Khóa luận Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam

Từ kế hoạch 5 năm lần thứ IV (1986 – 1990) Đảng và Nhà nƣớc ta đã đặt ra vấn đề đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nhằm đƣa đất nƣớc thoát khỏi s ự nghèo nàn lạc hậu. Từ đó đến nay, Nhà nƣớc đã thực hiện nhiều biện pháp hành chính - kinh tế nhằm chuyển đổi nền kinh tế nƣớc ta thành một “Nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng Xã hội chủ nghĩa”, trong đó chủ trƣơng quan trọng là cải tổ lại bộ phận doanh nghiệp nhà nƣớc, mà phƣơng pháp đƣợc ƣu tiên áp dụng và triển khai rộng rãi hàng đầu là cổ phần hóa. Cổ phần hóa thực chất là quá trình chuyển đổi sở hữu về tƣ liệu sản xuất trong doanh nghiệp nhà nƣớc, từ hình thức sở hữu nhà nƣớc sang hình thức sở hữu hỗn hợp bao gồm sở hữu nhà nƣớc và sở hữu tƣ nhân. Một khi quan hệ sở hữu thay đổi, ngƣời ta hy vọng rằng sẽ có sự thay đổi về mục tiêu, tổ chức hoạt động, và từ đó, sẽ ảnh hƣởng tích cực đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thực sự đạt đƣợc đến mục tiêu cải tổ lại doanh nghiệp. Trong nghị định 109/2007/NĐ-CP của Thủ tƣớng Chính phủ ra ngày 26/06/2007 về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nƣớc thành công ty cổ phần cũng quy định rõ về mục tiêu của quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp 100% vốn nhà nƣớc tại Việt Nam nhƣ sau: “nâng cao năng lực tài chính, đổi mới công nghệ, đổi mới phƣơng thức quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; đảm bảo hài hoà lợi ích của Nhà nƣớc, doanh nghiệp, nhà đầu tƣ và ngƣời lao động trong doanh nghiệp; thực hiện công khai, minh bạch theo nguyên tắc thị trƣờng; khắc phục tình trạng cổ phần hóa khép kín trong nội bộ doanh nghiệp; gắn với phát triển thị trƣờng vốn, thị trƣờng chứng khoán.” (điều 1, nghị định 109/2007/NĐ-CP). Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam 6 Tuy nhiên, trong thời gian qua, cổ phần có đạt đƣợc những mục tiêu đó không, đặc biệt là mục tiêu cải tổ doanh nghiệp nhƣ: nâng cao năng lực tà i chính, đổi m ới phƣơng thức quản lý, đảm bảo lợi ích của ngƣời lao động.? Cổ phần hóa đã đem lại những gì, và để lại những vấn đề nan giải nào cho doanh nghiệp? Giải pháp nào để gỡ bỏ những vƣớng mắc đó, góp phần là m hoàn thiện hơn, nâng cao hơn nữa hiệu quả của phƣơng pháp cổ phần? Đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi vừa nêu, em chọn đề tài “Hiệu quả của phƣơng pháp cổ phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nƣớc tại Việt Nam hiện nay” để nghiên cứu và viết khóa luận tốt nghiệp này.

pdf89 trang | Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1831 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG ---------***------- - KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Đề tài: HIỆU QUẢ CỦA PHƯƠNG PHÁP CỔ PHẦN HÓA TRONG CẢI TỔ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT NAM Họ và tên sinh viên : Trần Thị Hải Yến Lớp : Trung 2 Khóa : 42G Giáo viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Thị Hải Yến HÀ NỘI, 11 - 2007 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CHLB Cộng hòa Liên banng Viện nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung ương CIEM (Central Institution for Economic Management) CPH Cổ phần hóa CTCP Công ty Cổ phần DNNN Doanh nghiệp Nhà nước ĐTTC Đầu tư tài chính HĐQT Hội đồng quản trị NN Nhà nước Tổng công ty Kinh doanh vốn Nhà nước SCIC (State Capital Investment Corporation) SXKD Sản xuất kinh doanh TBCN Tư bản chủ nghĩa TCT Tổng công ty TNDN Thu nhập doanh nghiệp TSCĐ Tài sản cố định SXKD Sản xuất kinh doanh UBND Uỷ ban Nhân dân Tổ chức Thương mại Thế giới WTO (World Trade Organization) XHCN Xã hội chủ nghĩa 1 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................ 5 CH¦¥NG I .................................................................................................... 