Bất động sản là một loại hàng hoá đặc biệt, và cũng vì những tính chất
đặc biệt mà nó đóng vai trò hết sức quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.
Phát triển bất động sản và thị trường bất động sản sẽ góp phần làm tăng giá trị
đất đai và thúc đẩy sản xuất phát triển, huy động vốn cho nền kinh tế, mở
rộng các thị trường trong và ngoài nước, mở rộng quan hệ quốc tế, tạo công
ăn việc làm và nâng cao đời sống của nhân dân Tuy nhiên, thị trường bất
động sản lại rất phức tạp và nhạy cảm nên việc quản lý và định hướng của các
cơ quan có thẩm quyền không hề đơn giản. Nhất là trong bối cảnh hiện nay,
mối liên thông giữa thị trường bất động sản và thị trường tài chính ngày càng
trở nên chặt chẽ.
Thị trường bất động sản Mỹ là một thị trường lớn và có lịch sử lâu đời.
Tuy nhiên, trong gần 10 năm trở lại đây, chính vì những khoản lợi nhuận kếch
xù mà người ta đã quên đi những nguy cơ đang tiềm ẩn để lao vào đầu tư
nhằm kiếm lời với sự tham gia của một loạt các ngân hàng, công ty địa ốc,
những nhà đầu tư Một hệ thống khổng lồ được tạo ra, gắn kết chặt chẽ với
nhau, và chỉ cần một khâu trong hệ thống này gặp sự cố sẽ kéo theo sự sụp đổ
dây chuyền của cả hệ thống. Lãi suất giảm, người dân đua nhau đổ tiền vào
bất động sản, các ngân hàng thì không ngừng cho vay, mở rộng cả vào khu
vực những người có thu nhập thấp, đẩy giá nhà lên cao. Đến khi lãi suất tăng,
bong bóng xì hơi, nhiều người không có khả năng hoàn trả các khoản nợ cầm
cố vì giá nhà tụt xuống thấp, trong khi lãi suất tín dụng lại tăng cao. Việc mất
khả năng chi trả của họ kéo theo nguy cơ phá sản của các cơ sở cho vay. Tuy
nhiên, các cơ sở này đã chuyển chúng sang dạng trái phiếu, bán lại cho các
nhà đầu tư. Vậy là cuộc khủng hoảng trên thị trường bất động sản đã lan sang
cả thị trường chứng khoán và thị trường tài chính, và nó không còn nằm trong
Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001 – 3/2008 vµ bµi häc cho ViÖt Nam
Mai Ph-¬ng Chi – NhËt 1 – K43F 2
đất Mỹ mà đã trở thành một “cơn bão tài chính” trên toàn thế giới với những
hậu quả hết sức nặng nề.
Thị trường bất động sản Việt Nam hết sức phức tạp và luôn trong tình
trạng bất ổn định. Trong thời gian qua, diễn biến trên thị trường bất động sản
Việt Nam cũng có một số nét tương tự như ở Mỹ. Nhiều chuyên gia cũng
cảnh báo về nguy cơ bong bóng sẽ vỡ và hậu quả có thể sẽ rất nặng nề do tính
chất phức tạp riêng của thị trường nếu các cơ quan quản lý không có những
biện pháp kịp thời nhằm ổn định và hướng thị trường phát triển lành mạnh
hơn.
Vì những lý do trên, em quyết định chọn đề tài: “Bong bóng bất động
sản ở Mỹ giai đoạn 2001 – 3/2008 và bài học cho Việt Nam” cho khóa luận
tốt nghiệp của mình.
