Kinh tế chính trị là khoa học nghiên cứu mối quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng của cải vật chất và các quy luật chi phối chúng ở các giai đoạn phát triển khác nhau của xã hội.
Những tư tưởng kinh tế của loài người đã xuất hiện rất sớm. Nhưng với tư cách là một khoa học độc lập, kinh tế chính trị ra đời muộn hơn; nó xuất hiện vào thời kỳ hình thành phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, hình thành thị trường dân tộc và biểu hiện lợi ích của giai cấp tư sản đang lên.
Kinh tế chính trị có nhiều hệ thống lý luận, quan điểm, có nhiều trường phái, trào lưu khác nhau.
94 trang |
Chia sẻ: tuandn | Lượt xem: 2560 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Hướng dẫn ôn thi môn Kinh tế chính trị Mác - Lênin, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 1
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI
MÖN
KINH TÏË CHÑNH TRÕ
MAÁC - LÏNIN
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 2
TRUNG TÊM BÖÌI DÛÚÄNG CAÁN BÖÅ GIAÃNG DAÅY
lYÁ LUÊÅN MAÁC - LÏNIN VAÂ TÛ TÛÚÃNG HÖÌ CHÑ MINH
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI
MÖN
KINH TÏË CHÑNH TRÕ
MAÁC - LÏNIN
(Taái baãn coá sûãa chûäa, böí sung)
NHAÂ XUÊËT BAÃN ÀAÅI HOÅC QUÖËC GIA HAÂ NÖÅI
NÙM 2000
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 3
TÊÅP THÏÍ TAÁC GIAÃ
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO (CHUÃ BIÏN)
NGUYÏÎN VÙN BÑCH
NGUYÏÎN MÊÅU VÊËN
NGUYÏÎN TROÅNG LÊM
GS. VUÄ HÛÄU NGOAÅN
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 4
MUÅC LUÅC
LÚÂI NHAÂ XUÊËT BAÃN.............................................................................................................................. 7
1 KINH TÏË CHÑNH TRÕ HOÅC RA ÀÚÂI VAÂ PHAÁT TRIÏÍN NHÛ THÏË NAÂO? TRÒNH BAÂY ÀÖËI TÛÚÅNG
VAÂ PHÛÚNG PHAÁP NGHIÏN CÛÁU CUÃA KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏ NIN. ................................. 8
2. PHÊN TÑCH VAI TROÂ CUÃA NÏÌN SAÃN XUÊËT XAÄ HÖÅI VAÂ CAÁC YÏËU TÖË CÚ BAÃN CUÃA NOÁ. ..........12
3. TAÁI SAÃN XUÊËT LAÂ GÒ? PHÊN TÑCH NÖÅI DUNG, HÒNH THÛÁC CUÃA TAÁI SAÃN XUÊËT XAÄ HÖÅI VAÂ
CAÁC PHAÅM TRUÂ CÚ BAÃN CUÃA NOÁ...........................................................................................................15
4. THÏË NAÂO LAÂ TÙNG TRÛÚÃNG KINH TÏË VAÂ HIÏÅU QUAÃ KINH TÏË? HIÏÅU QUAÃ KINH TÏË XEÁT VÏÌ
MÙÅT KINH TÏË - KYÄ THUÊÅT VAÂ KINH TÏË - XAÄ HÖÅI? .............................................................................17
5. SAÃN XUÊËT HAÂNG HOÁA LAÂ GÒ? NOÁ RA ÀÚÂI VAÂ PHAÁT TRIÏÍN NHÛ THÏË NAÂO? NOÁ COÁ ÛU VIÏÅT
GÒ SO VÚÁI KINH TÏË TÛÅ NHIÏN? ..............................................................................................................20
6. HAÂNG HOÁA LAÂ GÒ? PHÊN TÑCH CAÁC THUÖÅC TÑNH CUÃA HAÂNG HOÁA VAÂ LÛÚÅNG GIAÁ TRÕ CUÃA
