Vấn đề hội nhập đã và đang là vấn đề rất nóng hiện nay, đó không còn là vấn đề của riêng một quốc gia nào mà nó đã trở thành điểm nóng của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Đến giữa năm 2007, nước ta đã thiết lập quan hệ ngoại giao được với 167 nước trên thế giới, quan hệ thương mại với 224 nước và vùng lãnh thổ, kí kết 87 hiệp định hợp tác phát triển và gần 100 hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư, hiệp định tránh đánh thuế hai lần cùng với nhiều hiệp định song phương khác. Việt nam đã gia nhập các điều ước quốc tế, trở thành thành viên của các tổ chức chính thức WB, IMF, ADB, ASEAN, tham gia AFTA, CEPT, APEC. Từ năm 2007 trở thành thành viên thứ 150 của WTO. Là thành viên chính thức của liên đoàn kế toán thế giới (IFAC), liên đoàn kế toán các nước ASEAN (AFA). Cam kết việc minh bạch hoá về cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán, tuân thủ chuẩn mực quốc tế. Nước ta cũng đang tiến tới hoàn thiện dần hệ thống kế toán, kiểm toán để vừa phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của Việt nam, vừa có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế hoá. Những điều này đã phần nào khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của kế toán trong mỗi doanh nghiệp. Kế toán dường như đã trở thành một công cụ rất đắc lực của các doanh nghiệp trong thời đại ngày nay. Đặc biệt trong xu hướng mà nền kinh tế đang có những biến chuyển mạnh mẽ, doanh nghiệp nào không đủ sức cạnh tranh sẽ không thể đứng vững được trong nền kinh tế thị trường đầy biến động.
Tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả chính là khâu cuối cùng của mỗi doanh nghiệp. Nó cũng là khâu có tính chất quyết định trong quy trình hạch toán kế toán ở các đơn vị đặc biệt là các doanh nghiệp thương mại, bởi kết quả của khâu này phản ánh toàn bộ nỗ lực của cả một kỳ kế toán. Kết quả kinh doanh của mỗi doanh nghiệp cũng đồng thời được phản ánh từ khâu cuối này.
Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex”.
Chuyên đề của em được chia làm 3 phần như sau :
Chương I : Tổng quan về Công ty cổ phần Gas Petrolimex
Chương II : Thực tế tổ chức kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex
Chương III : Phương hướng hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC HẠCH TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TRONG CÁC ĐƠN VỊ KINH DOANH THƯƠNG MẠI
1.1. Đặc điểm, yêu cầu quản lý về công tác tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong các đơn vị kinh doanh thương mại .
1.1.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại
Khi thế giới bước vào xu thế toàn cầu hóa, khi nền kinh tế phát triển mạnh mẽ hay khi số lượng sản phẩm làm ra ngày một đa dạng, phong phú … thì việc lưu thông, phân phối hàng hóa lại càng trở nên cần thiết. Không thể chỉ có sản xuất mà không có tiêu dùng, lại với trình độ chuyên môn hóa như ngày nay khi giai đoạn sản xuất và giai đoạn phân phối gần như đều đã được thực hiện độc lập thì vai trò của các đơn vị kinh doanh thương mại càng không thể thiếu. Những đơn vị này chính là những mắt xích vô cùng quan trọng để nền kinh tế thị trường có thể vận hành được ở mức cân bằng cần thiết.
Các đơn vị kinh doanh thương mại được định nghĩa là : Các đơn vị thực hiện chức năng lưu thông và phân phối hàng hóa trên thị trường, có thể trong từng quốc gia riêng biệt hoặc giữa các quốc gia với nhau. Thông qua những đơn vị này, hàng hóa sẽ được lưu chuyển từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng.
