Hoàn thiện chính sách thuế xuất nhập khẩu trong điều kiện hội nhập với khu vực & thế giới

Thuế là một trong những công cụ quản lý và điều tiết của nhà nước về tình hình sản xuất, kinh doanh và lưu thông hàng hoá - dịch vụ trong nước. Ngoài ra chính sách thuế còn là một trong những công cụ để thực hiện các chiến lược kinh tế của đất nước. Trong hoạt động kinh doanh thương mại quốc tế, các nước thường dùng các công cụ để quản lý như: hạn ngạch, tỷ giá, giấy phép, thuế quan. Trong đó thuế xuất nhập khẩu thường được các nước sử dụng cơ bản nhất bởi nó là cơ sở trong trao đổi buôn bán và là một nguồn thu đối với ngân sách quốc gia. Ở Việt Nam, thuế xuất nhập khẩu được ban hành thành luật vào tháng 12 năm 1987 với tên gọi là Luật thuế xuất nhập khẩu hàng mậu dịch. Sau hai lần sửa đổi vào các năm 2001 và 2005 và gần đây nhất là tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khoá X (tháng 4, tháng 5-2004), Luật thuế xuất nhập khẩu đã có những nội dung thay đổi cơ bản về thời hạn tính thuế, thuế xuất, về xử lý vi phạm. Tuy vậy trong quá trình thực hiện, thuế xuất nhập khẩu vẫn còn nhiều hạn chế và có những điểm chưa phù hợp với tình hình thực tế trong nước, cần phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung. Mặt khác, trong thực tiễn phát triển kinh tế của đất nước cũng như bối cảnh quốc tế mới, làm cho luật thuế xuất nhập khẩu vừa đáp ứng được nhu cầu quản lý kinh tế trong nước, vừa phù hợp với luật lệ và thông lệ quốc tế. Các yếu tố thúc đẩy hoàn thiện chính sách thuế xuất nhập khẩu là: Do nhu cầu đòi hỏi cần phải có chính sách thuế xuất nhập khẩu phù hợp để đảm bảo sự công bằng giữa các doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu; khuyến khích sản xuất và thúc đẩy xuất khẩu. Sự gia nhập vào các tổ chức trong khu vực như ASEAN và sự tham gia hiệp định AFTA và gần đây nhất là việc Việt Nam ký hiệp định thương mại song phương với Mỹ đang đặt ra nhiều vận hội cho sự phát triển của đất nước, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức mà chúng ta thực sự phải nỗ lực thì mới đạt được những mục tiêu phát triển mong muốn. Thách thức trước mắt là chúng ta phải thực hiện những cắt giảm thuế quan với nhiều mặt hàng theo yêu cầu của CEPT trong chương trình của AFTA. Chương trình này đòi hỏi ta phải có những thay đổi về chính sách thuế xuất nhập khẩu cho phù hợp.