HAÂNG HOÁA?.................................................................................................................................................22
7. TIÏÌN TÏÅ XUÊËT HIÏÅN NHÛ THÏË NAÂO TRONG LÕCH SÛÃ PHAÁT TRIÏÍN CUÃA SAÃN XUÊËT VAÂ TRAO
ÀÖÍI HAÂNG HOÁA? BAÃN CHÊËT VAÂ CHÛÁC NÙNG CUÃA TIÏÌN TÏÅ?...........................................................25
8. CÚ SÚÃ KHAÁCH QUAN VAÂ NHÛÄNG TAÁC DUÅNG CUÃA QUY LUÊÅT GIAÁ TRÕ TRONG NÏÌN SAÃN
XUÊËT HAÂNG HOÁA.......................................................................................................................................29
9. THÕ TRÛÚÂNG LAÂ GÒ? VAI TROÂ CUÃA NOÁ TRONG NÏÌN SAÃN XUÊËT HAÂNG HOÁA. QUY LUÊÅT
CUNG - CÊÌU VAÂ TAÁC ÀÖÅNG CUÃA NOÁ TRÏN THÕ TRÛÚÂNG NHÛ THÏË NAÂO?....................................30
10. SÛÅ CHUYÏÍN HOÁA TIÏÌN TÏÅ THAÂNH TÛ BAÃN ..................................................................................33
11. THÏË NAÂO LAÂ TÛ BAÃN BÊËT BIÏËN VAÂ TÛ BAÃN KHAÃ BIÏËN? VIÏÅC PHÊN CHIA TÛ BAÃN THAÂNH
HAI BÖÅ PHÊÅN NHÛ VÊÅY COÁ YÁ NGHÔA GÒ? THÏË NAÂO LAÂ TYÃ SUÊËT GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ?..............35
12. THÏË NAÂO LAÂ GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ? GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ TUYÏÅT ÀÖËI, GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ
TÛÚNG ÀÖËI VAÂ GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ SIÏU NGAÅCH? VÒ SAO NOÁI SAÃN XUÊËT GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ
LAÂ QUY LUÊÅT KINH TÏË CÚ BAÃN CUÃA CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN?............................................................37
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 5
13. TÑCH LUÄY TÛ BAÃN LAÂ GÒ? NHÛÄNG NHÊN TÖË NAÂO AÃNH HÛÚÃNG ÀÏËN QUY MÖ TÑCH LUÄY TÛ
BAÃN? THÏË NAÂO LAÂ TÑCH TUÅ, TÊÅP TRUNG VAÂ CÊËU TAÅO HÛÄU CÚ CUÃA TÛ BAÃN? ..........................40
14. THÏË NAÂO LAÂ TUÊÌN HOAÂN VAÂ CHU CHUYÏÍN CUÃA TÛ BAÃN? NHÛÄNG NHÊN TÖË NAÂO LAÂM
TÙNG TÖËC ÀÖÅ CHU CHUYÏÍN TÛ BAÃN? YÁ NGHÔA THÛÅC TIÏÎN CUÃA VIÏÅC NGHIÏN CÛÁU VÊËN ÀÏÌ
NAÂY? .............................................................................................................................................................43
15. THÏË NAÂO LAÂ LÚÅI NHUÊÅN VAÂ TYÃ SUÊËT LÚÅI NHUÊÅN? CHUÁNG COÁ QUAN HÏÅ GÒ VÚÁI GIAÁ TRÕ
THÙÅNG DÛ VAÂ TYÃ SUÊËT GIAÁ TRÕ THÙÅNG DÛ? .....................................................................................45
16. TÛ BAÃN THÛÚNG NGHIÏÅP VAÂ TÛ BAÃN CHO VAY ÀÛÚÅC HÒNH THAÂNH NHÛ THÏË NAÂO? BAÃN
CHÊËT CUÃA LÚÅI NHUÊÅN THÛÚNG NGHIÏÅP VAÂ LÚÅI TÛÁC LAÂ GÒ? .......................................................47
17. CAÁC HÒNH THÛÁC ÀÕA TÖ CHUÃ YÏËU VAÂ BAÃN CHÊËT CUÃA ÀÕA TÖ TÛ BAÃN CHUÃ NGHÔA (R) LAÂ