Việc kinh doanh, buôn bán diễn ra trong phạm vi một quốc gia còn được gọi là Nội thương. Khi nó liên quan đến nhiều quốc gia còn gọi là Ngoại thương
Với mỗi một đơn vị kinh doanh thương mại ta sẽ thấy có những nét riêng biệt nhất định, tuy vậy chúng vẫn có những đặc trưng cơ bản, chủ yếu. Cụ thể :
- Việc lưu thông hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại được chia làm 2 giai đoạn :
Giai đoạn mua hàng : Đây là giai đoạn đầu của quá trình lưu chuyển hàng hóa. Giai đoạn này sẽ cho chúng ta thấy về quan hệ trao đổi và quan hệ thanh toán giữa người mua và người bán về giá trị hàng hóa được thực hiện. Vốn của doanh nghiệp lúc này được chuyển đổi từ hình thái tiền tệ sang hình thái hàng hóa, đồng thời với đó quyền sở hữu của doanh nghiệp cũng được chuyển đổi từ tiền tệ sang hàng hóa. Những hàng hóa này mua về sẽ không qua giai đoạn chế biến (tức không hề làm thay đổi hình thái vật chất), chỉ dự trữ và sau đó sẽ được tiêu thụ luôn
Giai đoạn bán hàng : Đây là giai đoạn thứ 2 hay cũng là giai đoạn cuối cùng trong khâu lưu thông hàng hóa của đơn vị kinh doanh thương mại. Với giai đoạn này, giá trị hàng hóa và giá trị sử dụng của hàng hóa sẽ được thực hiện. Vốn của doanh nghiệp lại được chuyển từ hình thái hàng hóa sang hình thái tiền tệ và quyền sở hữu của doanh nghiệp cũng chuyển từ hàng hóa sang tiền tệ.
Các giai đoạn này sẽ được lặp đi lặp lại trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp nhưng với quy mô hầu như ngày một lớn hơn.
- Đối tượng kinh doanh chủ yếu của các đơn vị kinh doanh thương mại gồm 3 ngành hàng chính là :
Hàng vật tư, thiết bị
Hàng công nghệ thực phẩm tiêu dùng
Hàng lương thực, thực phẩm
- Phương thức bán hàng mà các đơn vị này áp dụng có thể là theo phương thức bán buôn hoặc bán lẻ, tùy theo từng trường hợp.
- Các đơn vị có thể thực hiện việc tiêu thụ hàng hóa của mình thông qua các gian hàng, cửa hàng, các trạm hay các chi nhánh …
121 trang |
Chia sẻ: dansaran | Lượt xem: 2288 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LỜI MỞ ĐẦU
Vấn đề hội nhập đã và đang là vấn đề rất nóng hiện nay, đó không còn là vấn đề của riêng một quốc gia nào mà nó đã trở thành điểm nóng của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Đến giữa năm 2007, nước ta đã thiết lập quan hệ ngoại giao được với 167 nước trên thế giới, quan hệ thương mại với 224 nước và vùng lãnh thổ, kí kết 87 hiệp định hợp tác phát triển và gần 100 hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư, hiệp định tránh đánh thuế hai lần cùng với nhiều hiệp định song phương khác. Việt nam đã gia nhập các điều ước quốc tế, trở thành thành viên của các tổ chức chính thức WB, IMF, ADB, ASEAN, tham gia AFTA, CEPT, APEC. Từ năm 2007 trở thành thành viên thứ 150 của WTO. Là thành viên chính thức của liên đoàn kế toán thế giới (IFAC), liên đoàn kế toán các nước ASEAN (AFA). Cam kết việc minh bạch hoá về cung cấp dịch vụ kế toán, kiểm toán, tuân thủ chuẩn mực quốc tế. Nước ta cũng đang tiến tới hoàn thiện dần hệ thống kế toán, kiểm toán để vừa phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của Việt nam, vừa có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế hoá. Những điều này đã phần nào khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của kế toán trong mỗi doanh nghiệp. Kế toán dường như đã trở thành một công cụ rất đắc lực của các doanh nghiệp trong thời đại ngày nay. Đặc biệt trong xu hướng mà nền kinh tế đang có những biến chuyển mạnh mẽ, doanh nghiệp nào không đủ sức cạnh tranh sẽ không thể đứng vững được trong nền kinh tế thị trường đầy biến động.
Tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả chính là khâu cuối cùng của mỗi doanh nghiệp. Nó cũng là khâu có tính chất quyết định trong quy trình hạch toán kế toán ở các đơn vị đặc biệt là các doanh nghiệp thương mại, bởi kết quả của khâu này phản ánh toàn bộ nỗ lực của cả một kỳ kế toán. Kết quả kinh doanh của mỗi doanh nghiệp cũng đồng thời được phản ánh từ khâu cuối này.
