Chưng cất d ầu thô là một quá trình chế biến vật lý trong đó các cấu tử có
trong dầu thô không hề bị biến đổi mà chúng chỉ được phân chia đơn thuần thành
các nhóm sản phẩm gọi là các phân đoạn. Phương pháp này bao gồm quá trình sôi
và bay hơi hỗn hợp chất lỏng sau đó ngưng tụ hơi và làm lạnh bằng nước. Như vậy
hơi nhẹ bay lên ngưng tụ thành lỏng, chất lỏng thu được này sẽ tinh khiết hơn
nguyên liệu ban đầu mà thành phần chất vẫn không thay đổi. Thực chất của quá
trình chưng cất là dựa trên sự khác nhau về nhiệt độ sôi của các cấu tử trong hỗn
hợp lỏng. Đây là quá trình quan trọng nhất trong nhà máy tinh chế nhằm tách các
sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường
48 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 3694 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đồ án Thiết kế tháp chưng cất dầu nặng - Năng suất 3.000.000 tấn/năm, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 1
Đồ án môn học
Thiết kế tháp chưng cất dầu nặng..
Năng suất 3.000.000 tấn/năm
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 2
Bộ giáo dục và đào tạo Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Trường Đại học Bách Khoa Hà nội Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
***** --------o O o--------
NHIỆM VỤ THIẾT KẾ ĐỒ ÁN MÔN HỌC
Họ và tên: MAI XUÂN ĐÔNG
Khoá học: Hoá dầu QN _ K-48 Khoa: Công nghệ hoá học
Ngành học : Công nghệ hữu cơ - Hoá dầu
1.Đầu đề thiết kế:
Thiết kế tháp chưng cất dầu nặng..
Năng suất 3.000.000 tấn/năm
2. Nội dung phần thuyết minh và tính toán:
- Tổng quan lý thuyết.
- Tính toán công nghệ.
3. Các bản vẽ (Ghi rõ các loại bản vẽ và kích thước các bản vẽ)
- Bản vẽ thiết bị phản ứng chính - khổ A1.
4. Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Lê Văn Hiếu.
5. Ngày giao nhiệm vụ thiết kế: 18_02_2008.
6. Ngày hoàn thành nhiệm vụ thiết kế: 05_03_2008.
Ngày tháng năm 2008
Chủ nhiệm bộ môn Cán bộ hướng dẫn
(ký và ghi rõ họ tên) (ký và ghi rõ họ tên)
Nguyễn Hữu Trịnh Lê Văn Hiếu
Kết quả điểm đánh giá
- Quá trình thiết kế :
- Điểm duyệt :
- Bản vẽ thiết kế :
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 3
CHƯƠNG I
CÔNG NGHÖ CH¦NG CÊT DÇu th«
Chưng cất dầu thô là một quá trình chế biến vật lý trong đó các cấu tử có
trong dầu thô không hề bị biến đổi mà chúng chỉ được phân chia đơn thuần thành
các nhóm sản phẩm gọi là các phân đoạn. Phương pháp này bao gồm quá trình sôi
và bay hơi hỗn hợp chất lỏng sau đó ngưng tụ hơi và làm lạnh bằng nước. Như vậy
hơi nhẹ bay lên ngưng tụ thành lỏng, chất lỏng thu được này sẽ tinh khiết hơn
nguyên liệu ban đầu mà thành phần chất vẫn không thay đổi. Thực chất của quá
trình chưng cất là dựa trên sự khác nhau về nhiệt độ sôi của các cấu tử trong hỗn
hợp lỏng. Đây là quá trình quan trọng nhất trong nhà máy tinh chế nhằm tách các
sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường.
I. Vai trß, môc ®Ých vµ ý nghÜa cña qu¸ tr×nh chng cÊt:
1.Vai trò:
Quá trình chưng cất là quá trình đầu tiên làm cơ sở cho các quá trình chế biến
khác. Và phân xưởng chưng cất dầu thô là phân xưởng quan trọng số 1 trong mỗi
nhà máy lọc dầu, có nó thì các phân xưởng chế biến tiếp theo mới hoạt động được.