GÒ? YÁ NGHÔA CUÃA VIÏÅC NGHIÏN CÛÁU ÀÕA TÖ ÀÖËI VÚÁI VIÏÅC GIAÃI QUYÏËT CAÁC VÊËN ÀÏÌ RUÖÅNG
ÀÊËT? .............................................................................................................................................................49
18. THÏË NAÂO LAÂ CÖNG TY CÖÍ PHÊÌN VAÂ THÕ TRÛÚÂNG CHÛÁNG KHOAÁN? VAI TROÂ CUÃA CHUÁNG
TRONG NÏÌN KINH TÏË HAÂNG HOÁA?........................................................................................................51
19. VÒ SAO COÁ SÛÅ CHUYÏÍN BIÏËN TÛÂ CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN TÛÅ DO CAÅNH TRANH SANG CHUÃ
NGHÔA TÛ BAÃN ÀÖÅC QUYÏÌN? CAÁC HÒNH THÛÁC CHUÃ YÏËU VAÂ BAÃN CHÊËT KINH TÏË CUÃA CHUÃ
NGHÔA TÛ BAÃN ÀÖÅC QUYÏÌN LAÂ GÒ? ......................................................................................................52
20. NGUYÏN NHÊN CUÃA SÛÅ CHUYÏÍN BIÏËN CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN THAÂNH CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN
ÀÖÅC QUYÏÌN NHAÂ NÛÚÁC? ÀÙÅC TRÛNG, NHÛÄNG HÒNH THÛÁC BIÏÍU HIÏÅN VAÂ CÚ CHÏË ÀIÏÌU
TIÏËT NÏÌN KINH TÏË CUÃA CHUÃ NGHÔA TÛ BAÃN ÀÖÅC QUYÏÌN NHAÂ NÛÚÁC? .....................................54
21. CHÛÁNG MINH RÙÇNG TIÏËN LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI LAÂ QUAÁ TRÒNH PHAÁT TRIÏÍN LÕCH SÛÃ
TÛÅ NHIÏN....................................................................................................................................................57
22. TÑNH TÊËT YÏËU KHAÁCH QUAN VAÂ THÛÅC CHÊËT CUÃA THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ
HÖÅI? ..............................................................................................................................................................59
23. QUAÁ ÀÖÅ LÏN CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI BOÃ QUA CHÏË ÀÖÅ TÛ BAÃN CHUÃ NGHÔA VAÂ CHÙÅNG
ÀÛÚÂNG ÀÊÌU TIÏN CUÃA THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ ÚÃ NÛÚÁC TA. ....................................................................62
24. TÑNH TÊËT YÏËU KHAÁCH QUAN, ÀÙÅC ÀIÏÍM VAÂ XU HÛÚÁNG VÊÅN ÀÖÅNG CÚ BAÃN CUÃA NÏÌN
KINH TÏË HAÂNG HOÁA TRONG THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ ÚÃ NÛÚÁC TA?...........................................................65
25. NHÛÄNG ÀIÏÌU KIÏÅN, PHÛÚNG HÛÚÁNG VAÂ NHÛÄNG GIAÃI PHAÁP MÊËU CHÖËT ÀÏÍ PHAÁT TRIÏÍN
KINH TÏË HAÂNG HOÁA ÚÃ NÛÚÁC TA TÛÂ NAY ÀÏËN NÙM 2000. ...............................................................69
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 6
26. SÛÅ CÊÌN THIÏËT KHAÁCH QUAN VAÂ LÚÅI ÑCH CUÃA SÛÅ TÖÌN TAÅI NÏÌN KINH TÏË COÁ NHIÏÌU
THAÂNH PHÊÌN? ÀÙÅC ÀIÏÍM CUÃA CAÁC THAÂNH PHÊÌN KINH TÏË? ........................................................71
27. THÏË NAÂO LAÂ XAÄ HÖÅI HOÁA NÏÌN SAÃN XUÊËT TRÏN THÛÅC TÏË? ÀÙÅC ÀIÏÍM VAÂ NÖÅI DUNG XAÄ
