Hạch toán các nghiệp vụ thanh toán với người bán, khách hàng và Nhà nước với việc tăng cường quản lý tài chính tại công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghệ Đông Á”.
Mối quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp với người mua, người bán, với ngân sách phản ánh quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, thường xuyên phát sinh các nghiệp vụ thanh toán. Vì vậy, người quản lý không chỉ quan tâm tới doanh thu, chi phí, lợi nhuận, cái mà họ phải thường thường xuyên nắm bắt chính là tình hình thanh toán. Tình hình tài chính của doanh nghiệp phản ánh việc làm ăn có hiệu quả hay không của doanh nghiệp.Phải xem xét tài chính để có thể tham gia ký kết các hợp đồng đủ khả năng thanh toán đảm bảo an toàn và hiệu quả cho doanh nghiệp.Nghiệp vụ thanh toán xảy ra ở cả trong quá trình mua hàng và quá trình tiêu thụ, nó có liên quan mật thiết với các nghiệp vụ quỹ và nghiệp vụ tạo vốn. Như vậy, có thể nói các nghiệp vụ thanh toán có một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong hoạt động của doanh nghiệp, nó góp phần duy trì sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Để quản lý một cách có hiệu quả và tốt nhất đối với các hoạt động của doanh nghiệp nói riêng, dù là SX-kinh doanh hay dịch vụ và nền kinh tế quốc dân của 1 nước nói chung đều cần phải sử dụng các công cụ khác quản lý khác nhau trong đó có kế toán. Trong những năm gần đây hòa cùng với quá trình đổi mới đi nên của đất nước, công tác hạch toán kế toán cũng đã có sự đổi mới tương ứng để có sự phù hợp kịp thời với các yêu cầu của nền kinh tế thị trường, phù hợp với các nguyên tắc, chuẩn mực kế toán quốc tế, đồng thời phù hợp với đặc điểm, yêu cầu trình độ quản lý kinh tế ở nước ta. Sau nhiều lần được sửa đổi, đến ngày 01-11-1995 theo quyết định số 1141 TC/QĐ/CĐKT của Bộ trưởng Bộ tài chính, đã chính thức ban hành chế độ kế toán DN.Đây là một bước đổi mới đánh dấu sự thay đổi mới đánh dấu sự thay đổi toàn diện, triệt để hệ thống kế toán Việt Nam. Sau quá trình học tập và nghiên cứu ở trường để trang bị các kiến thức cơ bản và đặc biệt là sau quá trình thực tập tại phòng kế toán của công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghệ EAST-ASIAN, tôi đã chọn đề tài “Hạch toán các nghiệp vụ thanh toán với người bán, khách hàng và Nhà nước với việc tăng cường quản lý tài chính tại công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghệ Đông Á”. Trong đề tài này tôi muốn tìm hiểu sâu hơn về các nghiệp vụ thanh toán, so sánh thực tế hạch toán tại công ty với lý thuyết được học, với chế độ tài chính hiện hành ở Việt Nam đồng thời tìm hiểu thêm về hạch toán các nghiệp vụ thanh toán theo chế độ kế toán quốc tế. Tham vọng của tôi đặt ra là thông qua các nghiệp vụ thanh toán để có cái nhìn tổng quát nhất về công tác kế toán tại công ty, điều này xuất phát từ đặc điểm tổ chức kế toán tại công ty ASIAN. Tuy nhiên do điều kiện không cho phép nên tôi chỉ đi sâu tìm hiểu một số nghiệp vụ thanh toán đã nêu trong tên đề tài. Như vậy chuyên đề thực tập này tôi sẽ tập chung vào bốn khía cạnh là : - Hạch toán các nghiệp vụ thanh toán với nhà cung cấp (người bán). - Hạch toán các nghiệp vụ thanh toán với người mua. - Hạch toán các nghiệp vụ thanh toán với Nhà nước. - Tăng cường quản lý tài chính tại công ty EAST-ASIAN. Để thực hiện mục tiêu đặt ra, bài viết của tôi chia làm ba phần chính : Phần I : Cơ sở lý luận của hạch toán các nghiệp vụ thanh toán với người bán, khách hàng, nhà nước trong doanh nghiệp. Phần II : Thực trạng hạch toán nghiệp vụ thanh toán với người bán, với khách hàng và nhà nước ở công ty EAST-ASIAN. Phần III : Phương hướng hoàn thiện hạch toán các nghiệp vụ thanh toán với người bán, khách hàng và nhà nước ở công ty EAST-ASIAN.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Hạch toán các nghiệp vụ thanh toán với người bán, khách hàng và Nhà nước với việc tăng cường quản lý tài chính tại công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghệ Đông Á”., để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Më ®Çu
