Kế toán thanh toán hàng xuất nhập khẩu sử dụng phương thức tín dụng chứng từ (L-C) tại ngân hàng NHTMCP Công Thương (VietinBank) Đống Đa
Ngày nay trong xu thế quốc tế hoá, toàn cầu hoá của nhân loại, hoạt động giao lưu kinh tế quốc tế ngày càng gia tăng mạnh mẽ, trở thành một lĩnh vực quan trọng thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đưa nền kinh tế trong nước nhanh chóng hội nhập với nền kinh tế thế giới. Quan hệ trao đổi hàng hoá và dịch vụ quốc tế không ngừng được mở rộng và phát triển. Với tư cách là chất xúc tác cho sự phát triển của thương mại quốc tế, công tác thanh toán quốc tế đ• không ngừng được đổi mới và hoàn thiện, nhằm đáp ứng yêu cầu an toàn và nâng cao vòng quay của nguồn vốn, đảm bảo điều kiện thuận lợi nhất cho quá trình hợp tác và phân công lao động quốc tế. Việt Nam đang trong thời kỳ chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Nền kinh tế mở cửa đ• thực sự tạo đà phát triển mạnh mẽ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt là cho các doanh nghiệp và ngân hàng tham gia vào lĩnh vực xuất nhập khẩu. Trong những năm qua, Ngân hàng Công thương Đống Đa đ• đạt được những kết quả nhất định trong lĩnh vực này. Tuy nhiên vì mới tham gia vào hoạt động thanh toán quốc tế kinh nghiệm chưa nhiều, gặp sự cạnh tranh của các ngân hàng khác trên địa bàn nên còn nhiều vấn đề cần giải quyết để phục vụ đắc lực cho việc thúc đẩy ngoại thương phát triển, góp phần đưa nền kinh tế nước ta tiến nhanh và mạnh hơn nữa. Khoá luận ngoài phần mở đầu và kết luận được chia thành 3 chương: Chương I : Cơ sở lý luận về thanh toán quốc tế và phương thức tín dụng chứng từ. Chương II : Thực trạng tổ chức thanh toán hàng xuất nhập khẩu bằng phương thức tín dụng chứng từ tại NHCT Đống Đa. Chương III : Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả nghiệp vụ thanh toán hàng xuất nhập khẩu sử dụng phương thức tín dụng chứng từ tại NHCT Đống Đa. Chương I Cơ sở lý luận về thanh toán Quốc tế và phương thức tín dụng chứng từ. 1.1.sự cần thiết và vai trò thanh toán quốc tế đối với hoạt động xuất nhập khẩu. 1.1.1.Sự cần thiết của hoạt động xuất nhập khẩu đến quá trình phát triển kinh tế. Trong điều kiện quốc tế hoá đời sống kinh tế sâu sắc như hiện nay không thể có một quốc gia nào tồn tại và phát triển đóng cửa tự cấp, tự túc, không giao lưu kinh tế với nước ngoài. Đối với nước ta, để có thể thực hiện mục tiêu, nhanh chóng đưa đất nước ra khỏi khủng hoảng, ổn định tình hình kinh tế x• hội vượt qua tình trạng nước nghèo và kém phát triển, việc mở rộng và đa dạng hoá các quan hệ kinh tế đối ngoại trên quan điểm “mở cửa” là một yếu tố khách quan và là một yêu cầu cấp bách. “Mở cửa” nền kinh tế ra thế giới bên ngoài nhằm khắc phục tính chất tự cấp, tự túc của nền kinh tế, mở rộng giao lưu kinh tế và khoa học kỹ thuật với nước ngoài, gắn thị trường trong nước với thị trường thế giới, từng bước hoà nhập nền kinh tế quốc gia với nền kinh tế thế giới là biện pháp không thể thiếu được thực hiện các mục tiêu đ• đề ra trong chiến lược phát triển kinh tế, x• hội. Đa dạng hoá trong kinh tế đối ngoại là quá trình hình thành và phát triển nhiều hình thức quan hệ khác nhau giữa các nước mà nổi bật hơn cả đó là quan hệ xuất nhập khẩu hàng hóa. Trong hoạt động ngoại thương, xuất khẩu và nhập khẩu luôn đi liền với nhau, hỗ trợ nhau cùng phát triển. Nếu ta coi ngoại thương là một tổng thể thì xuất nhập khẩu chính là nhân tố cốt lõi của tổng thể đó. Xuất khẩu được thừa nhận là hoạt động cơ bản, đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế, thể hiện ở việc tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu, đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển, giải quyết công ăn việc làm, cải thiện đời sống nhân dân và là cơ sở để mở rộng, thúc đẩy các mối quan hệ kinh tế đối ngoại khác. Hoạt động xuất khẩu đưa Việt Nam hội nhập nhanh vào xu thế phát triển ngoại thương nói riêng và kinh tế nói chung trong khu vực và trên thế giới. Tăng cường hợp tác kinh tế giữa các nước, nâng cao địa vị và vai trò của Việt Nam trên thị trường quốc tế, thiết lập mối quan hệ buôn bán, đầu tư giữa Việt Nam và các nước. Thông qua xuất khẩu chúng ta đ• thanh toán dần các khoản nợ nước ngoài và được xét cho vay thêm các món nợ mới tạo nguồn cho đầu tư phát triển.