Từ kế hoạch 5 năm lần thứ IV (1986 – 1990) Đảng và Nhà nƣớc ta đã
đặt ra vấn đề đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nhằm đƣa đất nƣớc thoát khỏi s ự
nghèo nàn lạc hậu. Từ đó đến nay, Nhà nƣớc đã thực hiện nhiều biện pháp
hành chính - kinh tế nhằm chuyển đổi nền kinh tế nƣớc ta thành một “Nền
kinh tế thị trƣờng định hƣớng Xã hội chủ nghĩa”, trong đó chủ trƣơng quan
trọng là cải tổ lại bộ phận doanh nghiệp nhà nƣớc, mà phƣơng pháp đƣợc ƣu
tiên áp dụng và triển khai rộng rãi hàng đầu là cổ phần hóa.
Cổ phần hóa thực chất là quá trình chuyển đổi sở hữu về tƣ liệu sản
xuất trong doanh nghiệp nhà nƣớc, từ hình thức sở hữu nhà nƣớc sang hình
thức sở hữu hỗn hợp bao gồm sở hữu nhà nƣớc và sở hữu tƣ nhân. Một khi
quan hệ sở hữu thay đổi, ngƣời ta hy vọng rằng sẽ có sự thay đổi về mục tiêu,
tổ chức hoạt động, và từ đó, sẽ ảnh hƣởng tích cực đến hiệu quả hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thực sự đạt đƣợc đến mục tiêu cải tổ lại
doanh nghiệp. Trong nghị định 109/2007/NĐ-CP của Thủ tƣớng Chính phủ ra
ngày 26/06/2007 về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nƣớc thành công ty
cổ phần cũng quy định rõ về mục tiêu của quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp
100% vốn nhà nƣớc tại Việt Nam nhƣ sau: “nâng cao năng lực tài chính, đổi
mới công nghệ, đổi mới phƣơng thức quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và sức
cạnh tranh của nền kinh tế; đảm bảo hài hoà lợi ích của Nhà nƣớc, doanh
nghiệp, nhà đầu tƣ và ngƣời lao động trong doanh nghiệp; thực hiện công
khai, minh bạch theo nguyên tắc thị trƣờng; khắc phục tình trạng cổ phần hóa
khép kín trong nội bộ doanh nghiệp; gắn với phát triển thị trƣờng vốn, thị
trƣờng chứng khoán.” (điều 1, nghị định 109/2007/NĐ-CP).
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
6
Tuy nhiên, trong thời gian qua, cổ phần có đạt đƣợc những mục tiêu đó
không, đặc biệt là mục tiêu cải tổ doanh nghiệp nhƣ: nâng cao năng lực tà i
chính, đổi m ới phƣơng thức quản lý, đảm bảo lợi ích của ngƣời lao động.?
Cổ phần hóa đã đem lại những gì, và để lại những vấn đề nan giải nào cho
doanh nghiệp? Giải pháp nào để gỡ bỏ những vƣớng mắc đó, góp phần là m
hoàn thiện hơn, nâng cao hơn nữa hiệu quả của phƣơng pháp cổ phần? Đi tìm
câu trả lời cho những câu hỏi vừa nêu, em chọn đề tài “Hiệu quả của phƣơng
pháp cổ phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nƣớc tại Việt Nam hiện nay”
để nghiên cứu và viết khóa luận tốt nghiệp này.
