Đồ án Thiết kế sơ bộ trạm thủy điện CT4

Lêi nãi ®Çu Thuû n¨ng lµ mét d¹ng n¨ng l­îng tiÒm tµng trong n­íc. N¨ng l­îng tiÒm tµng ®ã thÓ hiÖn d­íi ba d¹ng: Ho¸ n¨ng- nhiÖt n¨ng - c¬ n¨ng Ho¸ n¨ng cña n­íc thÓ hiÖn trong viÖc lµm thµnh c¸c dung dÞch muèi hoµ tan , c¸c lo¹i trong n­íc s«ng ®Î biÕn thµnh n¨ng l­îng . NhiÖt n¨ng cña n­íc sinh ra do sù chªnh lÖch nhiÖt ®ä gi÷a c¸c líp n­íc trªn mÆt vµ d­íi ®¸y s«ng,biÓn,gi÷a n­íc trªn mÆt ®Êt vµ trong c¸c má n­íc ngÇm . Hai dang n¨ng l­îng cña n­íc nªu trªn tuy cã tr÷ l­îng lín , nh­ng ph©n bè rêi r¹c khã khai th¸c . C¬ n¨ng cña n­íc thÓ hiÖn trong m­a , trong dßng ch¶y cña s«ng suèi , trong sãng n­íc vµ thuû triÒu . Trong ®ã n¨ng l­îng cña dßng s«ng lµ nguån n¨ng l­îng rÊt lín vµ khai th¸c thuËn tiÖn h¬n c¶.Trong khi ®ã s«ng suèi nhá ®­îc ph©n bè ë nhiÒu n¬i, viÖc x©y dùng tr¹m thuû ®iÖn vµ viÖc sö dông thiÕt bÞ ®iÖn l¹i ®¬n gi¶n h¬n so víi viÖc sö dông c¸c n¨ng l­îng kh¸c. Do nh÷ng ®Æc ®iÓm trªnviÖc sö dông thuû n¨ng ®Ó ph¸t ®iÖn ®· trë thµnh phæ biÕn . KÓ tõ n¨m 1934 t¹i Ph¸p , sau ®ã t¹i Nga , ng­êi ta ®· chÕ t¹o thµnh c«ng c¸c turbin n­íc ®Ó ph¸t ®iÖn. Cho ®Õn nay viÖc sö dông c¸c turbin n­íc ®Ó ph¸t ®iÖn ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. T¹i n­íc ta cã trªn 1000 con s«ng suèi víi tr÷ n¨ng tiÒm tµng rÊt lín . Trong ®ã cã c¸c con s«ng §µ , s«ng L« , hÖ thèng s«ng §ång Nai cã nguån n¨ng l­îng lín h¬n c¶ . Nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhÞp ®é ph¸t triÓn cña ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng, ®Æc biÖt lµ nhµ m¸y ®iÖn Hoµ B×nh . Mét c«ng tr×nh lín nhÊt khu vùc §«ng Nam ¸ ®em l¹i nguån lîi kinh tÕ rÊt lín . Bªn c¹nh ®ã c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn Th¸c Bµ ,Th¸c M¬,TrÞ An,Yaly…®ang ®ãng gãp tÝch cùc cho c«ng ngiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. HiÖn nay chóng ta ®ang tiÕn hµnh khÈn tr­¬ng viÖc nghiªn cøu khai th¸c thuû n¨ng vµ lîi dông tæng hîp nguån n­íc ë c¸c con s«ng lín nhá trªn kh¾p ®Êt n­íc.HÖ thèng s«ng §ång Nai ®­îc chó ý quan t©m h¬n c¶ bëi trªn hÖ thèng nµy sÏ ®­îc x©y dùng nhiÒu nhµ m¸y thuû ®iÖn, tiÕn tíi sÏ h×nh thµnh mét hÖ thèng c¸c bËc thang thuû ®iÖn . Víi ®å ¸n tèt ngiÖp cña t«i ®­îc giao thiÕt kÕ s¬ bé TT§ trªn s«ng Spªpook thuéc hÖ thèng s«ng §ång Nai n»m ë tØnh §¨c L¾c víi nh÷ng tµi liÖu thiÕt kÕ cÇn thiÕt sau: NhiÖm vô cña c«ng tr×nh Tµi liÖu vÒ ®Þa h×nh Tµi liÖu vÒ ®Þa chÊt Tµi liÖu vÒ khÝ t­îng thuû v¨n PhÇn I: Tæng quan Ch­¬ng I: kh¸I qu¸t vÒ c«ng tr×nh (1.1. §Æc ®iÓm vÞ trÝ ®Þa lý * VÞ trÝ vµ sù h×nh thµnh l­u vùc: - Hå tr­íc cña tr¹m thuû ®iÖn n»m trªn s«ng Eakr«ng thuéc mét ®o¹n s«ng Spªpook thuéc tØnh §¨c L¾c - Trùc tuyÕn ®Ëp theo h­íng T©y B¾c - §«ng Nam