2. Mục đích:
Mục đích của quá trình chưng cất dầu thô là chia dầu thô (là nguyên liệu ban
đầu) thành những phân đoạn hẹp để tiện lợi cho các quá trình chế biến về sau,
chẳng hạn như các quá trình cracking, reforming hay quá trình sản xuất dầu nhờn...
Trong đó yêu cầu của quá trình chưng cất là không xảy ra các phản ứng phân
hủy và độ phân chia càng cao càng tốt.
3. ý nghĩa:
Trong công nghiệp chế biến dầu, dầu thô sau khi đã được xử lý qua các quá
trình tách nước, muối và tạp chất cơ học sẽ được đưa vào chưng cất. Tùy theo bản
chất của nguyên liệu và mục đích của quá trình mà chúng ta sẽ áp dụng chưng cất
dầu ở áp suất khí quyển AD (Atmospheric Distillation) hay chưng cất trong chân
không VD (Vacuum Distillation) hay kết hợp cả 2 công nghệ AD-VD gọi tắt là
AVD (hình 1d).
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 4
- Với mục đích nhận các phân đoạn xăng (naphta nhẹ, naphta nặng), phân
đoạn kerosen, phân đoạn diezel (nhẹ, nặng) và phần cặn còn lại sau chưng cất
người ta sử dụng công nghệ AD (hình 1a).
- Còn khi muốn chưng cất sâu thêm phần cặn thô nhằm nhận các phân đoạn
gasoil chân không hay phân đoạn dầu nhờn người ta dùng chưng cất chân không
VD (hình 1b, 1c).
Phân đoạn gasoil chân không là nguyên liệu cho quá trình Cracking nhằm
chế biến xăng có trị số octan cao.
Phân đoạn dầu nhờn được dùng để chế tạo các sản phẩm dầu mỡ bôi trơn,
còn phân đoạn cặn gudron dùng để chế tạo bitum, nhựa đường hay làm nguyên liệu
cho quá trình cốc hóa sản xuất cốc dầu mỏ.
Như vậy tùy theo tính chất dầu thô và mục đích chế biến mà người ta áp
dụng loại hình công nghệ chưng cất cho thích hợp.
Hình 1a: Sơ đồ chưng cất dầu thô loại AD
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 5
Hình 1b: Sơ đồ chưng cất dầu thô loại VD
Hình 1c: Sơ đồ chưng cất dầu thô loại VD nhận dầu nhờn
Hình 1d: Sơ đồ chưng cất kết hợp AVD
Chú thích:
1. Thiết bị trao đổi nhiệt; 2. Lò đốt; 3 Làm lạnh; 4. Tháp chưng cất;
5. Tháp tái sinh hơi; 6. Bể chứa; 7. Tháp chưng cất chân không;
I. Dầu thô; II. Xăng; III. Khí; IV. Xăng nặng; V. Hơi nước; VI. Kerosen; VII.
Gazoil nhẹ; VIII. Gazoil nặng; IX. Cặn AD; X, XI, XII, XIII, XIV, XV. Các loại
dầu nhờn.
II. C¬ së lý thuyÕt cña qu¸ tr×nh chng cÊt:
Quá trình chưng cất dầu thô là một quá trình phân đoạn. Quá trình này được
thực hiện bằng các biện pháp khác nhau nhằm tách các phần dầu theo nhiệt độ sôi
của các cấu tử trong dầu mà không xảy ra sự phân huỷ. Hơi nhẹ bay lên và ngưng
tụ thành phần lỏng. Tùy theo biện pháp tiến hành chưng cất mà người ta phân chia
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 6
quá trình thành chưng đơn giản, chưng phức tạp, chưng cất trong chân không và
chưng cất với hơi nước.
1. Chưng đơn giản :
Chưng đơn giản là quá trình chưng cất được tiến hành bằng cách bay hơi
dần dần, một lần hay nhiều lần, một hỗn hợp chất lỏng cần chưng được mô tả trên
hình 2 (a, b, c).