89 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1831 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG
---------***------- -
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
HIỆU QUẢ CỦA PHƯƠNG PHÁP CỔ PHẦN
HÓA TRONG CẢI TỔ DOANH NGHIỆP NHÀ
NƯỚC TẠI VIỆT NAM
Họ và tên sinh viên : Trần Thị Hải Yến
Lớp : Trung 2
Khóa : 42G
Giáo viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Thị Hải Yến
HÀ NỘI, 11 - 2007
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
CHLB Cộng hòa Liên banng
Viện nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung ương
CIEM
(Central Institution for Economic Management)
CPH Cổ phần hóa
CTCP Công ty Cổ phần
DNNN Doanh nghiệp Nhà nước
ĐTTC Đầu tư tài chính
HĐQT Hội đồng quản trị
NN Nhà nước
Tổng công ty Kinh doanh vốn Nhà nước
SCIC
(State Capital Investment Corporation)
SXKD Sản xuất kinh doanh
TBCN Tư bản chủ nghĩa
TCT Tổng công ty
TNDN Thu nhập doanh nghiệp
TSCĐ Tài sản cố định
SXKD Sản xuất kinh doanh
UBND Uỷ ban Nhân dân
Tổ chức Thương mại Thế giới
WTO
(World Trade Organization)
XHCN Xã hội chủ nghĩa
1
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................ 5
CH¦¥NG I .................................................................................................... 8
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC VÀ CỔ PHẦN HÓA
TẠI VIỆT NAM............................................................................................. 8
I. DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC .............................................................. 8
1. §Þnh nghÜa ........................................................................................... 8
1.1. Quan niÖm vÒ doanh nghiÖp nhµ n•íc trªn thÕ giíi ........................... 8
1.2. Quan niÖm vÒ doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam ........................ 10
2. B¶n chÊt cña doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam ............................ 13
2.1. Sù tån t¹i cña doanh nghiÖp nhµ n•íc lµ tÊt yÕu vµ ®ãng vai trß quan
träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n............................................................ 13
2.2. TÝnh khã minh b¹ch cña DNNN ...................................................... 13
2.3. TÝnh kÐm hiÖu qu¶ trong c¸c DNNN ............................................... 14
2.4. TÝnh bao trïm qu¸ réng cña hÖ thèng c¸c DNNN do lÞch sö ®Ó l¹i .. 15
3. Vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n•íc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.......... 15
4. TÝnh tÊt yÕu ph¶i c¶i tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam............. 17
4.1. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh yÕu kÐm cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n•íc:
.............................................................................................................. 18
4.2. Nhµ n•íc gi¶m dÇn sù b¶o hé ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n•íc......... 19
4.3. Nhµ n•íc gi¶m dÇn chøc n¨ng lµm kinh tÕ. ..................................... 19
4.4. C¶i tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc gãp phÇn gi¶m bít g¸nh nÆng tµi chÝnh
cho ng©n s¸ch nhµ n•íc ......................................................................... 20
II. CÔNG TY CỔ PHẦN VÀ CỔ PHẦN HÓA DNNN .............................. 21
1. C«ng ty cæ phÇn ................................................................................. 21
1.1. §Þnh nghÜa ...................................................................................... 21
1.1.1. §Þnh nghÜa c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi ...................................... 21
1.1.2. C«ng ty cæ phÇn t¹i ViÖt Nam: ..................................................... 22
1.2. §Æc ®iÓm ........................................................................................ 23
1.2.1. VÒ t• c¸ch ph¸p nh©n ................................................................... 23
1.2.2. QuyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña cæ ®«ng ......................................... 23
1.2.3. C¬ cÊu tæ chøc ............................................................................. 23
1.2.4. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ............................................................... 24
1.2.5. C¬ cÊu vèn ho¹t ®éng ................................................................... 24
2. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n•íc .................................................. 25
2.1. §Þnh nghÜa ...................................................................................... 25
1
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
2.2. §Æc thï cña qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam
.............................................................................................................. 26
3. Môc tiªu cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam ............... 27
4. Cæ phÇn hãa lµ mét ph•¬ng ph¸p hiÖu qu¶ trong c¶i tæ doanh nghiÖp
nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam hiÖn nay ............................................................. 29
4.1. Cæ phÇn hãa lµ ph•¬ng ph¸p hiÖu qu¶ trong c¶i tæ doanh nghiÖp nhµ
n•íc ®· ®•îc ¸p dông thµnh c«ng t¹i nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi.......... 29
4.2. Cæ phÇn hãa c¬ b¶n ®· gi¶i quyÕt ®•îc nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong c¶i
tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc ...................................................................... 30
4.3. Cæ phÇn hãa lµm thay ®æi c¨n b¶n trªn ba mÆt ®èi víi doanh nghiÖp
nhµ n•íc. ............................................................................................... 30
4.4. Ƣu thÕ cña ph•¬ng ph¸p cæ phÇn hãa trong c¶i tæ doanh nghiÖp nhµ
n•íc so víi c¸c ph•¬ng ph¸p kh¸c ......................................................... 31
CH¦¥NG II ................................................................................................. 32
HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC SAU
CỔ PHẦN HÓA........................................................................................... 32
I. NĂNG LỰC TÀI CHÍNH ...................................................................... 32
1. N¨ng lùc tµi chÝnh kh«ng ngõng ®•îc n©ng cao ................................. 32
1.1. C¬ cÊu së h÷u ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng khÝch lÖ ......................... 34
1.2. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vµ quy m« vèn s¶n xuÊt kinh doanh ®•îc më
réng ....................................................................................................... 34
1.3. Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t• tµi chÝnh dµi h¹n t¨ng lªn ............... 36
1.4. Doanh thu thuÇn s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng tr•ëng nhanh ............... 37
2. Mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i vµ nguyªn nh©n.......................................... 41
2.1. Thùc tr¹ng vÊn ®Ò............................................................................ 41
2.2. Nguyªn nhËn ................................................................................... 43
II. PHƢƠNG THỨC QUẢN LÝ ............................................................... 44
1. Ph•¬ng thøc qu¶n lý ®· cã nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc ..................... 44
1.1. ChuyÓn biÕn trong qu¶n lý cña c¬ quan chñ qu¶n nhµ n•íc ............ 44
1.2. ChuyÓn biÕn trong qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp ............................. 45
2. Nh÷ng v•íng m¾c cßn tån t¹i, nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh míi vµ nguyªn
nh©n ....................................................................................................... 45
2.1. Qu¶n lý nhµ n•íc cßn thÓ hiÖn sù lóng tóng, thiÕu râ ...................... 45
2.2. Bé m¸y qu¶n lý néi bé cò kü, Ýt thay ®æi so víi tr•íc cæ phÇn hãa .. 47
III. ĐẢM BẢO LỢI ÍCH CỦA NGƢỜI LAO ĐỘNG ................................ 50
1. Lîi Ých cña ng•êi lao ®éng ®•îc ®¶m b¶o trªn nhiÒu mÆt .................. 50
1.1. Sè l•îng lao ®éng t¨ng lªn: ............................................................. 50
1.2. ChÊt l•îng ®éi ngò lao ®éng ®•îc c¶i thiÖn: ................................... 50
1.3. N©ng cao thu nhËp cña ng•êi lao ®éng ............................................ 51
2
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
1.4. QuyÒn ®•îc mua cæ phÇn trong doanh nghiÖp, ng•êi lao ®éng cã c¬
héi trë thµnh chñ së h÷u thùc sù cña doanh nghiÖp ................................ 51
2. T×nh tr¹ng lao ®éng d«i d•, b¸n lóa non cæ phÇn vµ tÝnh d©n chñ trong