Mèi quan hÖ thanh to¸n gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi mua, ngêi b¸n, víi ng©n s¸ch ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, thêng xuyªn ph¸t sinh c¸c nghiÖp vô thanh to¸n. V× vËy, ngêi qu¶n lý kh«ng chØ quan t©m tíi doanh thu, chi phÝ, lîi nhuËn, c¸i mµ hä ph¶i thêng thêng xuyªn n¾m b¾t chÝnh lµ t×nh h×nh thanh to¸n. T×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh viÖc lµm ¨n cã hiÖu qu¶ hay kh«ng cña doanh nghiÖp.Ph¶i xem xÐt tµi chÝnh ®Ó cã thÓ tham gia ký kÕt c¸c hîp ®ång ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n ®¶m b¶o an toµn vµ hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp.NghiÖp vô thanh to¸n x¶y ra ë c¶ trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ qu¸ tr×nh tiªu thô, nã cã liªn quan mËt thiÕt víi c¸c nghiÖp vô quü vµ nghiÖp vô t¹o vèn. Nh vËy, cã thÓ nãi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, nã gãp phÇn duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
§Ó qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ tèt nhÊt ®èi víi c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nãi riªng, dï lµ SX-kinh doanh hay dÞch vô vµ nÒn kinh tÕ quèc d©n cña 1 níc nãi chung ®Òu cÇn ph¶i sö dông c¸c c«ng cô kh¸c qu¶n lý kh¸c nhau trong ®ã cã kÕ to¸n.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y hßa cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi ®i nªn cña ®Êt níc, c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n còng ®· cã sù ®æi míi t¬ng øng ®Ó cã sù phï hîp kÞp thêi víi c¸c yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c, chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ, ®ång thêi phï hîp víi ®Æc ®iÓm, yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ ë níc ta. Sau nhiÒu lÇn ®îc söa ®æi, ®Õn ngµy 01-11-1995 theo quyÕt ®Þnh sè 1141 TC/Q§/C§KT cña Bé trëng Bé tµi chÝnh, ®· chÝnh thøc ban hµnh chÕ ®é kÕ to¸n DN.§©y lµ mét bíc ®æi míi ®¸nh dÊu sù thay ®æi míi ®¸nh dÊu sù thay ®æi toµn diÖn, triÖt ®Ó hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam.
Sau qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu ë trêng ®Ó trang bÞ c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vµ ®Æc biÖt lµ sau qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i phßng kÕ to¸n cña c«ng ty cæ phÇn ®Çu t vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ EAST-ASIAN, t«i ®· chän ®Ò tµi “H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n, kh¸ch hµng vµ Nhµ níc víi viÖc t¨ng cêng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c«ng ty cæ phÇn ®Çu t vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ §«ng ¸”. Trong ®Ò tµi nµy t«i muèn t×m hiÓu s©u h¬n vÒ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n, so s¸nh thùc tÕ h¹ch to¸n t¹i c«ng ty víi lý thuyÕt ®îc häc, víi chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam ®ång thêi t×m hiÓu thªm vÒ h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n theo chÕ ®é kÕ to¸n quèc tÕ. Tham väng cña t«i ®Æt ra lµ th«ng qua c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®Ó cã c¸i nh×n tæng qu¸t nhÊt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty, ®iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm tæ chøc kÕ to¸n t¹i c«ng ty ASIAN. Tuy nhiªn do ®iÒu kiÖn kh«ng cho phÐp nªn t«i chØ ®i s©u t×m hiÓu mét sè nghiÖp vô thanh to¸n ®· nªu trong tªn ®Ò tµi. Nh vËy chuyªn ®Ò thùc tËp nµy t«i sÏ tËp chung vµo bèn khÝa c¹nh lµ :
H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi nhµ cung cÊp (ngêi b¸n).
H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi mua.
H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi Nhµ níc.
T¨ng cêng qu¶n lý tµi chÝnh t¹i c«ng ty EAST-ASIAN.
§Ó thùc hiÖn môc tiªu ®Æt ra, bµi viÕt cña t«i chia lµm ba phÇn chÝnh :
PhÇn I : C¬ së lý luËn cña h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n, kh¸ch hµng, nhµ níc trong doanh nghiÖp.
PhÇn II : Thùc tr¹ng h¹ch to¸n nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n, víi kh¸ch hµng vµ nhµ níc ë c«ng ty EAST-ASIAN.