8 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC VÀ CỔ PHẦN HÓA TẠI VIỆT NAM............................................................................................. 8 I. DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC .............................................................. 8 1. §Þnh nghÜa ........................................................................................... 8 1.1. Quan niÖm vÒ doanh nghiÖp nhµ n•íc trªn thÕ giíi ........................... 8 1.2. Quan niÖm vÒ doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam ........................ 10 2. B¶n chÊt cña doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam ............................ 13 2.1. Sù tån t¹i cña doanh nghiÖp nhµ n•íc lµ tÊt yÕu vµ ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n............................................................ 13 2.2. TÝnh khã minh b¹ch cña DNNN ...................................................... 13 2.3. TÝnh kÐm hiÖu qu¶ trong c¸c DNNN ............................................... 14 2.4. TÝnh bao trïm qu¸ réng cña hÖ thèng c¸c DNNN do lÞch sö ®Ó l¹i .. 15 3. Vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n•íc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.......... 15 4. TÝnh tÊt yÕu ph¶i c¶i tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam............. 17 4.1. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh yÕu kÐm cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n•íc: .............................................................................................................. 18 4.2. Nhµ n•íc gi¶m dÇn sù b¶o hé ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n•íc......... 19 4.3. Nhµ n•íc gi¶m dÇn chøc n¨ng lµm kinh tÕ. ..................................... 19 4.4. C¶i tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc gãp phÇn gi¶m bít g¸nh nÆng tµi chÝnh cho ng©n s¸ch nhµ n•íc ......................................................................... 20 II. CÔNG TY CỔ PHẦN VÀ CỔ PHẦN HÓA DNNN .............................. 21 1. C«ng ty cæ phÇn ................................................................................. 21 1.1. §Þnh nghÜa ...................................................................................... 21 1.1.1. §Þnh nghÜa c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi ...................................... 21 1.1.2. C«ng ty cæ phÇn t¹i ViÖt Nam: ..................................................... 22 1.2. §Æc ®iÓm ........................................................................................ 23 1.2.1. VÒ t• c¸ch ph¸p nh©n ................................................................... 23 1.2.2. QuyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña cæ ®«ng ......................................... 23 1.2.3. C¬ cÊu tæ chøc ............................................................................. 23 1.2.4. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ............................................................... 24 1.2.5. C¬ cÊu vèn ho¹t ®éng ................................................................... 24 2. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n•íc .................................................. 25 2.1. §Þnh nghÜa ...................................................................................... 25 1 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam 2.2. §Æc thï cña qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam .............................................................................................................. 26 3. Môc tiªu cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam ............... 27 4. Cæ phÇn hãa lµ mét ph•¬ng ph¸p hiÖu qu¶ trong c¶i tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc t¹i ViÖt Nam hiÖn nay ............................................................. 