HÖÅI HOÁA NÏÌN SAÃN XUÊËT TRONG THÚÂI KYÂ QUAÁ DÖÅ? ........................................................................74
28. CÚ SÚÃ VÊÅT CHÊËT - KYÄ THUÊÅT CUÃA CHUÃ NGHÔA XAÄ HÖÅI LAÂ GÒ? ...............................................76
29. NÖÅI DUNG CHUÃ YÏËU CUÃA CÖNG NGHIÏÅP HOÁA, HIÏÅN ÀAÅI HOÁA ÚÃ NÛÚÁC TA LAÂ GÒ? NOÁ
ÀÛÚÅC BIÏÍU HIÏÅN ÚÃ CHÙÅNG ÀÛÚÂNG ÀÊÌU CUÃA THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ NHÛ THÏË NAÂO? NHÛÄNG
ÀIÏÌU KIÏÅN CÊÌN THIÏËT ÀÏÍ CÖNG NGHIÏÅP HOÁA, HIÏÅN ÀAÅI HOÁA LAÂ GÒ? .......................................77
30. LÚÅI ÑCH KINH TÏË LAÂ GÒ? VAI TROÂ VAÂ MÖËI QUAN HÏÅ GIÛÄA LÚÅI ÑCH CAÁ NHÊN VÚÁI LÚÅI ÑCH
TÊÅP THÏÍ VAÂ LÚÅI ÑCH XAÄ HÖÅI...................................................................................................................80
31. NHÛÄNG NGUYÏN TÙÆC PHÊN PHÖËI VAÂ CAÁC HÒNH THÛÁC THU NHÊÅP CHUÃ YÏËU TRONG
THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ. ......................................................................................................................................82
32. CÚ CHÏË KINH TÏË LAÂ GÒ? CAÁC BÖÅ PHÊÅN CÊËU THAÂNH CUÃA NOÁ? THÏË NAÂO LAÂ CÚ CHÏË THÕ
TRÛÚÂNG COÁ SÛÅ QUAÃN LYÁ CUÃA NHAÂ NÛÚÁC?........................................................................................85
33. VAI TROÂ VAÂ CHÛÁC NÙNG KINH TÏË CUÃA NHAÂ NÛÚÁC?..................................................................87
34. ÀÙÅC ÀIÏÍM VAÂ NÖÅI DUNG CUÃA KÏË HOAÅCH HOÁA ÚÃ NÛÚÁC TA TRONG THÚÂI KYÂ QUAÁ ÀÖÅ?
PHÛÚNG HÛÚÁNG ÀÖÍI MÚÁI CHUÃ YÏËU TRONG KÏË HOAÅCH HOÁA? .....................................................90
35. THÏË NAÂO LAÂ HAÅCH TOAÁN KINH TÏË? TAÁC DUÅNG VAÂ NHÛÄNG NGUYÏN TÙÆC CÚ BAÃN CUÃA
HAÅCH TOAÁN KINH TÏË? .............................................................................................................................92
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 7
LÚÂI NHAÂ XUÊËT BAÃN
Àïí phuåc vuå viïåc giaãng daåy vaâ hoåc têåp caác böå mön Lyá luêån chñnh trõ
Maác Lïnin trong hïå thöëng trûúâng Àaåi hoåc, cao àùèng vaâ trung hoåc
chuyïn nghiïåp, nhaâ xuêët baãn Àaåi hoåc quöëc gia Haâ Nöåi taái baãn, coá sûãa
chûäa vaâ böí sung cuöën Hûúáng dêîn ön thi mön Kinh tïë chñnh trõ Maác -
Lïnin.
Saách do Trung têm böìi dûúäng caán böí giaãng daåy lyá luêån Maác -
Lïnin vaâ tû tûúãng Höì Chñ Minh, Nhaâ xuêët baãn Tû tûúãng - Vùn hoaá
trûúác àêy töí chûác biïn soaån vaâ Nhaâ xuêët baãn Chñnh trõ quöëc gia taái
baãn.
Saách àûúåc trònh baây dûúái daång hoãi - àaáp vúái nöåi dung àaãm baão
tñnh hïå thöëng, coá troång àiïím, saát yïu cêìu cuãa chûúng trònh böå mön
Kinh tïë chñnh trõ Maác - Lïnin. Theo tinh thêìn àöíi múái cuãa Àaåi höåi
lêìn thûá VII vaâ lêìn thûá VIII cuãa Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam.