Em mong muốn rằng từ việc nghiên cứu cuộc khủng hoảng thị trường
bất động sản Mỹ giai đoạn 2001 - 3/2008 sẽ rút ra được một vài kinh nghiệm
cho thị trường bất động sản Việt Nam, một “con ngựa bất kham” cho tới nay
vẫn chưa thể thuần hoá
110 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1938 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Bong bóng bất động sản ở Mỹ giai đoạn 2001-3/2008 và bài học cho Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
-------***-------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài: Bong bóng bất động sản ở Mỹ giai đoạn
2001-3/2008 và bài học cho Việt Nam
Sinh viên thực hiện : Mai Phương Chi
Lớp : Nhật 1
Khoá : K43F
Giáo viên hướng dẫn : ThS. Lê Phương Lan
Hà Nội, 2008
MỤC LỤC
Lêi më ®Çu .................................................................................................. 1
Ch•¬ng 1: Tæng quan vÒ bÊt ®éng s¶n vµ qu¶n lý bÊt
®éng s¶n ...................................................................................................... 5
I. Kh¸i niÖm vÒ bÊt ®éng s¶n vµ thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n ........................... 5
1. Kh¸i niÖm bÊt ®éng s¶n .............................................................................. 5
1.1. §Þnh nghÜa bÊt ®éng s¶n ................................................................... 5
1.2. Ph©n lo¹i bÊt ®éng s¶n ....................................................................... 6
1.3. §Æc ®iÓm cña bÊt ®éng s¶n ................................................................ 7
1.4. §iÒu kiÖn ®Ó bÊt ®éng s¶n trë thµnh hµng hãa ................................ 9
2. ThÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n ........................................................................... 10
2.1. Kh¸i niÖm thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n .................................................. 10
2.2. §Æc ®iÓm cña thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n ............................................ 12
II. Qu¶n lý thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n vµ qu¶n lý bÊt ®éng s¶n ................... 14
1. Qu¶n lý thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n .............................................................. 14
2. Qu¶n lý bÊt ®éng s¶n ................................................................................ 15
3. Vai trß cña viÖc qu¶n lý vµ ph¸t triÓn bÊt ®éng s¶n trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n .................................................................................................. 17
3.1. Lµm t¨ng gi¸ trÞ ®Êt ®ai vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ............... 17
3.2. Huy ®éng vèn cho nÒn kinh tÕ ......................................................... 18
3.3. T¨ng thu nhËp cho ng©n s¸ch Nhµ n•íc. ....................................... 19
3.4. Më réng c¸c thÞ tr•êng trong vµ ngoµi n•íc, më réng quan hÖ
quèc tÕ. ..................................................................................................... 20
3.5. T¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n. .......... 22
III. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan ................................................................... 23
1. Kh¸i niÖm vÒ “bong bãng bÊt ®éng s¶n” ................................................ 23
2. Kh¸i niÖm vay thÕ chÊp vµ chøng kho¸n hãa ......................................... 24
2.1. Vay thÕ chÊp (hay cßn gäi lµ “vay tµi s¶n” hoÆc thÕ chÊp thø cÊp)
.................................................................................................................. 24
2.2. Chøng kho¸n ho¸ ............................................................................. 26
2.3. Mèi quan hÖ gi÷a thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n vµ thÞ tr•êng tµi chÝnh 27
CH¦¥NG 2: Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü ............................. 29
I. Tæng quan vÒ thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n Mü .............................................. 29
II. DiÔn biÕn bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001-3/2008 ......... 34
1. Giai ®o¹n 2001- 2005 ................................................................................. 34
1.1. VÒ gi¸ nhµ ......................................................................................... 34
1.2. VÒ khèi l•îng giao dÞch ................................................................... 37
2. Giai ®o¹n 2005 – 3/2008 ............................................................................ 39
2.1. VÒ gi¸ nhµ ......................................................................................... 40
2.2. VÒ khèi l•îng giao dÞch ................................................................... 42
1
III. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü ...... 44
1. Héi chøng “thÝch së h÷u nhµ” cña ngêi d©n Mü. ................................. 44
2. S¶n phÈm cho vay thÕ chÊp d•íi chuÈn .................................................. 45
3. L•îng tiÒn cho vay ®Þa èc gia t¨ng .......................................................... 47
4. Tû lÖ l·i suÊt liªn bang (Federal Fund Rate) thay ®æi liªn tôc. ............ 50
IV. HËu qu¶ cña bong bãng nhµ ®Êt t¹i Mü vµ ¶nh h•ëng tíi thÞ tr•êng
tµi chÝnh thÕ giíi ............................................................................................ 56
