như một thứ ngôn
ngữ người ta còn sử dụng chúng đề giải trí và còn nhiều mục đích sử dụng
khác nữa. Trong cuộc sống hiện đại của chúng ta hiện nay nhu cầu sử dụng
âm nhạc như một công cụ để giải trí đề xua đi những mệt mỏi của cuộc sống
đời thường, sự hiểu biết và cảm thụ âm nhạc ngày càng cao đòi hỏi các các
phòng ca nhạc cần được bố trí âm thanh một cách hợp lý và đem lại cho khan
thính giả sự cảm thu âm nhạc một cách hoàn hảo nhất là vấn đề cần đặt ra đối
với chúng ta hiện nay. Thiết kế, bố cục sao cho vừa gây được thiện cảm cho
người nghe về thẩm mỹ lại vừa đảm bảo tính khoa học và gửi đến được cho
thính giả những âm thanh trung thực nhất.
Qua thời gian thực tập tại Nhà Hát Quân Đội Hà Nội cùng với những
kiến thực đã được giảng dạy tại Trường Sân Khấu Điện Ảnh em xin mạnh dạn
chọn đề tài: “Thiết kế âm thanh cho phòng biều diễn ca nhạc 1500 ghế ngồi”
cho đồ án tốt nghiệp của mình.
88 trang |
Chia sẻ: ngtr9097 | Lượt xem: 2376 | Lượt tải: 4
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đồ án Thiết kế âm thanh cho phòng biều diễn ca nhạc 1500 ghế ngồi, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
1
LỜI NÓI ĐẦU
Âm thanh là thứ ra đời tồn tại và phát triển từ khi thế giới xuất hiện sự
sống. Con người và cả các loài động vật khác nhau đều cần có ngôn ngữ để
giao tiếp được với nhau sao cho có hiệu quả nhất và một thứ ngôn ngữ giao
tiếp tốt nhất đó là nhứng tín hiệu âm thanh. Âm thanh hàng ngày tồn tại xung
quanh chúng ta với nhiều mức tần số, tác động nên não bộ mỗi con người tạo
cho ta có được cảm giác với thế giới xung quanh. Cuộc sống con người ngày
càng được cải thiện ngoài những nhu cầu sử dụng âm thanh như một thứ ngôn
ngữ người ta còn sử dụng chúng đề giải trí và còn nhiều mục đích sử dụng
khác nữa. Trong cuộc sống hiện đại của chúng ta hiện nay nhu cầu sử dụng
âm nhạc như một công cụ để giải trí đề xua đi những mệt mỏi của cuộc sống
đời thường, sự hiểu biết và cảm thụ âm nhạc ngày càng cao đòi hỏi các các
phòng ca nhạc cần được bố trí âm thanh một cách hợp lý và đem lại cho khan
thính giả sự cảm thu âm nhạc một cách hoàn hảo nhất là vấn đề cần đặt ra đối
với chúng ta hiện nay. Thiết kế, bố cục sao cho vừa gây được thiện cảm cho
người nghe về thẩm mỹ lại vừa đảm bảo tính khoa học và gửi đến được cho
thính giả những âm thanh trung thực nhất.
Qua thời gian thực tập tại Nhà Hát Quân Đội Hà Nội cùng với những
kiến thực đã được giảng dạy tại Trường Sân Khấu Điện Ảnh em xin mạnh dạn
chọn đề tài: “Thiết kế âm thanh cho phòng biều diễn ca nhạc 1500 ghế ngồi”
cho đồ án tốt nghiệp của mình.
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
2
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ÂM THANH
1.1 Khái niệm về âm thanh và tham số đặc trưng
1.1.1.Âm thanh và các đặc tính vật lý của âm thanh:
Lấy tay bật vào dây đàn, dây đàn rung lên và phát ra tiếng, tiếng đàn ngân
dài cho đến khi dây đàn hết rung thì âm thanh cũng tắt. Nếu ta gõ trông, mặt
trống rung lên và cũng phát ra tiếng. Lấy tay sờ vào màng một cái loa đang kêu
thì ta cũng có thể cảm thấy màng loa đang dao động.