Trong quá trình thực tập ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex, em càng nhận thấy rõ hơn tầm quan trọng của kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ trong một đơn vị hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ. Có rất nhiều vấn đề được đặt ra từ mọi góc độ của kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex. Nghiên cứu vấn đề này sẽ giúp em có cái nhìn tỷ mỷ, cặn kẽ hơn về từng khía cạnh. Chính vì thế đề tài mà em lựa chọn để viết chuyên đề là “ Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex”.
Chuyên đề của em được chia làm 3 phần như sau :
Chương I : Tổng quan về Công ty cổ phần Gas Petrolimex
Chương II : Thực tế tổ chức kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex
Chương III : Phương hướng hoàn thiện kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hoá ở Công ty cổ phần Gas Petrolimex
Em xin chân thành cảm ơn !
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ TỔ CHỨC HẠCH TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TRONG CÁC ĐƠN VỊ KINH DOANH THƯƠNG MẠI
1.1. Đặc điểm, yêu cầu quản lý về công tác tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong các đơn vị kinh doanh thương mại .
1.1.1. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại
Khi thế giới bước vào xu thế toàn cầu hóa, khi nền kinh tế phát triển mạnh mẽ hay khi số lượng sản phẩm làm ra ngày một đa dạng, phong phú … thì việc lưu thông, phân phối hàng hóa lại càng trở nên cần thiết. Không thể chỉ có sản xuất mà không có tiêu dùng, lại với trình độ chuyên môn hóa như ngày nay khi giai đoạn sản xuất và giai đoạn phân phối gần như đều đã được thực hiện độc lập thì vai trò của các đơn vị kinh doanh thương mại càng không thể thiếu. Những đơn vị này chính là những mắt xích vô cùng quan trọng để nền kinh tế thị trường có thể vận hành được ở mức cân bằng cần thiết.
Các đơn vị kinh doanh thương mại được định nghĩa là : Các đơn vị thực hiện chức năng lưu thông và phân phối hàng hóa trên thị trường, có thể trong từng quốc gia riêng biệt hoặc giữa các quốc gia với nhau. Thông qua những đơn vị này, hàng hóa sẽ được lưu chuyển từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng.
Việc kinh doanh, buôn bán diễn ra trong phạm vi một quốc gia còn được gọi là Nội thương. Khi nó liên quan đến nhiều quốc gia còn gọi là Ngoại thương
Với mỗi một đơn vị kinh doanh thương mại ta sẽ thấy có những nét riêng biệt nhất định, tuy vậy chúng vẫn có những đặc trưng cơ bản, chủ yếu. Cụ thể :
- Việc lưu thông hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại được chia làm 2 giai đoạn :
Giai đoạn mua hàng : Đây là giai đoạn đầu của quá trình lưu chuyển hàng hóa. Giai đoạn này sẽ cho chúng ta thấy về quan hệ trao đổi và quan hệ thanh toán giữa người mua và người bán về giá trị hàng hóa được thực hiện. Vốn của doanh nghiệp lúc này được chuyển đổi từ hình thái tiền tệ sang hình thái hàng hóa, đồng thời với đó quyền sở hữu của doanh nghiệp cũng được chuyển đổi từ tiền tệ sang hàng hóa. Những hàng hóa này mua về sẽ không qua giai đoạn chế biến (tức không hề làm thay đổi hình thái vật chất), chỉ dự trữ và sau đó sẽ được tiêu thụ luôn
Giai đoạn bán hàng : Đây là giai đoạn thứ 2 hay cũng là giai đoạn cuối cùng trong khâu lưu thông hàng hóa của đơn vị kinh doanh thương mại. Với giai đoạn này, giá trị hàng hóa và giá trị sử dụng của hàng hóa sẽ được thực hiện. Vốn của doanh nghiệp lại được chuyển từ hình thái hàng hóa sang hình thái tiền tệ và quyền sở hữu của doanh nghiệp cũng chuyển từ hàng hóa sang tiền tệ.
Các giai đoạn này sẽ được lặp đi lặp lại trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp nhưng với quy mô hầu như ngày một lớn hơn.
- Đối tượng kinh doanh chủ yếu của các đơn vị kinh doanh thương mại gồm 3 ngành hàng chính là :
Hàng vật tư, thiết bị
Hàng công nghệ thực phẩm tiêu dùng
Hàng lương thực, thực phẩm
- Phương thức bán hàng mà các đơn vị này áp dụng có thể là theo phương thức bán buôn hoặc bán lẻ, tùy theo từng trường hợp.