1. HËu qu¶ bong bãng nhµ ®Êt t¹i Mü ......................................................... 56
2. T¸c ®éng tíi thÞ tr•êng tµi chÝnh thÕ giíi ............................................... 60
CH¦¥NG 3: BµI HäC CHO VIÖt NAM ................................................ 64
I. Thùc tr¹ng thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 -3/2008 vµ
nguyªn nh©n dÉn ®Õn thùc tr¹ng ®ã. ........................................................... 64
1. Giai ®o¹n 2001 – 2003: ThÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n bïng næ .................... 64
2. Giai ®o¹n 2003 - 2005: ThÞ tr•êng ®ãng b¨ng ........................................ 65
3. Giai ®o¹n 2005 - 3/2008: ThÞ tr•êng biÕn ®éng phøc t¹p. .................... 69
II. Mét sè bµi häc rót ra tõ khñng ho¶ng bÊt ®éng s¶n ë Mü cã thÓ ¸p
dông cho ViÖt Nam ........................................................................................ 73
1. So s¸nh biÕn ®éng thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n Mü vµ ViÖt Nam ............... 73
2. So s¸nh nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn t•îng bong bãng bÊt ®éng s¶n t¹i
Mü vµ ë ViÖt Nam .................................................................................. 75
2.1. T©m lý ng•êi d©n .............................................................................. 75
2.2. TÝn dông bÊt ®éng s¶n ..................................................................... 77
2.3. L•îng tiÒn cho vay ®Þa èc gia t¨ng .................................................. 79
2.4. ¶nh h•ëng cña c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vÒ l·i suÊt .......................... 81
3. Bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ cuéc khñng ho¶ng bÊt ®éng s¶n ë Mü cã
thÓ ¸p dông cho ViÖt Nam ..................................................................... 84
3.1. Bµi häc vÒ t©m lý ng•êi d©n ............................................................. 84
3.2. Bµi häc vÒ h×nh thøc tÝn dông bÊt ®éng s¶n: cho vay thÕ chÊp d•íi
chuÈn ........................................................................................................ 85
3.3. Bµi häc vÒ biÖn ph¸p t¨ng nguån vèn cho thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n
.................................................................................................................. 86
3.4. Bµi häc vÒ t¸c ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt cña Nhµ n•íc ... 87
III. C¸c gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña thÞ tr•êng bÊt ®éng
s¶n ViÖt Nam nh»m tr¸nh nguy c¬ vì “bong bãng” .................................. 88
1. Gi¶i ph¸p vÜ m« ......................................................................................... 88
1.1. æn ®Þnh t©m lý ng•êi d©n, tr¸nh t×nh tr¹ng ®Çu c¬ b»ng c¸c quy
®Þnh hîp lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n c«ng cô tµi chÝnh trong qu¶n lý
Nhµ n•íc vÒ ®Êt ®ai ................................................................................. 88
1.2. T¨ng cung bÊt ®éng s¶n ................................................................... 91
1.3. Huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån cho thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n. ......... 91
2
1.3.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh
nghiÖp bÊt ®éng s¶n tiÕp cËn nguån vèn dÔ dµng h¬n. ......................... 92
1.3.2. Thu hót vèn ®Çu t• trùc tiÕp n•íc ngoµi vµo lÜnh vùc bÊt ®éng s¶n
............................................................................................................... 92
1.3.3. Sö dông c¸c c«ng cô ®Çu t• tµi chÝnh nh»m t¹o kªnh dÉn th«ng
tho¸ng gi÷a thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n vµ thÞ tr•êng vèn. ........................ 93
2. Gi¶i ph¸p vi m« ................................ ......................................................... 94
2.1. VÒ phÝa c¸c ng©n hµng th•¬ng m¹i ................................................ 94
2.1.1. Thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c thñ tôc thÈm ®Þnh cho vay thÕ chÊp liªn
quan ®Õn bÊt ®éng s¶n ........................................................................... 94
2.1.2. Th¸o gì v•íng m¾c trong cho vay cña ng©n hµng ®èi víi kinh
doanh bÊt ®éng s¶n ............................................................................... 94
2.2. VÒ phÝa c¸c c«ng ty kinh doanh ®Þa èc ............................................ 95
2.2.1. “Chøng kho¸n ho¸” c¸c dù ¸n ®Çu t kinh doanh bÊt ®éng s¶n . 95
2.2.2. H×nh thµnh quü ®Çu t• tÝn th¸c cho thÞ tr•êng bÊt ®éng s¶n ....... 96
2.2.3. N©ng cao tr×nh ®é, t¨ng kh¶ n¨ng qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp
bÊt ®éng s¶n trong n•íc. ....................................................................... 96
KÕt luËn .................................................................................................... 98
Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o ................................................... 100
Danh môc tõ viÕt t¾t ...................................................................... 104
Danh môc b¶ng biÓu ......................................................................... 105
3
Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001 – 3/2008 vµ bµi häc cho ViÖt Nam
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bất động sản là một loại hàng hoá đặc biệt, và cũng vì những tính chất
đặc biệt mà nó đóng vai trò hết sức quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.