29 4.1. Cæ phÇn hãa lµ ph•¬ng ph¸p hiÖu qu¶ trong c¶i tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc ®· ®•îc ¸p dông thµnh c«ng t¹i nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi.......... 29 4.2. Cæ phÇn hãa c¬ b¶n ®· gi¶i quyÕt ®•îc nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong c¶i tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc ...................................................................... 30 4.3. Cæ phÇn hãa lµm thay ®æi c¨n b¶n trªn ba mÆt ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n•íc. ............................................................................................... 30 4.4. Ƣu thÕ cña ph•¬ng ph¸p cæ phÇn hãa trong c¶i tæ doanh nghiÖp nhµ n•íc so víi c¸c ph•¬ng ph¸p kh¸c ......................................................... 31 CH¦¥NG II ................................................................................................. 32 HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC SAU CỔ PHẦN HÓA........................................................................................... 32 I. NĂNG LỰC TÀI CHÍNH ...................................................................... 32 1. N¨ng lùc tµi chÝnh kh«ng ngõng ®•îc n©ng cao ................................. 32 1.1. C¬ cÊu së h÷u ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng khÝch lÖ ......................... 34 1.2. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vµ quy m« vèn s¶n xuÊt kinh doanh ®•îc më réng ....................................................................................................... 34 1.3. Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t• tµi chÝnh dµi h¹n t¨ng lªn ............... 36 1.4. Doanh thu thuÇn s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng tr•ëng nhanh ............... 37 2. Mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i vµ nguyªn nh©n.......................................... 41 2.1. Thùc tr¹ng vÊn ®Ò............................................................................ 41 2.2. Nguyªn nhËn ................................................................................... 43 II. PHƢƠNG THỨC QUẢN LÝ ............................................................... 44 1. Ph•¬ng thøc qu¶n lý ®· cã nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc ..................... 44 1.1. ChuyÓn biÕn trong qu¶n lý cña c¬ quan chñ qu¶n nhµ n•íc ............ 44 1.2. ChuyÓn biÕn trong qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp ............................. 45 2. Nh÷ng v•íng m¾c cßn tån t¹i, nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh míi vµ nguyªn nh©n ....................................................................................................... 45 2.1. Qu¶n lý nhµ n•íc cßn thÓ hiÖn sù lóng tóng, thiÕu râ ...................... 45 2.2. Bé m¸y qu¶n lý néi bé cò kü, Ýt thay ®æi so víi tr•íc cæ phÇn hãa .. 47 III. ĐẢM BẢO LỢI ÍCH CỦA NGƢỜI LAO ĐỘNG ................................ 50 1. Lîi Ých cña ng•êi lao ®éng ®•îc ®¶m b¶o trªn nhiÒu mÆt .................. 50 1.1. Sè l•îng lao ®éng t¨ng lªn: ............................................................. 50 1.2. ChÊt l•îng ®éi ngò lao ®éng ®•îc c¶i thiÖn: ................................... 50 1.3. N©ng cao thu nhËp cña ng•êi lao ®éng ............................................ 51 2 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam 1.4. QuyÒn ®•îc mua cæ phÇn trong doanh nghiÖp, ng•êi lao ®éng cã c¬ héi trë thµnh chñ së h÷u thùc sù cña doanh nghiÖp ................................ 51 2. T×nh tr¹ng lao ®éng d«i d•, b¸n lóa non cæ phÇn vµ tÝnh d©n chñ trong doanh nghiÖp sau kh«ng ®•îc coi träng, ®¶m b¶o .................................. 52 2.1. T×nh tr¹ng lao ®éng d«i d• sau cæ phÇn hãa vÉn ch•a ®•îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó ........................................................................................................... 