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Kế toán thanh toán hàng xuất nhập khẩu sử dụng phương thức tín dụng chứng từ (L-C) tại ngân hàng NHTMCP Công Thương (VietinBank) Đống Đa, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu.
Ngµy nay trong xu thÕ quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ cña nh©n lo¹i, ho¹t ®éng giao lu kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng gia t¨ng m¹nh mÏ, trë thµnh mét lÜnh vùc quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, ®a nÒn kinh tÕ trong níc nhanh chãng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô quèc tÕ kh«ng ngõng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn. Víi t c¸ch lµ chÊt xóc t¸c cho sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i quèc tÕ, c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ ®· kh«ng ngõng ®îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn, nh»m ®¸p øng yªu cÇu an toµn vµ n©ng cao vßng quay cña nguån vèn, ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.
ViÖt Nam ®ang trong thêi kú chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. NÒn kinh tÕ më cöa ®· thùc sù t¹o ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng tham gia vµo lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu. Trong nh÷ng n¨m qua, Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong lÜnh vùc nµy. Tuy nhiªn v× míi tham gia vµo ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ kinh nghiÖm cha nhiÒu, gÆp sù c¹nh tranh cña c¸c ng©n hµng kh¸c trªn ®Þa bµn nªn cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt ®Ó phôc vô ®¾c lùc cho viÖc thóc ®Èy ngo¹i th¬ng ph¸t triÓn, gãp phÇn ®a nÒn kinh tÕ níc ta tiÕn nhanh vµ m¹nh h¬n n÷a.
§Ó thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ, Ng©n hµng C«ng th¬ng §èng §a sö dông nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nh: ChuyÓn tiÒn, nhê thu, tÝn dông chøng tõ... Qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu thùc tÕ ë Ng©n hµng §èng §a em m¹nh d¹n nghiªn cøu vµ hoµn thµnh khãa luËn tèt nghiÖp víi ®Ò tµi: “Mét sè vÊn ®Ò vÒ kÕ to¸n thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu sö dông ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i NHCT §èng §a - Hµ Néi”.
Kho¸ luËn ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®îc chia thµnh 3 ch¬ng:
Ch¬ng I : C¬ së lý luËn vÒ thanh to¸n quèc tÕ vµ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng tæ chøc thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu b»ng ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i NHCT §èng §a.
Ch¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ nghiÖp vô thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu sö dông ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i NHCT §èng §a.
Thanh to¸n quèc tÕ lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p, ®a d¹ng, do h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong thùc tiÔn nªn kho¸ luËn ch¾c ch¾n cßn cã nhiÒu sai sãt, khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« vµ cña c¸c b¹n ®Ó em häc tËp, t×m hiÓu vµ khãa luËn ®îc hoµn thiÖn h¬n n÷a.
Ch¬ng I
C¬ së lý luËn vÒ thanh to¸n Quèc tÕ vµ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ.
sù cÇn thiÕt vµ vai trß thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.
Trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ s©u s¾c nh hiÖn nay kh«ng thÓ cã mét quèc gia nµo tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ãng cöa tù cÊp, tù tóc, kh«ng giao lu kinh tÕ víi níc ngoµi.