Do vậy, ta có thể kết luận âm thanh là sự lan truyền các dao động cơ học
trong vật chất, ở khoảng cách gần âm thanh là sóng cầu, ở khoảng cách xa nguồn
âm, âm thanh có thể coi là sóng dọc hay sóng phẳng.
a) b)
Hình 1.1 Sự lan truyền của sóng âm
a) Sóng phẳng; b)Sóng cầu
Tốc độ lan truyền của sóng âm chỉ phụ thuộc vào bản chất và trạng thái của
môi trường truyền âm (trường âm). Âm thanh có thể truyền lan được trong
các chất rắn, lỏng hay khí .. nhưng không truyển lan được trong chân không.
Trong môi trường không khí, tốc độ truyền lan phụ thuộc vào nhiệt
độ và được tính theo công thức:
0TC 328 273 (m/s).
Trong đó T0 là nhiệt độ tuyệt đối của không khí. Nhiệt độ càng cao thì âm
thanh truyền cáng nhanh. Ở nhiệt độ 200C, tốc độ âm thanh tương ứng
C ≈ 340 m/s.
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
3
P
P
P0
P P~
P t
P
Nếu sóng âm là các dao động điều hòa thì trong một chu kì T, sóng
âm sẽ lan truyền được một khoảng chính bằng bước sóng ánh sáng λ.λ=c.T hay c= λ.f (f : tần số sóng âm)Nếu coi dải tần tai người có thể nghe được là từ 20Hz đến 20.000Hz
thì bước sóng tương ứng sẽ là:λmax=340/20=17mλmin=340/20.000=1.7cm
Khi có nguồn âm tác động, áp suất không khí sẽ biến thiên, tăng hoặc
giảm trên đường truyền âm so với áp suất tĩnh của không khí. Hiệu giữa áp
suất khi có nguồn âm và áp suất tĩnh của không khí tại một điểm trong trường
âm gọi là áp suất âm thanh hay thanh áp và ký hiệu là P.
P=P~-P0
Trong đó: P : Thanh áp N/m2(Pa)
P~ : Áp suất không khí tức thời tại một điểm
P0 : Áp suất tĩnh của không khí
Hình 1.2 Biểu diễn thanh áp
Độ lớn của thanh áp thường được biểu diễn theo đơn vị tương đối, tính bằng
dB:
N(dB) = p(dB) = 20lg
0
P
P
Trong đó p0 là thanh áp tại ngưỡng nghe được, bằng 2.10-5N/m2.
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
4
Khi sóng âm tác động, các phần tử không khí sẽ dao động quanh vị
trí cân bằng của nó với một vận tốc nhất định được gọi là tốc độ dịch chuyển
hay tốc độ dao động v. Tốc độ dịch chuyển là một đại lượng véctơ được đo
bằng m/s và nhỏ hơn tốc độ âm thanh. Tốc độ dịch chuyển của phần tử không
khí tại điểm x:
0
1 dpv dtdx
Trong đó ρ0 là khối lượng riêng của không khí (0.00128 mg/cm3)
Công suất âm thanh là năng lượng âm thanh đi qua một diện tích S
trong thời gian một giây. Công suất âm thanh Pa có thể tính bằng công thức:
Pa=pSv
Trong đó: p : Thanh áp
S : Diện tích âm thanh đi qua
v : Tốc độ dao động của một phần tử không khí tại đó
Cường độ âm thanh hay thanh lực I là công suất âm thanh trên một
đơn vị diện tích S:
pl pvS
Trong trường hợp hướng lan truyền của sóng âm khó xác định, hay
không xác định được thì ta sử dụng đại lượng đặc trưng khác là mật độ năng
lượng âm thanh:
I=ε.C hay ε=I/CMật độ năng lượng âm thanh là đại lượng vô hướng và được đo bằng
Jun/m3.
1.1.2.Mức tín hiệu âm thanh
Khi xét những dao động âm thanh ta chỉ cần quan tâm đến giá trị hiệu
dụng mà không cần quan tâm đến giá trị tức thời của nó. Điều này là do thính
giác chỉ có thể ghi nhận được năng lượng trung bình của âm thanh trong một
khoảng thời gian nhất định.
