Hoàn thiện công tác kết toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần thương mại tin học và kỹ thuật công nghệ Tân Dương

Môc lôc C¸c ký tù viÕt t¾t Ký tù viÕt t¾t Ch÷ viÕt ®Çy ®ñ BHXH B¶o hiÓm y tÕ KPCD Kinh phÝ c«ng ®oµn CCDC C«ng cô dông cô GTGT Gi¸ trÞ gia t¨ng KK§K Kª khai ®Þnh kú KKTX Kª khai th­êng xuyªn TSC§ Tµi s¶n cè ®Þnh CPTM Cæ phÇn th­¬ng m¹i X§KQKD X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh SXKD S¶n xuÊt kinh doanh TTNB Tiªu thô néi bé §K §Çu kú CK Cuèi kú TT Thanh to¸n T Thu Lêi nãi ®Çu š&› Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ n­íc ta cã nh÷ng chuyÓn biÕn to lín, Tr­íc xu thÕ héi nhËp toµn cÇu hãa c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®ang ®øng tr­íc mét thö th¸ch ®ã lµ sù c¹nh tranh, Khi mµ tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ngµy cµng trë nªn gay g¾t ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh h­íng kinh doanh ®óng ®¾n. §øng tr­íc thùc tiÔn ®ã, c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nãi chung, kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng nãi riªng cÇn ph¶i th­êng xuyªn bæ sung, ®æi míi cho phï hîp víi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng l­u th«ng hµng hãa. C«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc tæ chøc hoµn thiÖn dÇn, nh­ng míi chØ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Sè liÖu kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ë nhiÒu doanh nghiÖp ch­a lµ c¬ sá tin cËy cho c«ng t¸c qu¶n lý cña c¸c cÊp cã liªn quan; ch­a lµ c¬ së tin cËy cho viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Bëi vËy, c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh th­¬ng m¹i nãi riªng trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lu«n ®­îc ®Æt ra víi môc ®Ých nh»m tæ chøc khoa häc, hîp lý h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n nµy, lµm c¬ së cho c¸c th«ng tin kÕ to¸n cung cÊp ®¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n vµ ®¸ng tin cËy. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng nµy, ®ång thêi ®Ó ®­a kiÕn thøc vµo thùc tÕ, n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt b¶n th©n; qua qóa tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty CPTM tin häc & kü thuËt c«ng nghÖ T©n D­¬ng, ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o h­íng dÉn vµ c¸c c¸n bé t¹i phßng kÕ to¸n - tµi vô, em ®· thùc hiÖn chuyªn ®Ò víi ®Ò tµi : “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕt to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty CPTM tin häc &kü thuËt c«ng nghÖ T©n D­¬ng” Néi dung cña chuyÒn ®Ò chia lµm ba phÇn chÝnh: Ch­¬ng1:Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung cña c«ng t¸c h¹ch to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ dÞch vô. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty CPTM tin häc vµ kü thuËt c«ng nghÖ T©n D­¬ng. Ch­¬ng 3: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ë c«ng ty CPTM tin häc vµ kü thuËt c«ng nghÖ T©n D­¬ng. Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i 1.1 - §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanhTh­¬ng m¹i: §Æc tr­ng cña c¸c doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng mua, b¸n vËt t­, hµng hãa phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng trung gian vµ nhu cÇu tiªu dïng cuèi cïng cña x· héi. Trong ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i ph¶i t×m hiÓu, b¸m s¸t thÞ tr­êng, n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. Tõ ®ã t¸c ®éng thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng hãa ph¸t triÓn, ®¶m b¶o chÊt l­îng hµng hãa vµ phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, phôc vô tèt cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña nh©n d©n. Trong nÒn kinh tÕ më th× ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu còng lµ ho¹t ®éng quan träng trong ngµnh Th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i chñ yÕu lµ tæ chøc thu mua, gia c«ng hµng hãa ®Ó xuÊt khÈu, ®ång thêi nhËp hµng hãa cña n­íc ngoµi vÒ nh»m ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt tiªu dïng. MÆt kh¸c khi nÒn kinh tÕ, x· héi ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh th× ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô lµ ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tª x· héi. Ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô còng lµ ho¹t ®éng kinh doanh Th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nµy lµ ho¹t ®éng cung øng lao vô, dÞch vô phôc vô cho nhu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh, nhu cÇu vÒ ®êi sèng vµ sinh ho¹t cña nh©n d©n. Song, trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, gia c«ng ®Ó t¨ng thªm hµng hãa c¶ vÒ chÊt l­îng, sè l­îng vµ chñng lo¹i, ®¶m b¶o nhu cÇu ®a d¹ng hãa kh¸ch hµng. 1.2 - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh Th­¬ng m¹i: 1.2.1 - B¸n hµng vµ ®Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh b¸n hµng: 1.2.1.1- Kh¸i niÖm: B¸n hµng ë c¸c ®¬n vÞ kinh doanh lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn kinh doanh tõ vèn hµng ho¸ sang vèn b»ng tiÒn vµ h×nh thµnh kÕt qu¶ tiªu thô, lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng SXKD ë ®¬n vÞ, th«ng qua qu¸ tr×nh b¸n hµng, nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng vÒ mét gi¸ trÞ sö dông nµo ®ã ®­îc tho¶ m·n vµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn. B¸n hµng lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ th«ng qua quan hÖ trao ®æi, ®ã lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp cung cÊp hµng ho¸ cho kh¸ch hµng vµ kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n cho doanh nghiÖp 1.2.1.2-§Æc ®iÓm * Cã sù tho¶ thuËn, trao ®æi gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Ng­êi b¸n ®ång ý b¸n, ng­êi mua ®ång ý mua, tr¶ tiÒn vµ chÊp nhËn tr¶ tiÒn. * Cã sù thay ®æi quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸: ng­êi b¸n mÊt quyÒn së h÷u cßn ng­êi mua cã quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ ®· mua b¸n. * Trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cung cÊp cho kh¸ch hµng mét khèi l­îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh vµ nhËn l¹i tõ kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn gäi lµ doanh thu tiªu thô hµng ho¸. 