§èi víi níc ta, ®Ó cã thÓ thùc hiÖn môc tiªu, nhanh chãng ®a ®Êt níc ra khái khñng ho¶ng, æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ x· héi vît qua t×nh tr¹ng níc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn, viÖc më réng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i trªn quan ®iÓm “më cöa” lµ mét yÕu tè kh¸ch quan vµ lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch. “Më cöa” nÒn kinh tÕ ra thÕ giíi bªn ngoµi nh»m kh¾c phôc tÝnh chÊt tù cÊp, tù tóc cña nÒn kinh tÕ, më réng giao lu kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt víi níc ngoµi, g¾n thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng thÕ giíi, tõng bíc hoµ nhËp nÒn kinh tÕ quèc gia víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ biÖn ph¸p kh«ng thÓ thiÕu ®îc thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi.
§a d¹ng ho¸ trong kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhiÒu h×nh thøc quan hÖ kh¸c nhau gi÷a c¸c níc mµ næi bËt h¬n c¶ ®ã lµ quan hÖ xuÊt nhËp khÈu hµng hãa.
Trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu lu«n ®i liÒn víi nhau, hç trî nhau cïng ph¸t triÓn. NÕu ta coi ngo¹i th¬ng lµ mét tæng thÓ th× xuÊt nhËp khÈu chÝnh lµ nh©n tè cèt lâi cña tæng thÓ ®ã. XuÊt khÈu ®îc thõa nhËn lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n, ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, thÓ hiÖn ë viÖc t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu, ®ãng gãp vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n vµ lµ c¬ së ®Ó më réng, thóc ®Èy c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®a ViÖt Nam héi nhËp nhanh vµo xu thÕ ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng nãi riªng vµ kinh tÕ nãi chung trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. T¨ng cêng hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c níc, n©ng cao ®Þa vÞ vµ vai trß cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ, thiÕt lËp mèi quan hÖ bu«n b¸n, ®Çu t gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc. Th«ng qua xuÊt khÈu chóng ta ®· thanh to¸n dÇn c¸c kho¶n nî níc ngoµi vµ ®îc xÐt cho vay thªm c¸c mãn nî míi t¹o nguån cho ®Çu t ph¸t triÓn.
§èi víi ViÖt Nam chóng ta, nhu cÇu nhËp khÈu lµ rÊt lín nh»m phôc vô cho c«ng cuéc x©y dùng vµ ®Çu t, v× trong níc cha s¶n xuÊt ®îc mµ nhu cÇu l¹i rÊt lín. NhËp khÈu t¸c ®éng mét c¸ch trùc tiÕp quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng trong níc, nhËp khÈu ®Ó bæ sung c¸c hµng ho¸ mµ trong níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc, hoÆc s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu. NhËp khÈu cßn lµ ®Ó thay thÕ, nghÜa lµ nhËp khÈu vÒ nh÷ng mÆt hµng mµ s¶n xuÊt trong níc kh«ng cã lîi b»ng nhËp khÈu. Hai mÆt nhËp khÈu bæ sung vµ nhËp khÈu thay thÕ nÕu ®îc thùc hiÖn tèt sÏ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn c©n ®èi nÒn kinh tÕ quèc d©n, trong ®ã, c©n ®èi trùc tiÕp ba yÕu tè cña s¶n xuÊt : c«ng cô lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ lao ®éng ®ãng vai trß quan träng nhÊt. Còng nh xuÊt khÈu, nhËp khÈu cã vai trß trùc tiÕp trong viÖc ®æi míi trang thiÕt bÞ, m¸y mãc, kü thuËt, c«ng nghÖ khi nhËp chóng, ®ång thêi gi¸n tiÕp t¹o ra c¹nh tranh gi÷a hµng néi vµ hµng ngo¹i thóc ®Èy sù v¬n lªn cña s¶n xuÊt trong níc , t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Qua ®ã chóng ta cã thÓ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, bæ sung kÞp thêi nh÷ng mÆt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ. NhËp khÈu gãp phÇn c¶i thiÖn vµ n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n, thÓ hiÖn ë viÖc võa tho¶ m·n nhu cÇu trùc tiÕp cña nh©n d©n vÒ hµng tiªu dïng võa ®¶m b¶o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, t¹o viÖc lµm æn ®Þnh cho ngêi lao ®éng.
Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, mét níc cã thÓ tham gia vµo nÒn th¬ng m¹i quèc tÕ. V× ho¹t ®éng nµy phÇn nµo gi¶i quyÕt ®îc m©u thuÉn gi÷a quy m« s¶n xuÊt víi ranh giíi cã h¹n cña thÞ trêng néi ®Þa, gi÷a tèc ®é ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt víi kh¶ n¨ng cã h¹n vÒ søc lao ®éng cã tr×nh ®é, tµi chÝnh vËt t... ®îc sö dông nghiªn cøu vµ øng dông vµo s¶n xuÊt cña mçi níc. Hay nãi c¸ch kh¸c xuÊt nhËp khÈu gãp phÇn më réng kh¶ n¨ng tiªu dïng cña mét níc, cho phÐp níc ®ã tiªu dïng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng víi sè lîng nhiÒu h¬n møc cã thÓ tiªu dïng víi ranh giíi cña kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong níc nÕu thùc hiÖn chÕ ®é tù cung, tù cÊp kh«ng bu«n b¸n.
Trong hoµn c¶nh hiÖn nay khi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®ang lµ môc tiªu quan träng th× xuÊt nhËp khÈu cµng kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß to lín cña m×nh ®Õn nÒn kinh tÕ ®Êt níc nãi chung vµ ®êi sèng cña mçi ngêi d©n nãi riªng.
Vai trß cña thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng.
Ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ nãi chung, ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng nãi riªng ngµy cµng cã vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc. ChØ th«ng qua ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ, chóng ta míi cã thÓ ph¸t huy ®îc tiÒm n¨ng thÕ m¹nh cña ®Êt níc, ®ång thêi tËn dông ®îc vèn vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu vµ ®a nÒn kinh tÕ níc ta hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Kinh tÕ quèc tÕ më réng dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn cña thanh to¸n quèc tÕ võa vÒ chÊt, võa vÒ lîng lµ mét yÕu tè kh¸ch quan ®Ó ®¸p øng nhu cÇu th¬ng m¹i quèc tÕ nhanh nh thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, c¸c giao dÞch trªn thÞ trêng vèn quèc tÕ ...
Thanh to¸n quèc tÕ lµ viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô chi tr¶ vÒ tiÒn tÖ ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ kinh tÕ, th¬ng m¹i, tµi chÝnh, tÝn dông gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, gi÷a c¸c h·ng, c¸c c¸ nh©n cña c¸c níc kh¸c nhau ®Ó kÕt thóc mét chu tr×nh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i. Thanh to¸n quèc tÕ ®· ra ®êi nh mét tÊt yÕu kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
Nh mét m¾t xÝch kh«ng thÓ thiÕu trong d©y chuyÒn ho¹t ®éng, thanh to¸n quèc tÕ lµ kh©u kÕt thóc cña giao dÞch mua b¸n hµng ho¸ hay dÞch vô, lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a ngêi s¶n xuÊt víi ngêi tiªu thô th«ng qua viÖc chi tr¶ lÉn nhau trong trao ®æi quèc tÕ. Qua thanh to¸n quèc tÕ, gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®îc thùc hiÖn liªn tôc, cã thÓ nãi thanh to¸n quèc tÕ ®· gãp phÇn chñ yÕu gi¶i quyÕt mèi quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, t¹o nªn sù liªn tôc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh lu th«ng hµng ho¸. Thanh to¸n quèc tÕ ®· gióp cho ngo¹i th¬ng thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña m×nh lµ më réng lu th«ng hµng hãa ra níc ngoµi vµ ®em ngo¹i tÖ vÒ cho ®Êt níc.
Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng dÉn ®Õn nhu cÇu vÒ tiÒn tÖ, thanh to¸n quèc tÕ còng kh«ng ngõng t¨ng lªn. Qua thanh to¸n, c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu sÏ n¾m b¾t ®îc th«ng tin vÒ thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, hiÓu râ thªm vÒ ®èi t¸c cña m×nh. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña bÊt k× giao dÞch nµo phÇn lín phô thuéc vµo kh©u kÕt thóc nµy.