doanh nghiÖp sau kh«ng ®•îc coi träng, ®¶m b¶o .................................. 52
2.1. T×nh tr¹ng lao ®éng d«i d• sau cæ phÇn hãa vÉn ch•a ®•îc gi¶i quyÕt triÖt
®Ó ........................................................................................................... 52
2.2. Ng•êi lao ®éng b¸n lóa non cæ phÇn, ®¸nh mÊt quyÒn lµm chñ doanh nghiÖp
.............................................................................................................. 53
2.3. TÝnh d©n chñ trong c¸c doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ, ng•êi lao ®éng
kh«ng cã tiÕng nãi ................................................................................ 54
IV. TÍNH CÔNG KHAI MINH BẠCH THEO NGUYÊN TẮC THỊ TRƢỜNG . 56
1. TÝnh c«ng khai minh b¹ch trong c«ng bè th«ng tin theo nguyªn t¾c thÞ
tr•êng .................................................................................................... 56
2. HiÖn t•îng mËp mê t• nh©n hãa - cæ phÇn hãa vµ sù ph©n hãa giµu
nghÌo trong chÝnh néi bé doanh nghiÖp ................................................. 58
CH¦¥NG III ............................................................................................... 60
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA PHƢƠNG PHÁP CỔ
PHẦN HÓA TRONG CẢI TỔ DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC ................. 60
I. ĐỊNH HƢỚNG CỔ PHẦN HÓA TRONG THỜI GIAN TỚI VÀ
HƢỚNG GIẢI PHÁP ĐẨY NHANH TIẾN ĐỘ CŨNG NHƢ NÂNG
CAO HIỆU QUẢ CỔ PHẦN.................................................................... 60
1. §Þnh h•íng cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ n•íc cña chÝnh phñ tõ n¨m
2006 - 2010 ........................................................................................... 60
2. H•íng gi¶i ph¸p ®Èy nhanh tiÕn ®é vµ hiÖu qu¶ cæ phÇn hãa ............. 63
II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỔ
PHẦN HÓA TẠI VIỆT NAM ................................................................... 65
1. N©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh, t¹o tiÒm lùc m¹nh cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn
.............................................................................................................. 65
1.1. N©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ................................................... 65
1.1.1. T¹o sù c«ng b»ng trong vay vèn tÝn dông .................................... 65
1.1.2.T¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña thÞ tr•êng chøng kho¸n, n©ng cao kh¶ n¨ng
huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu .......................................... 66
1.2. Tèi •u hãa c¬ cÊu vèn ..................................................................... 68
1.3. N©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng........................................................... 69
1.4. H¹n chÕ rñi ro kinh doanh vµ tµi chÝnh b»ng c¸ch sö dông mét c¸ch
chuyªn nghiÖp vµ cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô tµi chÝnh .............................. 69
1.5. N©ng cao chÊt l•îng cña c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t• ............................... 71
1.6. Hoµn thiÖn c¬ cÊu cung cÊp th«ng tin vµ c¸c dÞch vô trî gióp doanh
nghiÖp, t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp trong kinh doanh ...................... 71
3
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
2. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n•íc, kÕt hîp ¸p dông ph•¬ng ph¸p
qu¶n trÞ hiÖn ®¹i trong qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp .............................. 72
2.1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n•íc ......................................... 72
2.1.1. Gi¶m bít l•îng cæ phÇn khèng chÕ cña nhµ n•íc trong doanh
nghiÖp .................................................................................................... 72
2.1.2. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vèn nhµ n•íc ...................................... 73
2.2. Áp dông ph•¬ng ph¸p qu¶n trÞ hiÖn ®¹i trong néi bé doanh nghiÖp . 74
2.2.1. N©ng cao nhËn thøc vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ qu¶n trÞ
tµi chÝnh trong doanh nghiÖp .................................................................. 74
2.2.2. §æi míi bé m¸y qu¶n trÞ ............................................................. 76
