Hạch toán kế toán trong hệ thống quản lý

CHƯƠNG 1 BẢN CHẤT VÀ ĐỐI TƯỢNG CỦA HẠCH TOÁN KẾ TOÁN (Tổng số tiết: 3; Lý thuyết: 3; Bài tập: 0) Nội dung chính: 1.1. Tính tất yếu khách quan của công tác Hạch toán kế toán 1.2. Các loại hạch toán trong quản lý kinh tế 1.3. Hạch toán kế toán trong hệ thống trong quản lý 1.4. Các nguyên tắc cơ bản của Hạch toán kế toán 1.5. Đối tượng nghiên cứu của Hạch toán kế toán 1.6. Quan hệ kinh tế pháp lý 1.7. Tổng quát về hệ thống phương pháp của Hạch toán kế toán Nội dung cụ thể: 1.1. TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA HẠCH TOÁN KẾ TOÁN - Khi xã hội loài người hình thành, sản xuất là hoạt động của con người nhằm tạo ra của cải, vật chất để đảm bảo sự tồn tại và phát triển của bản thân và cộng đồng xã hội loài người. Thông qua lao động con người ý thức được giá trị công việc của mình; lao động của con người là hoạt động tự giác, có ý thức, có mục đích được lặp lại, không ngừng đổi mới, đi từ đơn giản đến phức tạp. Do đó đòi hỏi sự tư duy quản lý cũng phát triển dần theo. - Để quản lý được các hoạt động kinh tế cần phải có số liệu, để có được các số liệu phục vụ cho hoạt động quản lý, giám sát đòi hỏi phải thực hiện quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép các hoạt động đó. + Quan sát: là việc quan sát các quá trình và hiện tượng kinh tế là giai đoạn đầu tiên của việc phản ánh và giám đốc quá trình tái sản xuất xã hội. + Đo lường: là cách thức biểu hiện mọi hao phí trong sản xuất và kết quả sản xuất bằng các thước đo thích hợp (thước đo hiện vật: mét, kg, cái, con; thước đo lao động: ngày công, giờ công; thước đo giá trị: đồng VN). + Tính toán: là quá trình sử dụng các phép tính, các phương pháp tổng hợp, phân tích để xác định các chỉ tiêu cần thiết. + Ghi chép: là quá trình thu thập, xử lý và ghi lại tình hình, kết quả của các hoạt động kinh tế trong từng thời kỳ, từng địa điểm phát sinh theo một trật tự nhất định. Vậy hạch toán là việc quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép của con người về các hoạt động kinh tế xảy ra trong quá trình tái sản xuất nhằm thực hiện chức năng phản ánh và giám sát các hoạt động kinh tế. Hay nói cách khác hạch toán là hệ thống điều tra quan sát, tính toán, đo lường và ghi chép các quá trình kinh tế nhằm quản lý các quá trình đó ngày một chặt chẽ hơn. Như vậy chúng ta có thể thấy hạch toán là một nhu cầu khách quan của quá trình sản xuất cũng như của xã hội. Nhu cầu đó được tồn tại trong tất cả các hình thái kinh tế xã hội khác nhau. Lịch sử phát triển của xã hội loài người đã trải qua nhiều hình thái kinh tế xã hội, trong mỗi hình thái kinh tế xã hội có phương thức sản xuất và hình thức tổ chức khác nhau: + Trong thời kỳ nguyên thuỷ: sản xuất chưa phát triển, nhu cầu và khả năng thu nhận thông tin chưa nhiều, hạch toán được tiến hành bằng các phương thức hết sức đơn giản và tự phát như đánh dấu lên thân cây, buộc các nút trên dây thừng, … để ghi nhớ các thông tin cần thiết. Do sản xuất còn lạc hậu nên cũng chưa có của cải dư thừa, chưa hình thành các giai cấp khác nhau. Vì vậy hạch toán được sử dụng phục vụ lợi ích toàn xã hội. + Chế độ nô lệ: ý nghĩa và nhiệm vụ của hạch toán thay đổi, nó được dùng trong các trang trại để theo dõi kết quả sử dụng nô lệ; các nhà thờ, phòng đổi tiền. Sổ kế toán đã xuất hiện thay cho cách ghi và đánh dấu của thời nguyên thuỷ. + Thời kỳ phong