1.1. Chưng cất bằng cách bay hơi dần dần:
Sơ đồ chưng cất bay hơi dần dần được trình bày trên hình 2a gồm: thiết bị
đốt nóng lên tục, một hỗn hợp chất lỏng trong bình chưng 1 từ nhiệt độ thấp tới
nhiệt độ sôi cuối khi liên tục tách hơi sản phẩm và ngưng tụ hơi bay lên trong thiết
bị ngưng tụ 3 và thu được sản phẩm lỏng trong bể chứa 4. Phương pháp này
thường được áp dụng trong phòng thí nghiệm.
Hình 2a
1.2. Chưng cất bằng cách bay hơi một lần:
Sơ đồ chưng cất bằng cách bay hơi một lần được trình bày trên hình 2b,
phương pháp này còn gọi là phưng pháp bay hơi cân bằng. Hỗn hợp chất lỏng I
được cho liên tục vào thiết bị đun sôi 2 và được đốt nóng đến một nhiệt độ xác
định và ở áp suất p cho trước. Pha hơi thu được cho qua thiết bị ngưng tụ 3 rồi vào
bể chứa 4, từ đó nhận được phần cất II; còn pha lỏng được lấy ra liên tục và ta
nhận được phần cặn III.
- Ưu điểm của quá trình chưng cất cho phép áp dụng trong điều kiện thực tế
chưng cất dầu, tuy với nhiệt độ chưng cất bị giới hạn nhưng vẫn cho phép nhận
được một lượng phần cất lớn hơn.
- Nhược điểm của phương pháp là độ phân chia chưa cao.
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 7
1
2
4
I
II
II I
3
Hình 2b
1.3. Chưng cất bằng cách bay hơi nhiều lần:
Đây là quá trình gồm nhiều quá trình chưng bay hơi một lần nối tiếp nhau ở
nhiệt độ tăng dần hay áp suất thấp hơn đối với phần cặn (được trình bày ở hình 2c).
Phần cặn của chưng cất lần một là nguyên liệu cho chưng cất lần hai sau khi được
đốt nóng đến nhiệt độ cao hơn. Từ đỉnh của thiết bị chưng lần một ta nhận được
sản phẩm đỉnh, còn đáy chưng cất lần hai ta nhận được sản phẩm cặn.
Phương pháp chưng cất dầu bằng bay hơi một lần và bay hơi nhiều lần có ý
nghĩa rất lớn trong thực tế công nghiệp chế biến dầu, ở đây các dây chuyền hoạt
động liên tục. Quá trình bay hơi một lần được áp dụng khi đốt nóng dầu trong các
thiết bị trao đổi nhiệt, trong lò ống và quá trình tách rời pha hơi khỏi pha lỏng ở bộ
phận cung cấp, phân phối của tháp tinh luyện .
Chưng đơn giản, nhất là với loại bay hơi một lần thì không đạt được độ phận
phân chia cao. Do đó khi cần phân chia rõ ràng các cấu tử thành phần của các hợp
chất lỏng, người ta phải tiến hành chưng cất có tinh luyện đó là chưng phức tạp.
Hình 2c
2. Chưng phức tạp :
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 8
2.1. Chưng cất có hồi lưu:
Quá trình chưng cất có hồi lưu là một quá trình chưng khi lấy một phần chất
lỏng ngưng tụ từ hơi tách ra cho quay lại tưới vào dòng bay hơi lên. Nhờ có sự tiếp
xúc đồng đều và thêm một lần nữa giữa pha lỏng và pha hơi mà pha hơi khi tách
khỏi hệ thống lại được làm giàu thêm cấu tử nhẹ (có nhiệt độ sôi thấp hơn) so với
khi không có hồi lưu, nhờ vậy có sự phân chia cao hơn. Việc hồi lưu lại chất lỏng
được khống chế bằng bộ phận phân chia đặc biệt và được bố trí phía trên bộ phận
chưng.
2.2. Chưng cất có tinh luyện:
Chưng cất có tinh luyện còn cho độ phân chia cao hơn khi kết hợp với hồi
lưu. Cơ sở của quá trình tinh luyện là sự trao đổi chất nhiều lần về cả hai phía giữa
pha lỏng và pha hơi chuyển động ngược chiều nhau. Quá trình này được thực hiện
bằng phương pháp tinh luyện. Để đảm bảo cho sự tiếp xúc hoàn thiện hơn giữa pha
hơi và pha lỏng trong tháp được trang bị các đĩa hay đệm. Độ phân chia một hỗn
hợp các cấu tử trong tháp phụ thuộc vào số lần tiếp xúc giữa các pha (số đĩa lý
thuyết) vào lượng hồi lưu ở mỗi đĩa và hồi lưu ở đỉnh tháp.