2.2.3. Hoµn thiÖn quy ®Þnh vÒ quyÒn lîi cña cæ ®«ng, t¨ng tÝnh hiÖu qu¶
trong ho¹t ®éng cña héi ®ång cæ ®«ng ................................................... 77
2.2.4. Thay ®æi quan ®iÓm sö dông vµ c¬ cÊu lao ®éng .......................... 78
3. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi ng•êi lao ®éng ................................... 79
3.1 . Nhµ n•íc vµ doanh nghiÖp cïng kÕt hîp ®ª gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lao
®éng d«i d• sau cæ phÇn ........................................................................ 79
3.2. T¨ng c•êng ®¹o t¹o vµ x©y dùng chÝnh s¸ch ®·i ngé hîp lý ®èi víi
nh÷ng lao ®éng ®ang lµm viÖc trong doanh nghiÖp ................................ 80
3.2.1. §Èy m¹nh chiÕn l•îc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nguån nh©n lùc ......... 80
3.2.2. CÇn n©ng cao nhËn thøc cña ng•êi lao ®éng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa
vô cña m×nh trong c«ng ty cæ phÇn ........................................................ 80
3.2.3. Ph¸t huy quyÒn d©n chñ cña ng•êi lao ®éng trong c«ng ty cæ phÇn
.............................................................................................................. 81
3.2.4. N©ng cao vai trß cña c¸c ®oµn thÓ, Tæ chøc §¶ng, C«ng ®oµn, §oµn
thanh niªn trong doanh nghiÖp sau cæ phÇn ............................................ 81
4. T¹o lËp hÖ thèng th«ng tin ®¸ng tin cËy, t¨ng c•êng tÝnh minh b¹ch
trong c«ng bè th«ng tin .......................................................................... 82
KẾT LUẬN.................................................................................................. 84
4
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
LỜI MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết của đề tài
Từ kế hoạch 5 năm lần thứ IV (1986 – 1990) Đảng và Nhà nƣớc ta đã
đặt ra vấn đề đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nhằm đƣa đất nƣớc thoát khỏi sự
nghèo nàn lạc hậu. Từ đó đến nay, Nhà nƣớc đã thực hiện nhiều biện pháp
hành chính - kinh tế nhằm chuyển đổi nền kinh tế nƣớc ta thành một “Nền
kinh tế thị trƣờng định hƣớng Xã hội chủ nghĩa”, trong đó chủ trƣơng quan
trọng là cải tổ lại bộ phận doanh nghiệp nhà nƣớc, mà phƣơng pháp đƣợc ƣu
tiên áp dụng và triển khai rộng rãi hàng đầu là cổ phần hóa.
Cổ phần hóa thực chất là quá trình chuyển đổi sở hữu về tƣ liệu sản
xuất trong doanh nghiệp nhà nƣớc, từ hình thức sở hữu nhà nƣớc sang hình
thức sở hữu hỗn hợp bao gồm sở hữu nhà nƣớc và sở hữu tƣ nhân. Một khi
quan hệ sở hữu thay đổi, ngƣời ta hy vọng rằng sẽ có sự thay đổi về mục tiêu,
tổ chức hoạt động, và từ đó, sẽ ảnh hƣởng tích cực đến hiệu quả hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thực sự đạt đƣợc đến mục tiêu cải tổ lại
doanh nghiệp. Trong nghị định 109/2007/NĐ-CP của Thủ tƣớng Chính phủ ra
ngày 26/06/2007 về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nƣớc thành công ty
cổ phần cũng quy định rõ về mục tiêu của quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp
100% vốn nhà nƣớc tại Việt Nam nhƣ sau: “nâng cao năng lực tài chính, đổi
mới công nghệ, đổi mới phƣơng thức quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và sức
cạnh tranh của nền kinh tế; đảm bảo hài hoà lợi ích của Nhà nƣớc, doanh
nghiệp, nhà đầu tƣ và ngƣời lao động trong doanh nghiệp; thực hiện công
khai, minh bạch theo nguyên tắc thị trƣờng; khắc phục tình trạng cổ phần hóa
khép kín trong nội bộ doanh nghiệp; gắn với phát triển thị trƣờng vốn, thị
trƣờng chứng khoán.” (điều 1, nghị định 109/2007/NĐ-CP).
5
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
Tuy nhiên, trong thời gian qua, cổ phần có đạt đƣợc những mục tiêu đó
không, đặc biệt là mục tiêu cải tổ doanh nghiệp nhƣ: nâng cao năng lực tài
chính, đổi mới phƣơng thức quản lý, đảm bảo lợi ích của ngƣời lao động...?
Cổ phần hóa đã đem lại những gì, và để lại những vấn đề nan giải nào cho
doanh nghiệp? Giải pháp nào để gỡ bỏ những vƣớng mắc đó, góp phần làm
hoàn thiện hơn, nâng cao hơn nữa hiệu quả của phƣơng pháp cổ phần? Đi tìm
câu trả lời cho những câu hỏi vừa nêu, em chọn đề tài “Hiệu quả của phƣơng
pháp cổ phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nƣớc tại Việt Nam hiện nay”
để nghiên cứu và viết khóa luận tốt nghiệp này.
Mục tiêu nghiên cứu:
Mục tiêu nghiên cứu của khóa luận là nhằm
1. Phản ánh thành tựu đạt đƣợc và những tồn tại vƣớng mắc
của các doanh nghiệp sau cổ phần hóa.