PhÇn III : Ph¬ng híng hoµn thiÖn h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n, kh¸ch hµng vµ nhµ níc ë c«ng ty EAST-ASIAN.
phÇn I
C¬ së lý luËn cña h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n, kh¸ch hµng, nhµ níc trong doanh nghiÖp.
I- Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ c¸c nghiÖp vô thanh to¸n.
1- Kh¸i niÖm :
Quan hÖ thanh to¸n ®îc hiÓu lµ mét quan hÖ kinh doanh x¶y ra khi doanh nghiÖp cã quan hÖ mua b¸n vµ cã sù trao ®æi vÒ mét kho¶n vay nî tiÒn vèn cho kinh doanh. Mäi quan hÖ thanh to¸n ®Òu tån t¹i trong sù cam kÕt vay nî gi÷a chñ nî vµ con nî vÒ mét kho¶n tiÒn theo ®iÒu kho¶n ®· qui ®Þnh cã hiÖu lùc trong thêi h¹n cho vay, nî.
Theo ®ã c¸c nghiÖp vô thanh to¸n cã thÓ chia lµm 2 lo¹i :
Mét lµ, c¸c nghiÖp vô dïng tiÒn, hiÖn vËt ®Ó gi¶i quyÕt c¸c nghiÖp vô c«ng nî ph¸t sinh.
Hai lµ, c¸c nghiÖp vô bï trõ c«ng nî.
2- §Æc ®iÓm cña c¸c nghiÖp vô thanh to¸n.
C¸c nghiÖp vô thanh to¸n cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng.
C¸c nghiÖp vô nµy ph¸t sinh nhiÒu, thêng xuyªn vµ yªu cÇu ph¶i theo dâi chi tiÕt theo tõng ®èi tîng thanh to¸n.
ViÖc thanh to¸n ¶nh hëng lín tíi t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nªn thêng cã c¸c quy ®Þnh rÊt chÆt chÏ trong thanh to¸n, v× vËy cÇn cã sù gi¸m s¸t, qu¶n lý thêng xuyªn ®Ó c¸c quy t¾c ®îc t«n träng.
C¸c nghiÖp vô thanh to¸n ph¸t sinh ë c¶ qu¸ tr×nh mua vËt t, hµng ho¸ ®Çu vµo vµ qu¸ tr×nh tiªu thô. §èi víi doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i th× nã tham gia vµo toµn bé qu¸ tr×nh kinh doanh (mua hµng vµ b¸n hµng).
3- Quan hÖ thanh to¸n víi c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh.
Quan hÖ thanh to¸n liªn hÖ mËt thiÕt víi dßng tiÒn vµo, ra trong kú kinh doanh, do ®ã nã cã ¶nh hëng lín tíi t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ. V× vËy, tæ chøc qu¶n lý tèt quan hÖ thanh to¸n còng cã nghÜa lµ lµm tèt c«ng t¸c tµi chÝnh t¹i doanh nghiÖp. ViÖc ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng thanh to¸n ®îc thùc hiÖn mét c¸ch linh ho¹t, hîp lý vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao sÏ gãp phÇn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho doanh nghiÖp, ®ång thêi tËn dông ®îc nguån tµi trî vèn kh¸c nhau. Do ®ã, cÇn ph¶i kiÓm so¸t c¸c quan hÖ kinh tÕ nµy.
Víi chøc n¨ng th«ng tin vµ kiÓm tra, h¹ch to¸n kÕ to¸n gióp cho doanh nghiÖp cã ®îc c¸c th«ng tin cô thÓ vÒ sè nî, thêi gian nî vµ t×nh h×nh thanh to¸n víi tõng ®èi tîng trong tõng kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶. H¬n thÕ n÷a, víi c¸c sè liÖu kÕ to¸n, nhµ qu¶n lý sÏ biÕt ®îc kh¶ n¨ng thanh to¸n ®èi víi c¸c kho¶n ph¶i tr¶ còng nh kh¶ n¨ng thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu. Tõ ®ã doanh nghiÖp sÏ cã nh÷ng ®èi s¸ch thu nî, tr¶ nî kÞp thêi nh»m ®¶m b¶o c¸c kho¶n c«ng nî sÏ ®îc thanh to¸n ®Çy ®ñ, gãp phÇn duy tr× vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh doanh tèt víi b¹n hµng, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
Bªn c¹nh ®ã còng cã thÓ kh¼ng ®Þnh thªm r»ng h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô qu¶n lý duy nhÊt ®èi víi c¸c nghÞªp vô thanh to¸n. Bëi v×, kh¸c víi mét sè phÇn hµnh nh tiÒn mÆt, vËt t, hµng ho¸ - hiÖn h÷u trong kÐt, trong kho cña doanh nghiÖp, sù tån t¹i cña c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ph¸t sinh chØ ®îc biÓu hiÖn duy nhÊt trªn chøng tõ, sæ s¸ch.