Công nghệ hiện đại chưng cất sơ khởi dầu thô dựa vào quá trình chưng cất
một lần và nhiều lần có tinh luyện xảy ra trong tháp chưng cất phân đoạn có bố trí
nhiều đĩa.
Sơ đồ nguyên lý làm việc của tháp chưng cất:
Pha hơi Vn bay lên từ đĩa n lên đĩa thứ n-1 được tiếp xúc với pha lỏng Ln-1
chảy từ đĩa n-1 xuống, còn pha lỏng Ln từ đĩa n, chảy xuống đĩa phía dưới n+1 lại
tiếp xúc với pha hơi Vn+1 bay từ dưới lên. Nhờ quá trình tiếp xúc như vậy mà quá
trình trao đổi chất xảy ra tốt hơn. Pha hơi bay lên ngày càng được làm giàu thêm
nhiều cấu tử nhẹ, còn pha lỏng chảy xuống phía dưới ngày càng chứa nhiều cấu tử
nặng. Số lần tiếp xúc càng nhiều, sự trao đổi chất ngày càng tăng và sự phân chia
ngày càng tốt, hay nói cách khác, tháp có độ phân chia càng cao. Đĩa trên có hồi
lưu đỉnh, còn đĩa dưới cùng có hồi lưu đáy. Nhờ có hồi lưu đỉnh và đáy mà làm cho
tháp hoạt động liên tục, ổn định và có khả năng phân tách cao. Ngoài đỉnh và đáy
người ta còn thiết kế hồi lưu trung gian bằng cách lấy sản phẩm lỏng ở cạnh sườn
tháp cho qua trao đổi nhiệt làm lạnh rồi quay lại tưới vào tháp. Như vậy theo chiều
cao của tháp tinh luyện ta sẽ nhận được các phân đoạn có giới hạn sôi khác nhau
tuỳ thuộc vào chế độ công nghệ chưng cất nguyên liệu dầu thô ban đầu.
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 9
Hình 3: Sơ đồ nguyên lý làm việc của tháp tinh luyện
Thân tháp
Tới tháp bay
hơi phụ
Cửa tháo
hồi lưu
Hơi
Vn+1
Ln
Vn
Ln-1
Đĩa chụp
Hồi lưu
trung gian
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 10
3. Chưng cất chân không và chưng cất hơi nước :
Hỗn hợp các cấu tử có trong dầu thô thường không bền, dễ bị phân huỷ khi
tăng nhiệt độ. Trong số các hợp chất dễ bị phân huỷ nhiệt nhất là các hợp chất chứa
lưu huỳnh và các hợp chất cao phân tử như nhựa. Các hợp chất parafin kém bền
nhiệt hơn các hợp chất naphten và naphten lại kém bền hơn các hợp chất thơm. Độ
bền nhiệt của cấu tử tạo thành dầu không chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ mà còn phụ
thuộc cả thời gian tiếp xúc ở nhiệt độ đó. Trong thực tế chưng cất, đối với các
phân đoạn có nhiệt độ sôi cao, người ta còn tránh sự phân huỷ nhiệt khi chúng bị
đốt nóng. Đối với dầu không có hay có chứa ít lưu huỳnh không nên đốt nóng quá
400 4200C, còn đối với dầu có và nhiều lưu huỳnh thì nhiệt độ đốt không quá
320 3400C.
Sự phân huỷ khi chưng cất sẽ làm xấu đi các tính chất của sản phẩm, như làm
giảm độ nhớt và nhiệt độ chớp cháy của chúng, giảm độ bền oxi hoá.
Nhưng quan trọng hơn cả là chúng gây nên nguy hiểm cho quá trình chưng
cất, vì chúng tạo thành các tạp chất ăn mòn và làm tăng áp suất của tháp. Để giảm
sự phân huỷ, thời gian lưu của nguyên liệu ở nhiệt độ cao cũng cần được hạn chế.