(1.2.§Æc ®iÓm ®Þa h×nh - ®Þa chÊt I.§Æc ®iÓm ®Þa h×nh §Þa h×nh s«ng Spªpook ch¶y trªn l·nh thæ ViÖt Nam theo h­íng B¾c vµ T©y B¾c, qua vïng ®Þa thÕ ®a d¹ng vµ phøc t¹p, nhiÒu nói non hiÓm trë, xen kÏ ®Çm lÇy rõng rËm, rõng th­a vµ c¸c vïng ®Êt thoai tho¶i phñ cá vµ c¸c c©y thÊp. §Þa h×nh l­u vùc s«ng nµy cã thÓ chia lµm 3 ®o¹n nh­ sau:
- §o¹n I: Tõ th­îng l­u bu«n Tulanh, vïng nói cao cã ®é trung b×nh 1000m, d©n c­ th­a thít, xa trôc lé giao th«ng chÝnh vµ c¬ së kinh tÕ hÇu nh­ kh«ng cã g×.
- §o¹n II: Tõ bu«n Tulanh ®Õn bu«n Bray, ®Þa h×nh cã ®é cao trung b×nh 450m
500m, thung lòng cña khu vùc chñ yÕu lµ ®Çm lÇy, cã nh÷ng hå chøa n­íc thiªn nhiªn kh¸ to n»m gi÷a c¸c d·y nói, ¨n th«ng víi s«ng. PhÝa trªn bu«n Bray lµ hîp l­u cña hai dßng Eakr«ng vµ Kr«ngkro, l­u vùc nãi chung cßn hoang v¾ng, Ýt ng­êi, giao th«ng khã kh¨n.
- §o¹n III: PhÇn cßn l¹i ®Õn biªn giíi ViÖt Nam - Campuchia. §o¹n s«ng nµy ch¶y siÕt, ®é dèc lín vµ ®é uèn cong lín, nhiÒu th¸c ghÒnh, l­u vùc phÇn lín lµ ®åi nói thÊp, thoai tho¶i, ®é cao trung b×nh lµ 280
300m, do ®­êng quèc lé 14 c¾t ngang s«ng ë ®o¹n gÇn tuyÕn c«ng tr×nh, d©n c­ chØ tËp trung gÇn ®­êng quèc lé vµ ven s«ng II.§iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh vïng x©y dùng
- C«ng tr×nh x©y dùng dù ®Þnh ë th­îng l­u phÇn lín n»m trªn nh¸nh s«ng Kr«ngkro, khu vùc nµy n»m trong cÊu t¹o §¾k l­u thuéc ®íi uèn nÕp §µ l¹t. C¸c líp ®Þa chÊt t¹o thµnh ë ®©y thuéc líp trÇm tÝch Juza hÖ tÇng b¶n ®¬n T1-2 vµ phun trµo Bazan ®é tø cuéi kÕt vµ vèi nhÐt, thÕ n»m cña nã t¹o thµnh bé uèn nÕp, cã h­íng n»m T©y - T©y- Nam hoÆc §«ng Nam, trong l­u vùc cã mét vµi nÕp g·y kiÕn t¹o c¾t qua theo h­íng T©y B¾c - §«ng Nam ë phÝa T©y B¾c §r©ylinh ë vïng Krongpack cã khe nøt khe nøt theo h­íng §«ng B¾c tõ bu«n Bray vÒ th­îng nguån cã c¸c trÇm tÝch ®éi tø gåm c¸c cuéi , sái cuéi, ®¸ t¶ng vµ ®¸ Granit III.§Æc ®iÓm khÝ t­îng thuû v¨n 1. NhiÖt ®é
NhiÖt ®é cao nhÊt th­êng xuÊt hiªn th¸ng 4 ®¹t tíi 39
40oC thÊp nhÊt vµo th¸ng 12 xuèng tíi 7
4oC, nhiÖt ®é trung b×n n¨m t¨ng 23
24oc ( theo tµi liÖu cña tr¹m khÝ t­îng Bu«n Mª ThuËt) 2. §é Èm
L­îng b×nh qu©n 82,4%, nhá nhÊt 40,5%. Th¸ng cã ®é Èm lín nhÊt lµ th¸ng 9, th¸ng cã ®é Èm thÊp nhÊt lµ th¸ng 3. KhÝ hËu Bu«n Mª Thôt mang tÝnh chÊt khÝ hËu cao nguyªn trung bé 3. ChÕ ®é m­a
Mïa m­a b¾t ®Çu tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10, b·o th­êng x¶y ra vµo th¸ng 9, th¸ng 10, m­a lín nhÊt vµo th¸ng 8,9,10. Trong l­u vùc cã mét sè tram ®o m­a:
Bu«n Mª ThuËt
Krong Bruc
Ch­ Hlam 4. Tµi liÖu dßng ch¶y
Trong l­u vùc cã mét sè tr¹m ®o thuû v¨n nh­:
Draylinh
Bu«n Mª ThuËt
Krong Buk Tr¹m thuû v¨n Draylinh víi diÖn tÝch l­u vùc 8880 km2 cã 12 n¨m tµi liÖu dßng chay, lµ tr¹m thñy v¨m ®¸ng chó ý nhÊt, dßng ch¶y n¨m b×nh qu©n ë 1 sè tuyÕn theo c¸c tÇn suÊt, ë ®©y chØ lÊy chÕ ®é dßng ch¶ ë tuyÕn c«ng tr×nh. Ph©n phèi dßng ch¶y c¸c th¸ng trong n¨m ®­îc tÝnh to¸n theo m« h×nh tr¹m §raylinh (1.3. T×nh h×nh vËt liÖu x©y dùng VËt liÖu t¹i chçm theo kh¶o s¸t chung trong vïng vËt liÖu kh¸ phong phó, chóng ph©n bè réng r·i bao gåm c¸c lo¹i ®¸, c¸t, cuéi, sái, ®Êt. 1.§¸ §¸ ph©n bè réng r·i trong ph¹m vi c«ng tr×nh vµ l©n cËn bao gåm c¸c lo¹i ®¸ granÝt, bazaÝt… 2. VËt liÖu c¸t, cuéi sái… Vïng x©y dùng c«ng tr×nh lßng s«ng tho¶i dÇn nªn, vÒ phÝa th­îng l­u cña c«ng tr×nh cã nhiÒu b·i båi lín, ®ã lµ n¬i tËp trung c¸c b·i cuéi, sái, c¸t cã tr÷ l­îng lín. 3. C¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c VÒ xi m¨ng, s¾t thÐp, do ë ®Þa ph­¬ng ch­a ph¸t triÓn vÒ ngµnh nµy nªn ph¶i ®i mua ë n¬i kh¸c (1.4. T×nh h×nh giao th«ng vËn t¶i M¹ng l­íi giao th«ng trong vïng ch­a ph¸t triÓn, chØ cã ®­êng mßn nèi c¸c khu d©n c­ trong vïng, nh­ng cã mét thuËn lîi lµ giao th«ng b»ng ®­êng thuû (1.5. Yªu cÇu vÒ sö dông n­íc - C«ng tr×nh tr¹m thuû ®iÖn ®­îc x©y dùng chñ yÕu cho ph¸t ®iÖn vµ cung cÊp ®iÖn cho ®Þa ph­¬ng. - VÊn ®Ò t­íi vµ giao th«ng thuû ë phÝa th­îng l­u, h¹ l­u c«ng tr×nh còng ®­îc ®Æt ra, nh­ng do sù ph¸t triÓn kinh tÕ, nhu cÇu cã sö dông cña ®Þa ph­¬ng kh«ng ®ßi hái ph¶i nhÊt thiÕt cã, nªn khi hå chøa h×nh thµnh th× yªu cÇu nµy vÉn ®¶m b¶o. (1.6. Chän tuyÕn c«ng tr×nh Trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu th¨m dß, kh¶o s¸t vµ ®iÒu tra c¬ b¶n nh­ ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Þa chÊt, thuû v¨n, vËt liÖu x©y dùng, d©n sinh kinh tÕ. TiÕn hµnh so s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n tuyÕn c«ng tr×nh trong giai ®o¹n quy ho¹ch thuû lîi,®Æc biÖt lµ quy ho¹ch thuû n¨ng, vµ quyÕt ®Þnh chän tuyÕn BBB lµ tuyÕn c«ng tr×nh ®­îc coi lµ hîp lý nhÊt v× nh÷ng lý do sau ®©y: -§Þa h×nh thuËn lîi, tuyÕn ®Ëp ®­îc bè trÝ gi÷a hai khe nói nh­ vËy gi¶m ®­îc khèi l­îng ®µo ®¾p -VÒ ®Þa chÊt: §Þa chÊt khu vùc x©y dùng cã nÒn ®¸ cøng, Ýt nøt nÎ. Nh­ v©y ®¶m b¶o tèt vÊn ®Ò æn ®×nh cña C«ng tr×nh, gi¶m nhá khèi l­îng sö lý nÒn mãng. -Bè trÝ C«ng tr×nh liªn quan ®­îc thuËn lîi nh­: ®Ëp d©ng, ®Ëp trµn vµ c¸c ®Ëp phô kh¸c. -VÊn ®Ò bè trÝ hiÖn tr­êng thi c«ng ®­îc thuËn tiÖn, t¹i vÞ trÝ x©y dùng Tr¹m thuû ®iÖn ®Þa h×nh kh¸ b»ng ph¼ng, tiÖn