4- Ph©n lo¹i c¸c nghiÖp vô thanh to¸n :
Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c nghiÖp vô thanh to¸n theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nh :
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng thanh to¸n, c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®îc chia lµm hai lo¹i :
+ Thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu
+ Thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶
Theo quan hÖ ®èi víi doanh nghiÖp : thanh to¸n bªn trong doanh nghiÖp (thanh to¸n t¹m øng, thanh to¸n l¬ng…) vµ thanh to¸n víi bªn ngoµi (thanh to¸n víi nhµ cung cÊp, víi kh¸ch hµng…).
Theo thêi gian : thanh to¸n thêng xuyªn hoÆc ®Þnh kú.
Nhng th«ng thêng ngêi ta thêng ph©n lo¹i c¸c nghiÖp vô thanh to¸n theo ®èi tîng, theo tiªu thøc nµy th× cã c¸c nghiÖp vô thanh to¸n sau :
-Thanh to¸n víi ngêi b¸n
-Thanh to¸n víi kh¸ch hµng
-Thanh to¸n t¹m øng
- Thanh to¸n víi nhµ níc
C¸c nghiÖp vô thÕ chÊp, ký cîc, ký quü
C¸c nghiÖp vô thanh to¸n kh¸c
Trong ph¹m vi chuyªn ®Ò nµy, t«i sÏ tr×nh bµy c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n, víi kh¸ch hµng vµ víi Nhµ níc.
5- Mét sè ph¬ng thøc thanh to¸n phæ biÕn ë ViÖt Nam hiÖn nay.
* Thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt.
Thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt bao gåm c¸c lo¹i h×nh thanh to¸n nh : thanh to¸n b»ng tiÒn ViÖt Nam, tr¸i phiÕu ng©n hµng, b»ng ngo¹i tÖ c¸c lo¹i vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ nh tiÒn. Khi nhËn ®îc vËt t, hµng ho¸, dÞch vô th× bªn mua xuÊt tiÒn mÆt ë quü ®Ó tr¶ trùc tiÕp cho ngêi b¸n. H×nh thøc thanh to¸n nµy trªn thùc tÕ chØ phï hîp c¸c lo¹i h×nh giao dÞch víi sè lîng nhá vµ ®¬n gi¶n, bëi v× víi c¸c kho¶n mua cã gi¸ trÞ lín viÖc thanh to¸n trë nªn phøc t¹p vµ kÐm an toµn. Th«ng thêng h×nh thøc nµy ®îc ¸p dông trong thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn, víi c¸c nhµ cung cÊp nhá, lÎ…
* Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.
§©y lµ h×nh thøc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch tÝnh chuyÓn tµi kho¶n hoÆc thanh to¸n bï trõ qua c¸c ®¬n vÞ trung gian lµ ng©n hµng. C¸c h×nh thøc cô thÓ bao gåm :
Thanh to¸n b»ng SÐc.
SÐc lµ chøng tõ thanh to¸n do chñ tµi kho¶n lËp trªn mÉu in s½n ®Æc biÖt cña ng©n hµng, yªu cÇu ng©n hµng tÝnh tiÒn tõ tµi kho¶n cña m×nh tr¶ cho ®¬n vÞ ®îc hëng cã tªn trªn sÐc. §¬n vÞ ph¸t hµnh sÐc hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc sö dông sÐc. SÐc chØ ph¸t hµnh khi tµi kho¶n ë ng©n hµng cã sè d.
SÐc thanh to¸n gåm cã sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi ,sÐc tiÒn mÆt vµ sÐc ®Þnh møc.
SÐc chuyÓn kho¶n : Dïng ®Ó thanh to¸n vµ mua b¸n hµng ho¸ gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong cïng mét ®Þa ph¬ng. SÐc cã t¸c dông ®Ó thanh to¸n chuyÓn kho¶n kh«ng cã gi¸ trÞ ®Ó lÜnh tiÒn mÆt, sÐc ph¸t hµnh chØ cã gi¸ trÞ trong thêi h¹n quy ®Þnh.