Khi nhiệt độ sôi của hỗn hợp ở áp suất khí quyển cao hơn nhiệt độ phân huỷ nhiệt
của chúng, người ta phải chưng cất chân không VD hay chưng cất với hơi nước để
tránh sự phân huỷ nhiệt. Chân không làm giảm nhiệt độ sôi, còn hơi nước cũng có
tác dụng làm giảm nhiệt độ sôi tức là giảm áp suất riêng phần của cấu tử hỗn hợp
làm cho chúng sôi ở nhiệt độ thấp hơn. Hơi nước được dùng ngay cả trong chưng
cất khí quyển. Khi tinh luyện, hơi nước được dùng để tái bay hơi phân đoạn có
nhiệt độ sôi thấp còn chứa trong mazut hay trong gudron hoặc dầu nhờn. Kết hợp
dùng chân không và hơi nước khi chưng cất phần cặn sẽ cho phép tách sâu hơn
phân đoạn dầu nhờn.
Tuy nhiên, tác dụng của hơi nước làm tác nhân bay hơi còn bị hạn chế, vì
nhiệt độ bay hơi khác xa so với nhiệt độ đốt nóng chất lỏng. Vì thế nếu tăng năng
lượng hơi nước thì nhiệt độ và áp suất hơi bão hoà của dầu giảm xuống và sự tách
hơi cũng giảm theo. Do vậy lượng hơi nước có hiệu quả tốt nhất chỉ trong khoảng
từ 2 3% so với nguyên liệu đem chưng cất khi mà số cấp tiếp xúc là 3 hoặc 4.
Trong điều kiện như vậy, lượng dầu tách ra từ phân đoạn mazut đạt tới 14 đến
23%.
Khi chưng cất với hơi nước số lượng phân đoạn tách ra được có thể tính theo
phương trình sau:
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 11
G =
18
Mf
f
f
PP
P
Z
Trong đó :
G và Z: số lượng hơi dầu tách được và lượng hơi nước.
Mf: phân tử lượng của hơi dầu.
18: phân tử lượng của nước.
P : áp suất tổng cộng của hệ.
Pf : áp suất riêng phần của dầu ở nhiệt độ chưng.
Nhiệt độ của hơi nước cần phải không thấp hơn nhiệt độ của hơi dầu để
tránh sản phẩm dầu ngậm nước. Do vậy, người ta thường dùng hơi nước có nhịêt
độ từ 380 4500C, áp suất hơi từ 0,2 0,5 MPa. Hơi nước dùng trong công nghệ
chưng cất dầu có rất nhiều ưu điểm: làm giảm áp suất hơi riêng phần của dầu, tăng
cường khuấy trộn chất lỏng tránh tích nhiệt cục bộ, tăng diện tích bề mặt bay hơi
do tạo thành các tia và bong bóng hơi. người ta cũng dùng hơi nước để tăng cường
đốt nóng cặn dầu trong lò ống khi chưng cất chân không. Khi đó đạt mức độ bay
hơi lớn cho nguyên liệu dầu, tránh sự tạo cốc trong các lò đốt nóng. Tiêu hao hơi
nước trong trường hợp này vào khoảng 0,3 0,5% với nguyên liệu.
III. C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh chng cÊt:
Các thông số công nghệ ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu suất và chất lượng của
quá trình chưng cất là nhiệt độ, áp suất và phương pháp chưng cất. Trong đó
phương pháp chưng cất ra sao sẽ được nói rõ hơn ở mục lựa chọn sơ đồ công nghệ.
Còn 2 yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình làm việc của tháp chưng
cất đó chính là nhiệt độ và áp suất mà 2 yếu tố này lại liên quan đến lượng dầu thô
ban đầu, vào mục đích và yêu cầu của quá trình hay chủng loại sản phẩm cần thu.
Cụ thể như sau:
1. Chế độ nhiệt của tháp chưng luyện:
Nhiệt độ là một thông số quan trọng nhất của tháp chưng, bằng cách thay
đổi nhiệt của tháp sẽ điều chỉnh được chất lượng và hiệu suất của sản phẩm, chế độ
nhiệt của tháp gồm: nhiệt độ của nguyên liệu vào tháp, nhiệt độ đỉnh tháp, nhiệt độ
trong và đáy tháp.