Qua thùc tÕ cña ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, nhµ níc cã c¬ së ®iÒu chØnh nh÷ng ®iÓm bÊt hîp lý trong hÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ngo¹i th¬ng, ®Õn thanh to¸n cho phï hîp víi t×nh h×nh míi, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ngo¹i th¬ng. §èi víi mét sè mÆt hµng xuÊt nhËp kh©ñ nhÊt ®Þnh, nhµ níc cã thÓ qui ®Þnh c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng ®èi víi níc ngoµi nhng kh«ng tr¸i víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ luËt ph¸p cña mçi níc.
Trong bÊt kú giao dÞch nµo, dï trong hay ngoµi níc ®Òu cã hai bªn c¬ b¶n tham gia ®ã lµ ngêi mua vµ ngêi b¸n. Ngêi b¸n cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô cho ngêi mua cßn ngêi mua th× tr¶ tiÒn hµng ho¸, dÞch vô nhËn ®îc theo c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång ký kÕt gi÷a hai bªn. Trªn lý thuyÕt, qu¸ tr×nh trao ®æi nµy cã vÎ ®¬n gi¶n nhng trªn thùc tÕ ®Æc biÖt trong bu«n b¸n ngo¹i th¬ng khi ngêi b¸n vµ ngêi mua ë nh÷ng quèc gia kh¸c nhau th× l¹i rÊt phøc t¹p. §Ó cã thÓ ®¹t ®îc nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn lîi Ých chung song l¹i lµ ®èi kh¸ng gi÷a hai bªn, c¶ ngêi mua vµ ngêi b¸n ®Òu ph¶i nhê ®Õn c¸c dÞch vô cña ng©n hµng. C¸c bªn thêng chän mét bªn thø ba ®éc lËp lµm trung gian thanh to¸n, ngêi cã thÓ ®¶m b¶o quyÒn lîi cho hä ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh trao ®æi thanh to¸n ®îc thuËn tiÖn. Bªn thø ba nµy thêng lµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian, trong ®ã ng©n hµng lµ mét tæ chøc tµi chÝnh chuyªn nghiÖp. Ng©n hµng gióp cho qu¸ tr×nh thanh to¸n theo yªu cÇu kh¸ch hµng ®îc tiÕn hµnh an toµn, nhanh chãng, tiÖn lîi vµ gi¶m bít chi phÝ thay v× thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. Ng©n hµng b¶o vÖ quyÒn lîi cña kh¸ch hµng trong giao dÞch thanh to¸n, ®ång thêi t vÊn cho kh¸ch hµng, híng dÉn vÒ kü thuËt thanh to¸n quèc tÕ nh»m gi¶m rñi ro, t¹o sù an t©m tin tëng cho kh¸ch hµng trong quan hÖ giao dÞch mua b¸n víi níc ngoµi. MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thanh to¸n quèc tÕ, kh¸ch hµng kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cÇn ®Õn sù tµi trî cña ng©n hµng, ng©n hµng cho vay ®Ó thanh to¸n hµng nhËp khÈu, b¶o l·nh thanh to¸n më L/C, chiÕt khÊu chøng tõ xuÊt khÈu... ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu.
Tãm l¹i, thanh to¸n quèc tÕ ®ãng vai trß rÊt quan träng trong viÖc ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng vµ chóng ta ®Òu hiÓu r»ng ngo¹i th¬ng lµ mét c«ng cô thóc ®Èy qu¸ tr×nh liªn kÕt kinh tÕ trong níc vµ gi÷a trong níc víi níc ngoµi. Khi c¸c níc cã mèi quan hÖ kinh tÕ tèt ®Ñp th× hä sÏ cã tiÕng nãi chung trªn c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, ngo¹i giao... B¶n th©n mèi quan hÖ ®èi ngo¹i tèt ®Ñp l¹i thóc ®Èy liªn kÕt kinh tÕ. ë mét khÝa c¹nh kh¸c, viÖc ph¸t triÓn mèi quan hÖ giao lu gi÷a c¸c níc kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ g¾n liÒn kinh tÕ trong níc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®Ó tranh thñ nh÷ng lîi thÕ do ngo¹i th¬ng mang l¹i mµ cßn dïng ngo¹i th¬ng ®Ó thóc ®Èy c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn trong néi bé nÒn kinh tÕ.