1.2.2 - Kh¸i niÖm doanh thu b¸n hµng: Doanh thu b¸n hµng lµ sè tiÒn ®· thu hoÆc ph¶i thu tÝnh theo gi¸ b¸n cña sè s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®· ®­îc x¸c ®Þnh ®· b¸n (®· tiªu thô) Trong mäi h×nh th¸i x· héi, mäi ngµnh nghÒ vµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®ã. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh Th­¬ng m¹i lµ phÇn thu nhËp cßn l¹i sau khi trõ ®i tÊt c¶ c¸c chi phÝ ®Ó cã thu nhËp. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh Th­¬ng m¹i cßn gäi lµ lîi tøc thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh.  1.2.3 - ý nghÜa, vai trß cña qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ X§KQ b¸n hµng: Trong nÒn kinh tÕ chØ huy kÕ ho¹ch hãa tËp trung, viÖc tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch chØ ®¹o tõ trªn xuèng vµ kh«ng chó träng ®Õn nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tiªu thô lµ linh hån cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh trong doanh nghiÖp. Do vËy, doanh nghiÖp ph¶i tù t×m thÞ tr­êng vµ mäi biÖn ph¸p ®Ó ®¹t ®­îc môc ®Ých tiªu thô cµng nhiÒu cµng tèt. Qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng hãa lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn quan hÖ trao ®æi th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng hãa. Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh doanh thu b¸n hµng tïy thuéc vµo tõng ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n tiÒn b¸n hµng. Tuy nhiªn, ®iÒu ®ã sÏ chi phèi viÖc h¹ch to¸n doanh thu vµ tiÒn b¸n hµng, còng nh­ thanh to¸n víi kh¸ch hµng. Tiªu thô hµng hãa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt x· héi. Qua tiªu thô gi¸ trÞ s¶n phÈm ®­îc thùc hiÖn. Do vËy, tiªu thô khuyÕn khÝch tiªu dïng, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Ó ®¹t ®­îc sù thÝch øng gi÷a cung vµ cÇu. Th«ng qua thÞ tr­êng, tiªu thô gãp phÇn ®iÒu hßa gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, gi÷a hµng hãa vµ tiªu thô trong l­u th«ng, gi÷a nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n... §ång thêi, ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi trong tõng ngµnh, tõng vïng còng nh­ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Bªn c¹nh ®ã, tiªu thô tèt ®¶m b¶o thu håi ®­îc vèn nhanh, t¨ng tèc ®é quay vßng cña ®ång vèn, tiÕt kiÖm vèn l­u ®éng vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh b×nh th­êng. VÒ lu©n chuyÓn vèn, tiªu thô lµ qu¸ tr×nh chuyÓn hãa h×nh thøc gi¸ trÞ cña vèn ®Çu t­, tõ h×nh thøc hµng hãa th«ng th­êng sang h×nh thøc hµng hãa tiÒn tÖ. §©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i, ph¸t triÓn hay ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp. Tiªu thô còng lµ c¬ së cña doanh thu vµ lîi nhuËn, t¹o ra lîi nhuËn ®Ó bï ®¾p chi phÝ, ®ång thêi gãp phÇn b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn kinh doanh. 1.2.4 - Mèi quan hÖ gi÷a b¸n hµng vµ X§KQ b¸n hµng: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh Th­¬ng m¹i b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh tuy lµ kh©u cuèi cïng nh­ng l¹i ®ãng vai trß träng yÕu, t¸c ®éng ®Õn sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. Do ®ã, chóng thùc sù cã sù liªn kÕt vµ cã mèi quan hÖ qua l¹i, t¸c ®éng, ¶nh h­ëng ®Õn nhau. ThËt vËy, tiªu thô hµng hãa lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. ViÖc X§KQ b¸n hµng ®¹t ®­îc