cho viÖc bè trÝ vµ x©y dùng ®­êng giao th«ng. §Ëp chÝnh ®­îc x©y dùng gÇn b·i vËt liÖu, tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn, gi¶m ®­îc gi¸ thµnh x©y Ch­¬ng II tµI liÖu thiÕt kÕ c«ng tr×nh (2.1. ý nghÜa vµ nhiÖm vô cña Tr¹m thuû ®iÖn CT4 I. ý nghÜa Qua t×nh h×nh cña tØnh §¾c L¾c vµ l­u vùc s«ng Spªpook thÊy viÖc x©y dùng Tr¹m thuû ®iÖn CT4 cã ý nghÜa lín víi c¶ vïng, cã t¸c dông thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ vïng vµ cña tØnh, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c ngµnh sö dông ®iÖn, n­íc ®¶m b¶o cung cÊp ®iÖn t¹i chç. §ång thêi ®ãng gãp cho hÖ thèng ®iÖn quèc gia mét l­îng ®iÖn n¨ng ®¸ng kÓm ®êi sèng ng­êi d©n n©ng cao. II.NhiÖm vô Tr¹m thuû ®iÖn CT4 cã nhiÖm vô chÝnh lµ ph¸t ®iÖn. Ngoµi ta cßn cã thÓ lîi dông tæng hîp: phßng lò, t­íi, giao th«ng, dÞch vô… (2.2.Tµi liÖu thiÕt kÕ B×nh ®å l­u vùc: Tû lÖ 1
500 §­êng ®Æc tÝnh lßng hå Ztl(m)  340  435  436  437  438   F(km2)  4,8  6,8  7,6  8,1  8,2   W.106.m3  267,9  405,8  569,12  636,0  645,0   3. Quan hÖ: Q ~ Zh Q( m3/s)  47,4  64,0  99,1  124  210   Zh¹(m)  412,2  412,4  413,1  413,4  414,9   Q( m3/s)  500  1000  1500  2000  2500   Zh¹(m)  415.6  417.2  418.1  419.2  420.3   I. Tµi liÖu thuû v¨n 1.Tµi liÖu n­íc ®Õn cña 3 n¨m ®iÓm h×nh Th¸ng  1  2  3  4  5  6   Qth 10%  90  74  59  49  85.5  133   Qth 50%  75  47.2  30.1  29.2  38.8  61.8   Qth 90%  38.2  25.8  17.2  17.2  42.2  47.2   Th¸ng  7  8  9  10  11  12   Qth 10%  138  157  413  460  180  122   Qth 50%  182  151  298  264  144  136   Qth 90%  55,4  125  205  255  107  66,1   2.Tµi liÖu m­a vµ bèc h¬i Bèc h¬i Th¸ng  1  2  3  4  5  6   h(mm)  52  60  73  72  37  20   Th¸ng  7  8  9  10  11  12   h(mm)  22  21  19  20  26,5  27,5   M­a Th¸ng  1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12   Xi(mm)  1,7  6,4  25,5  86,3  228  232  268  325  307  221  69,5  194   w%  79,8  72,8  73,7  81,8  85,4  87,1  87,8  88,7  87,3  85,5  83,3  82,1   L­u l­îng m­a cña c¶ n¨m lµ 1790 mm II.C¸c tµi liÖu kh¸c Tuæi thä C«ng tr×nh : T=50 n¨m Hµm l­îng bïn c¸t trong n­íc lµ :
bc =0,081kg/m3 Hµm l­îng riªng bïn c¸t
bc = 1,5 T/m3 ChÕ ®é dßng ch¶y ë tuyÕn C«ng tr×nh Flv (km2)  Q®Õn ( m3/s)  Mo ( l/s-km2)  Cv  Cs  Qp % (m3/s)        10%  50%  90%   3860  123  32  0,25  2.Cv  164  121  86   Vµ c¸c tµi liÖu kh¸c



