Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và thương mại Phương Đông

NÓI ÐẦU Sự chuyển đổi của nền kinh tế nước ta trong những năm gần đây đã tác động mạnh mẽ đến quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Cùng với điều kiện đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, nền kinh tế nước ta hiện nay là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, với chủ trương mở rộng quan hệ hàng hoá trên thị trường. Kinh tế nước ta không ngừng tăng trưởng và phát triển trong gần hai thập kỷ đổi mới vừa qua. Hiện nay, hàng may mặc là một trong những mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam ra thị trường khu vực và thế giới và cũng là một trong các mặt hàng thế mạnh chủ lực của Việt Nam trong quá trình hội nhập và phát triển.Việt Nam có thêm nhiều cơ hội để phát triển ngành dệt may của mình nhưng cũng gặp phải không ít thách thức, điều này đòi hỏi các doanh nghiệp dệt may của Việt Nam phải không ngừng nỗ lực và phấn đấu để tìm ra hướng đi riêng cho mình, khẳng định được thương hiệu dệt may Việt Nam trên trường quốc tế. Tuy nhiên, với sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường, không phải doanh nghiệp nào cũng đứng vững.Có những doanh nghiệp rất thành công, nhưng cũng có không ít những doanh nghiệp sau một thời gian hoạt động cầm chừng thua lỗ nhiều dẫn đến phá sản, giải thể. Ðể quản lý và kinh doanh có hiệu quả, kế toán đã trở thành một công cụ rất đắc lực không thể thiếu trong các doanh nghiệp cũng như trong việc quản lý kinh tế của Nhà nước. Ðối với Nhà nước, kế toán là công cụ quan trọng để tính toán, xây dựng và kiểm tra việc chấp hành thực hiện ngân sách của Nhà nước để quản lý nền kinh tế quốc dân. Ðối với các doanh nghiệp, kế toán là công cụ để điều hành, quản lý các hoạt động kinh tế, tính toán, kiểm tra, bảo vệ, sử dụng tài sản, tiền vốn nhằm đảm bảo quyền chủ động trong sản xuất kinh doanh và chủ động về tài chính. Sau một thời gian ngắn tìm hiểu thực tập tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông, em đã chọn đề tài “Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông” cho chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mình.. Ngoài lời nói đầu và kết luận, Chuyên đề thực tập tốt nghiệp của em bao gồm có 2 phần như sau: PHẦN I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI DOANH NGHIỆP PHẦN II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY Cổ PHầN ĐầU TƯ DịCH Vụ VÀ TM PHƯƠNG ĐÔNG PHẦN III: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY Cổ PHầN ĐầU TƯ DịCH Vụ VÀ TM PHƯƠNG ĐÔNG Do thời gian thực tập có hạn, Chuyên đề thực tập tốt nghiệp của em không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong có được sự nhận xét góp ‎của các thầy, cô giáo cũng như tập thể cán bộ công nhân viên Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông để chuyên đề của em được hoàn thiện hơn nữa. PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt: §Ó cã thÓ tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n: lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng, muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nh­: chi phÝ NVL, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ vÒ sö dông nhµ x­ëng, m¸y mãc ... Trªn c¬ së ®ã ta cã thÓ ®­a ra kh¸i niÖm vÒ CPSX nh­ sau: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng SXKD trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.2. Ph©n lo¹i CPSX kinh doanh: Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc ph©n chia theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp 1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm nh÷ng yÕu tè sau: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu; Chi phÝ nh©n c«ng; Chi phÝ khÊu hao TSC§; Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp lËp ®­îc B¸o c¸o CPSX theo yÕu tè chi phÝ, lËp ®­îc c¸c dù to¸n, kÕ ho¹ch cung øng vËt t­ nh»m ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng SXKD t¹i tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . 1.2.2. Ph©n lo¹i CPSX theo c«ng dông, môc ®Ých cña chi phÝ: Theo tiªu chuÈn ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm 5 kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; Chi phÝ s¶n xuÊt chung; Chi phÝ b¸n hµng; Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy ®­îc sö dông réng r·i t¹i c¸c doanh nghiÖp nh»m phôc vô cho viÖc x©y dùng hÖ thèng c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xu©t kinh doanh trong kú. 1.2.3.Ph©n lo¹i CPSX theo quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm: Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, CPSX ®­îc chia thµnh hai lo¹i: Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ); Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ). C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc lËp dù to¸n chi phÝ, phôc vô cho viÖc ph©n tÝch chi phÝ vµ c«ng t¸c qu¶n trÞ kÕ to¸n. 1.2.4.Ph©n lo¹i CPSX theo mèi quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, CPSX ®­îc ph©n chia thµnh: Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý. 1.2.5.Ph©n lo¹i CPSX theo chøc n¨ng SXKD: Theo tiªu chuÈn ph©n lo¹i nµy, chi phÝ ®­îc chia thµnh: Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm; Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm; Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng x­ëng vµ gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chi phÝ cã hiÖu qu¶. 