C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu trong thanh to¸n quèc tÕ.
Thêi ®¹i chóng ta lµ thêi ®¹i kinh tÕ ph¸t triÓn vît bËc, thêi ®¹i cña sù hoµ nhËp, giao lu kinh tÕ hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô quèc tÕ kh«ng ngõng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn. Ho¹t ®éng thanh to¸n dï ë bÊt kú ë qui m« nµo còng ph¶i ®¶m b¶o ®îc quyÒn lîi cho c¸c bªn tham gia . Trong th¬ng m¹i quèc tÕ, quyÒn lîi cña ngêi b¸n lµ ph¶i thu ®îc tiÒn ®Çy ®ñ, nhanh chãng, víi chi phÝ thÊp nhÊt. QuyÒn lîi cña ngêi mua lµ ph¶i nhËn ®îc hµng ho¸ ®óng sè lîng, ®¶m b¶o chÊt lîng vµ thêi gian. Cßn quyÒn lîi cña ng©n hµng- trung gian thanh to¸n- lµ c¸c kho¶n tiÒn hoa hång vµ sù an toµn trong kinh doanh.
Bëi vËy, mçi ph¬ng thøc thanh to¸n ph¶i tËp hîp ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n nh: tiÒn tÖ, ®Þa ®iÓm, thêi gian thanh to¸n, c¸ch thøc tr¶ tiÒn g¾n víi c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng ...
HiÖn nay, cã 3 ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ chñ yÕu ®îc thèng nhÊt ¸p dông trong c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ. §ã lµ ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn, ph¬ng thøc nhê thu vµ phæ biÕn nhÊt lµ ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ.
Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn ( Remittance ) .
Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn lµ ph¬ng thøc trong ®ã kh¸ch hµng( ngêi tr¶ tiÒn ) yªu cÇu ng©n hµng cña m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ngêi kh¸c ( ngêi hëng lîi ) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng ph¬ng tiÖn chuyÓn tiÒn do kh¸ch hµng yªu cÇu.
Trong ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn cã sù tham gia cña 4 chñ thÓ chÝnh. §ã lµ :
Ngêi tr¶ tiÒn : cã thÓ lµ ngêi mua, ngêi m¾c nî hoÆc ngêi chuyÒn tiÒn ( nhµ ®Çu t, kiÒu bµo chuyÓn tiÒn vÒ níc, chuyÓn kinh phÝ ra níc ngoµi ...) lµ ngêi yªu cÇu ng©n hµng chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi .
Ngêi hëng lîi : cã thÓ lµ ngêi b¸n, chñ nî, ngêi tiÕp nhËn vèn ®Çu t hoÆc ngêi nµo ®ã do ngêi chuyÓn tiÒn chØ ®Þnh.
Ng©n hµng chuyÓn tiÒn : lµ ng©n hµng thùc hiÖn lÖnh chuyÓn tiÒn, thêng lµ ng©n hµng ë níc ngêi chuyÓn tiÒn .
Ng©n hµng ®¹i lý cña ng©n hµng chuyÓn tiÒn : lµ ng©n hµng ë níc ngêi hëng lîi, chuyÓn tiÒn ®Õn tay ngêi hëng .
Qui tr×nh nghiÖp vô:
( 3 )
( 2 ) ( 4 )
( 1 )
Trªn c¬ së hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng. Nhµ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu tiÕn hµnh c¸c giao dÞch th¬ng m¹i .
Nhµ nhËp khÈu viÕt ®¬n yªu cÇu chuyÓn tiÒn tíi ng©n hµng cña m×nh cïng víi c¸c giÊy tê cã liªn quan tíi giao dÞch theo yªu cÇu cña ng©n hµng .
Ng©n hµng chuyÓn tiÒn thùc hiÖn lÖnh chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi th«ng qua ng©n hµng ®¹i lý.
Ng©n hµng ®¹i lý chuyÓn tiÒn cho nhµ xuÊt khÈu .
Qui tr×nh h¹ch to¸n chuyÓn tiÒn
ChuyÓn tiÒn ®i níc ngoµi.