PhÇn II: TÝnh to¸n thuû n¨ng Ch­¬ng i: kh¸i niÖm c¬ b¶n ( 1.1 môc ®Ých Môc ®Ých tÝnh to¸n thñy n¨ng lµ x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c¬ b¶n cña hå chøa vµ tr¹m thñy ®iÖn: 1. Th«ng sè cña hå chøa: - Mùc n­íc d©ng b×nh th­êng (MNDBT). - Mùc n­íc chÕt ( MNC ), hay lµ ®é s©u c«ng t¸c (hct). - Dung tÝch h÷u Ých ( Vhi ). 2. Th«ng sè n¨ng l­îng tr¹m thñy ®iÖn(TT§): - C«ng suÊt b¶o ®¶m (Nb®). - C«ng suÊt l¾p m¸y (Nlm). - §iÖn l­îng b×nh qu©n nhiÒu n¨m (Enn). - Sè giê lîi dông c«ng suÊt l¾p m¸y (h). 3. C¸c cét n­íc ®Æc tr­ng cña TT§: - Cét n­íc lín nhÊt (H max ). - Cét n­íc nhá nhÊt (H min ). - Cét n­íc b×nh qu©n (H tb ). - Cét n­íc tÝnh to¸n (H tt ). C¸c th«ng sè ®ã lµm c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n chän thiÕt bÞ cho nhµ m¸y, x¸c ®Þnh kÝch th­íc ®­êng dÉn nhµ m¸y, c«ng tr×nh thñy c«ng vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan kh¸c. ( 2-2 ph­¬ng thøc khai th¸c thñy n¨ng ViÖc chän ph­¬ng thøc khai th¸c thñy n¨ng ph¶i dùa vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng c«ng tr×nh, ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt, ®ia chÊt thuû v¨n, b¶n ®å ®Þa h×nh vµ t×nh h×nh kinh tÕt x· héi ®Ó lùa chän. Qua viÖc nghiªn cøu c¸c tµi liÖu nªu trªn t«i cã nhËn vÒ khu vùc x©y dùng TT§ CT4 nh­ sau: - C«ng tr×nh TT§ CT4 lµ mét tr¹m trªn s«ng Spªpook. Do ®Þa h×nh thuËn lîi, tuyÕn ®Ëp ®­îc bè trÝ gi÷a hai khe nói, nh­ vËy sÏ gi¶m ®­îc khèi l­îng ®µo ®¾p.Vµ ta dùa vµo tµi liÖu b×nh ®å khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh thuû ®iÖn CT4 ®· cho. Dùa vµo c¸c nhËn xÐt trªn t«i chän ph­¬ng thøc khai th¸c kiÓu nhµ m¸y thuû ®iÖn sau ®Ëp vËy ta chän ph­¬ng thøc khai th¸c thuû n¨ng kiÓu ®Ëp d©ng t¹o cét n­íc. ( 2-3 CHäN MøC B¶O tÝnh to¸n I. kh¸i niÖm vÒ møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n: 1. ý nghÜa cña møc b¶o ®Èm tinh to¸n Ta biÕt r»ng t×nh h×nh lµm viÖc cña Tr¹m thuû ®iÖn(TT§) lu«n phô thuéc vµo t×nh h×nh thuû v¨n. Trong ®iÒu kiÖn l­u l­îng thiªn nhiªn thuËn lîi th× TT§ ®¶m b¶o an toµn cung cÊp ®iÖn, cßn trong nh÷ng n¨m Ýt n­íc th× TT§ kh«ng ®¶m b¶o cung cÊp ®iÖn an toµn. MÆt kh¸c ®èi víi mét sè TT§ kiÓu ®Ëp cã cét n­íc thÊp th× TT§ cã thÓ kh«ng ®¶m b¶o cung cÊp ®iÖn ngay trong mïa nhiÒu n­íc (do mùc n­íc ë h¹ l­u d©ng cao ngay trong thêi kú nµy, lµm cho cét n­íc cña TT§ gi¶m nhiÒu). Khi ®ã ta ph¶i c¾t gi¶m c¸c hé dïng ®iÖn, ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ sÏ g©y ra thiÖt h¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ Quèc d©n. Do vËy ®Ó ®Æc tr­ng cho møc b¶o ®¶m an toµn cung cÊp ®iÖn cña TT§, ng­êi ta ®­a ra chØ tiªu Ptt gäi lµ møc b¶o ®¶m an toµn hay tÇn suÊt. Møc b¶o ®¶m ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Tøc lµ trong suèt thêi gian lµm viÖc (vËn hµnh), TT§ sÏ ®¶m b¶o cung cÊp ®iÖn b×nh th­êng trong P% tæng thêi gian cßn (100-P)% thêi