Phát triển bất động sản và thị trường bất động sản sẽ góp phần làm tăng giá trị
đất đai và thúc đẩy sản xuất phát triển, huy động vốn cho nền kinh tế, mở
rộng các thị trường trong và ngoài nước, mở rộng quan hệ quốc tế, tạo công
ăn việc làm và nâng cao đời sống của nhân dân… Tuy nhiên, thị trường bất
động sản lại rất phức tạp và nhạy cảm nên việc quản lý và định hướng của các
cơ quan có thẩm quyền không hề đơn giản. Nhất là trong bối cảnh hiện nay,
mối liên thông giữa thị trường bất động sản và thị trường tài chính ngày càng
trở nên chặt chẽ.
Thị trường bất động sản Mỹ là một thị trường lớn và có lịch sử lâu đời.
Tuy nhiên, trong gần 10 năm trở lại đây, chính vì những khoản lợi nhuận kếch
xù mà người ta đã quên đi những nguy cơ đang tiềm ẩn để lao vào đầu tư
nhằm kiếm lời với sự tham gia của một loạt các ngân hàng, công ty địa ốc,
những nhà đầu tư… Một hệ thống khổng lồ được tạo ra, gắn kết chặt chẽ với
nhau, và chỉ cần một khâu trong hệ thống này gặp sự cố sẽ kéo theo sự sụp đổ
dây chuyền của cả hệ thống. Lãi suất giảm, người dân đua nhau đổ tiền vào
bất động sản, các ngân hàng thì không ngừng cho vay, mở rộng cả vào khu
vực những người có thu nhập thấp, đẩy giá nhà lên cao. Đến khi lãi suất tăng,
bong bóng xì hơi, nhiều người không có khả năng hoàn trả các khoản nợ cầm
cố vì giá nhà tụt xuống thấp, trong khi lãi suất tín dụng lại tăng cao. Việc mất
khả năng chi trả của họ kéo theo nguy cơ phá sản của các cơ sở cho vay. Tuy
nhiên, các cơ sở này đã chuyển chúng sang dạng trái phiếu, bán lại cho các
nhà đầu tư. Vậy là cuộc khủng hoảng trên thị trường bất động sản đã lan sang
cả thị trường chứng khoán và thị trường tài chính, và nó không còn nằm trong
Mai Ph•¬ng Chi – NhËt 1 – K43F 1
Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001 – 3/2008 vµ bµi häc cho ViÖt Nam
đất Mỹ mà đã trở thành một “cơn bão tài chính” trên toàn thế giới với những
hậu quả hết sức nặng nề.
Thị trường bất động sản Việt Nam hết sức phức tạp và luôn trong tình
trạng bất ổn định. Trong thời gian qua, diễn biến trên thị trường bất động sản
Việt Nam cũng có một số nét tương tự như ở Mỹ. Nhiều chuyên gia cũng
cảnh báo về nguy cơ bong bóng sẽ vỡ và hậu quả có thể sẽ rất nặng nề do tính
chất phức tạp riêng của thị trường nếu các cơ quan quản lý không có những
biện pháp kịp thời nhằm ổn định và hướng thị trường phát triển lành mạnh
hơn.
Vì những lý do trên, em quyết định chọn đề tài: “Bong bóng bất động
sản ở Mỹ giai đoạn 2001 – 3/2008 và bài học cho Việt Nam” cho khóa luận
tốt nghiệp của mình.
Em mong muốn rằng từ việc nghiên cứu cuộc khủng hoảng thị trường
bất động sản Mỹ giai đoạn 2001 - 3/2008 sẽ rút ra được một vài kinh nghiệm
cho thị trường bất động sản Việt Nam, một “con ngựa bất kham” cho tới nay
vẫn chưa thể thuần hoá.
2. Mục đích nghiên cứu
Cung cấp những lý thuyết cơ bản về bất động sản, thị trường bất
động sản, quản lý thị trường bất động sản và một số vấn đề liên quan.
Tìm hiểu tổng quan về thị trường bất động sản Mỹ, diễn biến bong
bóng bất động sản giai đoan 2001 – 3/2008, nguyên nhân bùng nổ và hậu quả.