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
5
(1-1)
Năng lượng trung bình trong khoảng thời gian T có thể xác định theo
biểu thức:
1 1t t t 2T1
t
1E ( t ) e ( t )d tT
Trong đó: E(t1) : Năng lượng âm thanh trung bình
T : Khoảng thời gian tính giá trị trung bình
t1 : Thời điểm đang xétφ(t) : Giá trị biến thiên tức thời của tín hiệu
t t1
Te
: Hàm trọng lượng
Hình 1.3 Dạng của mức tín hiệu
Mức tín hiệu được đo bằng một thiết bị riêng, nhằm thực hiện thuật
toán (1-1), gồm một bộ chỉnh lưu, một bộ tích phân và thường gọi là bộ chỉ
thị mức tín hiệu. Từ biểu thức (1-1) thấy rằng giá trị E(t1) phụ thuộc vào thờiđiểm chọn t1, nên mức động cũng phụ thuộc vào t1.Mức tìn hiệu âm thanhđược biểu diễn bằng dB so với ngưỡng nghe và được đo bằng máy tự ghi.
Một trong những phương pháp nghiên cứu những tính chất thống kê
của tín hiệu là xác định quy luật phân bố của nó. Máy phân tích tín hiệu có thể
đo được thời gian mà tín hiệu không vượt qua một giá trị cho trước nào đó.
Tổng thời gian tín hiệu vượt quá Un nào đó được xác định bằng tổng các
khoảng thời gian.
dB
t
5dB
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
6
τ∑= τ1 +τ2 +τ3+…
Hình 1.4 Xác suất phân bố mức tín hiệu
Nếu ứng với mỗi tín hiệu Un tìm được thời gian là τ∑ thì có thể dễ dàng xác
định được dồ thị phân bố mức tín hiệu. Nếu thời gian khảo sát là T thì τ∑/T làtần suất mức tín hiệu vượt quá giá trị Un.
n
0
UnN 20 lg (dB)U
Trong đó : Nn là mức tín hiệu gần.
U0 là mức tín hiệu có tần suất bằng 0,5.
Mức tín hiệu nhỏ nhất có tần suất bằng 1, mức tín hiệu lớn nhất có
tần suất bằng 0. Nếu n→∞ thì tần suất sẽ tiến tới xác suất W. Trong kĩ thuật
thường dùng khái niệm tín hiệu gần cực đại và tín hiệu gần cực tiểu. Tín hiệu
gần cực đại Nmax là tín hiệu có xác suất rất lớn, gần bằng 1.
Hiệu của mức tín hiệu gần cực đại và mức tín hiệu gần cực tiểu gọi là
dải động của tín hiệu D và biểu diễn bằng dB. Đây là một thông số rất quan
trọng của tín hiệu. Mỗi thiết bị điện thanh đều được tính toán với một dải
động nhất định.
τ2τ1 τ3
U5
U4
U3
U2
U1
0
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
7
Dưới đây là dải động của một số nguồn tín hiệu:
Dạng tín hiệu Dải động D(dB)
Lời nói 25-35
Ca kịch 40-50
Dàn nhạc nhỏ 45-55
Dàn nhạc giao hưởng 65-70
Tín hiệu điện thanh (tín hiệu điện) 40
Dải động của tín hiệu truyền nhờ hệ thống điện thanh thường nhỏ
hơn dải động của âm thanh rất nhiều, vì những hạn chế của hệ thống điện
thanh. Việc thu hẹp dải động sẽ làm giảm chất lượng âm thanh.