gian kh«ng thÓ cung cÊp ®Çy ®ñ c«ng suÊt vµ ®iÖn l­îng do t×nh h×nh thñy v¨n bÊt lîi. 2. Nguyªn lý lùa chän møc b¶o ®¶m Møc b¶o ®¶m ®­îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè cña TT§ vµ dïng ®Ó x¸c ®Þnh vai trß cña TT§ trong c©n b»ng c«ng suÊt cña hÖ thèng gäi lµ møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n (Ptt). Ta thÊy nÕu Ptt mµ t¨ng lªn th× c«ng suÊt b¶o ®¶m cña TT§ (Nb®) sÏ gi¶m xuèng, cã nghÜa lµ c«ng suÊt tÊt yÕu cña TT§ sÏ gi¶m xuèng. §iÒu ®ã ®ång nghÜa víi viÖc: - Vèn ®Çu t­ vµo TT§ gi¶m ®i mét l­îng (
KT§), nh­ng do NtyT§ gi¶m => NlmN§ t¨ng lªn (do c©n b»ng hÖ thèng ®iªn) => vèn ®Çu t­ vµo nhµ m¸y NhiÖt ®iÖn t¨ng lªn mét l­îng (
KN§), nh­ng
KN§ t¨ng >
KT§ gi¶m => Vèn ®Çu t­ cña toµn bé hÖ thèng t¨ng lªn. Nh­ng thêi gian b¶o ®¶m an toµn t¨ng lªn, lµm cho thiÖt h¹i do thiÕu ®iÖn gi¶m. Do vËy Ptt tèt nhÊt lµ tÇn suÊt lµm cho tæng chi phÝ (cã xÐt ®Õn thiÖt h¹i) cña hÖ thèng lµ nhá nhÊt. 3. Nguyªn t¾c chän Ptt: ViÖc tÝnh to¸n thiÖt h¹i do thiÕu ®iÖn lµ rÊt phøc t¹p vµ trong nhiÒu tr­êng hîp chóng ta kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc nÕu nh­ kh«ng ®­a ra mét sè gi¶ thiÕt ban ®Çu. Cho nªn viÖc x©y dùng møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n th­êng ®­îc tiÕn hµnh theo kinh nghiÖm vµ theo c¸c ®Þnh møc. Cô thÓ lµ: §Ó chän møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n cña TT§ ng­êi ta dùa vµo c¸c nguyªn t¾c sau: +.C«ng suÊt l¾p m¸y cña TT§ cµng lín th× møc b¶o ®¶m ph¶i chän cµng cao, v× thiÖt h¹i do chÕ ®é lµm viÖc b×nh th­êng cña TT§ cã c«ng suÊt l¾p m¸y lín bÞ ph¸ vì nghiªm träng so víi tr¹m cã c«ng suÊt l¾p m¸y nhá. +Tr¹m thuû ®iÖn cã c«ng suÊt cµng lín so víi tæng c«ng suÊt cña toµn hÖ thèng ®iÖn lùc th× møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n ph¶i chän cµng cao, v× khi TT§ kh«ng lµm viÖc b×nh th­êng th× c«ng suÊt thiÕu hôt khã bï h¬n so víi c¸c tr¹m nhá, nhÊt lµ trong thêi kú c«ng suÊt dù tr÷ ®· sö dông gÇn hÕt. +C¸c hé dïng ®iÖn cµng quan träng vÒ mÆt khinh tÕ, khoa häc kü thuËt th× møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n cña tr¹m cung cÊp ®iÖn cµng cao v× lÏ nÕu thiÕu ®iÖn tæn thÊt sÏ cµng nghiªm träng. +NÕu tr¹m thuû ®iÖn cã hå ®iÒu tiÕt cµng lín, hÖ sè ®iÒu tiÕt cao, sù ph©n bè dßng ch¶y trong s«ng l¹i t­¬ng ®èi ®Òu th× cã thÓ chän møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n cao mµ vÉn lîi dông ®­îc phÇn lín n¨ng l­îng n­íc thiªn nhiªn. Trong tr­êng hîp kh«ng cã hå ®iÒu tiÕt dµi h¹n, muèn lîi dông n¨ng l­îng n­íc ®­îc nhiÒu kh«ng nªn chän møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n