Khi nhËn ®îc yªu cÇu chuyÓn tiÒn cña ngêi chuyÓn tiÒn. Ng©n hµng kiÓm tra nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn, lËp lÞch chuyÓn tiÒn b»ng th hoÆc b»ng ®iÖn tuú theo yªu cÇu cña ngêi chuyÓn tiÒn vµ h¹ch to¸n :
Nî TK ®¬n vÞ chuyÓn tiÒn ( sè tiÒn chuyÓn + phÝ kÓ c¶ thuÕ GTGT )
Cã TK TG ngo¹i tÖ ë NH níc ngoµi ( sè tiÒn chuyÓn )
Cã TK Thu nhËp cña NH ( Thu phÝ chuyÓn tiÒn cha cã thuÕ )
Cã TK ThuÕ GTGT ®Çu ra ( ThuÕ GTGT )
ChuyÓn tiÒn tõ níc ngoµi ®Õn.
Khi nhËn ®îc lÖnh chuyÓn tiÒn b»ng th hoÆc ®iÖn tõ níc ngoµi göi ®Õn cho ngêi hëng lµ c¸ nh©n trong níc kh«ng cã tµi kho¶n t¹i NH, kÕ to¸n kiÓm tra ( kho¸, m· ®iÖn ) nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn th× xö lý :
LËp giÊy b¸o göi cho ngêi nhËn tiÒn.
LËp chøng tõ ®Ó h¹ch to¸n.
NÕu ng©n hµng trùc tiÕp tr¶ cho kh¸ch hµng, ghi :
Nî TK TG t¹i NH níc ngoµi ( ngo¹i tÖ )
Cã TK ChuyÓn tiÒn ph¶i tr¶ ( ngo¹i tÖ )
Khi ngêi nhËn tiÒn ®Õn nhËn tiÒn th× ng©n hµng kiÓm tra : giÊy b¸o nhËn tiÒn, chøng minh th cña ngêi nhËn tiÒn, nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn th× xö lý :
Nî TK: ChuyÓn tiÒn ph¶i tr¶ ( chuyÓn tiÒn ®Õn )
Cã TK: Ngo¹i tÖ tiÒn mÆt( chuyÓn tiÒn ®Õn - thñ tôc phÝ - ThuÕ GTGT )
Cã TK : Thu nhËp ( thñ tôc phÝ )
Cã TK : ThuÕ GTGT ®Çu ra ( ThuÕ GTGT )
NÕu ngêi nhËn yªu cÇu lÊy VND th× th«ng qua tµi kho¶n mua b¸n ngo¹i tÖ ®Ó tr¶ tiÒn VND .
Trong thanh to¸n quèc tÕ, ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn lµ ph¬ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt, dÔ thùc hiÖn, nhng l¹i cã tÝnh rñi ro cao. Ngêi b¸n thêng bÞ ngêi mua chiÕm dông vèn mµ kh«ng cã c¸ch g× kiÓm so¸t ®îc. Do vËy, nã chØ ®îc sö dông trong trêng hîp ngêi mua vµ ngêi b¸n hoµn toµn tÝn nhiÖm nhau, trong lÜnh vùc phi mËu dÞch vµ c¸c chi phÝ liªn quan tíi xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ hay chuyÓn tiÒn ®Çu t, kiÒu hèi...
Ph¬ng thøc nhê thu ( Collection ).
Ph¬ng thøc nhê thu lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi b¸n sau khi hoµn thµnh giao hµng ho¸ theo hîp ®ång cho bªn mua sÏ ký ph¸t hèi phiÕu ®ßi tiÒn ngêi mua, nép hèi phiÕu vµo ng©n hµng phôc vô m×nh nhê thu hé sè tiÒn ghi trªn tê hèi phiÕu ®ã.
Th«ng thêng cã 4 bªn tham gia ph¬ng thøc nhê thu :
Ngêi hëng lîi : lµ ngêi b¸n, nhµ xuÊt khÈu, lµ ngêi ký ph¸t hèi phiÕu.
Ng©n hµng bªn b¸n : lµ ng©n hµng nhËn uû th¸c cña ngêi b¸n.
Ng©n hµng ®¹i lý cña ng©n hµng bªn b¸n : lµ ng©n hµng ë níc ngêi mua, ®ßi tiÒn tõ ngêi mua .
Ngêi tr¶ tiÒn : lµ ngêi mua, ngêi nhËp khÈu, ngêi bÞ hèi phiÕu ký ph¸t .