Phân tích những nét chung về thị trường bất động sản Việt Nam
trong thời gian qua và những bài học kinh nghiệm có thể áp dụng từ khủng
hoảng bất động sản ở Mỹ.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Mai Ph•¬ng Chi – NhËt 1 – K43F 2
Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001 – 3/2008 vµ bµi häc cho ViÖt Nam
Đối tượng nghiên cứu của đề tài: hiện tượng bong bóng trên thị
trường bất động sản.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Với mục đích tìm hiểu về diễn biến
trên thị trường bất động sản và những nguy cơ tiềm ẩn, đề tài tiến hành
nghiên cứu hai thị trường là thị trường bất động sản Mỹ và thị trường bất
động sản Việt Nam.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài được thực hiện bằng các phương pháp: Phương pháp nghiên cứu
tại bàn, phương pháp lý luận kết hợp tìm hiểu và quan sát thực tế, phương
pháp thống kê phân tích, phương pháp so sánh, từ đó rút ra những luận cứ
logic nhất, tổng hợp và đánh giá đối tượng nghiên cứu.
5. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần Lời mở đầu và Kết luận, đề tài được chia làm ba chương
chính:
Chương 1: Tổng quan về bất động sản và quản lý bất động sản
Chương II: Bong bóng bất động sản ở Mỹ giai đoạn 2001- 3/2008
Chương III: Bài học cho Việt Nam
§Ó cã thÓ hoµn thµnh khãa luËn nµy, tr•íc hÕt em xin ch©n thµnh c¶m
¬n tr•êng §¹i häc Ngo¹i Th•¬ng, Khoa Kinh tÕ vµ kinh doanh quèc tÕ cïng
c¸c thÇy c« trong Khoa ®· tËn t×nh d×u d¾t em trong bèn n¨m häc võa qua vµ
®· hÕt søc t¹o ®iÒu kiÖn cho em ®•îc thùc hiÖn bµi Khãa luËn nµy!
Em xin göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c ®Õn Th¹c sü Lª Ph•¬ng Lan ®· trùc tiÕp
chØ b¶o, h•íng dÉn cho em rÊt nhiÒu trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ hoµn
thµnh Khãa luËn.
§ång thêi em còng xin ®•îc göi lêi c¶m ¬n tíi sù ®éng viªn, gióp ®ì
cña gia ®×nh vµ b¹n bÌ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn bµi viÕt nµy.
Mai Ph•¬ng Chi – NhËt 1 – K43F 3
Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001 – 3/2008 vµ bµi häc cho ViÖt Nam
Víi sù h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc còng nh• kinh nghiÖm thùc tÕ, thêi gian vµ
c¸c ®iÒu kiÖn nghiªn cøu cßn h¹n hÑp nªn mÆc dï rÊt cè g¾ng nh•ng bµi viÕt
vÉn kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®•îc nh÷ng ý kiÕn
®ãng gãp quý b¸u cña quý thÇy c« ®Ó bµi viÕt ®•îc hoµn thiÖn h¬n vµ cã ý
nghÜa thùc tiÔn nhÊt ®Þnh.
Hµ Néi, ngµy 23 th¸ng 6 n¨m 2008
Sinh viªn
Mai Ph•¬ng Chi
Mai Ph•¬ng Chi – NhËt 1 – K43F 4
Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001 – 3/2008 vµ bµi häc cho ViÖt Nam
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ BẤT ĐỘNG SẢN VÀ
QUẢN LÝ BẤT ĐỘNG SẢN
I. Khái niệm về bất động sản và thị trƣờng bất động sản
1. Khái niệm bất động sản
1.1. Định nghĩa bất động sản
Bất động sản (BĐS) là một khái niệm phổ biến ở nhiều quốc gia trên
thế giới. Trong tiếng Anh, người ta thường dùng từ real estate (hoặc real
property, realty) để nói về BĐS:
“Về mặt pháp luật, đó là khái niệm chỉ đất và hầu hết những thứ gắn
với nó, với quyền sở hữu từ dưới lòng đất đến không gian. Về mặt kinh tế, đó
là khái niệm chỉ các tài sản dưới dạng đất đai hoặc công trình xây dựng và
các hoạt động liên quan đến quyền sở hữu, sử dụng và chuyển nhượng các tài
sản này” [57]
Theo định nghĩa trên, bất động sản không chỉ là đất đai, của cải trong
lòng đất mà còn là tất cả những gì được tạo ra do sức lao động của con người
trên mảnh đất. Bất động sản bao gồm các công trình xây dựng, mùa màng,
cây trồng… và tất cả những gì liên quan đến đất đai hay gắn liền với đất đai,
những vật trên mặt đất cùng với những bộ phận cấu thành lãnh thổ.