- Các đơn vị có thể thực hiện việc tiêu thụ hàng hóa của mình thông qua các gian hàng, cửa hàng, các trạm hay các chi nhánh …
1.1.2. Đặc điểm tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại
1.1.2.1. Khái niệm, ý nghĩa của tiêu thụ hàng hóa và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại
Quá trình tuần hoàn của các đơn vị kinh doanh thương mại là …T-H-T’ … (Tiền – Hàng – Tiền, T ≠T’), do vậy thay đổi hình thái vật chất hàng hóa không phải là mục đích của các đơn vị này, mà làm thế nào để thu đựơc lợi ích kinh tế lớn nhất, để T’> T và qua đó doanh nghiệp có thể trang trải hết những chi phí đã bỏ ra và vẫn có lợi nhuận, đó mới chính là mục đích của các đơn vị kinh doanh thương mại. Điều này chỉ xảy ra khi hàng hóa mua về đã được tiêu thụ.
Tiêu thụ hàng hóa là quá trình trao đổi để thực hiện giá trị và giá trị sử dụng của hàng hóa, đồng thời chuyển hóa vốn doanh nghiệp từ hình thái hiện vật (hàng hóa) sang hình thái giá trị (tiền tệ) và kết thúc một vòng luân chuyển vốn.
Để giúp cho các doanh nghiệp nói chung và các đơn vị kinh doanh thương mại nói riêng có thể xác định được chính xác khi nào thì hàng hóa được tiêu thụ, chuẩn mực kế toán Việt nam số 14 “Doanh thu và thu nhập khác” và các chuẩn mực kế toán khác có liên quan (Ban hành theo Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 của Bộ trưởng Bộ tài chính) đã đưa ra 5 điều kiện để một khoản doanh thu bán hàng được ghi nhận :
- Doanh nghiệp đã trao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua.
- Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa
- Doanh thu đã được xác định tương đối chắc chắn
- Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng
- Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng
Tiêu thụ hàng hóa là khâu có ý nghĩa quyết định đối với các đơn vị thương mại, chỉ khi khâu này được hoàn tất, mục đích của doanh nghiệp mới được thực hiện. Nỗ lực cả một kỳ kinh doanh của doanh nghiệp đều được phản ánh qua giai đoạn này. Khi hàng hóa được tiêu thụ cũng là lúc T ban đầu đã thành T’, và doanh nghiệp có thể dùng chính số tiền thu lại được này để bù đắp số chi phí đã bỏ ra, tiếp tục đầu tư và mở rộng kinh doanh, duy trì các hoạt động kinh doanh cũng như các hoạt động trong doanh nghiệp, và cứ như thế chu kỳ tuần hoàn lại tiếp diễn.
Nếu tiêu thụ hàng hóa được doanh nghiệp tổ chức một cách chặt chẽ và khoa học, hiệu quả sử dụng vốn cũng như tài sản sẽ được nâng cao, thời gian cho một vòng luân chuyển vốn sẽ ngắn lại, đẩy nhanh hiệu quả kinh doanh, đem lại nhiều lợi ích kinh tế hơn cho các doanh nghiệp. Điều này cũng sẽ đồng nghĩa với việc đẩy nhanh tốc độ phát triển của cả nền kinh tế.
Tất cả những điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần có những chính sách rất cụ thể từ cơ chế giá, các phương thức thanh toán, phương thức bán hàng hay cả những chính sách quảng cáo, tiếp thị sản phẩm … để khâu tiêu thụ hàng hóa phát huy được hết hiệu quả của nó.