cao. +NÕu TT§ ®ãng vai trß chÝnh trong c«ng tr×nh lîi dông tæng hîp hoÆc chØ cã nhiÖm vô ph¸t ®iÖn ngoµi ra kh«ng cßn ngµnh dïng n­íc nµo kh¸c tham gia th× møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n cø theo c¸c nguyªn t¾c trªn ®Ó chän. Trong tr­êng hîp cã thÓ chän møc b¶o ®¶m kh¸ cao, nh­ng khi TT§ chØ gi÷ vai trß thø yÕu trong c«ng tr×nh lîi dông tæng hîp møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n cña TT§ ph¶i phôc tïng yªu cÇu dïng n­íc chñ yÕu mµ chän thÊp h¬n cho tháa ®¸ng. Kinh nghiÖm cho thÊy th­êng dïng ë møc ®¶m b¶o sau: - C¸c tr¹m thuû ®iÖn cã c«ng suÊt lín: Nlm > 50MW P = 85 - 95%. - C¸c tr¹m thuû ®iÖn võa, tû träng c«ng suÊt kh«ng lín l¾m : P=75-85% - C¸c TT§ nhá, lµm viÖc ®éc lËp hoÆc tham gia trong hÖ thèng víi tû träng c«ng suÊt d­íi 15 - 20% : P = 50-80%. III. Chän møc b¶o ®¶m tÝnh to¸n cho TT§-CT4 C¨n cø vµo nhiÖm vô cô thÓ cña c«ng tr×nh thuû ®iÖn CT4 víi nhiÖm vô ph¸t ®iÖn lµ chÝnh vµ theo ®¸nh gi¸ s¬ bé t¹i tuyÕn x©y dùng c«ng tr×nh TT§ CT4 cã c«ng suÊt kho¶ng ( 200
400 ) MW Theo tiªu chuÈn TCVN 50-60-90 chän møc b¶o ®¶m cho TT§ CT4 lµ p=90%. ( 2.4: X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c¬ b¶n cña TT§ CT4 Néi dung 1)X¸c ®Þnh mùc n­íc d©ng b×nh th­êng (MNBT). 2) X¸c ®Þnh ®é s©u c«ng t¸c (hct), mùc n­íc chÕt (MNC), dung tÝch h÷u Ých (Vhi). 3) X¸c ®Þnh c«ng suÊt b¶o ®¶m ( Nb® ), c«ng suÊt l¾p m¸y ( Nlm ). 4) TÝnh ®iÖn l­îng b×nh qu©n nhiÒu n¨m (
), sè giê lîi dông c«ng suÊt l¾p m¸y(hNln). 5) X¸c ®Þnh c¸c cét n­íc ®Æc tr­ng cña TT§ CT4. C¸c b­íc tÝnh to¸n: I .X¸c ®Þnh mùc n­íc d©ng b×nh th­êng (MNBT). 1.§Þnh nghÜa Mùc n­íc d©ng b×nh th­êng lµ mùc n­íc cao nhÊt cña hå chøa trong ®iÒu kiÖn lµm viÖc b×nh th­êng cña nhµ m¸y thuû ®iÖn. Mùc n­íc d©ng b×nh th­êng lµ mét th«ng sè chñ chèt cña c«ng tr×nh thñy ®iÖn. Nã cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn dung tÝch hå chøa, cét n­íc, l­u l­îng, c«ng suÊt b¶o ®¶m vµ ®iÖn l­îng hµng n¨m cña TT§. VÒ mÆt c«ng tr×nh nã quyÕt ®Þnh ®Õn chiÒu cao ®Ëp, kÝch th­íc c«ng tr×nh x¶ lò, sè l­îng vµ kÝch th­íc c¸c ®Ëp phô. VÒ mÆt kinh tÕ: vïng hå, nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn diÖn tÝch vïng ngËp n­íc vµ c¸c tæn thÊt do n­íc ngËp ë vïng hå. V× vËy viÖc chän MNDBT ph¶i ®­îc tiÕn hµnh thËn träng. Khi tÝnh to¸n lùa chän MNDBT cÇn chó ý ®Õn mét sè yÕu tè ¶nh h­ëng quan träng sau: * Mèi quan hÖ gi÷a NMDBT vµ lîi Ých. +Ph¸t ®iÖn: Khi NMDBT t¨ng th× kh¶ n¨ng ph¸t ®iÖn cña TT§ t¨ng, dÉn ®Õn ®iÖn l­¬ng hµng n¨m cña cña TT§ t¨ng, nh­ng ®Õn mét lóc nµo ®ã th× ®é t¨ng gi¶m do l­îng n­íc bèc h¬i