Àêy laâ cöng trònh cuãa têåp thïí taác giaã göìm: PTS. Nguyïîn Vùn
Haão (chuã biïn), Nguyïîn Vùn Bñch, Nguyïîn Mêåu Vêën, Nguyïîn
Troång Lêm, giaáo sû Vuä Hûäu Ngoaån.
Chuáng töi rêët mong nhêån àûúåc yá kiïën phï bònh cuãa baån àoåc àïí
nêng cao chêët lûúång saách.
Thaáng 3 nùm 2000
NHAÂ XUÊËT BAÃN ÀAÅI HOÅC QUÖËC GIA HAÂ NÖÅI
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 8
1 Kinh tïë chñnh trõ hoåc ra àúâi vaâ phaát triïín nhû thïë naâo? Trònh
baây àöëi tûúång vaâ phûúng phaáp nghiïn cûáu cuãa kinh tïë chñnh trõ Maác
- Lï nin.
1. Kinh tïë chñnh trõ laâ khoa hoåc nghiïn cûáu möëi quan hïå giûäa
ngûúâi vúái ngûúâi trong quaá trònh saãn xuêët, phên phöëi, trao àöíi vaâ
tiïu duâng cuãa caãi vêåt chêët vaâ caác quy luêåt chi phöëi chuáng úã caác giai
àoaån phaát triïín khaác nhau cuãa xaä höåi.
Nhûäng tû tûúãng kinh tïë cuãa loaâi ngûúâi àaä xuêët hiïån rêët súám.
Nhûng vúái tû caách laâ möåt khoa hoåc àöåc lêåp, kinh tïë chñnh trõ ra àúâi
muöån hún; noá xuêët hiïån vaâo thúâi kyâ hònh thaânh phûúng thûác saãn
xuêët tû baãn chuã nghôa, hònh thaânh thõ trûúâng dên töåc vaâ biïíu hiïån
lúåi ñch cuãa giai cêëp tû saãn àang lïn.
Kinh tïë chñnh trõ coá nhiïìu hïå thöëng lyá luêån, quan àiïím, coá nhiïìu
trûúâng phaái, traâo lûu khaác nhau.
- Chuã nghôa troång thûúng laâ trûúâng phaái hònh thaânh àêìu tiïn
cuãa kinh tïë chñnh trõ. Noá xuêët hiïån vaâo àêìu thïë kyã XVI úã chêu Êu -
thúâi kyâ chuã nghôa tû baãn múái phaát sinh, vúái àaåi biïíu àiïín hònh laâ
T.Men, nhaâ kinh tïë hoåc ngûúâi Anh. Goåi laâ chuã nghôa troång thûúng
vò ngûúâi theo hoåc thuyïët naây coi nguöìn göëc cuãa caãi xaä höåi khöng
phaãi do saãn xuêët maâ do buön baán taåo ra vaâchó coá lao àöång trong
thûúng nghiïåp, trûúác hïët laâ trong ngoaåi thûúng, múái coá khaã nùng
tñch luäy cuãa caãi. Ngûúâi theo chuã nghôa troång thûúng coi vaâng baåc laâ
tiïu biïíu cho sûå giaâu coá cuãa àêët nûúác vaâ laâm giaâu cho quöëc gia,
chung quy laâ sûå tñch luäy nhiïìu tiïìn. Hoå chuã trûúng cêìn phaãi sûã
duång quyïìn lûåc nhaâ nûúác àïí phaát triïín kinh tïë ngoaåi thûúng.
- Chuã nghôa troång nöng laâ möåt trûúâng phaái àùåc biïåt xuêët hiïån úã
Phaáp vaâo giûäa thïë kyã XVIII. Caác àaåi biïíu xuêët sùæc cuãa trûúâng phaái
naây laâ Ph.Kïnï, Tuyïëcgö.
Chuã nghôa troång nöng coi nöng nghiïåp laâ ngaânh duy nhêët taåo ra
giaá trõ thùång dû (hoå goåi laâ saãn phêím thùång dû) vaâ chó coá lao àöång
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 9
nöng nghiïåp múái laâ lao àöång saãn xuêët. Ngûúâi theo chuã nghôa troång
nöng phï phaán chuã nghôa troång thûúng, hoå chûáng minh thûúng
nghiïåp khöng sinh ra cuãa caãi, goåi tiïìn laâ cuãa caãi khöng sinh lúåi.