1.1.3.Phổ tín hiệu âm thanh
Trong khoảng thời gian hết sức ngắn, có thể coi phổ tín hiệu âm
thanh là rời rạc. Nếu tăng thời gian T lên vô cùng thì những tín hiệu điều hòa
sẽ mang tính chất lien tục. Nếu tín hiệu không điều hòa là hàm φ(t) thì phổ
của nó đặc trưng bởi hàm phức S(ω) Giữa hàm φ(t) và S(ω) liên quan với
nhau bởi biến đổi Furie:
j t1( t ) S( )e d2
j tS( ) S( )e dt
Trong đó S(ω) là mật độ phổ. Mật độ phổ trong một thời điểm t
nào đó được xác định theo biểu thức:
T
j t
r
0
S ( ) (t)e dt
Khái niệm về phổ bao gồm phổ biên độ và phổ pha, nhưng pha của
tín hiệu âm thanh gần như không ảnh hưởng đến sự thụ cảm của thính giác
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
8
nên có thể bỏ qua. Trong thực tế thường xét đến phổ công suất tín hiệu vì nó
không liên quan đến pha của các dao động điều hòa. Mật độ phổ công suất là
công suất của tín hiệu trong một đoạn tần số rất hẹp:
0
P( )G ( ) lim
Viết dưới dạng tích phân công suất của tín hiệu trong dải tần từ ω1đến ω 2:
2
1
P( ) G(x)d
Công suất trung bình của tín hiệu trong khoảng thời gian T được xác
định theo biểu thức:
T
2
tb
0
P (t)dt
Nếu tăng khoảng thời gian T đến giá trị t0 nào đó mà công suất tiếntới một giá trị giới hạn nhất định thì tín hiệu đó gọi là tín hiệu dừng.
Vì những khảo sát thực nghiệm chỉ có thể tiến hành trong một
khoảng thời gian T nhất định nên phổ đó là phổ tức thời.
Để khảo sát phổ của tín hiệu âm thanh, toàn bộ dải tần của tín hiệu được chia
thành những đoạn hẹp nhờ các bộ lọc thông dải nhỏ hơn 1 octa. Nếu lấy trung
bình kết quả các thực nghiệm đối với những tín hiệu lời nói và âm nhạc, sẽ
được đồ thị phân bố
Những tín
hiệu cần khảo
sát
Các bộ lọc
thông dảiω1- ω2;ω1- ω2 KhốitíchphânKhốibình phương Khốihiểnthị
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
9
Hình 1.5 Mật độ phổ của tín hiệu âm thanh
Hình 1.5 cho thấy mật độ phổ của tín hiệu âm thanh tập trung chủ yếu trong
dải tần từ 100 đến 3000Hz.
Trong các tính chất ngẫu nhiên của tín hiệu âm thanh, hàm tương
quan có ý nghĩa đặc biệt. Nếu hai đại lượng ngẫu nhiên x và y liên quan với
nhau theo một quan hệ nhất định, nghĩa là y=f(x) và khi biết giá trị của x thì ta
cũng có thể tính được giá trị của y.Nếu x và y chịu ảnh hưởng của nhiều yếu
tố liên quan khác thì x có thể hoàn toàn không phụ thuộc vào y, ta gọi là hàm
không phụ thuộc, hoặc x ảnh hưởng đến những khả năng có thể của y ta gọi là
hàm tương quan. Nếu có hai hàm tương quan x và y, khi tăng giá trị của x, giá
trị của y cũng tăng thì gọi là hàm đồng biến, giạ trị của y giảm thì gọi là hàm
nghịch biến.
Trong trường hợp khuếch âm ngoài trời hay trong phòng kín, thính
giả có thể nghe được cùng lúc cả tín hiệu bức xạ lẫn tín hiệu phản xạ của
nguồn âm, có nghĩa là tín hiệu f(x) từ nguồn âm bức xạ cộng với tín hiệu f(t-
x) phản xạ trở lại sau một khoảng thời gian trễ t.