kiến: hệ thống sổ sách kế toán phong phú và chi tiết hơn + Thời kỳ tư bản chủ nghĩa: với sự phát triển nhanh chóng của thương nghiệp, nông nghiệp đã đặt ra nhu cầu hạch toán cho những quan hệ mới nảy sinh. Đó là nguồn gốc cho sự ra đời của phương pháp đối ứng tài khoản. Cũng trong thời kỳ này các phương pháp hạch toán đã phát triển thành 1 hệ thống hoàn chỉnh gồm 4 phương pháp: chứng từ; đối ứng tài khoản; tính giá; tổng hợp và cân đối kế toán. + Trong điều kiện của chủ nghĩa xã hội với sự xuất hiện của chế độ công hữu tư liệu sản xuất và với sự xã hội hoá cao của nên sản xuất, hạch toán kế toán đã trở thành 1 môn khoa học phát huy đầy đủ vị trí và vai trò của nó. 1.2. CÁC LOẠI HẠCH TOÁN TRONG QUẢN LÝ KINH TẾ 1.2.1. Hạch toán nghiệp vụ (hạch toán nghiệp vụ kỹ thuật) - Là việc quan sát, phản ánh và kiểm tra, giám sát các nghiệp vụ và quá trình kinh tế kỹ thuật tại cơ sở (nơi phát sinh hoạt động). - Đặc điểm: + Thường do người trực tiếp làm nghiệp vụ thực hiện nên tài liệu rất đơn giản, ít dùng chỉ tiêu tổng hợp. + Không chuyên dùng một loại thước đo nào, mà căn cứ vào tính chất nghiệp vụ và yêu cầu quản lý mà sử dụng các loại thước đo phù hợp (thước đo hiện vật, thời gian, giá trị). + Phương pháp sử dụng: bằng các báo cáo trực tiếp (truyền miệng), báo cáo qua điện thoại, báo cáo bằng văn bản. 1.2.2. Hạch toán thống kê (thống kê) - Là môn khoa học nghiên cứu mặt lượng trong mối quan hệ mật thiết với mặt chất của các hiện tượng kinh tế xã hội số lớn trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể nhằm rút ra bản chất và tính quy luật trong sự phát triển của hiện tượng đó. Đối tượng nghiên cứu là các hiện tượng kinh tế xã hội như lao động, năng suất lao động, tình hình dân số, dân tộc, dân trí ở 1 huyện, 1 xã … - Thước đo: thước đo hiện vật, thời gian, giá trị và các thước đo khác. - Phương pháp sử dụng: điều tra thống kê; phân tổ thống kê; chỉ số. 1.2.3. Hạch toán kế toán (kế toán) - Là khoa học thu nhận, xử lý và cung cấp toàn bộ thông tin về tài sản, sự vận động của tài sản và các hoạt động kinh tế tài chính trong các đơn vị nhằm kiểm tra toàn bộ tài sản và hoạt động kinh tế của đơn vị đó. - Phương pháp sử dụng: phương pháp chứng từ, phương pháp đối ứng tài khoản, phương pháp tính giá, phương pháp tổng hợp cân đối kế toán. - Thước đo: sử dụng 3 loại thước đo: thước đo hiện vật, thời gian, giá trị nhưng sử dụng thước đo giá trị là chủ yếu. - Đối tượng của hạch toán kế toán: Các hoạt động kinh tế tài chính trong các đơn vị. - Đơn vị hạch toán kế toán là đồng Việt Nam (VND) 1.2.4. Mối quan hệ giữa các loại hạch toán - Cả 3 loại hạch toán trên đều cung cấp số liệu thống nhất cho quản lý kinh tế, đều là công cụ đắc lực và quan trọng trong quản lý kinh tế, chỉ đạo, điều hành hoạt động của đơn vị. - Mọi thông tin kinh tế trong đơn vị đều phải dựa trên cơ sở số liệu của 3 loại hạch toán. 1.3. HẠCH TOÁN KẾ TOÁN TRONG HỆ THỐNG QUẢN LÝ 1.3.1. Vai trò, vị trí của thông tin kế toán trong hoạt động quản lý Hệ thống các thông tin được sử dụng để ra các quyết định quản lý được thu từ nhiều nguồn khác nhau nhưng thông tin kế toán đóng vai trò hết sức quan trọng và không thể thiếu được bởi vì khi nghiên cứu bản chất của hạch toán kế toán ta thấy hạch toán kế toán có các chức năng như sau: - Chức năng chính của hạch toán kế toán là phản ánh và giám đốc các mặt hoạt động kinh tế tài chính của doanh