Cöng lao to lúán cuãa nhûäng ngûúâi theo chuã nghôa troång nöng laâ lêìn
àêìu tiïn, hoå chuyïín viïåc nghiïn cûáu nguöìn göëc giaá trõ thùång dû tûâ
lônh vûåc lûu thöng sang lônh vûåc saãn xuêët. Hoå laâ nhûäng ngûúâi àêìu
tiïn phên biïåt tû baãn cöë àõnh vaâ tû baãn lûu àöång, biïët àùåt vêën àïì buâ
àùæp caác yïëu töë cuãa tû baãn cöë àõnh. Trûúác Maác, hoå cuäng laâ ngûúâi àêìu
tiïn, duy nhêët àûa ra àûúåc sú àöì taái saãn xuêët vaâ lûu thöng töíng saãn
phêím xaä höåi, biïíu hiïån têåp trung trong "biïíu kinh tïë" cuãa Kh.Kïnï.
- Kinh tïë - chñnh trõ tû saãn cöí àiïín laâ kinh tïë chñnh trõ tiïën böå
nhêët, khoa hoåc nhêët trûúác C.Maác. Noá xuêët hiïån vaâo thúâi kyâ chuã
nghôa tû baãn àang phaát triïín, caác mêu thuêîn cuãa xaä höåi tû saãn coân
chûa gay gùæt, lúåi ñch cuãa giai cêëp tû saãn àang phuâ húåp vúái sûå phaát
triïín lõch sûã. Caác àaåi biïíu xuêët sùæc cuãa kinh tïë chñnh trõ tû saãn cöí
àiïín laâ U.Petty, Ph.Kïnï, A.Xmñt, À.Ricaácàö.
Kinh tïë - chñnh trõ tû saãn cöí àiïín àaä coá nhûäng cöëng hiïën quan
troång cho khoa hoåc kinh tïë. Noá àaä giaãi quyïët hoùåc àùåt cú súã àïí giaãi
quyïët nhiïìu vêën àïì quan troång cuãa lyá luêån kinh tïë, àùåc biïåt laâ vïì
hoåc thuyïët giaá trõ lao àöång, lyá luêån vïì lúåi nhuêån, lúåi tûác, àõa tö,
tiïìn tïå, vïì taái saãn xuêët tû baãn xaä höåi v.v.. Möåt trong nhûäng nhûúåc
àiïím lúán cuãa kinh tïë - chñnh trõ tû saãn cöí àiïín laâ phi lõch sûã khi
nghiïn cûáu caác hiïån tûúång kinh tïë vaâ thûúâng chó phên tñch mùåt
lûúång chûá ñt chuá yá mùåt chêët cuãa chuáng.
Nhûäng tû tûúãng, lyá luêån khoa hoåc cuãa kinh tïë - chñnh trõ tû saãn
cöí àiïín àûúåc Maác kïë thûâa, phaát triïín khi xêy dûång hïå thöëng khoa
hoåc kinh tïë - chñnh trõ cuãa mònh.
- Kinh tïë - chñnh trõ Maác - Lïnin do C.Maác vaâ Ph.Ùngghen saáng
lêåp vaâ àûúåc Lïnin phaát triïín trong àiïìu kiïån lõch sûã múái. Noá biïíu
hiïån lúåi ñch cuãa giai cêëp cöng nhên vaâ nhên dên lao àöång, phuâ húåp
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 10
vúái sûå phaát triïín cuãa lûåc lûúång saãn xuêët xaä höåi vaâ xu hûúáng phaát
triïín cuãa xaä höåi loaâi ngûúâi.