Nhiệt độ của nguyên liệu (dầu thô) vào tháp chưng được khống chế tuỳ theo
bản chất của loại dầu thô, mức độ cần phân chia sản phẩm, áp suất trong tháp và
lượng hơi nước đưa vào đáy tháp nhưng phải tránh được sự phân huỷ nhiệt của
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 12
nguyên liệu ở nhiệt độ cao, do vậy nhiệt độ lò ống đốt nóng phải được khống chế
chặt chẽ.
- Nhiệt độ đáy tháp chưng luyện phụ thuộc vào phương pháp bay hơi và phần
hồi lưu đáy. Nếu bay hơi phần hồi lưu đáy bằng một thiết bị đốt nóng riêng thì
nhiệt độ đáy tháp sẽ ứng với nhiệt độ bay hơi cân bằng ở áp suất tại đáy tháp. Nếu
bốc hơi bằng cách dùng hơi nước quá nhiệt thì nhiệt độ phần đáy tháp sẽ thấp hơn
nhiệt độ vùng nạp liệu. Nhiệt độ đáy tháp phải chọn tối ưu tránh sự phân huỷ các
cấu tử nặng nhưng phải đủ để tách hết hơi nhẹ khỏi phần cặn đáy.
- Nhiệt độ đỉnh tháp phải được khống chế nhằm đảm bảo sự bay hơi hoàn
toàn sản phẩm đỉnh mà không gây sự cuốn theo các phần nặng. Muốn vậy người
ta phải dùng hồi lưu đỉnh tháp. Để tách xăng khỏi các phân đoạn khác nhiệt độ
đỉnh tháp chưng khi chưng cất ở áp suất khí quyển cần giữ trong khoảng 100
1200C. Còn với tháp chưng chân không khi áp suất chưng từ 10 70 mmHg
thường không quá 1200C để tách hết phần gazoil nhẹ còn lẫn trong nguyên liệu.
Dùng hồi lưu sẽ tạo điều kiện phân chia tốt. Hồi lưu đỉnh tháp thường có 2
dạng:
+ Hồi lưu nóng được thực hiện bằng cách cho ngưng tụ một phần hơi sản
phẩm đỉnh ở nhiệt độ sôi của nó, sau đó cho tưới lại đỉnh tháp. Như vậy, chỉ cần
cung cấp một lượng nhiệt để bốc hơi. Tác nhân làm lạnh có thể dùng nước hay
chính sản phẩm lạnh, công thức tính lượng hồi lưu nóng :
Rn = L
Q
Trong đó:
Rn : lượng hồi lưu nóng, kg/h
Q : nhiệt lượng hồi lưu cần lấy để bốc hơi, kcal/h
L : nhiệt ngưng tụ của sản phẩm lỏng, kcal/h
Do thiết bị hồi lưu nóng khó lắp ráp và có nhiều khó khăn cho việc vệ sinh,
đặc biệt công suất thấp nên ngày nay ít được dùng.
+ Hồi lưu nguội là loại được thực hiện bằng cách làm nguội và ngưng tụ
toàn bộ sản phẩm đỉnh rồi tưới trở lại đỉnh tháp. Khi đó lượng nhiệt cần thiết để
cấp cho phần hồi lưu bao gồm nhiệt cần để nung nóng nó đến nhiệt độ sôi và nhiệt
cần để hoá hơi, do vậy hồi lưu nguội tính bằng công thức:
Rng = l
2
t
h
1
t
qq
Q
=
)Ct(ti
Q
12
Trong đó:
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 13
Rng : lượng hồi lưu nguội.
Q : lượng nhiệt mà hồi lưu cần.
h
1t
q : hàm nhiệt của hơi.
l
2
t
q : lượng nhiệt của lỏng hồi lưu.
i : nhiệt lượng phần hơi cần.
C : nhiệt dung của sản phẩm hồi lưu.
t2, t1 : nhiệt độ của hơi và của lỏng tương ứng.
Hồi lưu nguội được sử dụng tương đối rộng rãi, vì lượng hồi lưu thường ít,
làm tăng rõ ràng chất lượng mà không làm giảm nhiều năng suất của tháp chưng.