l¹i chÝnh lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú; x¸c ®Þnh nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi Nhµ n­íc: nh­ lµ phÇn thuÕ doanh thu ph¶i nép; x¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ phôc vô cho s¶n xuÊt, kinh doanh sÏ bá ra vµ sè lîi nhuËn thu vÒ. MÆt kh¸c, kÕt qu¶ b¸n hµng sau mçi kú ho¹t ®éng cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi doanh nghiÖp. Bëi lÏ, b¶n chÊt cña ko¹t ®éng kinh doanh Th­¬ng m¹i lµ bu«n b¸n vËt t­, hµng hãa phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cuèi cïng cña x· héi. Nh­ vËy, b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt kh«ng thÓ t¸ch rêi. ViÖc b¸n hµng hãa nh­ thÕ nµo lµ c¬ së x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. Ng­îc l¹i, kÕt qu¶ b¸n hµng lµ c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp ®­a ra quyÕt ®Þnh sÏ tiÕp tôc tiªu thô mÆt hµng nµo, gi¶m viÖc kinh doanh mÆt hµng nµo kh«ng cßn thÝch øng víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ ra sao... Qua ®©y, ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng lµ môc tiªu hµng ®Çu cña ®¬n vÞ h­íng tíi, cßn b¸n hµng chÝnh lµ “ ph­¬ng tiÖn trùc tiÕp” ®Ó thùc hiÖn. 1.3 - C¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ thñ tôc chøng tõ ban ®Çu: Trong doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i, b¸n hµng bao gåm hai kh©u: b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. Do vËy, c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng còng ®­îc chia thµnh c¸c ph­¬ng thøc b¸n bu«n vµ c¸c ph­¬ng thøc b¸n lÎ riªng biÖt. 1.3.1 - C¸c ph­¬ng thøc b¸n bu«n: B¸n bu«n lµ viÖc tiªu thô hµng hãa cho c¸c ®¬n vÞ Th­¬ng nghiÖp ®Ó tiÕp tôc chuyÓn b¸n hoÆc b¸n c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt; Bªn c¹nh ®ã, cßn cung cÊp hµng hãa cho c¸c tæ chøc x· héi kh¸c ®Ó tháa m·n nhu cÇu kinh tÕ. 1.3.1.1- B¸n bu«n qua kho: §©y lµ ph­¬ng thøc b¸n bu«n mµ hµng hãa xuÊt tõ kho cña doanh nghiÖp ®Ó b¸n cho ng­êi mua. Qua ph­¬ng thøc nµy, hµng hãa ®­îc tËp trung ë kho cña doanh nghiÖp tr­íc khi tiªu thô. Ph­¬ng thøc b¸n bu«n qua kho gióp cho doanh nghiÖp tËp trung ®­îc nguån hµng, chñ ®éng ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ víi ng­êi mua; nh­ng bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng bÊt cËp nh­: chi phÝ kinh doanh cao h¬n, ®Æc biÖt lµ kh©u dù tr÷ hµng hãa vµ lµm chËm tèc ®é l­u chuyÓn hµng hãa còng nh­ vßng lu©n chuyÓn vèn kinh doanh. §èi víi ph­¬ng thøc b¸n bu«n qua kho th­êng sö dông 2 h×nh thøc b¸n hµng sau ®©y: 1.3.1.1.1-B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc chuyÓn hµng: Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i c¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký víi ng­êi mua ®Ó göi hµng cho ng­êi mua b»ng ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn tù cã hoÆc thuª ngoµi. Trong tr­êng hîp nµy, hµng hãa göi ®i vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp. Chi phÝ vËn chuyÓn do doanh nghiªp chÞu hoÆc bªn mua ph¶i tr¶, tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn quy ®Þnh trong hîp ®ång hai bªn ®· tháa thuËn, ký kÕt. Chøng tõ b¸n hµng trong tr­êng hîp nµy lµ hãa ®¬n hoÆc phiÕu xuÊt kho kiªm hãa ®¬n do doanh nghiÖp lËp. Thêi ®iÓm hµng hãa ®­îc coi lµ b¸n theo h×nh thøc nµy lµ khi bªn mua x¸c nhËn ®· nhËn ®­îc hµng hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n; lóc ®ã hµng hãa míi ®­îc chuyÓn quyÒn së h÷u tõ doanh nghiÖp sang ng­êi mua. Trong tr­êng hîp nµy khi hµng xuÊt kho chuyÓn ®i, phßng kinh doanh lËp “PhiÕu xuÊt kho kiªm phiÕu vËn chuyÓn” thµnh 5 liªn: phßng kinh doanh l­u 1 liªn; sau khi xuÊt hµng thñ kho l­u 1 liªn; göi kÌm hµng hãa 1 liªn; chuyÓn cho phong kÕ to¸n 2 liªn. Hµng ch­a ®­îc tiªu thô nªn ®­îc theo dâi ë tr¹ng th¸i “Hµng göi ®i b¸n” vµ vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp. Khi giao hµng t¹i kho cña ng­êi mua, ®­îc ng­êi mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n cho sè hµng hãa ®ã th× lËp “Hãa ®¬n b¸n hµng” thµnh 3 liªn: giao cho bªn mua 1 liªn; phßng kinh doanh l­u 1 liªn; göi phßng kÕ to¸n 1 liªn; T¹i thêi ®iÓm nµy hµng hãa míi ®­îc coi lµ tiªu thô. 1.3.1.1.2- B¸n bu«n giao hµng trùc tiÕp t¹i kho doanh nghiÖp: Theo h×nh thøc nµy, bªn mua c¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký sÏ uû nhiÖm cho c¸n bé nghiÖp vô cña m×nh ®Õn nhËn hµng t¹i kho ng­êi b¸n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ¸p t¶i hµng hãa vÒ b»ng ph­¬ng tiÖn tù cã hoÆc thuª ngoµi. Khi hµng hãa xuÊt giao cho ng­êi mua th× ®­îc coi lµ tiªu thô. Tõ ®ã, phßng kinh doanh lËp “PhiÕu xuÊt kho kiªm hãa ®¬n b¸n hµng” thµnh 4 liªn: l­u 1 liªn, chuyÓn cho kho 3 liªn; thñ kho xuÊt hµng xong l­u 1liªn chuyÓn 1 liªn cho ng­êi mua, cßn 1 liªn giao cho phßng kÕ to¸n. 1.3.1.2- B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng: Víi ph­¬ng thøc nµy, hµng hãa b¸n cho bªn mua ®­îc giao th¼ng tõ bªn cung cÊp kh«ng qua kho cña doanh nghiÖp. Theo ph­¬ng thøc nµy, doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i mua hµng cña bªn cung cÊp ®Ó b¸n th¼ng cho ng­êi mua. §©y lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng tiÕt kiÖm nhÊt v× gi¶m ®­îc chi phÝ kinh doanh, t¨ng nhanh tèc ®é tiªu thô hµng hãa, gi¶m sù ø ®äng cña hµng tån kho, ®¶m b¶o quay vßng vèn nhanh. Cã 2 h×nh thøc b¸n bu«n trong ph­¬ng thøc b¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng: 1.3.1.2.1- B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng trùc tiÕp: (Kh«ng tham gia thanh to¸n) Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i mua hµng cña bªn cung cÊp giao b¸n th¼ng cho ng­êi mua; Doanh nghiÖp chØ ®ãng vai trß trung gian m«i giíi trong quan hÖ mua b¸n víi ng­êi mua; uû nhiÖm cho ng­êi mua ®Õn nhËn hµng vµ thanh to¸n víi ng­êi b¸n theo hîp ®ång kinh tÕ mµ doanh nghiÖp ®· ký víi ng­êi b¸n. Tïy theo ®iÒu kiÖn tháa thuËn trong hîp ®ång kinh tÕ mµ doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i ®­îc h­ëng mét kho¶n lÖ phÝ do bªn mua hoÆc bªn b¸n tr¶ (th­êng lµ bªn b¸n tr¶). Kho¶n lÖ phÝ nµy chÝnh lµ doanh thu kinh doanh cña doanh nghiÖp.Trong tr­êng hîp nµy, doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i kh«ng lËp chøng tõ kÕ to¸n b¸n hµng mµ chØ lËp “PhiÕu thu” vÒ sè hoa hång ®­îc h­ëng. 1.3.1.2.2-B¸n bu«n VCT theo h×nh thøc chuyÓn hµng: (Cã tham gia thanh to¸n) Theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp võa ph¶i thanh to¸n tiÒn mua hµng víi ng­êi b¸n, võa ph¶i thanh to¸n tiÒn b¸n hµng víi ng­êi mua, nghÜa lµ ®ång thêi ph¸t sinh c¶ hai nghiÖp vô mua hµng vµ b¸n hµng. Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i cã thÓ vËn chuyÓn hµng ®Õn kho ng­êi mua, giao hµng xong ®­îc coi lµ tiªu thô. NÕu bªn mua tù vËn chuyÓn th× thùc hiÖn giao hµng tay ba t¹i kho cña ng­êi b¸n, sau ®ã h¸ng hãa ®­îc coi lµ x¸c ®Þnh tiªu thô ngay. Chøng tõ kÕ to¸n b¸n hµng trong tr­êng hîp nµy lµ “ Hãa ®¬n b¸n hµng giao th¼ng”, ®©y lµ “Hãa ®¬n kiªm phiÕu vËn chuyÓn hµng giao th¼ng” do doanh nghiÖp lËp thµnh 3 liªn: göi cho bªn mua 1 liªn, chuyÓn cho phßng kÕ to¸n 2 liªn ®Ó ghi sæ. 1.3.2 - C¸c ph­¬ng thøc b¸n lÎ: B¶n lÎ lµ viªc b¸n hµng trùc tiÕp cho ng­êi tiªu dïng nh»m tháa m·n nhu cÇu tiªu dïng c¸ nh©n vµ mét bé phËn nhu cÇu kinh tÕ tËp thÓ. Hµng hãa b¸n lÎ v­ît ra khái lÜnh vùc l­u th«ng, ®i s©u vµo lÜnh vùc tiªu dïng vµ sè l­îng qua mçi lÇn b¸n th­êng sö dông hai ph­¬ng thøc b¸n hµng sau ®©y: B¸n lÎ thu tiÒn tËp trung; B¸n lÎ thu tiÒn trùc tiÕp; B¸n hµng tù ®éng; B¸n hµng theo ph­¬ng thøc ®Æt hµng. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña x· héi, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®­a ra c¸c ph­¬ng thøc b¸n lÎ kh¸c phï hîp víi lo¹i h×nh kinh doanh bu«n b¸n cña doanh nghiÖp m×nh. 1.3.2.1- B¸n lÎ thu tiÒn tËp trung: Trong ph­¬ng thøc nµy, nghiÖp vô thu tiÒn vµ nghiÖp vô giao hµng t¸ch rêi nhau nh»m chuyªn m«n hãa c«ng t¸c b¸n hµng. Mçi quÇy hµng hoÆc liªn quÇy hµng ®Òu bè trÝ mét nh©n viªn thu ng©n chuyªn thu tiÒn vµ viÕt hãa ®¬n hoÆc tÝch kª mua hµng cho kh¸ch. Cuèi ca hoÆc cuèi ngµy, nh©n viªn thu ng©n kiÓm tiÒn, lËp giÊy nép tiÒn b¸n hµng (®©y chÝnh lµ doanh thu cña cöa hµng trong ngµy); Sau ®ã, nh©n viªn b¸n hµng tËp hîp hãa ®¬n vµ tÝch kª hµng hãa ®Ó tiÕn hµnh kiÓm kª; §èi chiÕu 2 chøng tõ nµy víi nhau ®Ó lµm c¨n cø cho kÕ to¸n ghi sæ. 1.3.2.2- B¸n lÎ thu tiÒn trùc tiÕp: Theo ph­¬ng thøc b¸n lÎ thu tiÒn trøc tiÕp, nh©n viªn b¸n hµng hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt vÒ sè hµng ®· nhËn ®Ó b¸n ë quÇy; ®ång thêi, chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tiÒn b¸n hµng trong ngµy. Nh©n viªn b¸n hµng trùc tiÕp thùc hiÖn viÖc thu tiÒn vµ giao hµng cho ng­êi mua. Cuèi ca, cuèi ngµy nh©n viªn b¸n hµng lËp giÊy nép tiÒn b¸n hµng, ®ång thêi kiÓm kª hµng cßn l¹i ghi vµo “ThÎ quÇy hµng” vµ x¸c ®Þnh l­îng hµng b¸n ra trong ngµy cho tõng mÆt hµng. Qua ph­¬ng thøc nµy, nghiÖp vô b¸n hµng hoµn thµnh trùc diÖn víi ng­êi mua vµ th­êng kh«ng cÇn lËp chøng tõ cho tõng nghiÖp vô b¸n lÎ. Tïy thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý mµ cuèi ca, cuèi ngµy hoÆc ®Þnh kú ng¾n nh©n viªn b¸n hµng kiÓm kª hµng hãa vµ dùa vµo quan hÖ c©n ®èi lu©n chuyÓn hµng hãa ®Ó x¸c ®Þnh l­îng hµng tiªu thô. Sau ®ã, nh©n viªn b¸n hµng lËp “B¸o c¸o b¸n hµng” trong ca, ngµy hoÆc trong kú ®Ó nép cho phßng kÕ to¸n. Hµng ngµy, khi nép tiÒn b¸n hµng cho thñ quü, nh©n viªn b¸n hµng ph¶i lËp giÊy nép tiÒn b¸n hµng cho thñ quü, ®©y chÝnh lµ mét lo¹i chøng tõ; “B¸o c¸o b¸n hµng” do nh©n viªn b¸n hµng lËp. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc qu¶n lý hµng hãa b¸n ra trong ca, hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú nh©n viªn b¸n hµng ph¶i më ThÎ hµng cho tõng mÆt hµng ®Ó ghi chÐp, tËp hîp nghiÖp vô b¸n hµng theo mÉu sau ®©y: Nh­ vËy, ®èi víi ph­¬ng thøc b¸n lÎ thêi ®iÓm ®­îc coi lµ tiªu thô chÝnh lµ khi ng­êi mua nhËn ®­îc hµng vµ tr¶ tiÒn. V× b¸n lÎ lµ b¸n trùc tiÕp víi sè l­îng hµng Ýt, qu¸ tr×nh b¸n hµng diÔn ra ®¬n gi¶n, nhanh chãng nªn viÖc X§ thêi ®iÓm hµng hãa ®­îc coi lµ b¸n kh«ng phøc t¹p nh­ ®èi víi c¸c ph­¬ng thøc b¸n bu«n. VÒ h×nh thøc chøng tõ, ®èi víi ph­¬ng thøc b¸n lÎ th­êng kh«ng cÇn lËp chøng tõ cho tõng nghiÖp b¸n hµng mµ mçi ca, hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú ng¾n tiÕn hµnh lËp chøng tõ chung ®ã lµ “B¸o c¸o b¸n hµng ”, cßn tiÒn b¸n hµng ghi theo giÊy nép tiÒn b¸n hµng; §èi chiÕu doanh thu b¸n hµng trªn B¸o c¸o víi sè tiÒn thùc nép sÏ x¸c ®Þnh ®­îc sè tiÒn thõa (thiÕu) trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng hãa. 1.3.2.3-B¸n hµng tù ®éng: Ph­¬ng thøc b¸n hµng nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi mét sè mÆt hµng cã thÓ sö dông m¸y b¸n hµng tù ®éng ®Ó thùc hiÖn nghiÖp vô b¸n hµng. Qua c¸ch thøc thùc hiÖn cña ph­¬ng thøc b¸n hµng tù ®éng nµy cho thÊy sù tiÖn dông vµ còng kh«ng kÐm phÇn hiÖu qu¶ nh»m ®­a hµng hãa ®Õn tËn tay ng­êi tiªu dïng ë mäi lóc, mäi n¬i. Tuy nhiªn, nã còng kh«ng ®ßi hái ph¶i cã mét kh«ng gian réng lín. 1.3.2.4- B¸n hµng theo ph­¬ng thøc ®Æt hµng: Theo ph­¬ng thøc b¸n hµng nµy, kh¸ch hµng ®Æt mua hµng hãa t¹i quÇy hµng; doanh nghiÖp cö nh©n viªn chuyªn tr¸ch vËn chuyÓn hµng ®Õn ®Þa ®iÓm mµ ng­êi tiªu dïng yªu cÇu. Trong tr­êng hîp ®ã, doanh nghiÖp ph¶i lËp “B¸o c¸o b¸n hµng” ph¶n ¸nh riªng. 1.3.2.5-B¸n hµng theo ph­¬ng thøc kh¸ch hµng tù chän: Theo ph­¬ng thøc b¸n hµng nµy, c¸c quÇy hµng, c¸c gian hµng kh«ng cã nh©n viªn b¸n hµng trùc tiÕp thu tiÒn cña kh¸ch hµng t¹i tõng quÇy hµng mµ chØ cã c¸c nh©n viªn chuyªn tr¸ch lµm nhiÖm vô quan s¸t, b¶o vÖ gian hµng do m×nh ®¶m nhiÖm; §ång thêi, cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn, giíi thiÖu hµng hãa cho kh¸ch hµng cã nhu cÇu mua. Trong h×nh thøc b¸n hµng nµy, kh¸ch hµng sÏ tù lùa chän hµng hãa ë quÇy hµng, gian hµng; sau ®ã thanh to¸n tiÒn ë bµn thu ng©n; nh©n viªn thu ng©n ®­îc bè trÝ ngay ë lèi ra. 1.3.2.6- Ph­¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý: Giao hµng cho ®¹i lý chÝnh lµ biÕn t­íng cña ph­¬ng thøc b¸n bu«n chuyÓn hµng vµ rÊt phæ biÕn ë c¸c doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i hiÖn nay. Hµng ký göi ®­îc coi lµ “Hµng göi ®i b¸n” vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp cho ®Õn khi chÝnh thøc tiªu thô. §Ó thùc hiÖn ®­îc ph­¬ng thøc b¸n hµng nµy cÇn ph¶i cã Hîp ®ång B¸n hµng ®¹i lý ký kÕt gi÷a 2 bªn: Bªn chñ hµng (gäi lµ bªn giao ®¹i lý - gäi t¾t lµ Bªn A); Bªn b¸n hµng ®¹i lý (Bªn B). Theo hîp ®ång ®¹i lý, bªn chñ hµng (bªn A) xuÊt giao s¶n phÈm, hµng hãa cho bªn b¸n hµng ®¹i lý Sè s¶n phÈm, hµng hãa nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn chñ hµng ( bªn A), khi bªn B b¸o ®· b¸n ®­îc hµng lóc ®ã míi ghi nhËn tiªu thô cho sè s¶n phÈm, hµng hãa ®· giao cho bªn B. Bªn ®¹i lý khi b¸n hµng ®­îc h­ëng hoa hång ®¹i lý (tiÒn c«ng b¸n hµng). Hoa hång b¸n ®¹i lý chÝnh lµ doanh thu cña bªn B. Bªn chñ hµng (bªn A) tr¶ tiÒn hoa hång cho bªn B, ®©y lµ chi phÝ thuª b¸n hµng thuéc phÇn chi phÝ b¸n hµng. Bªn b