Pháp luật của nhiều nước trên thế giới đều thống nhất ở chỗ coi bất
động sản (BĐS) gồm đất đai và những tài sản gắn liền với đất đai. Tuy nhiên,
hệ thống pháp luật của mỗi nước cũng có những nét đặc thù riêng thể hiện ở
quan điểm phân loại và tiêu chí phân loại, tạo ra cái gọi là “khu vực giáp ranh
giữa hai khái niệm bất động sản và động sản”. Ở Việt Nam, Bộ Luật Dân sự
Việt Nam năm 2005 đã phân chia tài sản thành bất động sản và động sản.
Trong đó, điều 174 quy định:
“1. Bất động sản là các tài sản bao gồm:
Mai Ph•¬ng Chi – NhËt 1 – K43F 5
Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001 – 3/2008 vµ bµi häc cho ViÖt Nam
a) Đất đai.
b) Nhà, công trình xây dựng gắn liền với đất đai, kể cả các tài sản gắn liền
với nhà, công trình xây dựng đó.
c) Các tài sản khác gắn liền với đất đai.
d) Các tài sản khác do pháp luật quy định.
2. Động sản là những tài sản không phải là bất động sản.” [6]
Trong khái niệm trên yếu tố không thể di dời được coi là tiêu thức đầu
tiên trong việc xác định BĐS. Khái niệm của Bộ Luật Dân Sự Việt Nam đưa
ra nhìn nhận BĐS một cách bao quát, phổ biến nhất là đất và vật kiến trúc
trên đất.
1.2. Phân loại bất động sản
BĐS được phân loại tùy theo mục đích nghiên cứu và cách tiếp cận:
- Theo kinh nghiệm của các nƣớc trên thế giới cũng nhƣ của Việt
Nam, về mặt quản lý xây dựng và phát triển BĐS, có thể chia BĐS thành
ba nhóm:
+ BĐS có đầu tƣ xây dựng: Gồm BĐS nhà ở, nhà xưởng, công
trình thương mại, BĐS hạ tầng (hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội), BĐS là trụ
sở làm việc,…Trong nhóm này, BĐS nhà đất (gồm đất đai và các tài sản gắn
liền với đất đai) là nhóm BĐS cơ bản, có tính chất phức tạp và chịu ảnh
hưởng của nhiều yếu tố chủ quan và khách quan.
+ BĐS không đầu tƣ xây dựng: BĐS ở nhóm này chủ yếu là
đất nông nghiệp (dưới dạng tư liệu sản xuất) bao gồm đất nông nghiệp, đất
rừng, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối, đất hiếm…
+ BĐS đặc biệt: Là những BĐS như các công trình bảo tồn quốc
gia, di sản văn hóa vật thể, nhà thờ họ, đền chùa, nghĩa trang… [4]
Mai Ph•¬ng Chi – NhËt 1 – K43F 6
Bong bãng bÊt ®éng s¶n ë Mü giai ®o¹n 2001 – 3/2008 vµ bµi häc cho ViÖt Nam
- Về mặt kinh tế, nhiều luật gia và nhà kinh tế trên thế giới đã phân
chia bất động sản thành 5 loại chủ yếu theo từng lĩnh vực:
+ Nhà ở là loại bất động sản được sử dụng làm nơi cư ngụ cho
các gia đình, cá nhân.
+ Bất động sản công nghiệp bao gồm nhà làm việc của các doanh
nghiệp, xưởng máy, nhà kho, các nhà máy điện, nhà máy nước…
+ Bất động sản nông nghiệp bao gồm các đồn điền, trang trại,
vườn cây lâu năm, rừng khai thác gỗ, trại chăn nuôi, đất canh tác rau quả, các
trại nuôi trồng thủy sản…
+ Bất động sản thương mại bao gồm các tòa nhà văn phòng,
trung tâm thương mại, căn hộ cho thuê, khách sạn, nhà hàng, các bãi đỗ xe,
các tiện nghi công ích, khu vui chơi, thể thao…
+ Bất động sản sử dụng cho mục đích chuyên biệt bao gồm giảng
đường, trường học, bất động sản thuộc nhà nước quản lý và sử dụng…
Dù phân loại theo cách nào cũng có thể thấy một cách hiểu phổ biến về
BĐS là: BĐS là những tài sản vật chất không thể di dời, tồn tại và ổn định lâu
năm.
1.3. Đặc điểm của bất động sản
Bất động sản là một loại hàng hóa đặc biệt, do đó nó có những đặc
điểm khác biệt so với những hàng hóa khác:
- Tính cố định: là đặc trưng khác biệt của BĐS so với các loại hàng
hóa khác. Đặc