1.1.2.2. Các phương thức tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại
Khi nền kinh tế thị trường càng phát triển, sự cạnh tranh càng diễn ra gay gắt. Để tồn tại và phát triển tất yếu các doanh nghiệp nói chung và các đơn vị kinh doanh thương mại nói riêng buộc phải có những chính sách rất cụ thể trong việc tiêu thụ hàng hóa để thu hút khách hàng. Có thể lựa chọn chính xác những phương thức bán hàng phù hợp với điều kiện, lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh trong rất nhiều những phương thức bán hàng phổ biến tại Việt nam cũng là một cách để doanh nghiệp đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ của doanh nghiệp mình và nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Các phương thức bao gồm :
Phương thức bán buôn hàng hóa : Trong trường hợp này hầu như hàng hóa chưa được đến tay người dùng, nó mới chỉ đang ở giai đoạn lưu thông. Số hàng hóa này được mua về có thể được làm đầu vào cho một quá trình sản xuất hoặc lại có thể tiếp tục đem bán luôn. Bán buôn hàng hóa thường được thực hiện với số lượng lớn, giá bán khá biến động phụ thuộc rất nhiều vào số lượng và phương thức thanh toán. Bán buôn hàng hóa được chia làm 2 khâu :
Bán buôn hàng hóa qua kho : Trong trường hợp các đơn vị kinh doanh thương mại mua hàng hóa dự trữ tại kho của đơn vị, khi có khách hàng cần mua, đơn vị sẽ xuất hàng cho khách hàng từ số hàng đó. Bán buôn qua kho được thực hiện với 2 hình thức :
Bán buôn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp : Theo hình thức này bên mua sẽ đến tận kho của doanh nghiệp để nhận hàng. Sau khi khách hàng đã nhận đủ số hàng và thanh toán luôn hoặc chấp nhận thanh toán, hàng hóa của doanh nghiệp được coi là tiêu thụ
Bán buôn qua kho theo hình thức gửi bán hàng hóa : Lúc này căn cứ vào các hợp đồng đã ký kết giữa 2 bên hoặc theo các đơn đặt hàng, hàng hóa của doanh nghiệp sẽ được chở đến tận địa điểm giao nhận hoặc đến kho của người mua. Hàng hóa khi đó vẫn chưa được coi là tiêu thụ, quyền sở hữu vẫn thuộc về doanh nghiệp, chỉ đến khi bên mua nhận đủ số hàng, đối chiếu theo đúng hợp đồng hay các giấy tờ đã ký kết, chấp nhận thanh toán hoặc xin nợ lại, doanh thu của doanh nghiệp mới được ghi nhận.
Bán buôn vận chuyển thẳng : Hàng hóa không được đưa qua kho của doanh nghiệp, mà được chuyển bán thẳng cho bên cần mua. Bán buôn vận chuyển thẳng có thể chia làm 2 hình thức :
Bán buôn vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán : Theo hình thức này, doanh nghiệp sẽ mua hàng hóa và thanh toán với nhà cung cấp, sau đó đem chính số hàng ấy bán luôn cho khách hàng của mình mà không đưa về kho của doanh nghiệp. Khi khách hàng chấp nhận thanh toán hoặc thanh toán thì doanh thu của doanh nghiệp đã chính thức được ghi nhận.
Bán buôn vận chuyển thẳng không tham gia thanh toán : Các đơn vị kinh doanh thương mại khi ấy không tham gia vào quá trình mua hàng và bán hàng mà chỉ làm trung gian cho bên bán và bên mua để hưởng hoa hông từ việc môi giới.
Phương thức bán lẻ hàng hóa : Là phương thức mà hàng hóa được bán ra là để phục vụ mục đích tiêu dùng, có thể là tiêu dùng của những người tiêu dùng hoặc tiêu dùng nội bộ trong các doanh nghiệp, các đơn vị …Hàng hóa lúc này không còn ở giai đoạn lưu thông nữa, mà đã sang giai đoạn tiêu dùng. Hàng hóa được bán ra với số lượng ít, giá bán thường ổn định. Phương thức này được thực hiện dưới các hình thức :
Bán lẻ thu tiền tập trung : Tại điểm bán hàng, nhân viên bán hàng sẽ không làm nhiệm vụ thu tiền, mà có những nhân viên khác đứng ra thu tiền của khách và viết hóa đơn cho khách hàng về số hàng mà họ đã nhận được từ nhân viên bán hàng. Trong trường hợp này, chức năng bán hàng và chức năng thu tiền được thực hiện một cách độc lập, không kiêm nhiệm. Cuối mỗi ca, hàng hóa trong quầy sẽ được kiểm tra đối chiếu lại với số tiền thu được và các hóa đơn. Kế toán bán hàng sẽ nhận lại các chứng từ này để làm căn cứ ghi nhận các nghiệp vụ bán hàng đã phát sinh hoặc đối chiếu lại với những số liệu được gửi về từ quầy hàng thông qua mạng máy tính.