nghiệp. - Phản ánh một cách liên tục, toàn diện và có hệ thống tất cả các loại vật tư, tiền vốn và mọi hoạt động kinh tế. - Những thông tin mà hạch toán kế toán cung cấp cho quản lý là kết quả sử dụng tổng hợp các phương pháp khoa học của mình. - Đặc điểm của thông tin hạch toán kế toán: + Là những thông tin động về tuần hoàn của tài sản: trong doanh nghiệp toàn bộ bức tranh về hoạt động sản xuất kinh doanh từ khâu đầu tiên cho đến khâu cuối cùng đều được phản ánh đầy đủ và sinh động thông qua thông tin kế toán. + Là những thông tin 2 mặt của mỗi hiện tượng và quá trình: vốn và nguồn vốn; tăng và giảm; chi phí và kết quả. + Thông tin thu được là kết quả của quá trình có tính 2 mặt là thông tin và kiểm tra. - Thông tin kế toán phục vụ cho các nhu cầu khác nhau của xã hội + Phục vụ cho nhà quản lý kinh tế + Phục vụ nhà đầu tư, các chủ nợ + Phục vụ Nhà nước 1.3.2. Yêu cầu và nhiệm vụ của hạch toán kế toán a. Yêu cầu của hạch toán kế toán Để thực hiện được chức năng của mình, hạch toán kế toán phải thực hiện đồng thời các yêu cầu sau: trung thực; khách quan; đầy đủ; kịp thời; dễ hiểu và có thể so sánh. * Theo điều 6 của Luật kế toán quy định như sau: j Phản ánh đầy đủ nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh vào chứng từ kế toán, sổ kế toán và báo cáo kế toán. k Phản ánh kịp thời, đúng thời gian quy định các thông tin và số liệu kế toán. l Phản ánh rõ ràng dễ hiểu, kịp thời và chính xác các thông tin và số liệu kế toán. m Phản ánh trung thực hiện trạng, bản chất của sự việc, nội dung và giá trị của nghiệp vụ kinh tế, tài chính. n Các thông tin và số liệu kế toán phải được phản ánh liên tục từ khi bắt đầu phát sinh cho đến khi kết thúc, từ khi đơn vị mới thành lập cho đến khi chấm dứt hoạt động của đơn vị kế toán, số liệu kế toán phản ánh của kỳ này phải kế tiếp số liệu kế toán kỳ trước. o Phân loại, sắp xếp thông tin, các số liệu kế toán theo trình tự có hệ thống có thể so sánh được. * Theo chuẩn mực chung 1.Trung thực: các thông tin và số liệu kế toán phải được ghi chép và báo cáo trên cơ sở các bằng chứng đầy đủ, khách quan và đúng với thực tế về hiện trạng bản chất, nội dung và giá trị của nghiệp vụ kinh tế phát sinh. 2. Khách quan: các thông tin và số liệu kế toán phải được ghi chép và báo cáo đúng với thực tế, không bị xuyên tạc, không bị bóp méo. 3. Đầy đủ: mọi nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh liên quan đến kỳ kế toán phải được ghi chép và báo cáo đầy đủ, không bị bỏ sót. 4. Kịp thời: các thông tin và số liệu kế toán phải được ghi chép và báo cáo kịp thời, đúng hoặc trước thời hạn quy định, không được chậm trễ. 5. Dễ hiểu: các thông tin và số liệu kế toán trình bày trong báo cáo tài chính phải rõ ràng, dễ hiểu đối với người sử dụng, thông tin về những vấn đề phức tạp trong báo cáo tài chính phải được giải trình trong phần thuyết minh. 6. Có thể so sánh: các thông tin và số liệu kế toán giữa các kỳ kế toán trong 1 doanh nghiệp và giữa các doanh nghiệp chỉ có thể so sánh được khi tính toán và trình bày nhất quán. Trường hợp không nhất quán thì phải giải trình trong phần thuyết minh. Các yêu cầu trên phải được thực hiện đồng thời b. Nhiệm vụ của hạch toán kế toán Theo điều 5 của Luật kế toán, hạch toán kế toán bao gồm các nhiệm vụ sau j. Thu thập, xử lý thông tin, số liệu kế toán theo đối tượng và nội dung công việc kế toán, theo chuẩn mực và chế độ kế