Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn tại chi nhánh ngân hàng đầu tư phát triển Việt Nam bắc Hà Nội

Lêi më ®Çu §Êt n­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh mÏ, víi tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ lu«n ë møc cao so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §Ó cã ®­îc thµnh tùu ph¸t triÓn to lín trªn chóng ta ®· ph¶i huy ®éng mét l­îng vèn rÊt lín ®Ó ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ. Vèn chÝnh lµ yÕu tè quan träng vµ lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, ®iÒu nµy ®· ®­îc §¶ng ta kh¼ng ®Þnh trong V¨n kiÖn ®¹i héi VIII :” Chóng ta kh«ng thÓ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nÕu kh«ng huy ®éng ®­îc nhiÒu vèn, nhÊt lµ nh÷ng nguån vèn dµi h¹n trong n­íc mµ lßng cèt ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô v« cïng quan träng nµy ph¶i lµ c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i c¸c C«ng ty Tµi chÝnh”. Trªn thùc tÕ ViÖt Nam vÉn ch­a huy ®«ng hÕt mäi nguån vèn cã thÓ huy ®éng, mÆc dï thiÕu vèn ®Ó ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ nh­ng thùc tÕ l­îng vèn trong n­íc (®Æc biÖt lµ nguån vèn trong d©n c­) vµ quèc tÕ lµ rÊt lín mµ chóng ta vÉn ch­a khai th¸c hiÖu qu¶. Do ®ã, víi vai trß trung gian tµi chÝnh cña m×nh th× c¸c tæ chøc tµi chÝnh nh­: C¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i cÇn ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc vµ gi¶i ph¸p huy ®éng vèn sao cho cã hiÖu qu¶, ®¸p øng tèt nhu c©ï vÒ vèn cho nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, viÖc tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng huy ®éng vèn trong c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i sÏ cã ý nghÜa rÊt to lín c¶ vÒ mÆt lý luËn lÉn thùc tiÔn. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc trªn kÕt hîp víi thùc tiÔn ë ®¬n vÞ thùc tËp lµ Ng©n Hµng §Çu t­ ph¸t triÓn ViÖt Nam Chi nh¸nh B¾c Hµ Néi em quyÕt ®Þnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ huy ®éng vèn t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng ®Çu t­ ph¸t triÓn ViÖt Nam B¾c Hµ Néi”. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu chuyªn ®Ò, em cã sö dông mét sè ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu c¬ b¶n nh­: Ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, ph­¬ng ph¸p lý thuyÕt hÖ thèng, ph­¬ng ph¸p thèng kª, ph­¬ng ph¸p so s¸nh vµ mét sè ph­¬ng ph¸p kh¸c. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ngoµi phÇn më ®Çu phÇn kÕt luËn vµ TLTK bao gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ng©n hµng th­¬ng m¹i (NHTM) vµ nghiÖp vô huy ®éng vèn cña NHTM. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ huy ®éng vèn t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng ®Çu t­ ph¸t triÓn ViÖt Nam B¾c Hµ Néi Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ huy ®éng vèn t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng ®Çu t­ ph¸t triÓn ViÖt Nam B¾c Hµ Néi. Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ NHTM vµ nghiÖp vô huy ®éng vèn cña NHTM. I. Tæng quan vÒ NHTM. 1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm vÒ NHTM. 1.1. Kh¸i niÖm. Ngân hàng Thương mại là một sản phẩm được hình thành và phát triển cùng với quá trình phát triển của xã hội loài nguời – Không giống với nhiều sản phẩm khác, xét về mặt bản chất và các hành vi của nó nguời ta coi ngân hàng Thương mại như là một sản phẩm xã hôị- một nghành công nghiệp dịch vụ với tính cộng đồng và tính nhân văn sâu rộng. Cũng giống như các tổ chức tài chính khác, Ngân hàng Thương mại- một định chế tài chính trung gian- luôn phải kinh doanh bằng tiền của nguời khác: Vay của công chúng trong mọi cộng đồng, trong nhều cộng đồng, của các ngân hàng hành thương mại bạn, của ngân hàng Trung ương. Vì vậy tất cả các hoạt động kinh doanh của ngân hàng luôn phải bảo đảm tính chính xác, tính hệ thống, nhưng biện pháp xử lý thông minh khéo léo và tính bảo mật cao độ … Như vậy, Ngân hàng Thương mại là một trung gian tài chính không thể thiếu được của nền kinh tế. Nó đóng vai trò cho việc gặp gỡ cung cầu tiền tệ thông qua huy động vốn của những người có vốn nhàn rỗi rôì lại cho vay lại đối với các cá nhân và tổ chức có nhu cầu về vốn, đẩy mạnh tốc độ quay vòng vốn, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Tình hình hoạt động của ngân hàng phản ánh rất chính xác tình trạng của nền kinh tế: Sự vững mạnh, phốn vinh hay yếu kém của nền kinh tế đều được biểu hiện qua tình hình hoạt động của ngân hàng. Hệ thống ngân hàng ngày nay là hệ thống ngân hàng hai cấp được hình thành và hoạt động theo quy định và pháp luật Nhà nước ban hành: Hệ thống Ngân hàng Trung ương: Làm nhiệm vụ quản lý hoạt động của toàn bộ hệ thống, đưa ra quyết định về chính sách tiền tệ, tín dụng và thực hiện nhiệm vụ phát hành tiền. Hệ thống Ngân hàng Thương mại: là các ngân hàng hàng chuyên doanh và chức năng chủ yếu là kinh doanh tiền tệ thu lợi nhuận, thực hiện các nghiệp vụ trung gian và chấp hành đúng theo sự quản lý của Ngân hàng Trung ương. Theo pháp lệnh ngân hàng, hợp tác xã tín dụng và các công ty tài chính ngày 25/04/1990 thì Ngân hàng Thương mại được định nghĩa: “Ngân hàng Thương mại là một tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán”. Như vậy, cùng với sự tiến bộ của ngân hàng, hệ thống Ngân hàng Thương mại đang ngày càng phát triển mạnh mẽ cả về bề rộng lẫn chiều sâu, trở thành một thực thể có vai trò to lớn trong nền kinh tế, với hoạt động mang tính chất đặc thù. 1.2. §Æc ®iÓm cña NHTM. NHTM cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y: Mét lµ: NHTM lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh kiÕm lêi cho nªn ho¹t ®éng cña nã nh»m môc tiªu chñ yÕu lµ theo ®uæi lîi nhuËn. Nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh cña NHTM lµ mét lo¹i h×nh kinh doanh ®Æc thï víi chÊt liÖu kinh doanh chñ yÕu lµ quyÒn sö dông c¸c kho¶n tiÒn, s¶n phÈm cña NHTM cã ®Æc tÝnh phi vËt chÊt vµ ho¹t ®éng cña nã g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ l­u th«ng tiÒn tÖ. Hai lµ: Ho¹t ®éng NHTM lµ h×nh thøc kinh doanh cã ®é rñi ro cao h¬n so víi c¸c h×nh thøc kinh doanh kh¸c vµ th­êng cã ¶nh h­ëng s©u s¾c liªn quan ®Õn ngµnh kh¸c vµ c¶ nÒn kinh tÕ. Do ®ã, ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro ®¸ng tiÕc x¶y ra, nh»m kiÓm so¸t vµ lµm gi¶m nhÑ nh÷ng tæn h¹i do ng©n hµng vì nî g©y ra, chÝnh phñ c¸c quèc gia ®Æt ra nh÷ng ®¹o luËt riªng nh»m b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®­îc vËn hµnh an toµn vµ hiÖu qu¶. Ba lµ: NHTM lµ mét trung gian tµi chÝnh ®iÓn h×nh. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ trªn hai ph­¬ng diÖn: - NHTM lµ trung gi÷a nh÷ng ng­êi cã vèn vµ ng­êi cÇn vèn. - NHTM lµ trung gian gi÷a ng©n hµng trung ­¬ng ( NHTW ) víi c«ng chóng vµ nÒn kinh tÕ. Tr­íc hÕt, NHTM lµ trung gian gi÷a ng­êi cã vèn nhµn rçi vµ ng­êi cÇn vèn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho cung cÇu vÒ nguån vèn ®­îc gÆp nhau. ThËt vËy trong nÒn kinh tÕ lu«n tån t¹i nh÷ng ng­êi cã kho¶n tiÒn t¹m thêi nhµn rçi ch­a dïng ®Õn hay ®Ó dµnh cho nh÷ng nhu cÇu chi tiÒn sau nµy. Nh­ng ®ång thêi còng cã nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu vÒ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay cho nhu cÇu nµo ®ã ë hiÖn t¹i. Tuy nhiªn, ng­êi cã vèn vµ ng­êi cÇn vèn kh«ng ph¶i lóc nµo còng dÔ dµng gÆp ®­îc nhau vµ cã nhu cÇu vµ lîi Ých phï hîp víi nhau. Cho nªn, ®Ó gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn nµy cÇn ph¶i cã ng­êi thø ba ®øng ra lµm trung gian ®Ó tho¶ mµn ®­îc nhu cÇu cña c¶ hai phÝa. Vµ víi viÖc th«ng qua cÇu nèi NHTM, nh÷ng nguån vèn cã thêi h¹n, sè l­îng kh¸c nhau ®· chuyÓn thµnh nh÷ng nguån vèn phï hîp víi nhu cÇu cña ng­êi cÇn vèn mµ kh«ng cÇn ®Õn viÖc ng­¬× cã tiÒn nhµn rçi vµ ng­êi cã nhu cÇu vÒ vèn ph¶i trùc tiÕp gÆp nhau. V× vËy, NHTM ®ãng vai trã trung gian gi÷a ng­êi cã nguån vèn nhµn rçi vµ ng­êi cã nhu cÇu vÒ vèn. Bªn c¹nh ®ã, NHTM kh«ng chØ lµ trung gian gi÷a ng­êi cã vèn nhµn rçi víi ng­êi cÇn vèn mµ cßn lµ trung gian gi÷a NHTW víi c«ng chóng vµ nÒn kinh tÕ. NHTW lµ ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng, lµ c¬ quan tæ chøc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ (CSTT) quèc gia, b»ng c¸c c«ng cô cña m×nh nh­: tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc (DTBB), l·i suÊt… ®· t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng cña NHTM vµ NHTM ®· chuyÓn tiÕp c¸c t¸c ®éng cña CSTT ®Õn nÒn kinh tÕ. Ng­îc l¹i, ho¹t ®éng cña c¸c NHTM còng ph¶n håi l¹i cho NHTW nh÷ng th«ng tin cña nÒn kinh tÕ ®Ó lµm c¬ së cho NHTW ®Ò ra vµ chØ ®¹o CSTT nh»m thóc t¨ng tr­ëng kinh tÕ, t¹o viÖc lµm vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t, phôc vô cho viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ. 2. Vai trß vµ chøc n¨ng cña NHTM. 2.1. Vai trß cña NHTM. Trong giai ®o¹n khëi ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH – H§H n­íc ta, ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ cßn nghÌo nµn l¹c hËu. C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cÇn cã vèn ®Ó ®æi míi tr¹ng thiÕt bÞ, ®µo t¹o nh©n lùc c¶i tiÕn chÊt l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh vµ s¶n xuÊt…§iÒu ®ã ph¶i ®ßi hái mét l­îng vèn ®ñ lín ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn, ®ñ kh¶ n¨ng tµi trî cho c¸c dù ¸n cã quy m« lín vµ thêi gian ®Çu t­ dµi. §Ó ®¹t tíi môc tiªu trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020, viÖc t¨ng c­êng t×m kiÕm nguån vèn tõ c¸c nguån kh¸c nhau phôc vô cho sù nghiÖp CNH- H§H lµ mét tÊt yÕu. ë VÖt Nam nguån vèn trong n­íc cã thÓ khai th¸c qua c¸c kªnh c¬ b¶n sau: Vèn ng©n s¸ch cÊp. Vèn huy ®éng qua thÞ tr­êng tµi chÝnh trùc tiÕp (thÞ tr­êng chøng kho¸n). Vèn huy ®éng qua c¸c trung gian tµi chÝnh (tæ chøc tÝn dông, b¶o hiÓm, c«ng ty tµi chÝnh…). Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay, nguån thu ng©n s¸ch cßn h¹n chÕ nªn kh«ng thÓ hoµn toµn tr«ng chê vµo vèn ng©n s¸ch. §èi víi thÞ tr­êng tµi chÝnh trùc tiÕp, do thÞ chøng kho¸n n­íc ta míi h×nh thµnh, hµng ho¸ cßn khan hiÕm, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ch­a cao, ch­a ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu vÒ vèn cho ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ. V× vËy trong thêi gian têi viÖc huy ®«ng vèn phôc vô vho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn qua c¸c trung gian tµi chÝnh, mµ ®Æc biÖt lµ c¸c NHTM. V× vËy ho¹t ®éng ng©n hµng lµ yÕu tè quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Ta cã thÓ kÓ ®Õn mét sè vai trß quan träng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i nh­ sau: Thø nhÊt: NHTM víi ho¹t ®éng huy ®«ng vèn vµ cho vay ®· gi¶i quyÕt sù thiÕu vèn t¹m thêi cña nÒn kinh tÕ, gióp c¸c doanh ngiÖp cã ®iÒu kiÖn s¶n suÊt kinh doanh. NHTM ®èng mét vai trß to lín trong viÖc thu hót, huy ®éng, tÝch tô vµ tËp trung c¸c nguån tµi chÝnh nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ gãp phÇn quan träng tµi trî cho nhu cÇu vÒ vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Ng©n hµng cã kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸ c¸c kho¶n tiÒn göi nhá lÎ vµ cã c¸c thêi h¹n ng¾n thµnh kho¶n tÝn dông lín cã thêi h¹n dµi h¬n, tµi trî kÞp thêi cho nhu cÇu ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Thø hai: Ho¹t ®éng cña c¸c NHTM gãp phÇn t¨ng c­êng hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp qua ®ã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Víi chøc n¨ng chøc n¨ng trung gian thanh to¸n, HHTM ®· rót ng¾n tèc ®é l­u th«ng hµng ho¸ tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ. Víi hÖ thèng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña ng©n hµng ®· lµm gi¶m c¶ thêi gi©n vµ chi phÝ thanh to¸n n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng lµ sù vËn dông trªn c¬ së hoµn tr¶ vµ cã lîi tøc. Qua l·i suÊt tÝn dông ng©n hµng thóc ®©û c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c ho¹ch to¸n, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, gi¶m chi phÝ t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi… ®Ó cã thÓ hoµn tr¶ l·i vay vµ hoµn vèn cho ng©n hµng mµ vÉn thu ®­îc lîi nhuËn. Ngoµi ra, c«ng t¸c thÈm ®Þnh chØ cho vay hoÆc ®Çu t­ víi nh÷ng dù ¸n cã hiÖu qu¶ cña ng©n hµng ®· buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m kiÕm ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt tèi ­u, bè trÝ s¶n xuÊt hîp lý, hiÖu qu¶ ®Ó cã c¬ héi vay vèn ng©n hµng vµ ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp sö dông vèn vay mét c¸ch tèi ­u. Thø ba: NHTM b»ng ho¹t ®éng cña m×nh ®· sö dông viÖc ph©n bæ vèn gi÷a c¸c vïng, qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau trong mét quèc gia. Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam, do sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý, tù nhiªn vµ con ng­êi mµ cã sù chªnh lÖch vÒ sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi gi÷a c¸c tØnh, thµnh phè; gi÷a miÒn xu«i vµ miÒn ng­îc; gi÷a khu vùc n«ng th«n vµ thµnh thÞ. Nhê ho¹t ®éng cña m×nh vµ th«ng qua m¹ng l­íi c¸c chi nh¸nh, NHTM sÏ ®øng ra ®iÒu hoµ vèn, thu hót nh÷ng nguån vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ råi ®Çu t­ vµ cho vay ë nh÷ng n¬i thiÕu vèn, tõ ®ã gãp phÇn rót ng¾n sù chªnh lÖch vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a c¸c vïng Thø t­: Ng©n hµng hoat ®éng cã hiÖu qu¶ gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia nh­: æn ®Þnh gi¸ c¶, kiÒm chÕ l¹m ph¸t, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. ViÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ thuéc vÒ NHT¦ nh­ng ®Ó thùc hiÖn ®­îc tèt c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®ã th× cÇn ph¶i th«ng qua hÖ thèng c¸c NHTM vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian kh¸c. C¸c NHTM ®ãng vai trß lµ c¸c trung gian tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ.V× vËy, ho¹t ®éng cña chóng cã ¶nh h­ëng to lín tíi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ còng nh­ ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. Thø n¨m: NHTM lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a c¸c n­íc, t¹o m«i tr­¬ng quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng, c«ng nghiÖp c¸c ngµnh liªn quan. §Ó phï hîp víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ho¹t ®éng cña NHTM cÇn ®­îc më réng, nh»m thóc ®Èy cho viÖc më réng ho¹t ®éng kinh tÕ trong n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn hoµ nhËp nÒn kinh tÕ trong n­íc víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Víi ho¹t ®éng réng kh¾p cña m×nh, c¸c NHTM cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tõ c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc n­íc ngoµi gãp phÇn b¶o ®¶m nguån vèn cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®aÞ ho¸ ®Êt n­íc.§ång thêi gióp c¸c doanh nghiÖp x©m nhËp thÞ tr­êng tr­êng quèc tÕ mét c¸ch thuËn lîi h¬n, hiÖu qu¶ h¬n vµ cã kh¶ n¨ng cao nhê ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, b¶o l·nh, tµi trî xuÊt nhËp khÈu. 2.2. C¸c chøc n¨ng cña NHTM. NHTM lµ mét lo¹i h×nh tæ chøc cã vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi céng ®ång ®Þa ph­¬ng nãi riªng. NHTM cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®a d¹ng nhÊt- ®Æc biÖt lµ tÝn dông, tiÕt kiÖm vµ dÞch vô thanh to¸n- vµ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tµi chÝnh nhÊt so víi bÊt kú mét tæ chøc kinh doanh nµo trong nÒn kinh tÕ. Sù ®a d¹ng trong c¸c dÞch vô vµ chøc n¨ng cu¶ ng©n hµng dÉn ®Õn chóng ta ®­îc gäi lµ c¸c “ B¸ch ho¸ tµi chÝnh”. Ta cã thÓ thÊy nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña ng©n hµng ®a n¨ng hiÖn nay. Chøc n¨ng trung gian tµi chÝnh §©y lµ chøc n¨ng quan träng, ph¶n ¸nh râ nÐt nhÊt b¶n chÊt cña NHTM lµ tæ chøc chuyªn nghÒ kinh doanh tiÒn tÖ. C¸c NHTM, bé phËn chñ yÕu cña trung gian tµi chÝnh, lµ kªnh dÉn vèn quan träng tõ nh÷ng thùc thÓ cã vèn nhµn rçi ®Õn c¸c thùc thÓ cã nhu cÇu vèn. Víi chøc n¨ng trung gian tµi chÝnh, NHTM cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi møc rñi ro, chuyÓn ®æi kú h¹n, gi¶m chi phÝ giao dÞch, cung cÊp th«ng tin dÞch vô. ChuyÓn ®æi møc rñi ro: NHTM cã kh¶ n¨ng gi¶m thiÓu rñi ro th«ng qua ph­¬ng ph¸p ®a d¹ng ho¸ danh môc ®Çu t­. Ng©n hµng huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, sau ®ã sö dông vèn nµy cho danh môc ®Çu