SÐc ®Þnh møc : Lµ lo¹i sÐc chuyÓn kho¶n nhng chØ ®îc ng©n hµng ®¶m b¶o chi tæng sè tiÒn nhÊt ®Þnh trong c¶ quyÓn sÐc. Sæ sÐc ®Þnh møc cã thÓ dïng ®Ó thanh to¸n trong cïng ®Þa ph¬ng hoÆc kh¸c ®Þa ph¬ng. Khi ph¸t hµnh, ®¬n vÞ chØ ®îc ph¸t hµnh trong ph¹m vi ng©n hµng ®¶m b¶o chi. Mçi lÇn ph¸t hµnh ph¶i ghi sè h¹n møc cßn l¹i vµo mÆt sau cña tê sÐc. §¬n vÞ b¸n khi nhËn sÐc ph¶i kiÓm tra h¹n møc cßn l¹i cña quyÓn sÐc.
SÐc chuyÓn tiÒn cÇm tay : Lµ lo¹i sÐc chuyÓn kho¶n cÇm tay, ®îc ng©n hµng ®¶m b¶o thanh to¸n.
SÐc b¶o chi : Lµ sÐc chuyÓn kho¶n ®îc ng©n hµng ®¶m b¶o chi sè tiÒn ghi trªn tõng tê sÐc ®ã. Khi ph¸t hµnh sÐc ®¬n vÞ ph¸t hµnh ®a ®Õn ng©n hµng ®Ó ®ãng dÊu ®¶m b¶o chi cho tê sÐc ®ã. SÐc nµy dïng ®Ó thanh to¸n chñ yÕu gi÷a c¸c ®¬n vÞ mua b¸n vËt t, hµng ho¸… trong cïng mét ®Þa ph¬ng nhng cha tÝn nhiÖm lÉn nhau.
Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu.
Uû nhiÖm thu lµ h×nh thøc mµ chñ tµi kho¶n uû nhiÖm cho ng©n hµng thu hé mét sè tiÒn nµo ®ã tõ kh¸ch hµng hoÆc c¸c ®èi tîng kh¸c.
Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi.
Uû nhiÖm chi lµ giÊy uû nhiÖm cña chñ tµi kho¶n nhê ng©n hµng phôc vô m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó tr¶ cho nhµ cung cÊp, nép ng©n s¸ch Nhµ níc ,vµ mét sè thanh to¸n kh¸c…
Thanh to¸n bï trõ.
¸p dông trong ®iÒu kiÖn hai tæ chøc cã quan hÖ mua vµ b¸n hµng ho¸ hoÆc cung øng dÞch vô lÉn nhau. Theo h×nh thøc thanh to¸n nµy, ®Þnh kú hai bªn ph¶i ®èi chiÕu gi÷a sè tiÒn ®îc thanh to¸n vµ sè tiÒn ph¶i thanh to¸n víi nhau do bï trõ lÉn nhau. C¸c bªn tham gia thanh to¸n chØ cÇn ph¶i chi tr¶ sè chªnh lÖch sau khi ®· bï trõ. ViÖc thanh to¸n gi÷a hai bªn ph¶i trªn c¬ së tho¶ thuËn råi lËp thµnh v¨n b¶n ®Ó lµm c¨n cø ghi sæ vµ theo dâi.
Thanh to¸n b»ng th tÝn dông - L/C
Theo h×nh thøc nµy khi mua hµng, bªn mua ph¶i lËp mét kho¶n tÝn dông t¹i ng©n hµng ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n tiÒn hµng cho bªn b¸n. Khi giao hµng xong ng©n hµng cña bªn mua sÏ ph¶i chuyÓn sè tiÒn ph¶i thanh to¸n cho ng©n hµng cña bªn b¸n. h×nh thøc nµy ¸p dông cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®Þa ph¬ng, kh«ng tÝn nhiÖm lÉn nhau.
Trong thùc tÕ, h×nh thøc nµy Ýt ®îc sö dông trong thanh to¸n néi ®Þa nhng l¹i ph¸t huy t¸c dông vµ ®îc sö dông phæ biÕn trong thanh to¸n Quèc tÕ, víi ®ång tiÒn thanh to¸n chñ yÕu lµ ngo¹i tÖ.
Thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông
H×nh thøc nµy ®îc sö dông chñ yÕu cho c¸c kho¶n thanh to¸n nhá.
6- Yªu cÇu qu¶n lý, nguyªn t¾c vµ nhiÖm vô h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n.