Ngoài hồi lưu đỉnh, đáy người ta còn sử dụng hồi lưu trung gian để tăng cường
chất lượng của các sản phẩm cạnh sườn và điều chỉnh nhiệt độ trong tháp.
+ Hồi lưu trung gian: quá trình hồi lưu trung gian được thực hiện bằng cách
lấy một sản phẩm lỏng nằm trên các đĩa có nhiệt độ t1 đưa ra ngoài làm nhiệt độ t0
rồi tưới hồi lưu lại tháp. Khi đó chất lỏng hồi lưu cần thu một lượng nhiệt để đun
nóng nhiệt độ từ t0 đến t1.
Xác định lượng hồi lưu trung gian theo công thức:
gtg =
0t
l
1t
l qq
Q
Trong đó :
gtg : lượng nhiệt hồi lưu lấy đi (kcal/h)
1t
lq , 0t
lq : hàm lượng nhiệt của hồi lưu ở pha lỏng ứng với nhiệt độ t1 và t0,
(kcal/kg)
u điểm: giảm lượng hơi đi ra ở đỉnh tháp, tận dụng được một lượng nhiệt
thừa rất lớn của tháp chưng để đun nóng nguyên liệu ban đầu, tăng công suất làm
việc của tháp.
Người ta thường kết hợp hồi lưu trung gian với hồi lưu lạnh cho phép điều
chỉnh chính xác nhiệt độ của đỉnh tháp chưng, dẫn đến đảm bảo hiệu suất và chất
lượng sản phảm của quá trình.
2. Yếu tố áp suất của tháp chưng luyện:
Khi chưng cất dầu mỏ ở áp suất khí quyển, áp suất tuyệt đối trong tháp
thường cao hơn một chút so với áp suất khí quyển, mặt khác áp suất trong toàn
tháp và ở mỗi tiết diện cũng khác nhau. ¸p suất trong mỗi tiết diện của tháp chưng
SVTH:mai xu©n ®«ng Trang 14
luyện phụ thuộc vào lực thuỷ tĩnh khi hơi đi qua các đĩa nghĩa là phụ thuộc vào số
đĩa và cấu trúc đĩa, lưu lượng riêng của chất lỏng và hơi. Thông thường từ đĩa này
sang đĩa khác áp suất giảm đi 5 10 mmHg từ dưới lên, ở áp suất thấp qua mỗi
đĩa giảm đi từ 1 3 mmHg.
¸p suất làm việc của tháp phụ thuộc vào nhiệt độ, bản chất của nguyên liệu
và áp suất riêng phần của từng cấu tử.
¸p suất hơi nước đưa vào cũng ảnh hưởng đến áp suất chung của tháp. Nếu
tháp chưng luyện dùng hơi nước trực tiếp cho vào đáy tháp thì hơi nước làm giảm
áp suất riêng phần của hơi sản phẩm dầu mỏ, cho phần chất lỏng bay hơi ở nhiệt độ
thấp hơn. Lượng hơi nước tiêu hao phụ thuộc vào áp suất chung của tháp và áp
suất riêng phần của sản phẩm dầu mỏ.
Lượng hơi nước dùng cho tháp chưng ở áp suất khí quyển khoảng 1,2
3,5% trọng lượng.
Khi chưng cất ở áp suất chân không thì thường tiến hành ở áp suất 10 70
mmHg. Độ chân không càng sâu càng cho phép chưng sâu hơn, nhưng nếu áp suất
quá thấp sẽ khó chế tạo thiết bị với năng suất lớn.
3. Điều khiển, khống chế chế độ làm việc của tháp chưng cất:
Để duy trì sự làm việc ổn định của tháp chưng cất chúng ta phải thực hiện
các nguyên tắc sau:
+ Điều chỉnh áp suất trong tháp làm thay đổi điểm sôi của chất lỏng.
+ ¸p suất tăng lên thì chất lỏng sôi ở nhiệt độ cao hơn. Nếu áp suất tăng quá
cao, lượng chất lỏng trong tháp sẽ nhiều dẫn đến hiện tượng sặc làm giảm hiệu quả
phân chia.
+ Nếu c