Công suất trung bình của tín hiệu :
2t
1 2tb t T
1P (t) f t f t dt P P 2RT
0
-2
-4
-6
-8
-10
-12
-14
-16
-18
-20
25 50 100 200 400 800 1600 3200 6400
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
10
Trong đó:
t 21 t T
1P f (t) dtT
t 22 t T
1P f (t ) dtT
t 2
t T
.f tR 1 f (t ) dtT
R gọi là hàm tương quan nếu R=0 thì pτ=p1+p2
Khi khảo sát tín hiệu âm thanh bằng thực nghiệm ta thường gặp 2
trường hợp sau:
+Nếu tăng khoảng thời gian T, công suất trung bình P1,P2 và hàm
tương quan R(τ) đều tiến tới một giá trị tới hạn nào đó không phụ thuộc vào
thời điểm t mà chỉ phụ thuộc vào τ, những tín hiệu đó gọi là những tín hiệu
đồng nhất.Thời gian lấy trung bình nhỏ nhất T=T0 cần thiết để đạt được giá trịtới hạn được gọi là thời gian đồng nhất. Thực nghiệm cho thấy thời gian đồng
nhất của tiếng nói khoảng 3 phút còn thời gian đồng nhất của nhạc giao
hưởng là 10 phút.
+Nếu tăng thời gian T, các đại lượng P1,P2 và R(τ) không tiến tới mộtgiá trị nào thì những tín hiệu đó gọi là tín hiệu không đồng nhất.
Khi cộng 2 tín hiệu đồng nhất ta có thể viết:
PT=2[p1+R(τ)]=2p1[1+ρ(τ)]
Trong đó ρ(τ)]
1 0
R R
p R
là hệ số tương quan hay độ kết hợp
Khi τ =0 thì hệ số kết hợp cực đại f(0) 0
0
R 1R . Trong trường hợp
này công suất tăng lên 4 lần Pτ =4P1. Nghĩa là khi đó 2 tín hi ệu sẽ kết hợp
hoàn toàn, toàn bộ giá trị tức thời 2 tín hiệu biến thiên như nhau và cùng dấu
nên công suất tổng cộng sẽ tăng lên. Nếu trong khoảng thời gian τ tăng lênthì hệ số kết hợp ρ giảm xuống, khi τ tăng đến một giá trị nào đó thì hệ số
kết hợp ρ=0, hàm đồng nhất bị triệt tiêu và P=2P1. Có thể giải thích rằng
những giá trị tức thời của hai tín hiệu biến thiên như nhau nhưng ngược dấu
nên công suất triệt tiêu
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
11
Hình 1.6 Sơ đồ khảo sát và đồ thị của hàm tương quan
Khoảng thời gian τ0 phụ thuộc vào từng loại tín hiệu. Hình 1.7 là đồ
thị biểu diễn hàm đồng nhất của tiếng nói. Vì cơ quan thính giác không thể
ghi nhận tín hiệu trong thời gian dài như vậy khái niệm tín hiệu đồng nhất
không có ý nghĩa thực tế. Tất cả các nguồn âm thực trong tự nhiên như tiếng
nói, âm nhạc …. đều có thể coi là tín hiệu không đồng nhất. Trong những
trường hợp đó hàm tương quan sẽ liên tục thay đổi theo thời gian kết quả là
công suất luôn biến thiên khi tăng lên lúc giảm xuống.
Hình 1.7 Đồ thị diễn tả sự đồng nhất của tiếng nói
1,0
0,8
0,4
0
-
0,4 5 10 15 20
ρ(τ)
τ,ms
ρ(τ)
0,05 ττ0
< X(t-τ)
x(t) x(t)>
X ∫
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
12
-Hiện tượng lấn át
Trong thực tế khi nghe một tín hiệu nào đó thì luôn luôn bị tạp âm
hay các tín hiệu khác cản trở làm cho độ rõ của tín hiệu giảm đi nhiều. Ta bảo
tín hiệu bị lấn át. Nếu tín hiệu có phổ rất hẹp thì hiện tượng lấn át được đánh
giá bằng lượng gia tăng ngưỡng nghe được lên bao nhiêu dB so với trường
hợp hoàng toàn không có tạp âm.
Hình 1.8 Đồ thị diễn tả hiện tượng tín hiệu bị lấn át
Quan hệ giữa tín hiệu hữu ích có tần số f2 bị tín hiệu tần số f1 lấn átđược mô tả trong hình 1.8. Từ đồ thị thấy rằng hiện tượng lấn át mạnh nhất
khi hai tín hiệu có tần số gần nhau.