t­ ®a d¹ng cña m×nh. Nhê ®ã c¸c ng©n hµng ®· gi¶m thiÓu rñi ro. ChuyÓn ®æi kú h¹n: Th«ng qua viÖc ®a d¹ng ho¸ danh môc ®Çu t­, ng©n hµng kh«ng nh÷ng chuyÓn ®æi ®­îc rñi ro mµ cßn sö lý ®­îc c¸c kú ®¸o h¹n cña tµi s¶n vµ nguån vèn. §iÒu nµy cã nghÜa ng©n hµng cã thÓ sö dông mét phÇn vèn ngÇm ng¾n h¹n ®Ó tµi chî cho danh môc tµi s¶n cã kú h¹n dµi h¬n mµ vÉn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n. Gi¶m chi phÝ giao dÞch: Quan hÖ tÝn dông gi÷a nguêi cã nhu cÇu cho vay vµ ng­êi cã nhu cÇu vay gÆp nhau gÆo rÊt nhiÒu khã kh¨n nh­: kh«ng cã th«ng tin vÒ nhau, khã gÆp ®­îc nhau, c¸c nhu cÇu kh«ng phï hîp nhau, dÉn ®Õn chi phÝ giao dÞch lín. T×nh h×nh nµy tÊt yÕu sinh ra trung gian tµi chÝnh víi kh¶ n¨ng thu hót mäi kho¶n tiÒn nhµn rçi cña ng­êi tiÕt kiÖm vµ ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña ng­êi ®i vay. Nhê chuyªn m«n ho¸ vµ quy m« ho¹t ®éng lín, c¸c trung gian tµi chÝnh nµy cã thÓ gi¶m ®­îc chi phÝ giao dÞch, møc ®é rñi ro xuèng thÊp nhÊt, gãp phÇn ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ nãi chung. Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n. Mét trong nh÷ng chøc n¨ng kh«ng kÐm phÇn quan träng cña NHTM lµ lµm t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn b»ng c¸ch tæ chøc thùc hiÖn mét c¬ chÕ thanh to¸n chÝnh x¸c, nhanh chãng vµ tiÕt kiÖm Khi thùc hiÖn chøc n¨ng lµm trung gian thanh to¸n NHTM cung cÊp cho kh¸ch hµng cña m×nh nhiÒu ph­¬ng tiÖn thanh to¸n trong vµ ngoµi n­íc phong phó nh­: Uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu, sÐc, thÎ tÝn dung… nhê c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n nµ mµ nhu cÇu tiÒn mÆt cho chi tr¶ ngµy cµng gi¶m, tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian, chi phÝ cho x· héi. Ng©n hµng thùc hiÖn chøc n¨ng nµy v× ho¹t ®éng qu¶n lý, thanh to¸n trªn tµi kho¶n sÏ an toµn,thuËn tiÖn h¬n nhiÒu so víi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. §Ó thùc hiÖn tèt chøc n¨ng nµy ng©n hµng ph¶i t¹o ra mét c¬ chÕ thanh to¸n hîp lý, thuËn tiÖn, nhanh chãng vµ ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n cho ng©n hµng. Chøc n¨ng t¹o tiÒn. Chøc n¨ng nµy ®­îc thùc hiÖn vµ th«ng qua c¸c ho¹t ®éng tÝn dông vµ ®Çu t­ cña NHTM trong mèi quan hÖ víi khèi dù tr÷ b¾t buéc cña Ng©n hµng Nhµ n­íc. Khi NHTM cÊp vèn tÝn dông cho kh¸ch hanh A, lËp tøc sè tiÒn nµy cã thÓ trë thµnh tiÒn göi cña kh¸ch hµng B (më t¹i mét ng©n hµng bÊt kú) NHTM l¹i dïng vèn nµy ®Ó cho vay c¸c ®èi t­îng kh¸c. Nh­ vËy tõ mét ®ång vèn ký th¸c ban ®Çu, hÖ thèng NHTM cã thÓ t¹o ra mét sè vèn tÝn dông lín h¬n rÊt nhiÒu lÇn ®Î ra béi sè tÝn dông.§©y chÝnh lµ kh¶ n¨ng t¹o tiÒn cña NHTM.§Ó kiÓm so¸t kh¶ n¨ng nµy, luËt ph¸p cho phÐp Ng©n hµng Nhµ n­íc ®­îc quyÒn buéc NHTM ph¶i ký göi t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc mét phÇn cña tæng sè tiÒn hä nhËn ®­îc tõ nÒn kinh tÕ-gäi lµ kho¶n dù tr÷ b¾t buéc (DTBB). Nh­ vËy, khi mét khèi l­îng tiÒn göi t¨ng lªn, kh¶ n¨ng cho vay cña toµn bé hÖ thèng NHTM sÏ t¨ng lªn rÊt nhiÒu lÇn. Ng­îc l¹i, khi bít ®i mét l­îng tiÒn göi, kh¶ n¨ng cho vay cña toµn bé hÖ thèng NHTMsÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu lÇn. Cô thÓ: Kh¶ n¨ng më réng tiÒn göi cña Ng©n hµng = Sè göi huy ®éng ban ®Çu x HÖ sè nh©n më réng tiÒn tÖ HÖ sè nh©n më réng tiÒn tÖ = 1 Tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc Chøc n¨ng t¹o tiÒn cña hÖ thèng NHTM liªn quan chÆt chÏ víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Nhµ n­íc. Th«ng qua hÖ thèng NHTM, Ng©n hµng Nhµ n­íc cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m l­îng tiÒn t­¬ng øng. Ngoµi c¸c chøc n¨ng trªn NHTM cßn cã c¸c chøc n¨ng kh¸c nh­: chøc n¨ng uû th¸c, chøc n¨ng b¶o hiÓm, chøc n¨ng m«i giíi… 3. C¸c nghiÖp vô chñ yÕu cña mét NHTM. Nh×n chung c¸c nghiÖp vô chñ yÕu cña mét NHTM ®­îc chia lµm 3 lo¹i nghiÖp vô chÝnh: nghiÖp vô huy ®éng vèn, sö dông vèn vµ nghiÖp vô trung gian. NghiÖp vô huy ®éng vèn cña NHTM ®­îc thùc hiÖn qua hµnh vi më tµi kho¶n ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n cho kh¸ch hµng, hoÆc huy ®éng c¸c lo¹i tiÒn göi cã kú h¹n, kh«ng kú h¹n cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, d©n c­ , ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu, ®i vay c¸c Ng©n hµng tæ chøc tÝn dông kh¸c, ®i vay Ng©n hµng Trung ­¬ng… §©y lµ nguån gèc ®Ó c¸c NHTM ph¸t tÝn dông vµo nÒn kinh tÕ, cßn phÇn vèn tù cã cña NHTM chñ yÕu lµ ®Ó phôc vô cho viÖc x©y dùng c¬ sá vËt chÊt kü thuËt mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ … Nh­ vËy cã thÓ nãi ng©n hµng kinh doanh b»ng nguån vèn huy ®éng lµ chñ yÕu, tuú theo luËt ph¸p cña mçi n­íc mµ c¸c NHTM ®­îc huy ®éng mét tû lÖ cao hay thÊp vèn huy ®éng ®Ó kinh doanh. Th«ng th­¬ng vèn huy ®éng cña NHTM cã thÓ gÊp 20 lÇn vèn tù cã cña NHTM trë lªn, hay nãi c¸ch kh¸c ®i vèn tù cã cña NHTM ®­îc quy ®Þnh th«ng th­êng b»ng hay lín h¬n 5% vèn huy ®éng mµ NHTM ®­îc phÐp huy ®éng. Khi ®· huy ®éng ®­îc vèn trong tay, ®Ó cã thÓ t¹o ra lîi nhuËn, NHTM ph¶i tiÕn hµnh kinh doanh d­íi c¸c h×nh thøcdïng vèn huy ®éng, mµ chñ yÕu lµ cÊp tÝn dông, c¸c NHTM cã thÓ sö dông nguån vèn ®ã ®Ó kinh doanh d­í c¸c d¹ng ®Çu t­ kh¸c nh­: kinh doanh ngo¹i tª, kinh doanh chøng kho¸n, ®Çu t­ vèn trùc tiÕp vµo c¸c doanh nghiÖp d­íi d¹ng gãp vèn, thµnh l¹p c«ng ty… NghiÖp vô sö dông vèn cã hiÖu qu¶, gãp pjÇn më réng quan hÖ tÝn dông víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn quan hÖ giao dÞch víi ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó më réng nghiÖp vô huy ®éng vèn. Bªn c¹nh ®ã NHTM còng cã thÓ t¹o ra doanh thu cho m×nh b»ng viÖc thùc hiÖn c¸c dÞch vô ®­¬c phÐp nh­ thanh to¸n, chuyÓn tiÒn hé, t­ vÊn kh¸ch hµng, qu¶n lý hé tµi s¶n cho kh¸ch hµng… trªn c¬ së ®ã ng©n hµng thu phÝ dÞch vô. Ngµy nay do nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, ®ßi hái ho¹t ®éng dÞch vô trang thiÕt bÞ, c¬ së vËt chÊt ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕnvµo ho¹t ®éng ng©n hµng, thùc hiÖn tèt kh©u thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh­ uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu, thanh to¸n sÐc, thanh to¸n bï trõ, thùc hiÖn chuyÓn tiÒn nhanh qua m¹ng m¸y vi tÝnh, thùc hiÖn thanh to¸n qua thÎ tÝn dông. Thùc hiÖn tèt kh©u dÞch vô gãp phÇn t¨ng thu nhËp cho ng©n hµng. HiÖn nay xu h­íng nguån thu vÒ dÞch vô ngµy cang t¨ng vµ chiÕm tû lÖ lín vÒ tæng thu trong kinh doanh cña ng©n hµng. §ång thêi gãp phÇn lµm t¨ng chu chuyÓn ®ång vèn, tiÕt kiÖm vèn trong qu¸ tr×nh thanh to¸n, lµm gi¶m khèi l­îng l­u th«ng tiÒn mÆt, tiÕt kiÖm