6.1. Yªu cÇu qu¶n lý c¸c nghiÖp vô thanh to¸n
§èi víi nghiÖp vô thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu :
Nî ph¶i thu ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo tõng ®èi tîng ph¶i thu, theo tõng néi dung ph¶i thu vµ ghi chÐp theo tõng lÇn thanh to¸n. §èi tîng ph¶i thu lµ c¸c kh¸ch hµng cã quan hÖ thanh to¸n víi doanh nghiÖp vÒ s¶n phÈm, hµng ho¸, nhËn cung cÊp dÞch vô, …
Kh«ng ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp dich vô thu tiÒn ngay (tiÒn mÆt, sÐc, hoÆc ®· thu qua ng©n hµng)
H¹ch to¸n chi tiÕt, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c kho¶n nî : nî trong h¹n, nî khã ®ßi hoÆc nî kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi ®Ó cã c¨n cø x¸c ®Þnh sè trÝch lËp dù phßng ph¶i thu khã ®ßi hoÆc cã biÖn ph¸p xö lý ®èi víi kho¶n nî ph¶i thu kh«ng ®ßi ®îc.
§èi víi nghiÖp vô thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ :
Nî ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp dÞch vô cÇn ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt tõng ®èi tîng ph¶i tr¶. §èi tîng ph¶i tr¶ ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu vÒ XDCB cã quan hÖ kinh tÕ chñ yÕu ®èi víi doanh nghiÖp vÒ b¸n vËt t, hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô. Trong chi tiÕt tõng ®èi tîng ph¶i tr¶, tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh c¶ sè tiÒn øng tríc cho ngêi b¸n, ngêi cung cÊp, ngêi nhËn thÇu XDCB nhng cha nhËn hµng ho¸, lao vô.
Kh«ng ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô mua vËt t, hµng ho¸, dich vô tr¶ tiÒn ngay (tiÒn mÆt, sÐc)
Nh÷ng vËt t, hµng ho¸, dÞch vô ®· nhËn, nhËp kho nhng cha ®Õn cuèi th¸ng cha cã ho¸ ®¬n th× sö dông gi¸ t¹m tÝnh dÓ ghi sæ vµ ph¶i ®iÒu chØnh vÒ gi¸ thùc tÕ khi nhËn ®îc ho¸ ®¬n hoÆc th«ng b¸o gi¸ chÝnh thøc cña ngêi b¸n.
6.2. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n.
§Ó theo dâi chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c nghiÖp vô thanh to¸n, kÕ to¸n cÇn qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau :
§èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ cã gèc ngo¹i tÖ, cÇn theo dâi c¶ vÒ nguyªn tÖ trªn c¸c tµi kho¶n chi tiÕt vµ quy ®æi theo ®ång tiÒn ViÖt Nam. Cuèi kú ph¶i ®iÒu chØnh sè d theo tû gi¸ thùc tÕ.
§èi víi c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, ph¶i thu b»ng vµng, b¹c, ®¸ quÝ, cÇn chi tiÕt theo c¶ chØ tiªu gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. Cuèi k× ®iÒu chØnh sè d theo gi¸ thùc tÕ.
Kh«ng bï trõ c«ng nî gi÷a c¸c nhµ cung cÊp, gi÷a c¸c kh¸ch hµng mµ ph¶i c¨n cø trªn sæ chi tiÕt ®Ó lÊy sè liÖu lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cuèi k×.
Theo dâi chi tiÕt tõng kho¶n nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ theo tõng ®èi tîng; thêng xuyªn tiÕn hµnh ®èi chiÕu, kiÓm tra, ®«n ®èc ®Ó viÖc thanh to¸n ®îc kÞp thêi.
§èi víi c¸c ®èi tîng cã quan hÖ giao dÞch, mua b¸n thêng xuyªn, cã sè d nî lín th× ®Þnh kú hoÆc cuèi th¸ng kÕ to¸n cÇn kiÓm tra ®èi chiÕu tõng kho¶n nî ph¸t sinh, sè ®· thanh to¸n vµ sè cßn ph¶i thanh to¸n, cã x¸c nhËn b»ng v¨n b¶n.
6.3. NhiÖm vô h¹ch to¸n :
C«ng t¸c kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n sau :
Ghi chÐp ®Çy ®ñ kÞp thêi trªn hÖ thèng chøng tõ, sæ s¸ch chi tiÕt vµ tæng hîp cña phÇn hµnh c¸c kho¶n nî ph¶i thu, ph¶i tr¶.
Thùc hiÖn gi¸m s¸t chÕ ®é thanh to¸n c«ng nî vµ tÝnh chÊp hµnh c¸c kû luËt thanh to¸n tµi chÝnh, tÝn dông.
Ghi chÐp ph¶n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c râ rµng c¸c kho¶n nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ theo tõng ®èi tîng ph¶i thu, ph¶i tr¶ theo tõng kho¶n vµ thêi gian thanh to¸n.