Bán lẻ thu tiền trực tiếp : Với hình thức này nhân viên bán hàng cũng đồng thời kiêm nhiệm luôn việc thu tiền sau khi đã giao hàng cho khách. Cuối mỗi ca, nhân viên này sẽ có nhiệm vụ kiểm kê lại số hàng hóa, số tiền thu được và lập báo cáo bán hàng, báo cáo tiền hàng và gửi cho kế toán để ghi sổ kế toán.
Bán lẻ tự phục vụ : Đây là hình thức rất được ưa chuộng ở các nước phát triển và nó cũng đang được phổ biến rộng rãi tại Việt nam. Hình thức này tạo cho khách hàng cảm giác thoải mái và cũng rất thuận tiện. Khách hàng có thể tự do lựa chọn những mặt hàng cần thiết, các đơn vị chỉ bố trí những giám sát viên hay những nhân viên để giám sát, tư vấn và giải đáp các thắc mắc của khách hàng. Sau đó họ sẽ thanh toán tiền tại các điểm thu tiền. Nhân viên thu tiền căn cứ vào số hàng hóa khách hàng mua để viết hóa đơn và thu tiền.
Bán hàng tự động : Hình thức này còn khá mới lạ tại Việt nam vì khách hàng vẫn quen với những phương thức mua hàng truyền thống, mặt khác Bán hàng tự động cũng đòi hỏi việc trang bị và quản lý các thiết bị tự động, điều này gây ra những trở ngại nhất định đối với các đơn vị thương mại khi muốn áp dụng hình thức này cho quá trình kinh doanh của mình. Với bán hàng tự động khách hàng chỉ cần bỏ tiền vào máy và họ sẽ nhận được những hàng hóa cần mua từ thiết bị tự động.
Bán hàng trả góp : Khách hàng sẽ thanh toán tiền cho những hàng hóa mà họ đã mua trong nhiều lần. Khi đó, ngoài doanh thu được ghi nhận, doanh nghiệp còn được ghi nhận thêm một khoản lãi do khách hàng thanh toán chậm.
Hình thức gửi hàng đại lý : Hàng hóa của đơn vị kinh doanh thương mại đem giao cho các cơ sở đại lý, để các cơ sở này trực tiếp bán hàng hóa. Hàng hóa lúc này vẫn thuộc quyền sở hữu của các doanh nghiệp, đến khi số hàng này được khách hàng thanh toán hay chấp nhận thanh toán thì các đơn vị mới được phép ghi nhận doanh thu. Sau đó công ty sẽ trích một phần hoa hồng từ số tiền thu được cho các cơ sỏ đại lý.
Một số hình thức khác, ngoài những hình thức trên vẫn được coi là tiêu thụ::
- Hàng đổi hàng : Đem hàng hóa của đơn vị mình để đổi lấy hàng hóa từ các đơn vị khác. Hàng đem đổi và hàng nhận về có thể là tương tự hoặc không tương tự.
- Xuất dùng trong nội bộ đơn vị kinh doanh thương mại để phục vụ cho hoạt động kinh doanh, khuyến mại, biếu, tặng, quảng cáo, chào hàng … hay để thanh toán lương, thưởng … cho các cán bộ, công nhân viên trong đơn vị
1.1.2.3. Xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại
Kết quả tiêu thụ hàng hóa chính là kết quả của khâu tiêu thụ hàng hóa. Đối với các đơn vị kinh doanh thương mại kết quả tiêu thụ hàng hóa là chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động lưu chuyển hàng hóa của đơn vị và là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp và phần mà doanh nghiệp sẽ nhận được sau kỳ kinh doanh.
Kết quả tiêu thụ hàng hóa được đo bằng số chênh lệch giữa doanh thu thuần với giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Có thể khái quát mối quan hệ đó bằng sơ đồ sau :
LN sau thuế
Thuế TNDN
LN từ hoạt động tiêu thụ
CPBH và CPQLDN
LN gộp
GVHB
Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ
Các khoản giảm trừ DT
Doanh thu về bán hàng và cung cấp dịch vụ
SƠ ĐỒ 1.1
Xác định kết quả tiêu thụ không được thực hiện thường xuyên, thường chỉ 1 tháng, 1 quý hoặc 1 năm mới thực hiện 1 lần nhưng nó lại có ý nghĩa rất quan trọng đối với các đơn vị kinh doanh thương mại. Chỉ khi xác định được chỉ tiêu này doanh nghiệp mới có thể đánh giá được hiệu quả kinh doanh trong kỳ, xem xét được mối quan hệ giữa kết quả thu được và chi phí đã bỏ ra, từ đó doanh nghiệp có thể phân tích, đánh giá được các chỉ tiêu cần thiết, so sánh kết quả đạt được và kế hoạch đã đặt ra để có những hiệu chỉnh kịp thời nhằm nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp từ đó nâng cao được hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp ở các kỳ kinh doanh tiếp theo.