Trïn cú súã tiïëp thu coá choån loåc, kïë thûâa coá phï phaán caác nhên töë
khoa hoåc cuãa kinh tïë - chñnh trõ tû saãn cöí àiïín, C.Maác vaâ
Ph.Ùngghen àaä àûa kinh tïë - chñnh trõ túái àónh cao khoa hoåc, àaä
giaãi quyïët möåt caách triïåt àïí vaâ khoa hoåc nhêët lyá luêån giaá trõ sûác lao
àöång - hoân àaá thûã vaâng cuãa caác hoåc thuyïët kinh tïë. Thaânh tûåu vô àaåi
nhêët cuãa kinh tïë - chñnh trõ do Maác vaâ Ùngghen saáng lêåp vaâ viïåc
phaát hiïån giaá trõ thùång dû vaâ giaãi quyïët hoaân chónh hoåc thuyïët giaá
trõ thùång dû.
Trong àiïìu kiïån lõch sûã múái, Lïnin àaä phaát triïín saáng taåo lyá
luêån kinh tïë maácxñt, soaån thaão hoåc thuyïët vïì chuã nghôa tû baãn àöåc
quyïìn, phaát hiïån baãn chêët, caác àùåc àiïím chuã yïëu vaâ àõa võ lõch sûã
cuãa noá. Dûåa trïn nhûäng tû tûúãng cuãa Maác vaâ Ùngghen, Lïnin àaä
xêy dûång cú súã kinh tïë - chñnh trõ xaä höåi chuã nghôa, àùåc biïåt laâ vïì
thúâi kyâ quaá àöå lïn chuã nghôa xaä höåi maâ biïíu hiïån têåp trung úã
Chñnh saách kinh tïë múái (NEP).
Kinh tïë - chñnh trõ Maác - Lïnin luêån chûáng trïn cú súã khoa hoåc
tñnh chêët lõch sûã cuãa phûúng thûác saãn xuêët tû baãn chuã nghôa, tñnh
têët yïëu phaãi thay thïë noá bùçng phûúng thûác saãn xuêët tiïën böå hún,
cao hún - phûúng thûác saãn xuêët cöång saãn chuã nghôa maâ giai àoaån
thêëp laâ chuã nghôa xaä höåi.
- Kinh tïë - chñnh trõ tû saãn têìm thûúâng xuêët hiïån trong àiïìu kiïån
mêu thuêîn cuãa xaä höåi tû saãn àaä trúã thaânh gay gùæt, cuöåc àêëu tranh
cuãa giai cêëp cöng nhên chöëng laåi giai cêëp tû saãn ngaây caâng quyïët liïåt.
Mùåt khaác, viïåc xuêët hiïån vaâ phöí biïën cuãa kinh tïë - chñnh trõ maácxñt àaä
trang bõ vuä khñ lyá luêån cho giai cêëp cöng nhên, laâm cho cuöåc àêëu
tranh cuãa hoå ngaây caâng coá hiïåu quaã. Kinh tïë - chñnh trõ tû saãn têìm
thûúâng xuêët hiïån nhùçm tòm caách xoa dõu, àaánh laåc hûúáng cuöåc àêëu
tranh cuãa giai cêëpcöng nhên, chöëng laåi lyá luêån kinh tïë maácxñt, baão vïå
lúåi ñch cuãa giai cêëp tû saãn.
HÛÚÁNG DÊÎN ÖN THI MÖN KINH TÏË CHÑNH TRÕ MAÁC - LÏNIN 11
Goåi laâ kinh tïë - chñnh trõ tû saãn têìm thûúâng vò nhòn chung laâ phi
khoa hoåc; noá giaãi thñch xuyïn taåc, giaã danh khoa hoåc nhùçm biïån höå
cho chuã nghôa tû baãn baão vïå sûå thöëng trõ cuãa giai cêëp tû saãn. Caác
àaåi biïíu tiïu biïíu cuãa kinh tïë - chñnh trõ tû saãn têìm thûúâng laâ T.R.
Mantuyát, G.B. Xay...
2. Möîi khoa hoåc coá àöëi tûúång nghiïn cûáu riïng vaâ thûúâng coá
phûúng phaáp nghiïn cûáu riïng. Kinh tïë - chñnh trõ thuöåc khoa hoåc
xaä höåi, noá nghiïn cûáu möëi quan hïå giûäa ngûúâi vúái ngûúâi trong quaá
trònh saãn xuêët.
Àïí saãn xuêët, möåt mùåt, con ngûúâi phaãi coá quan hïå têët yïëu vúái tûå
nhiïn, taác àöång vaâo tûå nhiïn, khai thaác hoùåc caãi biïën nhûäng vêåt coá
sùén trong tûå nhiïn cho phuâ húåp vúái nhu cêìu cuãa mònh. Àoá laâ mùåt
tûå nhiïn hay kyä thuêåt cuãa saãn xuêët. Trong möëi quan hïå giûäa ngûúâi
vúái tûå nhiïn, caác yïëu töë cuãa quaá trònh saãn xuêët húåp thaânh lûåc
lûúång saãn xuêët. Àêy laâ àöëi tûúång nghiïn cûáu cuãa nhiïìu mön khoa
hoåc vaâ kyä thuêåt khaác nhau. Mùåt khaác, con ngûúâi phaãi coá quan hïå
vúái nhau trong quaá trònh saãn xuêët, phên phöëi, trao àöíi vaâ tiïu
duâng cuãa caãi. Àêy laâ mùåt xaä höåi cuãa saãn xuêët, hay quan hïå saãn
xuêët, laâ àöëi tûúång nghiïn cûáu cuãa kinh tïë - chñnh trõ hoåc.
Quan hïå saãn xuêët göìm nhûäng quan hïå vïì kinh tïë - töí chûác, phaãn
aánh trûåc tiïëp tñnh chêët vaâ trònh àöå cuãa caác yïëu töë saãn xuêët vaâ sûå
taác àöång qua laåi cuãa chuáng, nhû phên cöng lao àöång xaä höåi, chuyïn
mön hoáa, hiïåp taác hoáa, têåp trung saãn xuêët v.v. vaâ caác quan hïå kinh
tïë - xaä höåi biïíu hiïån úã quan hïå súã hûäu àöëi vúái tû liïåu saãn xuêët,
quan hïå trong töí chûác quaãn lyá saãn xuêët vaâ phên phöëi saãn phêím.
Viïåc nghiïn cûáu quan hïå saãn xuêët nhùçm phaát hiïån caác quy luêåt
kinh tïë vaâ sûã duång chuáng coá hiïåu quaã trong àúâi söëng kinh tïë.
Quan hïå saãn xuêët töìn taåi trong möëi quan hïå taác àöång biïån chûáng
vúái lûåc lûúång saãn xuêët vaâ kiïën truác thûúång têìng. Vò vêåy, àöëi tûúång
nghiïn cûáu cuãa kinh tïë - chñnh trõ laâ quan hïå saãn xuêët trong sûå taác
àöång qua laåi vúái lûåc lûúång saãn xuêët vaâ kiïën truác thûúång têìng.
PTS. NGUYÏÎN VÙN HAÃO 12
Phûúng phaáp àûúåc sûã duång coá hiïåu quaã nhêët àïí nghiïn cûáu
quan hïå saãn xuêët laâ trûâu tûúång hoáa khoa hoåc. Àêy laâ phûúng phaáp
coá sûác maånh nhêët àïí nghiïn cûáu kinh tïë chñnh trõ.
Trûâu tûúång hoáa khoa hoåc laâ bùçng tû duy trûâu tûúång taách caác yïëu
töë ngêîu nhiïn nhêët thúâi, caá biïåt khoãi quaá trònh nghiïn cûáu àïí nùæm
lêëy caái baãn chêët, öín àõnh êín giêëu bïn trong caác sûå vêåt, hiïån tûúång.
Trûâu tûúång hoáa khoa hoåc khöng phaãi laâ taách rúâi hiïån thûåc. Kïët
quaã cuãa noá phaãi laâ sûå phaãn aánh àuáng àùæn àúâi söëng hiïån thûåc vaâ
àûúåc cuöåc söëng kiïím nghiïåm.
Trûâu tûúång hoáa khoa hoåc coân bao haâm viïåc têåp trung nghiïn cûáu
möåt nhên töë naâo àoá vúái giaã àõnh caác nhên töë khaác khöng thay àöíi,
hoùåc taåm àùåt möåt vaâi nhên töë ra ngoaâi nöåi dung nghiïn cûáu. Àiïìu
àoá laâm cho viïåc nghiïn cûáu àúä phûác taåp vaâ coá khaã nùng ài sêu vaâo
tûâng n