Tæng hîp vµ xö lý nhanh th«ng tin vÒ t×nh h×nh c«ng nî trong h¹n, ®Õn h¹n, qu¸ h¹n vµ ph¶i thu khã ®ßi ®Ó qu¶n lý tèt c«ng nî tr¸nh d©y da c«ng nî vµ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
II - H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n, víi kh¸ch hµng vµ víi nhµ níc.
1- H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n.
NghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n thêng x¶y ra trong quan hÖ mua b¸n vËt t, hµng ho¸, dÞch vô… gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi b¸n, nghiÖp vô nµy ph¸t sinh khi doanh nghiÖp mua hµng theo ph¬ng thøc thanh to¸n tr¶ chËm hoÆc tr¶ tríc tiÒn hµng, nghÜa lµ cã quan hÖ nî nÇn gi÷a doanh nghiÖp vµ ngêi b¸n. Khi doanh nghiÖp mua chÞu th× sÏ ph¸t sinh nî ph¶i tr¶, khi doanh nghiÖp øng tríc sÏ xuÊt hiÖn mét kho¶n ph¶i thu cña ngêi b¸n.
1.1 Néi dung nghiÖp vô thanh to¸n víi ngêi b¸n :
Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ph¸t sinh sau khi mua hµng vµ ph¶i thu do øng tríc tiÒn mua hµng víi tõng nhµ cung cÊp.
Tµi kho¶n nµy kh«ng theo dâi c¸c nghiÖp vô mua hµng tr¶ tiÒn ngay trùc tiÕp t¹i thêi ®iÓm giao hµng.
Khi mua hµng ®· nhËp, ®· nhËn hµng nhng cuèi kú cha nhËn ®îc chøng tõ mua hµng th× sè nî t¹m ghi theo gi¸ t¹m tÝnh cña hµng nhËn. Khi nhËn ®îc chøng tõ sÏ ®iÒu chØnh theo gi¸ thùc tÕ tho¶ thuËn.
Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ ph¸t sinh ®îc ngêi b¸n chÊp thuËn lµm thay ®æi sè nî sÏ thanh to¸n.
Chøng tõ sö dông :
C¸c chøng tõ vÒ mua hµng : hîp ®ång mua b¸n, ho¸ ®¬n b¸n hµng (hoÆc ho¸ ®¬n VAT ) do ngêi b¸n lËp, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸; phiÕu nhËp kho, biªn b¶n giao nhËn TSC§. . .
Chøng tõ øng tríc tiÒn : phiÕu thu (do ngêi b¸n lËp)
C¸c chøng tõ thanh to¸n tiÒn hµng mua : phiÕu chi, giÊy b¸o Nî, uû nhiÖm chi ,sÐc…
Tuú theo quy m«, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ lùa chän sè lîng, lo¹i chøng tõ sao cho phï hîp. Trong trêng hîp doanh nghiÖp muèn sö dông lo¹i chøng tõ kh«ng cã trong quy ®Þnh nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho c«ng t¸c thanh to¸n th× cµn cã v¨n b¶n cho phÐp cña Nhµ níc.
1.2 Tµi kho¶n sö dông :
Tµi kho¶n 331 - Ph¶i tr¶ ngêi b¸n
KÕt cÊu cña TK 331
Tµi kho¶n 331 “Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n”
Sè ph¶i tr¶ ngêi b¸n ®· tr¶
Sè nî ®îc gi¶m do ngêi b¸n chÊp nhËn gi¶m gi¸, chiÕt khÊu
Sè nî ®îc gi¶m do hµng mua tr¶ l¹i ngêi b¸n
Sè tiÒn øng tríc cho ngêi b¸n ®Ó mua hµng
Xö lý nî kh«ng cã chñ
Sè nî ph¶i tr¶ ph¸t sinh khi mua hµng
TrÞ gi¸ hµng nhËn theo sè tiÒn ®· øng
Sè nî t¨ng do tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng
Sè D Nî : sè tiÒn øng tríc cho ngêi b¸n hoÆc sè tiÒn tr¶ thõa cho ngêi b¸n.
Sè D Cã : sè tiÒn cßn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n.
Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ngêi b¸n.
1.3 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
1.3.1- H¹ch to¸n chi tiÕt.