1.1.3. Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ kế toán về tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong các đơn vị kinh doanh thương mại
Tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa có vai trò vô cùng quan trọng trong các đơn vị kinh doanh thương mại. Do đó những chính sách hay yêu cầu quản lý đối với khâu này cần phải được thực hiện một cách khoa học, chặt chẽ, cụ thể và phải thật sự có hiệu quả. Điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải đảm bảo được các yêu cầu quản lý :
- Thường xuyên đánh giá được tình hình tiêu thụ cả về số lượng, chất lượng. chủng loại, mặt hàng kinh doanh hay khả năng cạnh tranh với các đối thủ cạnh tranh từ đó đơn vị có thể đưa ra các kế hoạch tiêu thụ cụ thể để quản lý
- Xây dựng các chính sách rõ ràng để kiểm soát các hoạt động liên quan đến tiêu thụ như các phương thức bán hàng, phương thức thanh toán …
- Thường xuyên đánh giá tình hình và phân tích các chỉ tiêu liên quan đến tình hình tiêu thụ, so sánh kế hoạch đã đề ra với thực tế đã đạt được, so sánh giữa các kỳ với nhau hay so sánh các những chỉ tiêu của doanh nghiệp với chỉ tiêu chung của ngành hàng …nếu có những chỉ tiêu thay đổi bất thường, dù theo hướng tiêu cực hay tích cực đều cần xác định nguyên nhân và đề ra hướng giải quyết.
- Các biện pháp liên quan đến việc đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ như quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị hay những ưu đãi liên quan đến các khoản giảm giá cho khách hàng , chiết khấu thanh toán … phải luôn được chú trọng và cũng phải đặt trong những quy định cụ thể để chúng có thể phát huy được những tác dụng cần thiết.
Ngoài những yêu cầu quản lý chung về tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa ở trên, bộ phận kế toán của khâu này cũng có những nhiệm vụ riêng cần thực hiện để đảm bảo cung cấp đầy đủ các thông tin cần thiết phục vụ cho yêu cầu quản lý và yêu cầu cung cấp thông tin cho cả trong và ngoài công ty :
- Ghi chép, phản ánh chính xác, kịp thời, đầy đủ mọi khoản doanh thu được ghi nhận về : giá bán, doanh thu, số lượng bán ra, thuế giá trị gia tăng đầu ra, tổng giá thanh toán…Việc ghi chép này có thể được chi tiết theo từng đối tượng quản lý, tùy thuộc yêu cầu quản lý của công ty như cho từng khách hàng, từng mặt hàng …
- Xác định chính xác được giá vốn của lô hàng đã bán ra dựa vào giá mua thực tế và việc phân bổ các chi phí thu mua cho lượng hàng ấy.
- Thường xuyên, kiểm tra tình hình công nợ để quản lý tiền hàng, kết hợp với kế toán công nợ để đôn đốc tình hình thu hồi nợ, đặc biệt đối với những khách hàng đã quá thời hạn thanh toán ghi trong hợp đồng nhưng vẫn chưa thanh toán …
- Tập hợp đầy đủ các chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp để làm căn cứ xác định kết quả kinh doanh
- Cung cấp những thông tin cần thiết và tham mưu cho ban lãnh đạo để đưa ra được những chính sách hữu ích cho toàn doanh nghiệp .
1.2. Tổ chức kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại
1.2.1. Tổ chức kế toán tiêu thụ hàng hóa trong đơn vị kinh doanh thương mại
1.2.1.1. Kế toán doanh thu tiêu thụ
* Chứng từ sử dụng
Chứng từ là một căn cứ rất quan trọng đối với quá trình ghi nhận doanh thu của các đơn vị kinh doanh thương mại. Toàn bộ các chỉ tiêu về số lượng, chất lượng, đơn giá, số tiền hàng thu được … đều được phản ánh trên đó