52 2.2. Ng•êi lao ®éng b¸n lóa non cæ phÇn, ®¸nh mÊt quyÒn lµm chñ doanh nghiÖp .............................................................................................................. 53 2.3. TÝnh d©n chñ trong c¸c doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ, ng•êi lao ®éng kh«ng cã tiÕng nãi ................................................................................ 54 IV. TÍNH CÔNG KHAI MINH BẠCH THEO NGUYÊN TẮC THỊ TRƢỜNG . 56 1. TÝnh c«ng khai minh b¹ch trong c«ng bè th«ng tin theo nguyªn t¾c thÞ tr•êng .................................................................................................... 56 2. HiÖn t•îng mËp mê t• nh©n hãa - cæ phÇn hãa vµ sù ph©n hãa giµu nghÌo trong chÝnh néi bé doanh nghiÖp ................................................. 58 CH¦¥NG III ............................................................................................... 60 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỦA PHƢƠNG PHÁP CỔ PHẦN HÓA TRONG CẢI TỔ DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC ................. 60 I. ĐỊNH HƢỚNG CỔ PHẦN HÓA TRONG THỜI GIAN TỚI VÀ HƢỚNG GIẢI PHÁP ĐẨY NHANH TIẾN ĐỘ CŨNG NHƢ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỔ PHẦN.................................................................... 60 1. §Þnh h•íng cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ n•íc cña chÝnh phñ tõ n¨m 2006 - 2010 ........................................................................................... 60 2. H•íng gi¶i ph¸p ®Èy nhanh tiÕn ®é vµ hiÖu qu¶ cæ phÇn hãa ............. 63 II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CỔ PHẦN HÓA TẠI VIỆT NAM ................................................................... 65 1. N©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh, t¹o tiÒm lùc m¹nh cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn .............................................................................................................. 65 1.1. N©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ................................................... 65 1.1.1. T¹o sù c«ng b»ng trong vay vèn tÝn dông .................................... 65 1.1.2.T¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña thÞ tr•êng chøng kho¸n, n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu .......................................... 66 1.2. Tèi •u hãa c¬ cÊu vèn ..................................................................... 68 1.3. N©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng........................................................... 69 1.4. H¹n chÕ rñi ro kinh doanh vµ tµi chÝnh b»ng c¸ch sö dông mét c¸ch chuyªn nghiÖp vµ cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng cô tµi chÝnh .............................. 69 1.5. N©ng cao chÊt l•îng cña c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t• ............................... 71 1.6. Hoµn thiÖn c¬ cÊu cung cÊp th«ng tin vµ c¸c dÞch vô trî gióp doanh nghiÖp, t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp trong kinh doanh ...................... 71 3 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam 2. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n•íc, kÕt hîp ¸p dông ph•¬ng ph¸p qu¶n trÞ hiÖn ®¹i trong qu¶n lý néi bé doanh nghiÖp .............................. 72 2.1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n•íc ......................................... 72 2.1.1. Gi¶m bít l•îng cæ phÇn khèng chÕ cña nhµ n•íc trong doanh nghiÖp .................................................................................................... 72 2.1.2. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vèn nhµ n•íc ...................................... 73 2.2. Áp dông ph•¬ng ph¸p qu¶n trÞ hiÖn ®¹i trong néi bé doanh nghiÖp . 74 2.2.1. N©ng cao nhËn thøc vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp .................................................................. 