ViÖc h¹ch to¸n chi tiÕt ®îc thùc hiÖn theo s¬ ®å sau :
Chøng tõ gèc
Sæ chi tiÕt TK 331
B¶ng tæng hîp chi tiÕt TK 331
(1)
(2)
C¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc vÒ thanh to¸n víi ngêi b¸n, kÕ to¸n chi tiÕt ghi vµo sæ chi tiÕt TK 331 ®îc më riªng cho tõng nhµ cung cÊp. MÉu sæ chi tiÕt TK 331 ®· ®îc bé tµi chÝnh ban hµnh vµ híng dÉn c¸ch ghi chÐp. Theo quy ®Þnh chung, ®èi víi tÊt c¶ c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ cã gèc ngo¹i tÖ ph¶i cã sæ chi tiÕt riªng theo tõng ®èi tîng thanh to¸n vµ theo tõng lo¹i ngo¹i tÖ.
Cuèi kú, kÕ to¸n lËp b¶ng tæng hîp chi tiÕt vÒ viÖc thanh to¸n ®èi víi ngêi b¸n. B¶ng tæng hîp nµy sÏ lµ c¨n cø ®Ó ®èi chiÕu víi sæ c¸i TK 331.
1.3.2 - H¹ch to¸n tæng hîp.
Trêng hîp mua chÞu :
Mua vËt t, TSC§ : C¨n cø vµo chøng tõ, ho¸ ®¬n, biªn b¶n giao nhËn… kÕ to¸n ghi :
Nî TK 152, 153,156 : Nguyªn liÖu, c«ng cô, dông cô thùc nhËp (ph¬ng ph¸p KKTX)
Nî TK 611 : Mua hµng ( ph¬ng ph¸p KK§K)
Nî TK 211, 213 : TSC§ ®· ®a vµo sö dông
Nî TK 133 : ThuÕ VAT (VAT ) ®îc khÊu trõ
Cã TK 331 : Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Mua chÞu vËt t, dÞch vô sö dông ngay :
Nî TK 627, 641, 642, 241, 142…
Nî TK 133 : VAT ®îc khÊu trõ
Cã TK 331 : Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Khi tr¶ nî cho ngêi b¸n, kÕ to¸n ghi :
Nî TK 331 : Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Cã TK 111 : Tr¶ b»ng tiÒn mÆt
Cã TK 112 : Tr¶ b»ng tiÒn göi Ng©n hµng
Cã TK 311, 341 : Tr¶ b»ng tiÒn vay
Khi ®îc nhµ cung cÊp chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ vµ chÊp nhËn gi¶m nî hoÆc nhËn nî víi doanh nghiÖp, kÕ to¸n ghi :
Nî TK 331 : Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Cã TK 152, 153 : Ph¬ng ph¸p KKTX
Cã TK 611 : Ph¬ng ph¸p KK§K
Cã TK 711 : sè tiÒn chiÕt khÊu thanh to¸n ®îc hëng
Khi tr¶ l¹i vËt t cho ngêi b¸n vµ ®îc ngêi b¸n xo¸ nî hoÆc ghi nhËn nî víi doanh nghiÖp, kÕ to¸n ghi :
Nî TK 331 : Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Cã TK 152, 153 : Ph¬ng ph¸p KKTX
Cã TK 611 : Ph¬ng ph¸p KK§K
Cã TK 133 : VAT ®îc khÊu trõ
Trêng hîp øng tríc tiÒn mua hµng
Khi øng tiÒn cho ngêi b¸n ®Ó mua hµng :
Nî TK 331 : Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Cã TK 111, 112
Khi nhËn hµng mua theo sè tiÒn øng tríc :
Nî TK 152, 153, 156…nhËp hµng theo ph¬ng ph¸p KKTX
Nî TK 611 : nhËp hµng theo ph¬ng ph¸p KK§K
Nî TK 211, 213 : mua TSC§
Nî TK 133 : VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ
Cã TK 331 : Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Thanh to¸n chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ hµng nhËp víi sè tiÒn øng tríc :
+ NÕu øng tríc < trÞ gi¸ hµng mua ®· nhËp vµ doanh nghiÖp tr¶ sè tiÒn cßn thiÕu :
Nî TK 331 : tr¶ nî nhµ cung cÊp sè thiÕu
Cã TK 111, 112
+ NÕu øng tríc > trÞ gi¸ hµng nhËp th× ph¶i thu, khi thu ghi :
Nî TK 111, 112
Cã TK 331 : Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
Trêng hîp nî ph¶i tr¶ ngêi b¸n kh«ng ai ®ßi, kÕ to¸n ghi t¨ng thu nhËp bÊt thêng.
Nî TK 331 : kÕt chuyÓn xo¸ nî v¾ng chñ.
Cã TK 721 : thu nhËp bÊt thêng.
NÕu doanh nghiÖp tÝnh VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× kh«