1.2.6.Ph©n lo¹i chi phÝ theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh: Chi phÝ ®­îc chia thµnh ba lo¹i theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gåm: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh; Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh; Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt th­êng. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc c¸c träng ®iÓm qu¶n lý, hiÖu qu¶ trªn c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 1.2.7.Ph©n lo¹i CPSX theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp CP ®Ó tÝnh gi¸ thµnh SP: Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm ba kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; Chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng x­ëng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt. 1.2.8.Ph©n lo¹i CPSX theo quan hÖ víi quy tr×nh kü thuËt c«ng nghÖ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy CPSX ®­îc chia thµnh: Chi phÝ c¬ b¶n vµ chi phÝ chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc tõng lo¹i chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. 1.2.9.Ph©n lo¹i CPSX theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ: C¸ch ph©n lo¹i nµy chia CPSX thµnh hai lo¹i: Chi phÝ s¶n phÈm; Chi phÝ thêi kú. Trªn thùc tÕ, tïy theo ®Æc ®iÓm SXKD vµ yªu cÇu qu¶n lý cña mçi doanh nghiÖp mµ chi phÝ ®­îc ph©n lo¹i theo tiªu thøc thÝch hîp. 1.3.§èi t­îng kÕ to¸n CPSX: §èi t­îng tËp hîp CPSX lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó kÕ to¸n cã thÓ tËp hîp ®­îc CPSX thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp CPSX ë tõng doanh nghiÖp tuú thuéc vµo quy m« ho¹t ®éng, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý còng nh­ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña tõng ngµnh, tõng doanh nghiÖp. Song, môc ®Ých cuèi cïng cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ lµ tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. Do ®ã, ®èi t­îng tËp hîp CPSX cã thÓ lµ: TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña tõng nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo tõng lo¹i s¶n phÈm. TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng. TËp hîp CPSX theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ (theo tõng ph©n x­ëng, tõng tæ, ®éi s¶n xuÊt ...) 1.4.Néi dung, ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp CPSX: Tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i CPSX vµ ®Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ cho phï hîp. 1.4.1.KÕ to¸n CPSX trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp: §èi víi nh÷ng chi phÝ NVL trùc tiÕp cã liªn quan trùc tiÕp tíi mét®èi t­îng tËp hîp chi phÝ th­êng ®­îc tæ chøc tËp hîp theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Trong tr­êng hîp NVL sö dông ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ kh¸c nhau th× kÕ to¸n ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp theo c¸c tiªu thøc hîp lý nh­: chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt, chi phÝ nguyªn liÖu chÝnh ... C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: ViÖc tÝnh to¸n tËp hîp chÝnh x¸c chi phÝ NVL trùc tiÕp trong kú ®­îc thùc hiÖn theo c«ng thøc: §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n TK 621: Chi phÝ NVL trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh toµn bé hao phÝ vÒ NVL chÝnh, vËt liÖu phô, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, c«ng cô dông cô ... sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. TK_621 ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp ®­îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp : TK 152 TK 621 TK 152 TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho TrÞ gi¸ NVL ch­a sö dông dïng trùc tiÕp SX s¶n phÈm vµ phÕ liÖu thu håi nhËp kho TK 111, 331 TK 154 TrÞ gi¸ NVL mua dïng vµo TrÞ gi¸ NVL thùc tÕ s¶n xuÊt kh«ng qua kho sö dông trùc tiÕp vµo SX KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th­êng ®­îc tÝnh trùc tiÕp vµo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cã liªn quan. Tr­êng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp th× cã thÓ tËp hîp sau ®ã lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng liªn quan. C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®­îc tÝnh to¸n c¨n cø vµo tû lÖ theo quy ®Þnh chung cña chÕ ®é tµi chÝnh trªn sè tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 622 ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp CPSX, theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®­îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å 2: S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : TK 334 TK 622 TK 154 TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n s¶n xuÊt TK 335 TrÝch tr­íc l­¬ng nghØ phÐp KÕt chuyÓn ( ph©n bæ ) cña CN trùc tiÕp s¶n xuÊt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 338 C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng gåm: BHXH,BHYT,KPC§ KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ CPSX chung: CPSX chung ®­îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, nÕu trong doanh nghiÖp cã nhiÒu ph©n x­ëng s¶n xuÊt, nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt th× ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp CPSX chung cho tõng ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt. CPSX chung ph¸t sinh t¹i ph©n x­ëng nµo th× kÕt chuyÓn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt ®ã. Trong tr­êng hîp CPSX chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× ph¶i ph©n bæ cho tõng s¶n phÈm cã liªn quan theo c¸c tiªu chuÈn sau: Ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Ph©n bæ theo chi phÝ NVL trùc tiÕp. Ph©n bæ theo ®Þnh møc, kÕ ho¹ch CPSX chung. Ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng vµ NVL trùc tiÕp. C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627: Chi phÝ SXC. Vµ ®­îc më chi tiÕt theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh vµ theo yªu cÇu qu¶n lý cña c¸c DN. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 3: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: TK 334,338 TK 627 TK 154 Chi phÝ nh©n viªn ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt TK152,153 K/c chi phÝ SXC vµ ph©n bæ Chi phÝ vËt liÖu CCDC cho c¸c ®èi t­îng liªn quan ë c¸c ph©n x­ëng SX TK 142,335 Chi phÝ tr¶ tr­íc, trÝch tr­íc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 214,111… Chi phÝ KH TSC§ vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ c¸c kho¶n môc chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ CPSX chung mµ CPSX cßn ph¸t sinh rÊt phøc t¹p, do ®ã doanh nghiÖp cÇn cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó tËp hîp ®­îc ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c chi phÝ kh¸c ngoµi c¸c kho¶n môc trªn ®Ó ®¶m b¶o gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ kÕt qu¶ SXKD cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ biÕn ®éng ®ét ngét qua c¸c kú kÕ to¸n. KÕ to¸n c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tr­íc: ViÖc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc ph¶i c¨n cø vµo tÝnh chÊt, møc ®é cña tõng lo¹i chi phÝ, lùa chän c¸c tiªu thøc phï hîp ... KÕ to¸n ph¶i theo dâi chi tiÕt tõng kho¶n chi phÝ tr¶ tr­íc ®· ph¸t sinh, ph©n bæ vµ sè cßn l¹i ch­a ph©n bæ theo tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ cña tõng kú h¹ch to¸n. C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tr­íc ®­îc theo dâi ë TK 142: Chi phÝ tr¶ tr­íc. Ph­¬ng ph¸p vµ tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc ®­îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 4: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc : TK 153,342 TK 142 TK 627,641,642,241 Bao b× lu©n chuyÓn vµ Ph©n bæ dÇn chi phÝ tr¶ tr­íc chi phÝ ph¶i tr¶ vµo c¸c kú h¹ch to¸n TK 111,112,331... TK 911 C¸c chi phÝ mua ngoµi KÕt chuyÓn dÇn CPBH, CPQL TK 641, 642 vµo TK x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶: ViÖc tÝnh to¸n vµ h¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú ph¶i ®­îc lËp dù to¸n chi phÝ vµ dù to¸n trÝch tr­íc trªn c¬ së nh÷ng b»ng chøng hîp lý, x¸c ®¸ng ®Ó ®¶m b¶o phï hîp víi sè chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh. KÕ to¸n h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ trªn TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶. H¹ch to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt: H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng: S¶n phÈm háng lµ s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng, yªu cÇu kü thuËt... S¶n phÈm háng chia thµnh hai lo¹i: s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc vµ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc. H¹ch to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt: trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt v× nh÷ng nguyªn nh©n nh­: thiÕu NVL, nhiªn liÖu, thiªn tai ... c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i bá ra mét sè kho¶n chi phÝ ®Ó duy tr× ho¹t ®éng nh­: tiÒn c«ng lao ®éng, khÊu hao TSC§, chi phÝ b¶o d­ìng thiÕt bÞ m¸y mãc ... Nh÷ng chi phÝ n»m trong kÕ ho¹ch ®­îc ph¶n ¸nh ë TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶. Cßn nh÷ng chi phÝ do ngõng s¶n xuÊt bÊt th­êng ph¶i ®­îc theo dâi riªng ë TK 821: Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt th­êng. KÕ to¸n ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô: ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô cã thÓ chia thµnh hai lo¹i: S¶n xuÊt phô vµ s¶n xuÊt phô trî. KÕ to¸n còng sö dông c¸c tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh nh­ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c vµ ®­îc chi tiÕt theo tõng ho¹t ®éng. Cuèi kú kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm phô víi ph­¬ng ph¸p ¸p dông tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt: Theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp. Theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ ®¹i sè. Theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo chi phÝ ban ®Çu. KÕ to¸n tËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong toµn doanh nghiÖp CPSX sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc ë c¸c tµi kho¶n t­¬ng øng: TK 621, TK 622, TK 627, sÏ ®­îc kÕt chuyÓn sang TK 154: CPSX kinh doanh dë dang, ®Ó tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n.Tµi kho¶n 154 sö dông ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ: tõng ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt, chi tiÕt theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm vµ theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. S¬ ®å 6: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp CPSX theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn TK 621 TK 154 TK 152 KÕt chuyÓn chi phÝ PhÕ liÖu thu håi NVL trùc tiÕp do s¶n phÈm háng TK 138 TK 622 Kho¶n båi th­êng ph¶i thu KÕt chuyÓn chi phÝ do s¶n phÈm háng nh©n c«ng trùc tiÕp TK 155 Gi¸ thµnh thùc tÕ TK 627 cña thµnh phÈm nhËp kho KÕt chuyÓn chi phÝ TK 632 s¶n xuÊt chung TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm xuÊt b¸n kh«ng qua kho TK 331 TK 157 Chi phÝ gia c«ng TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm thuª ngoµi göi b¸n kh«ng qua kho 1.4.2. KÕ to¸n CPSX trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, vÒ c¬ b¶n kÕ to¸n còng tiÕn hµnh tËp hîp CPSX trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú nh­ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Tuy nhiªn, kÕ to¸n tæng hîp CPSX ph¸t sinh trong kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ë TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.TK 632 trong ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm lu©n chuyÓn trong th¸ng.Tµi kho¶n 611: "Mua hµng" dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ho¸ mua vµo trong kú. C¸c tµi kho¶n hµng tån kho: 152, 153, 154, 155, 156 chØ ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng tån kho t¹i thêi ®iÓm cuèi kú nµy vµ ®Çu kú sau. Sau khi kiÓm kª x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ NVL tån kho cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh sè l­îng vµ gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng trong kú theo c«ng thøc: 1.5. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã ý nghÜa rÊt quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh tÝnh trung thùc, hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp, kÕ to¸n cã thÓ vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thÝch hîp theo mét trong sè c¸c ph­¬ng ph¸p sau: 1.5.1.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL trùc tiÕp: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang chØ tÝnh gi¸ trÞ vèn cña NVL ®· bá vµo c¸c s¶n phÈm dë dang ®ã mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ kh¸c. C¸c CPSX chung vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®­îc tÝnh c¶ cho thµnh phÈm. C«ng thøc: 1.5.2.Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ SPDD theo s¶n l­îng hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng: Khi ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy cÇn quy ®æi SPDD ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng vµ cÇn ph©n biÖt hai tr­êng hîp: ViÖc tÝnh to¸n ®­îc thùc hiÖn theo c«ng thøc: ( §èi víi kho¶n môc chi phÝ bá vµo s¶n xuÊt mét lÇn: ( §èi víi kho¶n môc chi phÝ bá dÇn ra theo tiÕn ®é s¶n xuÊt: 1.5.3. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo CPSX ®Þnh møc: KÕ to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª khèi l­îng s¶n phÈm dë dang, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm vµo cuèi kú vµ c¨n cø vµo ®Þnh møc chi phÝ cña tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô cô thÓ ®Ó tÝnh chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo c«ng thøc: 1.5.4. §¸nh gi¸ SPDD theo khèi l­îng s¶n phÈm dÞch vô ®· hoµn thµnh : §Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n phÈm, dÞch vô dë dang cuèi kú, tr­íc hÕt cÇn kiÓm kª khèi l­îng s¶n phÈm dÞch vô ®· thùc hiÖn trong kú sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho tõng bé phËn: V× ë c¸c doanh nghiÖp nµy, viÖc x¸c ®Þnh CPSX, dÞch vô dë dang cuèi kú lµ x¸c ®Þnh ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm ch­a x¸c ®Þnh tiªu thô, do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô ë c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô g¾n liÒn víi nhau.