Nếu tất cả tín hiệu đều có dạng hình sin thì một tín hiệu có tần số bất
kì sẽ bị những tín hiệu có tần số thấp lấn áp nhanh hơn là những tín hiệu tần
số cao.
Ta xét trường hợp tín hiệu có tần số f bị lấn át bởi tạp âm có dải
thông ∆f, phổ phân bố từ 2ff đến 2ff
Cường độ tạp âm I tâ = g.∆f ; trong đó g là mật độ phổ.
Thực nghiệm cho thấy rằng độ lấn át chỉ tăng khi ∆f tăng đến một giá
trị tới hạn nào đó và phụ thuộc rất nhiều vào tần số. Tạp âm có tần số nằm
ngoài phạm vi ∆f cũng lấn át tín hiệu nhưng mức độ không đáng kể. Đối với
những tín hiệu phức tạp mang tính ngẫu nhiên thì không thể đánh giá độ lấn át
bằng đại lượng tăng ngưỡng nghe lên bao nhiêu dB mà phải đánh giá bằng
mức suy giảm độ rõ.
80
60
40
20
0
f, Hz
N, dB
L1=44dB
Tín hiệu bị lấn át
L2=60dB
L3=80dB
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
13
Hệ số độ rõ của tín hiệu được xác định theo biểu thức:
1nA .100%N
Trong đó: N: Tổng số tin tức truyền đi;
n1: Số tin tức nhận đúng.
Độ rõ của tín hiệu phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như tần số. âm lượng, thời
gian vang, tình trạng chủ quan của người nghe…
1.1.4. Mức to, độ to:
Mức to ,độ to của 1 âm thanh là sức mạnh cảm giác do âm thanh gây nên
trong tai người ,nó phụ thuộc vào p và tần số của âm . Tai người nhạy với âm
có f=4000 Hz và giảm dần đến 20 Hz.
a.Mức to : F Đơn vị đo : Foon
Cảm giác to nhỏ khi nghe âm thanh của tai người được đánh giá mức
to và xác định theo phương pháp so sánh giữa âm cần đo với âm tiêu chuẩn .
Đối với âm tiêu chuẩn , mức to có trị số bằng mức áp xuất âm ( đo
dB) . Muốn biết mức to của 1 âm bất kỳ phải so sánh với âm tiêu chuẩn.
- Với âm tiêu chuẩn : Mức to ở ngưỡng nghe là 0 Foon ngưỡng chối
tai là 120 Fon .
-Cùng 1 giá trị áp xuất âm ,âm tần càng cao dẫn đến mức to càng lớn.
Bằng phương pháp thực nghiệm người ta vẽ được bản đồ đồng mức to
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
14
b. Độ to: S : Đơn vị Sôn
Khi so sánh âm này to hơn âm kia bao nhiêu lần ta dùng khái niệm:
“ độ to”
Độ to là một thuộc tính của thính giác, cho phép phán đoán tính chất mạnh
yếu của âm thanh .
Mối lien hệ giữa Sôn và Fon như sau:
S= 2 )40(1,0 F
Như vậy nếu mức to của một âm = 40 F thì độ to của âm đó S=1 Sôn
Khi mức to tăng 10F thì độ to tăng gấp 2 lần
1.2 Khái niệm về hệ thống âm thanh và tham số đặc trưng của thiết bị.
1.2.1.Cơ sở kỹ thuật audio
1.2.1.1.Khái niệm về audio:
Audio là sự biểu diễn âm thanh bằng tín hiệu điện hưacj bằng các
phương pháp khác trên các vật liệu mang âm thanh(media). Thuật ngữ âm
thanh (sound) dung cho năng lượng âm học còn audio dùng cho các tín hiệu
điện và việc ghi âm từ tính hay quang học.
Hình 1.2.1.1
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
15
Âm thanh là đầu vào của các quá trình audio,qua đường mic là các
bộ chuyển ,biến năng lượng âm thanh thành năng lượng điện,gọi chung là tín
hiệu. Ghi âm là quá trình chuyển tín hiện điện thành một dạng có thể lưu trữ
được trên một vật liệu(medium) và từ dạng đó có thể đọc lại để chuyển thành
tín hiệu điện. Hòa âm bao gồm nhiều quá trình sử lý âm thanh , và cuối cùng
các bộ lọc được sử dụng để chuyển các tín hiệu điện trở lại thành âm thanh.