lín. Tr­êng hîp cã c«ng tr×nh nµo ®ã ®· x©y dùng hoÆc dù kiÕn x©y dùng ë phÝa th­îng l­u c«ng tr×nh th× khi t¨ng NMDBT cã thÓ sÏ g©y ngËp ch©n c«ng tr×nh phÝa trªn. NÕu ®é ngËp ®ã ®¸ng kÓ sÏ lµm gi¶m cét n­íc ph¸t ®iÖn, lµm thay ®æi chÕ ®é, vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña c«ng tr×nh phÝa trªn. +Phßng lò: Khi NMDBT t¨ng th× dung tÝch h÷u Ých t¨ng, kh¶ n¨ng c¾t lò lín do ®ã gi¶m bít biÖn ph¸p phßng lò vµ thiÖt h¹i phÝa h¹ l­u. +Yªu cÇu sö dông n­íc: Khi NMDBT t¨ng, dung tÝch h÷u Ých cña hå t¨ng, l­u l­îng ®iÒu tiÕt t¨ng, viÖc cung cÊp n­íc cho h¹ l­u t¨ng. +Giao th«ng thñy: Khi NMDBT, dung tÝch hå chøa t¨ng, kh¶ n¨ng chuyªn chë th­îng, h¹ l­u t¨ng. * Mèi quan hÖ gi÷a NMDBT vµ chi phÝ. Khi NMDBT lµm cho chiÒu dµi, chiÒu cao ®Ëp t¨ng ®ång thêi còng ¶nh h­ëng ®Õn sè l­îng vµ kÝch th­íc c¸c ®Ëp phô xung quanh hå dÉn ®Õn vèn ®Çu t­, chi phÝ hµng n¨m t¨ng nhanh. NMDBT t¨ng, diÖn tÝch ngËp lôt t¨ng, nhiÒu khi gi©y ngËp c¸c má kho¸ng s¶n quÝ hiÕm, g©y ngËp c¸c di tÝch lÞch sö, thay ®æi m«i tr­êng sinh th¸i, c¶nh quan khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh dÉn ®Õn chÝ ®Òn bï thiÖt h¹i t¨ng, xö lý nÒn mãng vµ thÊm phøc t¹p. V× vËy chi phÝ cho c«ng tr×nh lín. 2.X¸c ®Þnh mùc n­íc d©ng b×nh th­êng ViÖc x¸c ®Þnh MNDBT ph¶i dùa trªn cë së ph©n tÝch so s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n theo c¸c yÕu tè liªn quan. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc hÕt lîi Ých vµ thiÖt h¹i cña tõng ph­¬ng ¸n lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n v× sù ¶nh h­ëng vÒ mÆt x· héi vµ m«i tr­êng lµ kh«ng râ rµng. Tuy nhiªn ®Ó ®¸nh gÝa vÒ mÆt kinh tÕ cho viÖc thay ®æi MNDBT ng­êi ta sö dông c¸c tiªu chuÈn kinh tÕ nh­ sau: - G¸ trÞ thu nhËp dßng quy vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i lµ lín nhÊt.
Trong ®ã: NPV: Gi¸ trÞ thu nhËp dßng n: Sè n¨m tÝnh to¸n .
: `dông tæng hîp th×
lµ tÊt c¶ c¸c thu nhËp tõ c¸c ngµnh trong lîi dông tæng hîp.
: Tæng chi phÝ quy vÒ thêi ®iÓn hiÖn t¹i. t: N¨m tÝnh to¸n thø t Bt: Thu nhËp n¨m thø t. Ct: Chi phÝ n¨m thø t. i: L·i xuÊt . So s¸nh gi÷a c¸c ph­¬ng ¸n, ph­¬ng ¸n nµo cã NPV lín nhÊt th× chän. - Tiªu chuÈn chi phÝ tÝnh to¸n quy vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i lµ nhá nhÊt (Cmin). Trong tr­êng hîp c¸c ph­¬ng ¸n ®­a ra ®Òu ®¹t lîi Ých nh­ nhau th× cã thÓ chän theo tiªu chuÈn chi phÝ tÝnh to¸n quy vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i lµ nhá nhÊt: Chi phÝ tÝnh to¸n quy vÒ hiÖn t¹i lµ:
Trong ®ã Kt: Lµ vèn ®©u t­ ë n¨m thø t. Chnt: Lµ chi phÝ hµng n¨m cña nhµ m¸y thuû ®iÖn ë n¨m thø