74 2.2.2. §æi míi bé m¸y qu¶n trÞ ............................................................. 76 2.2.3. Hoµn thiÖn quy ®Þnh vÒ quyÒn lîi cña cæ ®«ng, t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña héi ®ång cæ ®«ng ................................................... 77 2.2.4. Thay ®æi quan ®iÓm sö dông vµ c¬ cÊu lao ®éng .......................... 78 3. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi ng•êi lao ®éng ................................... 79 3.1 . Nhµ n•íc vµ doanh nghiÖp cïng kÕt hîp ®ª gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lao ®éng d«i d• sau cæ phÇn ........................................................................ 79 3.2. T¨ng c•êng ®¹o t¹o vµ x©y dùng chÝnh s¸ch ®·i ngé hîp lý ®èi víi nh÷ng lao ®éng ®ang lµm viÖc trong doanh nghiÖp ................................ 80 3.2.1. §Èy m¹nh chiÕn l•îc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nguån nh©n lùc ......... 80 3.2.2. CÇn n©ng cao nhËn thøc cña ng•êi lao ®éng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh trong c«ng ty cæ phÇn ........................................................ 80 3.2.3. Ph¸t huy quyÒn d©n chñ cña ng•êi lao ®éng trong c«ng ty cæ phÇn .............................................................................................................. 81 3.2.4. N©ng cao vai trß cña c¸c ®oµn thÓ, Tæ chøc §¶ng, C«ng ®oµn, §oµn thanh niªn trong doanh nghiÖp sau cæ phÇn ............................................ 81 4. T¹o lËp hÖ thèng th«ng tin ®¸ng tin cËy, t¨ng c•êng tÝnh minh b¹ch trong c«ng bè th«ng tin .......................................................................... 82 KẾT LUẬN.................................................................................................. 84 4 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết của đề tài Từ kế hoạch 5 năm lần thứ IV (1986 – 1990) Đảng và Nhà nƣớc ta đã đặt ra vấn đề đổi mới cơ chế quản lý kinh tế nhằm đƣa đất nƣớc thoát khỏi sự nghèo nàn lạc hậu. Từ đó đến nay, Nhà nƣớc đã thực hiện nhiều biện pháp hành chính - kinh tế nhằm chuyển đổi nền kinh tế nƣớc ta thành một “Nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng Xã hội chủ nghĩa”, trong đó chủ trƣơng quan trọng là cải tổ lại bộ phận doanh nghiệp nhà nƣớc, mà phƣơng pháp đƣợc ƣu tiên áp dụng và triển khai rộng rãi hàng đầu là cổ phần hóa. Cổ phần hóa thực chất là quá trình chuyển đổi sở hữu về tƣ liệu sản xuất trong doanh nghiệp nhà nƣớc, từ hình thức sở hữu nhà nƣớc sang hình thức sở hữu hỗn hợp bao gồm sở hữu nhà nƣớc và sở hữu tƣ nhân. Một khi quan hệ sở hữu thay đổi, ngƣời ta hy vọng rằng sẽ có sự thay đổi về mục tiêu, tổ chức hoạt động, và từ đó, sẽ ảnh hƣởng tích cực đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thực sự đạt đƣợc đến mục tiêu cải tổ lại doanh nghiệp. Trong nghị định 109/2007/NĐ-CP của Thủ tƣớng Chính phủ ra ngày 26/06/2007 về chuyển doanh nghiệp 100% vốn nhà nƣớc thành công ty cổ phần cũng quy định rõ về mục tiêu của quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp 100% vốn nhà nƣớc tại Việt Nam nhƣ sau: “nâng cao năng lực tài chính, đổi mới công nghệ, đổi mới phƣơng thức quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế; đảm bảo hài hoà lợi ích của Nhà nƣớc, doanh nghiệp, nhà đầu tƣ và ngƣời lao động trong doanh nghiệp; thực hiện công khai, minh bạch theo nguyên tắc thị trƣờng; khắc phục tình trạng cổ phần hóa khép kín trong nội bộ doanh nghiệp; gắn với phát triển thị trƣờng vốn, thị trƣờng chứng khoán.” (điều 1, nghị định 109/2007/NĐ-CP). 