Cã 2 lo¹i nhê thu : nhê thu phiÕu tr¬n vµ nhê thu kÌm chøng tõ .
Nhê thu phiÕu tr¬n ( Clean Collection ).
Nhê thu phiÕu tr¬n lµ ph¬ng thøc trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua c¨n cø vµo hèi phiÕu do m×nh lËp ra, cßn chøng tõ hµng ho¸ th× göi th¼ng tíi ngêi mua kh«ng qua ng©n hµng.
Quy tr×nh nghiÖp vô :
( 2 )
( 4 )
( 1 ) ( 4 ) ( 4 ) ( 3 )
Göi hµng vµ chøng tõ
Ngêi b¸n sau khi göi hµng vµ chøng tõ hµng ho¸ cho ngêi mua, lËp mét hèi phiÕu ®ßi tiÒn ngêi mua vµ uû th¸c cho ng©n hµng cña m×nh ®ßi tiÒn hé.
Ng©n hµng phôc vô bªn b¸n göi th uû nhiÖm kÌm hèi phiÕu cho ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi mua nhê thu tiÒn.
Ng©n hµng ®¹i lý yªu cÇu ngêi mua tr¶ tiÒn hèi phiÕu nÕu tr¶ tiÒn ngay hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu (nÕu mua chÞu ).
Ng©n hµng ®¹i lý chuyÓn tiÒn thu ®îc cho ngêi b¸n, nÕu chØ lµ chÊp nhËn hèi phiÕu th× ng©n hµng gi÷ hèi phiÕu hoÆc chuyÓn l¹i cho ngêi b¸n. Khi ®Õn h¹n thanh to¸n, ng©n hµng sÏ ®ßi tiÒn ë ngêi mua vµ thùc hiÖn chuyÓn tiÒn nh trªn.
Ph¬ng thøc nhê thu phiÕu tr¬n kh«ng ®îc ¸p dông nhiÒu trong thanh to¸n hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, v× nã kh«ng ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi b¸n, v× viÖc nhËn hµng cña ngêi mua hoµn toµn t¸ch rêi khái kh©u thanh to¸n, do ®ã ngêi mua cã thÓ nhËn hµng vµ kh«ng tr¶ tiÒn hoÆc tr¶ tiÒn chËm. Ngîc l¹i, víi ngêi mua còng cã nhiÒu bÊt lîi v× nÕu hèi phiÒu ®Õn sím h¬n chøng tõ thanh to¸n th× ngêi mua ph¶i tr¶ tiÒn ngay trong khi kh«ng biÕt viÖc giao hµng cña ngêi b¸n cã ®óng hîp ®ång kh«ng .
§Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm nµy , ngêi ta thêng sö dông ph¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ .
Ph¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ ( Documentary Collection ).
§©y lµ ph¬ng thøc trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua kh«ng nh÷ng c¨n cø vµo hèi phiÕu mµ cßn c¨n cø vµo bé chøng tõ hµng ho¸ göi kÌm theo víi ®iÒu kiÖn lµ nÕu ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu th× ng©n hµng míi giao bé chøng tõ hµng ho¸ cho ngêi mua ®Ó nhËn hµng .
Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô nhê thu kÌm chøng tõ còng gièng nh nhê thu phiÕu tr¬n, chØ kh¸c ë kh©u ( 1 ) lµ lËp mét bé chøng tõ thanh to¸n nhê ng©n hµng thu hé tiÒn. Bé chøng tõ thanh to¸n gåm cã hèi phiÕu vµ c¸c chøng tõ hµng ho¸ kÌm theo, ë kh©u ( 3 ) lµ ng©n hµng ®¹i lý chØ giao chøng tõ hµng ho¸ cho ngêi mua nÕu nh ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu.
Trong nhê thu kÌm chøng tõ , ngêi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng ngoµi viÖc thu hé tiÒn cßn cã viÖc nhê ng©n hµng khèng chÕ chøng tõ hµng ho¸ ®èi víi ngêi mua . §©y lµ sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nhê thu kÌm chøng tõ vµ nhê thu phiÕu tr¬n . Víi c¸ch khèng chÕ chøng tõ nµy , quyÒn lîi cña ngêi b¸n ®îc ®¶m b¶o h¬n .
Qui t