toán. k. Kiểm tra, giám sát các khoản thu, chi tài chính, các nghĩa vụ thu nộp thanh toán nợ, kiểm tra việc quản lý, việc sử dụng tài sản và nguồn hình thành tài sản, phát hiện và ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật về tài chính, kế toán. l. Phân tích thông tin, số liệu kế toán, tham mưu, đề xuất các giải pháp phục vụ yêu cầu về quản trị và quyết định kinh tế tài chính của đơn vị kế toán. m. Cung cấp thông tin, số liệu kế toán theo quy định của pháp luật 1.4. CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA HẠCH TOÁN KẾ TOÁN Mỗi quốc gia có hệ thống kế toán nói chung và chế độ kế toán tài chính nói riêng để phục vụ yêu cầu quản lý nền kinh tế quốc dân phù hợp với cơ chế quản lý quốc gia đó. Mặc dù tồn tại các mô hình kế toán khác nhau và những quan niệm khác nhau về kế toán. Song để thực sự là công cụ quản lý với chức năng cung cấp, kiểm tra thông tin kinh tế-tài chính trong điều kiện nền kinh tế mở của các quốc gia và sự hội nhập của các hệ thống kế toán thì việc ghi chép phản ánh, xử lý cung cấp thông tin kế toán cần phải tuân thủ theo những khái niệm nguyên tắc kế toán đã được thừa nhận, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế về kế toán trong điều kiện phát triển kinh tế cũng như yêu cầu về trình độ quản lý của mỗi quốc gia. Do đó liên đoàn kế toán quốc tế đã nghiên cứu và ban hành các khái niệm, nguyên tắc, chuẩn mực kế toán. được thừa nhận. trên cơ sở đó các quốc gia xây dựng, thiết kế và ban hành các hệ thống chế độ kế toán phù hợp với quốc gia mình. Đây là kim chỉ nam cho việc đánh giá, ghi chép phân loại tổng hợp và báo cáo cung cấp thông tin về hoạt động ghi chép của các DN. Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 01 – Chuẩn mực chung quy định các nguyên tắc cơ bản sau: j. Cơ sở dồn tích - Nguyên tắc này đòi hỏi mọi nghiệp vụ kinh tế tài chính của DN liên quan đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí phải được ghi sổ kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc thực tế chi hoặc tương đương tiền. - Báo cáo tài chính được lập trên cơ sở phân tích phản ánh tình hình tài chính của DN trong quá khứ, hiện tại và tương lai. k.Hoạt động liên tục BCTC phải được lập trên cơ sở giả định là DN đang hoạt động liên tục, vô thời hạn và ít nhất không bị giải thể trong thời gian gần. l. Giá gốc (giá phí) Theo nguyên tắc này đòi hỏi các tài sản, vật tư, hàng hóa, các khoản công nợ, chi phí… phải được ghi chép, phản ánh theo giá gốc, tức là theo số tiền mà đơn vị đã bỏ ra để có được những tài sản đó. Giá gốc của tài sản được tính theo số tiền hoặc khoản tương đương tiền đã trả, phải trả hoặc tính theo giá trị hợp lý của tài sản vào thời điểm tài sản được ghi nhận. Giá gốc của tài sản không được thay đổi trừ khi có quyết định khác trong chuẩn mực kế toán cụ thể m. Phù hợp Việc ghi nhận doanh thu và CP phải phù hợp, khi ghi nhận 1 khoản doanh thu thì phải ghi nhận 1 khoản CP tương ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó. Chi phí tương ứng với doanh thu gồm chi phí của kỳ tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng liên quan đến doanh thu của kỳ đó. n. Nhất quán Thực hiện nguyên tắc nhất quán sẽ đảm bảo cho các số liệu, thông tin của kế toán trung thực, khách quan và đảm bảo tính thống nhấ có thể so sánh được của các chỉ tiêu giưa các kỳ với nhau. Các chính sách và phương pháp kế toán DN đã chọn phải