5 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam Tuy nhiên, trong thời gian qua, cổ phần có đạt đƣợc những mục tiêu đó không, đặc biệt là mục tiêu cải tổ doanh nghiệp nhƣ: nâng cao năng lực tài chính, đổi mới phƣơng thức quản lý, đảm bảo lợi ích của ngƣời lao động...? Cổ phần hóa đã đem lại những gì, và để lại những vấn đề nan giải nào cho doanh nghiệp? Giải pháp nào để gỡ bỏ những vƣớng mắc đó, góp phần làm hoàn thiện hơn, nâng cao hơn nữa hiệu quả của phƣơng pháp cổ phần? Đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi vừa nêu, em chọn đề tài “Hiệu quả của phƣơng pháp cổ phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nƣớc tại Việt Nam hiện nay” để nghiên cứu và viết khóa luận tốt nghiệp này. Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu nghiên cứu của khóa luận là nhằm 1. Phản ánh thành tựu đạt đƣợc và những tồn tại vƣớng mắc của các doanh nghiệp sau cổ phần hóa. 2. Tìm ra và phân tích các nguyên nhân của cả những thành tựu và vƣớng mắc này. 3. Đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục các vấn đề sau cổ phần hóa của doanh nghiệp nhằm góp phần hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, đƣa cổ phần hóa doanh nghiệp trở lại đúng mục tiêu ban đầu. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, khóa luận chủ yếu tập trung nghiên cứu lý luận về doanh nghiệp nhà nƣớc, cổ phần hóa, công ty cổ phần; thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp nhà nƣớc sau cổ phần hóa từ năm 2001 đến nay dựa theo một số tiêu chí xem xét nhƣ: cơ cấu sở hữu, vấn đề quản lý, lao động, hiệu quả sản xuất kinh doanh, và một số vấn đề khác nhƣ: tính công khai minh bạch trong công bố thông tin, vấn đề “tƣ nhân hóa” và chênh lệch giàu nghèo trong nội bộ doanh nghiệp. Phương pháp nghiên cứu: 6 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam Khóa luận sử dụng kết hợp các phƣơng pháp nhƣ: phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, thu thập thông tin, thống kê, phƣơng pháp mô tả, diễn giải, quy nạp... Thông tin, dữ liệu trong khóa luận đƣợc thu thập từ nhiều nguồn nhƣ: tập hợp từ mạng internet, báo chí, tạp chí và sách chuyên ngành, báo cáo của các cơ quan Chính phủ... Kết cấu khóa luận: Khóa luận có kết cấu gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về Doanh nghiệp nhà nƣớc và cổ phần hóa tại Việt Nam Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp nhà nƣớc sau cổ phần hóa Chƣơng 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả của phƣơng pháp cổ phần hóa trong cải tổ doanh nghiệp nhà nƣớc Em xin chân thành cảm ơn Thạc sỹ Nguyễn Thị Hải Yến cùng các thầy cô trong khoa Kinh tế và Kinh doanh quốc tế đã giúp đỡ em hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp này. 7 Hiệu quả của phương pháp cổ phần hóa trong cải tổ DNNN tại Việt Nam CHƢƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC VÀ CỔ PHẦN HÓA TẠI VIỆT NAM I. DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC 1. Định nghĩa 1.1. Quan niệm về doanh nghiệp nhà nước trên thế giới Trong các tài liệu về kinh tế, có nhiều quan niệm khác nhau về DNNN. Các quan niệm đó đều dựa trên các tiêu chí nhƣ sở hữu, mục đích hoạt động, cơ cấu tổ chức và hình thức hoạt động của doanh nghiệp, tuy vậy khái niệm về DNNN trên thế giới cũng đƣợc hiểu không thống nhất. Cùng tiêu chí xác định doanh nghiệp nhƣ nhau nhƣng có nƣớc gọi là DNNN, song nƣớc khác lại cho đó là doanh nghiệp tƣ nhân. Mỗi khái niệm nhấn mạnh một số tiêu chí nhất định. Tuy nhiên, cũng có thể tìm thấy những tiêu chí chung trong các định nghĩa của một số học giả nhƣ Johansen, Malcolm Gillis, Hanson, Ramanadham, Lintner, Short, Aharoni và một số tổ chức quốc tế nhƣ Liên hợp quốc, Ngân hàng thế giới, Quỹ tiền tệ thế giới. Trong các quan niệm về DNNN nêu trên thì quan niệm của Malcolm Gillis và Ramanadham đƣợc coi là phù hợp hơn với bản chất của DNNN và nó mang tính phổ biến. Điều đó đƣợc giải thích bởi các lý do sau: Theo quan niệm của Malcolm Gillis thì DNNN được xác định theo 3 tiêu chuẩn sau: i) Chính phủ là cổ đông chính trong doanh nghiệp, hoặc nếu không thì Chính phủ có thể thực hiện việc kiểm soát những chính sách chung mà doanh nghiệp theo đuổi và bổ nhiệm hoặc cách chức ban quản lý doanh ng