Khóa luận Giải pháp thúc đẩy đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn Thừa Thiên Huế từ nay đến năm 2020

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN -------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN THỪA THIÊN HUẾ TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020 MAI ĐỨC DUY Khóa học: 2009 – 2013 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN -------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN THỪA THIÊN HUẾ TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020 Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn: Mai Đức Duy Th.S Lê Anh Quý Lớp: K43A –KHĐT Niên khóa: 2009 – 2013 Huế, tháng 05 năm 2013 ĐA ̣I H ỌC KI TÊ ́ HU Ế Để bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với những tập thể, cá nhân đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu, lời đầu tiên cho tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả quý thầy cô giáo của trường Đại học Kinh tế Huế – Đại học Huế đã tận tình truyền đạt kiến thức cơ bản làm cơ sở để tôi có thể nghiên cứu và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành, lòng biết ơn sâu sắc tới Th.S Lê Anh Quý, người đã trực tiếp, tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực tập tốt nghiệp. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tập thể cán bộ phòng Nông nghiệp, Sở Kế hoạch và Đầu tư Thừa Thiên Huế đã nhiệt tình cộng tác, cung cấp những tài liệu cần thiết, những thông tin thực tế để tôi hoàn thành khóa luận này. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành cảm ơn đến tất cả người thân, bạn bè đã nhiệt tình giúp đỡ và động viên tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do năng lực của bản thân còn hạn chế, kinh nghiệm thực tiễn chưa nhiều, thời gian thực hiện đề tài còn hạn hẹp nên khoá luận này khó tránh khỏi những sai sót, rất mong nhận được sự quan tâm, góp ý của quý thầy cô giáo và các bạn sinh viên để khoá luận được hoàn thiện hơn nữa. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn! Huế, ngày 11 tháng 05 năm 2013 Sinh viên thực hiện Mai Đức Duy ĐA ̣I H ỌC KI N TÊ ́ HU Ế MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................ix DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU .....................................................ix DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ..............................................................................x DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU...................................................................................xi TÓM TẮT NGHIÊN CỨU .......................................................................................... xii PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ..................................................................................................1 1.Lý do chọn đề tài ..........................................................................................................1 2.Mục tiêu nghiên cứu .....................................................................................................3 3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................................3 4.Phương pháp nghiên cứu ..............................................................................................4 5.Nội dung .......................................................................................................................4 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU...........................................................................5 CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHÊN CỨU ...............................5 1.1.CƠ SỞ LÝ LUẬN .....................................................................................................5 1.1.1.Cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn.......................................................................5 1.1.1.1.Các khái niệm cơ bản về cơ sở hạ tầng ...............................................................5 1.1.1.2.Đặc điểm cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn ....................................................7 1.1.2.Vai trò của đầu tư phát triển .................................................................................10 1.1.2.1.Khái niệm và phân loại đầu tư...........................................................................10 1.1.2.1.1.Đầu tư .............................................................................................................10 1.1.2.1.2.Phân loại đầu tư ..............................................................................................10 1.1.2.2.Vai trò đầu tư phát triển.....................................................................................12 1.1.2.2.1.Trên góc độ vĩ mô...........................................................................................12 1.1.2.2.2.Trên góc độ vi mô...........................................................................................13 1.1.2.3.Đặc điểm của đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn ................14 1.1.2.4.Nguồn vốn đầu tư phát triển ..............................................................................15 1.1.2.4.1.Trên góc độ vĩ mô...........................................................................................15 1.1.2.4.2.Trên góc độ vi mô...........................................................................................15 1.1.3.Nội dung đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn ..........................16 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 1.1.3.1.Sự cần thiết phải đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn ...........16 1.1.3.2.Mối quan hệ giữa đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn và phát triển kinh tế nông thôn ...................................................................................................................17 1.1.3.2.1.Vai trò của cơ sở hạ tầng giao thôn nông thôn với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn..............................................................................17 1.1.3.2.2.Phát triển kinh tế nông thôn tác động đến đầu tư phát triển CSHT GTNT....20 1.2.CƠ SỞ THỰC TIỄN ...............................................................................................21 1.2.1.Tình hình đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn ở Việt Nam.....21 1.2.2.Tình hình đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn ở Thừa Thiên Huế....24 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN Ở THỪA THIÊN HUẾ...................................26 2.1.KHÁI QUÁT MỘT SỐ NÉT CƠ BẢN KHU VỰC NÔNG THÔN Ở THỪA THIÊN HUẾ..................................................................................................................26 2.1.1.