được áp dụng thống nhất trong 1 kỳ kế toán năm. Trường hợp có sự thay đổi thì phải giải thích lý do ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh báo cáo tài chính. o. Thận trọng Nguyên tắc này chỉ ra rằng: kế toán không bao giờ ghi nhận trước 1 khoản lãi chưa chắc chắn, nhưng ghi nhận ngay 1 khoản lỗ khi có chứng cứ có thể. Hay kế toán chỉ ghi nhận doanh thu khi có chứng cứ chắc chắn đồng thời lại ghi nhận chi phí khi có chứng cứ có thể. Ví dụ: với những TS có xu hướng giảm, mất giá hoặc không bán được cần phải dự tính ngay khoản thiệt hại để thực hiện việc trích lập dự phòng tính vào chi phí… Như vậy nguyên tắc dự phòng đòi hỏi: - Phải lập các khoản dự phòng nhưng không lập quá lớn - Không đánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các khoản thu nhập - Không đánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải trả và chi phí - Doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng cứ chắc chắn về khả năng thu được lợi ích kinh tế còn chi phí phải được ghi nhận khi có bằng cứ về khả năng phát sinh. Nguyên tắc này là cơ sở cho việc mở các tài khoản dự phòng. p. Trọng yếu Thông tin được coi là trọng yếu trong trường hợp nếu thiếu thông tin hoặc thiếu sự chính xác của thông tin đó có thể làm sai lệch đáng kể báo cáo tài chính, làm ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. Tính trọng yếu phụ thuộc vào độ lớn và tính chất của thông tin hoặc các sai xót được đánh giá trong hoàn cảnh cụ thể. Tính trọng yếu của thông tin phải được xem xét trên cả phương diện định lượng và định tính. Nguyên tắc này chú trọng đến các yếu tố, các khoản mục chi phí mang tính trọng yếu quyết định bản chất, nội dung của các sự kiện kinh tế, đồng thời lại cho phép bỏ qua không ghi chép các nghiệp vụ, sự kiện không quan trọng, không làm ảnh hưởng tới bản chất, nội dung nghiệp vụ kinh tế phát sinh. 1.5. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA HẠCH TOÁN KẾ TOÁN 1.5.1. Khái quát chung về đối tượng của hạch toán kế toán - Nghiên cứu đối tượng của kế toán là xác định những nội dung mà kế toán phải phản ánh và giám đốc. - Hạch toán kế toán nghiên cứu sự hình thành và vận động của vốn trong 1 đơn vị cụ thể nhằm quản lý và sử dụng có hiệu quả vốn trong phạm vi sử dụng nhất định. - Đặc điểm của đối tượng hạch toán kế toán: + Hạch toán kế toán nghiên cứu các yếu tố của quá trình tái sản xuất trên góc độ tài sản (tài sản ngắn hạn, tài sản dài hạn); nguồn hình thành các loại tài sản này gọi là nguồn vốn (vốn chủ sở hữu và nợ phải trả). + Hạch toán kế toán không chỉ nghiên cứu vốn ở trạng thái tĩnh mà còn nghiên cứu vốn ở trạng thái động. + Trong quá trình kinh doanh của các đơn vị, ngoài các mối quan hệ trực tiếp có liên quan đến vốn của đơn vị, còn phát sinh cả những mối quan hệ kinh tế - pháp lý khác ngoài vốn của đơn vị như thuê tài sản, gia công vật liệu, liên kết liên doanh… 1.5.2. Tài sản và nguồn vốn Để tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh các đơn vị cần phải có 1 lượng tài sản nhất định. Tài sản của đơn vị với hình thái biểu hiện bằng tiền được gọi là vốn kinh doanh. Mặt khác các tài sản hiện có ở doanh nghiệp được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau. Như vậy giá trị tài sản (vốn) và nguồn hình thành tài sản chỉ là 2 mặt khác nhau của 1 tài sản. Một tài sản nếu xét dưới giác độ giá trị hiện tại của tài sản được gọi là vốn kinh doanh