Các đường tiếng và các kênh – track and chanel
Đường tiếng chỉ phần vị trí mà một âm thanh được ghi trên một vật
liệu . Ví dụ :khi nói máy ghi âm 8 đường tiếng , nghĩa là máy có thể ghi được
8 đường tiếng âm thanh riêng biệt trên cùng một băng từ.
Kênh là một thuật ngữ trừu tượng hơn,mô tả một đường dẫn tín hiệu
bên trong một thiết bị âm thanh.
1.2.1.2.Những tín hiệu: tương tự và kỹ thuật số(analog and digital).
Có hai phương pháp để biểu diễn âm thanh ,đó là phương pháp
tương tự (analog) và kỹ thuật số (digital). Cả hai phương pháp này đều quan
trọng và mỗi phương pháp đều có những điểm mạnh và yếu riêng của nó. Như
một trào lưu người ta nói rằng kỹ thuật số đang phát triển nhanh hơn nhiều so
với kỹ thuật tương tự. Nhưng cho dù vậy vẫn có một thị trường khổng lồ cho
cả hai phương pháp. Hơn nữa ,một số một số bộ phận nhất định trong dây
truyền từ micro đến loa có thể do kỹ thuật tương tự chiếm ưu thế trong nhiều
năm nữa ,bởi vì để làm cùng một chức năng như vậy kỹ thuật số sẽ đắt tiền
hơn nhiều.
Nói tóm lại, ở những mức độ khác nhau cả hai phương pháp tương
tự và kỹ thuật số đều được sử dụng, cho dù có sự khác nhau rất lớn và nhiều
vấn đề tiềm ẩn trong đó,cái chính là nó làm ra âm thanh tốt hay xấu. Có thể có
một quan niệm phổ biến là âm thanh số thì tốt còn âm thanh tương tự thì lỗi
thời, do sự thành công lớn của đĩa compact,một phương tiện phổ biến âm
nhạc có nhiều ưu việt so với những phương tiện trước đây. Nhưng không nên
ngây thơ nói chung chung như vậy vì trong kỹ thuật audio chuyên nghiệp ,
mỗi loại công nghệ có lĩnh vực riêng để ứng dụng.
1.2.1.3.Micro
Khái niệm về mức micro:
Đồ án tốt nghiệp
TRỊNH HOÀNG NAM KHOA KINH TẾ KỸ THUẬT ĐIÊN ẢNH
16
Để đặc trưng cho đầu ra của micro thì mức chuẩn 0 dB SPL không thích
hợp vì rất khó có không gian nào đủ yên tĩnh để tạo ra một âm thanh ở 0 dB
SPL mà không che bởi tạp âm môi trường. Cho nên đối với các phép đo micro
người ta thường chọn mức áp suất âm thanh chuẩn khác, chẳng hạn như 94
dB SPL . Micro được đánh giá theo độ nhạy ,đưa ra một điện áp đặc trưng ở
94 dB SPL.Dưới điều kiện này, micro có thể đưa ra một điện áp từ 2 đến
khoảng 60 mV, tùy thuộc vào loại micro. Giữa các loại micro, mức ra có thể
chênh lệch nhau trong phạm vi 30 dB.
Mặc dù 94 dB SPL là mức áp suất âm thanh tương đối cao nhưng điện áp
đưa ra vẫn rất nhỏ ,vì vậy các micro thường được nối với các bộ khuếch đại
micro,chúng sẽ khuếch đại mức ra của micro đến mức điện áp có tác dụng
hơn,hệ số khuếch đại phụ thuộc vào yêu cầu của hệ thống .Mức ra của những
micro khác nhau nằm trong một dãi rộng ,có nghĩa là các bộ khuếch đại phải
phù hợp với từng loại micro.Mức ra có trị số thấp của micro gọi là mức micro
còn mức ra của bộ khuếch đại micro là mức đường dây (mức line). Đối với
tiếng nói m