2. Tìm ra và phân tích các nguyên nhân của cả những thành
tựu và vƣớng mắc này.
3. Đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục các vấn đề sau
cổ phần hóa của doanh nghiệp nhằm góp phần hoàn thiện và nâng cao
hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, đƣa cổ phần hóa doanh nghiệp
trở lại đúng mục tiêu ban đầu.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, khóa luận chủ yếu tập trung
nghiên cứu lý luận về doanh nghiệp nhà nƣớc, cổ phần hóa, công ty cổ phần;
thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp nhà nƣớc sau cổ phần hóa từ năm
2001 đến nay dựa theo một số tiêu chí xem xét nhƣ: cơ cấu sở hữu, vấn đề
quản lý, lao động, hiệu quả sản xuất kinh doanh, và một số vấn đề khác nhƣ:
tính công khai minh bạch trong công bố thông tin, vấn đề “tƣ nhân hóa” và
chênh lệch giàu nghèo trong nội bộ doanh nghiệp.
Phương pháp nghiên cứu:
6
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
Khóa luận sử dụng kết hợp các phƣơng pháp nhƣ: phƣơng pháp phân
tích, tổng hợp, thu thập thông tin, thống kê, phƣơng pháp mô tả, diễn giải, quy
nạp... Thông tin, dữ liệu trong khóa luận đƣợc thu thập từ nhiều nguồn nhƣ:
tập hợp từ mạng internet, báo chí, tạp chí và sách chuyên ngành, báo cáo của
các cơ quan Chính phủ...
Kết cấu khóa luận:
Khóa luận có kết cấu gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về Doanh nghiệp nhà nƣớc và cổ phần hóa
tại Việt Nam
Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp nhà nƣớc sau
cổ phần hóa
Chƣơng 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả của phƣơng pháp cổ
phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nƣớc
Em xin chân thành cảm ơn Thạc sỹ Nguyễn Thị Hải Yến cùng các thầy
cô trong khoa Kinh tế và Kinh doanh quốc tế đã giúp đỡ em hoàn thành Khóa
luận tốt nghiệp này.
7
Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam
CHƢƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC
VÀ CỔ PHẦN HÓA TẠI VIỆT NAM
I. DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC
1. Định nghĩa
1.1. Quan niệm về doanh nghiệp nhà nước trên thế giới
Trong các tài liệu về kinh tế, có nhiều quan niệm khác nhau về DNNN.
Các quan niệm đó đều dựa trên các tiêu chí nhƣ sở hữu, mục đích hoạt động,
cơ cấu tổ chức và hình thức hoạt động của doanh nghiệp, tuy vậy khái niệm
về DNNN trên thế giới cũng đƣợc hiểu không thống nhất. Cùng tiêu chí xác
định doanh nghiệp nhƣ nhau nhƣng có nƣớc gọi là DNNN, song nƣớc khác lại
cho đó là doanh nghiệp tƣ nhân. Mỗi khái niệm nhấn mạnh một số tiêu chí
nhất định. Tuy nhiên, cũng có thể tìm thấy những tiêu chí chung trong các
định nghĩa của một số học giả nhƣ Johansen, Malcolm Gillis, Hanson,
Ramanadham, Lintner, Short, Aharoni và một số tổ chức quốc tế nhƣ Liên
hợp quốc, Ngân hàng thế giới, Quỹ tiền tệ thế giới. Trong các quan niệm về
DNNN nêu trên thì quan niệm của Malcolm Gillis và Ramanadham đƣợc coi
là phù hợp hơn với bản chất của DNNN và nó mang tính phổ biến. Điều đó
đƣợc giải thích bởi các lý do sau:
Theo quan niệm của Malcolm Gillis thì DNNN được xác định theo 3
tiêu chuẩn sau:
i) Chính phủ là cổ đông chính trong doanh nghiệp, hoặc nếu không thì
Chính phủ có thể thực hiện việc kiểm soát những chính sách chung mà doanh
nghiệp theo đuổi và bổ nhiệm hoặc cách chức ban quản lý doanh ng