còn nếu xét dưới giác độ nguồn hình thành các tài sản đó gọi là nguồn vốn. Trong doanh nghiệp, về mặt lượng tổng giá trị tài sản bao giờ cũng bằng tổng nguồn vốn hình thành tài sản, bởi một tài sản có thể hình thành từ một hoặc nhiều nguồn khác nhau và ngược lại một nguồn tạo ra một hoặc nhiều nguồn. Từ đó ta có phương trình kế toán sau: Tài sản = Nguồn vốn Tài sản ngắn hạn + Tài sản dài hạn = Nợ phải trả + Nguồn vốn CSH Tài sản = Nợ phải trả + Nguồn vốn CSH Tài sản ngắn hạn + Tài sản dài hạn = Nguồn vốn Nguồn vốn CSH = Tài sản - Nợ phải trả Để thuận lợi cho việc nghiên cứu đối tượng của hạch toán kế toán, cần xem xét toàn bộ tài sản của doanh nghiệp theo hai hình thức biểu hiện đó là giá trị tài sản và nguồn hình thành tài sản cũng như quá trình vận động của tài sản. a. Tài sản và phân loại tài sản trong doanh nghiệp (phân loại vốn) Gồm 2 loại là tài sản ngắn hạn + tài sản dài hạn * Tài sản ngắn hạn Là những tài sản có thời gian sử dụng, luân chuyển, thu hồi trong 1 năm hoặc 1 chu kỳ kinh doanh. Tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp có thể tồn tại dưới hình thái tiền tệ, hiện vật, dưới dạng đầu tư ngắn hạn và các khoản phải thu ngắn hạn. - Vốn bằng tiền: bao gồm tiền mặt, vàng bạc, đá quý, kim loại quý, các chứng chỉ có giá, tiền gửi trong ngân hàng, kho bạc, tại các cơ quan tài chính, các tổ chức tín dụng … - Vốn trong thanh toán: Các khoản nợ phải thu của khách hàng, các khoản tạm ứng, các khoản phải thu khác, nội bộ. - Vốn dự trữ sản xuất kinh doanh Là giá trị tài sản của đơn vị đang trong quá trình dự trữ cho hoạt động sản xuất kinh doanh đảm bảo cho hoạt động hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tiến hành thường xuyên, liên tục, không bị gián đoạn: + Giá trị các loại nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ đang dự trữ trong kho chuẩn bị đưa vào sản xuất. + Giá trị các loại sản phẩm chế dở trên dây truyền sản xuất (là giá trị sản phẩm dở dang đang tham gia trong quá trình sản xuất, chưa kết thúc quá trình sản xuất) + Giá trị các loại thành phẩm dự trữ trong kho chuẩn bị bán ra. - Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn: là những khoản đầu tư về vốn nhằm mục đích kiếm lời có thời hạn thu hồi trong 1 năm hoặc 1 chu kỳ kinh doanh như: đầu tư cổ phiếu, trái phiếu; góp vốn liên doanh, cho vay ngắn hạn… *Tài sản dài hạn Là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ những tài sản của doanh nghiệp có thời gian luân chuyển dài, thường là trên 1 năm. Căn cứ vào hình thái biểu hiện và tính chất đầu tư, toàn bộ tài sản dài hạn (TSCĐ) của doanh nghiệp được chia làm 3 loại: TSCĐ hữu hình, TSCĐ vô hình, TSCĐ tài chính. - TSCĐ hữu hình: là những tài sản có hình thái vật chất cụ thể, có đủ tiêu chuẩn của TSCĐ về giá trị và thời gian sử dụng theo quy định như nhà cửa, máy móc thiết bị … Theo quyết định số 206/2003/QĐ-BTC điều kiện ghi nhận TSCĐ hữu hình gồm: + Chắc chắn thu được lợi ích trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó. + Nguyên giá TSCĐ phải được xác định một cách tin cậy + Có thời gian sử dụng từ một năm trở lên + Có giá trị từ 10.000.000 đồng trở lên -TSCĐ vô hình: là những tài sản không có hình thái vật chất cụ thể thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư, chi trả, chi phí nhằm có được các lợi ích cho doanh nghiệp như các phần mềm quản lý, phát minh sáng chế, giá trị quyền sử dụng đất…