Điều kiện tự nhiên ................................................................................................26 2.1.1.1.Vị trí địa lý.........................................................................................................26 2.1.1.2.Ðịa hình .............................................................................................................26 2.1.1.3.Khí hậu ..............................................................................................................26 2.1.2.Điều kiện kinh tế - xã hội .....................................................................................27 2.1.2.1.Dân số và lao động ............................................................................................27 2.1.2.2.Đất đai................................................................................................................28 2.1.2.3.Cơ sở hạ tầng .....................................................................................................28 2.1.3.Đánh giá chung về một số nét cơ bản khu vực nông thôn ở Thừa Thiên.............29 2.1.3.1.Thuận lợi............................................................................................................29 2.1.3.2.Khó khăn............................................................................................................31 2.2.THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN Ở THỪA THIÊN HUẾ..........................................................31 2.2.1.Hiện trạng hệ thống đường GTNT .......................................................................32 2.2.2.Nhu cầu kiên cố hóa hệ thống đường GTNT .......................................................37 2.2.3.Dự kiến quy mô cải tạo cần nâng cấp...................................................................38 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 2.2.3.1.Cơ sở lựa chọn tuyến .........................................................................................38 2.2.3.2.Quy mô cải tạo, nâng cấp ..................................................................................40 2.2.4.Cơ chế vốn đầu tư.................................................................................................42 2.2.5.Kinh phí cho các dự án .........................................................................................43 2.2.6.Hiệu quả kinh tế xã hội.........................................................................................48 2.2.7.Đánh giá thành tựu và tồn tại của cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn Thừa Thiên Huế.................................................................................................................................50 CHƯƠNG III: ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NÂNG CAO ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020............................................................................................................53 3.1.QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN KT-XH TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ĐẾN NĂM 2020 ...............................................................................................................................53 3.1.1.Về kinh tế..............................................................................................................53 3.1.2.Về xã hội...............................................................................................................54 3.1.3.Du lịch - Dịch vụ ..................................................................................................54 3.1.4.Thương mại ..........................................................................................................55 3.1.5.Bưu chính - Viễn thông ........................................................................................55 3.1.6.Công nghiệp..........................................................................................................56 3.1.7.Nông, lâm, ngư nghiệp .........................................................................................56 3.2.MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NÂNG CAO ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG GIAO THÔNG NÔNG THÔN TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020 ............................57 3.2.1.Giải pháp huy động tối đa nguồn vốn ..................................................................57 3.2.1.1.Tăng cường vốn đầu tư trực tiếp từ Ngân sách Nhà nước (Bao gồm cả ngân sách Trung ương, địa phương và cơ sở) cho việc tạo lập và phát triển GTNT .............58 3.2.1.2.Giải pháp huy động nguồn lực trong nhân dân .................................................58 3.2.1.3.Tỉnh cần phải cần mở rộng các hình thức huy động vốn khác nhau như phát hành công trái, kỳ phiếu, trái phiếu, xổ số kiến thiết để đầu tư cho CSHT GTNT...60 3.2.1.4.Tranh thủ vốn đầu tư nước ngoài, mởi rộng các hình thức liên doanh, hợp tác đầu tư .............................................................................................................................60 3.2.1.5.Tăng cường hiệu quả sử dụng vốn đầu tư .........................................................61 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 3.2.2.Giải pháp nâng cao tổ chức quản lý các dự án đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn .............................................................................................................61 3.2.2.1.Về tổ chức..........................................................................................................61 3.2.2.2.Về quản lý xây dựng..........................................................................................63 3.2.3.Giải pháp chính sách phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn...................64 3.2.3.1.Đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế và kĩ thuật..........................64 3.2.3.2.Áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn .......................................................................................................................................64 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................66 1.KẾT LUẬN ................................................................................................................66 2.KIẾN NGHỊ................................................................................................................68 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................69 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU BCH Ban chấp hành BGTVT Bộ giao thông vận tải BTXM Bê tông xi măng CNH – HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ĐP Địa phương CSHT Cơ sở hạ tầng CSHT GTNT Cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn GTNT Giao thông nông thôn GTVT Giao thông vận tải HĐND Hội đồng nhân dân KT XH Kinh tế, xã hội NSNN Ngân sách nhà nước TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TPCP Trái phiếu chính phủ TP Thành Phố Trđ Triệu đồng TX Thị xã UBND Ủy ban nhân dân ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ Hình 1: Cơ cấu đường nông thôn THH 2012 ................................................................34 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 1: Số đơn vị hành chính Tỉnh Thiên Huế phân theo huyện. ................................27 Bảng 2: Diện tích, dân số và mật độ dân số phân theo huyện/ thị xã/ thành phố thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế......................................................................................................27 Bảng 3: Mạng lưới đường nông thôn năm 2010 ...........................................................32 Bảng 4: Kết quả thực hiện Chương trình Bê tông hóa GTNT giai đoạn 2000 – 2006.35 Bảng 5: Kết quả thực hiện Chương trình Bê tông hóa GTNT năm 2006 .....................36 Bảng 6: Tổng hợp khối lượng cải tạo nâng cấp đường GTNT tỉnh Thừa Thiên Huế đến 2020 ...............................................................................................................................39 Bảng 7: Tổng hợp toàn bộ chi phí nền mặt đường của đề án ........................................45 Bảng 8: Tổng chi phí thực hiện đề án theo từng địa phương ........................................46 Bảng 9: Vốn phân bổ thực hiện đề án theo từng địa phương ........................................47 Bảng 10: Tăng trưởng GDP của tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2006-2010 ...............48 Bảng 11: Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu của tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2006 – 2010 ...................................................................................................................49 Bảng 12: Cơ cấu kinh tế của tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2006 – 2010 ..................49 Bảng 13: Chỉ tiêu GDP bình quân đầu người của tỉnh Thừa Thiên Huế. .....................50 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Thừa Thiên Huế là một tỉnh miền trung có điều kiện khí hậu và thiên nhiên khắc nghiệt, địa hình đa dạng bao gồm đồng bằng, trung du, miền núi và vùng đầm phá ven biển. Địa hình của tỉnh bị chia cắt bởi sông suối và đặc biệt là hệ thống đầm phá chia tỉnh ra làm hai vùng rõ rệt. Vùng miền núi phía Tây có độ dốc lớn, bị chia cắt bởi sông suối; Vùng đồng bằng ven biển phía Đông thấp trũng, thời gian ngập lụt thường kéo dài 1-2 tháng, do đó hệ thống giao thông ở đây bị phá hoại nặng nề, gây ách tắc giao thông. Thực hiên Nghị Quyết BCH Trung ương Đảng lần thứ 6 “Tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trước hết là công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn, trong đó quan tâm đúng mức đến đầu tư xây dựng và củng cố cơ sở hạ tầng giao thông vận tải” và theo quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới, đây là những mục tiêu và tiêu chí mà đòi hỏi phải có sự phấn đấu cao độ trong giai đoạn tới nếu xét về thực trạng giao thông nông thôn tuy đã có sự phát triển vượt bậc trong những năm vừa qua. Bộ tiêu chí quốc gia này bao gồm 19 tiêu chí và được chia thành 5 nhóm cụ thể: Nhóm tiêu chí về quy hoạch, về hạ tầng kinh tế - xã hội, về kinh tế và tổ chức sản xuất, về văn hóa - xã hội - môi trường và về hệ thống chính trị. Trong 19 tiêu chí đó, tiêu chí về thực hiện quy hoạch và phát triển giao thông nông thôn được đặt lên hàng đầu. Nhận thức được vấn đề trên và xuất phát từ thực tiễn hoạt động đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn ở tỉnh Thừa Thiên Huế còn nhiều hạn chế, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số giải pháp thúc đẩy đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn ở Tỉnh Thừa Thiên Huế từ nay đến năm 2020” làm bài khóa luận tốt nghiệp của mình. - Dữ liệu phục vụ nghiên cứu: căn cứ vào những kiến thức được học ở nhà trường, những chỉ bảo của thầy hướng dẫn, đồng thời nguồn dữ liệu từ nơi em thực tập là sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thừa Thiên Huế cùng những thông tin từ cục thống kê ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế tỉnh, và một số thông tin chọn lọc trên sách báo, web,...đã giúp em hoàn thành bài luận văn này. - Phương pháp được sử dụng trong đề tài:  Phương pháp thống kê.  Phương pháp mô tả.  Phương pháp phân tích so sánh.  Phương pháp dự báo. - Các kết quả mà nghiên cứ đạt được: Đề tài đã tổng hợp những vấn đề lý luận và những quan điểm đầu tư phát triển CSHT GTNT của tỉnh Thừa Thiên Huế, đã làm rõ vai trò của cơ sở hạ tầng với quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn, đặc biệt là tầm quan trọng việc thúc đẩy sản xuất và nâng cao mức sống của dân cư. Đề tài đã nêu rõ những yếu kém và nguyên nhân sự yếu kém đó, đồng thời nêu ra các nhu cầu to lớn và các vấn đề cấp thiết nhất hiện nay của sự phát triển CSHT GTNT trong thời gian tới, từ đó đưa ra ra nhu cầu vốn cho sự phát triển CSHT GTNT. Qua đề tài đó, đề tài đưa ra một số giải pháp cơ bản góp phần thúc đẩy quá trình đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế SVTH: Mai Đức Duy Trang 1 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự điều hành của Chính phủ nền sản xuất nông nghiệp, đời sống người nông dân cũng như cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn đã cơ bản thay đổi và đạt được những thành tựu to lớn. Năng suất, chất lượng và hiệu quả của sản xuất nông nghiệp phát triển với tốc độ khá cao, bền vững; hàng hóa nông sản được phân phối rộng khắp các vùng miền trên toàn quốc nhờ hệ thống cơ sở hạ tầng đường bộ đã có bước phát triển vượt bậc so với những năm trước. Tuy nhiên, đứng trước công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông thôn nhiều thách thức được đặt ra. Phát triển cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn là yêu cầu cấp thiết và có tính chất sống còn đối với xã hội, để xóa bỏ rào cản giữa thành thị và nông thôn, rút ngắn khoảng cách phân hóa giàu nghèo và góp phần mang lại cho nông thôn một bộ mặt mới, tiềm năng để phát triển. Nông dân và nông thôn luôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế-xã hội. Hiện nay, ở tỉnh Thừa Thiên Huế có trên 51,56% dân số sống ở nông thôn với 568.816 người, trong đó, dân số lao động nông lâm, nghiệp có 160.347 người, thủy sản có 38.074 người, sinh sống nhờ vào hoạt động sản xuất